Deel 1 - Burgerlijk recht BUSINESS class III.Rechterlijke macht De rechterlijke macht bestaat uit rechtbanken en gerechtshoven. Zij worden geacht volgende principes te volgen: Het gerecht behandelt iedereen als gelijke. Er wordt enkel naar feiten gekeken. Alle rechtszittingen zijn openbaar. De rechter moet telkens een vonnis uitspreken en motiveren. Enkel de wetgevende macht kan rechtbanken oprichten. De strafbare daden kunnen enkel door wetten worden vastgelegd. De taak van de rechtbanken bestaat er in om de wetgeving toe te passen op individuele gevallen. Dit betekent dat een uitspraak enkel geldt voor één welbepaalde zaak. Een andere soortgelijke zaak hoeft niet dezelfde uitspraak te krijgen. Wanneer een rechtbank een bepaalde rechtszaak de eerste keer behandelt, dan spreken we van eerste aanleg. Als één van de betrokken partijen niet akkoord gaat met de uitspraak, kan men in beroep gaan bij een hogere rechtbank. De rechtbanken worden ingedeeld volgens de grootte van hun bevoegdheidsgebied. We onderscheiden hierin: kantons arrondissementen provincies federatie - 22 -
BUSINESS class Deel 1 - Burgerlijk recht Een vredegerecht wordt ingesteld per kanton. Een vrederechter kan alle burgerlijke en handelsrechtelijke geschillen behandelen in eerste aanleg, zolang de waarde ervan niet meer bedraagt dan 1.860,00. Een politierechtbank vindt men terug op vlak van één of meerdere kantons. Ze behandelt alle verkeerszaken en plaatselijke overtredingen (bv.: geluidsoverlast). De arbeidsrechtbank bestaat uit twee soorten rechters, nl. beroepsrechters en lekenrechters. De arbeidsrechtbank behandelt de geschillen tussen de werknemers en werkgevers, alsook de geschillen met de sociale zekerheid. Net zoals de arbeidsrechtbank telt de rechtbank van koophandel twee soorten rechters, nl. beroepsrechters en lekenrechters. De bevoegdheid van de rechtbank van koophandel bestaat uit alle handelsgeschillen die een waarde hebben die meer is dan 1.860,00. Ze kan ook alle beroepen behandelen tegen de beslissingen van de vrederechter. De rechtbank van eerste aanleg bestaat uit vier andere rechtbanken: burgerlijke rechtbank correctionele rechtbank (of strafrechtbank) jeugdrechtbank strafuitvoeringsrechtbank De burgerlijke rechtbank beoordeelt alle zaken tussen burgers met een waarde die meer is dan 1.860,00. Ze kan zich ook in beroep uitspreken tegen alle beslissingen van de vrederechter. De correctionele rechtbank behandelt grote misdrijven in eerste aanleg. Ze kan ook beslissingen nemen in beroep tegen beslissingen van de politierechtbank. De jeugdrechtbank behandelt burgerlijke zaken (bv.: adoptie) en strafbare daden van minderjarigen. De strafuitvoeringsrechtbank controleert de uitvoering van de straffen die zijn uitgesproken door de rechtbanken en hoven. Het arbeidshof is enkel bevoegd voor beroepen aangetekend tegen de arbeidsrechtbank. Het hof van beroep kan het hoger beroep behandelen tegen beslissingen van de rechtbank van koophandel en de rechtbank van eerste aanleg. Dit zijn burgerlijke en strafzaken. Op niveau van de provincie bestaat het hof van assisen. Zij behandelt enkel de ergste misdrijven. Hierbij kan je enkel terecht in eerste en laatste aanleg. Tegen dit gerechtshof kan je niet meer in beroep gaan. O P D R A C H T Welke bekende assisenzaken ken je? de zaak Dutroux, Hans Van Themsche, de parachutemoord (Els Clottemans - 23 -
Deel 1 - Burgerlijk recht BUSINESS class - 24 -
BUSINESS class Deel 1 - Burgerlijk recht Maak je eigen stripverhaal op www.stripgenerator.com. Als laatste bestaat er op federaal niveau het Hof van Cassatie. Deze rechtbank werkt op een geheel andere manier dan alle andere rechtbanken. O P D R A C H T Lees het artikel Cassatie oordeelt op 3 mei over Clottemans en leg uit wat de bevoegdheid van het Hof van Cassatie is. Bij het Hof van Cassatie kan niet in eerste aanleg of in beroep iets worden beslist. Naar het Hof van Cassatie kan enkel gegaan worden omwille van een beoordeling van de correcte toepassing van de wetgeving door de rechter. Er vindt dus enkel een beoordeling op juridisch vlak plaats. Er kan alleen op procedurefouten gecontroleerd worden. - 25 -
Deel 1 - Burgerlijk recht BUSINESS class bron: www.deredactie.be 19/04/2011-26 -
BUSINESS class Deel 1 - Burgerlijk recht Lees het boek Op de getuigenstoel van Caroline Van den Berghe om het rechtssysteem in België beter te leren kennen. - 27 -