1
2
Trias en Wijzer Werven In 2014 werd Trias geselecteerd als een van de eerste culturele organisaties in Nederland om mee te doen aan een traject Wijzer Werven van OCW. Wijzer Werven wordt uitgevoerd door onder andere Berenschot en Charistar. Een groep medewerkers en de directeur verdiepten zich in het werven van derde geldstromen, zoals sponsoring. Trias haalde in het voorjaar 6.000 euro aan sponsorgelden op. De helft van dit bedrag was afkomstig van de Lions Club Voorburg en bestemd voor de aanschaf van muziekinstrumenten in de gemeente Leidschendam-Voorburg. De overige 3.000 euro werd verworven ter ondersteuning van de jubileumvoorstelling van Trias. Berenschot deed in het kader van Wijzer Werven een bedrijfsscan en schreef op: uit uw strategisch plan 2012-2016 maken wij namelijk op dat Trias, bijvoorbeeld door het Fonds Cultuurparticipatie, wordt gezien als koploper op het gebied van muziekeducatie. uit het strategisch plan dat uw instelling veel oog heeft voor de context, trends en ontwikkelingen en dat Trias daarin zoals gezegd niet alleen volger is, maar op sommige vlakken zelfs trendsetter. dat Trias een ondernemende instelling is, die zich zowel zakelijk als inhoudelijk ontwikkelt en voortdurend in beweging is om ervoor te zorgen dat visie en missie gerealiseerd worden. Maatschappelijke meerwaarde van cultuureducatie Trias maakt cultuureducatie toegankelijk voor iedereen in Rijswijk, met prioriteit voor kinderen en jongeren. Cultuureducatie heeft een grote waarde voor de persoonlijke ontwikkeling van de deelnemers. Samenspel staat centraal en de leerlingen van Trias laten zich graag zien in de gemeenschap met optredens bij festivals en evenementen. Afgelopen jaar bereikte Trias alleen in Rijswijk ruim 6.000 deelnemers aan cursussen in de vrije tijd en in het onderwijs. Daarnaast bereikte Trias ook nog eens vele bezoekers bij presentaties en voorstellingen. Trias maakte een succesvol deel van de Nieuwjaars voorstelling van de gemeente Rijswijk op 5 januari 2015. Burgemeester Michel Bezuijen noemde de voorstelling in ons jubileummagazine uitmuntend. Trias organiseerde verder Rijswijks Pracht Junior en twee maal een open podium onder de naam Rijswijk s got talent. Meerdere Trias cursisten hebben opgetreden in zorgcentrum Westhoff van Florence. De eindpresentaties van de afdeling dans werden in de Rijswijkse Schouwburg opgevoerd onder de titel Op reis naar de ideale wereld. De maand juni was de maand van ons 30 jarig bestaan. Speciaal voor deze gelegenheid werd een community voorstelling gerealiseerd. Wat ruim zes maanden daarvoor begon als een oproep naar alle Trias leerlingen, eindigde in een vrolijke familievoorstelling met als titel Selfie, een modern sprookje over jezelf zijn. Meerdere sponsoren hebben deze voorstelling mede mogelijk gemaakt. Voorafgaand aan de voorstelling werd voor hen een theaterbuffet geserveerd. De Rijswijkse burgemeester Michel Bezuijen was aanwezig om de sponsoren van Trias te ontvangen en toe te spreken en uiteraard de jubileumvoorstelling te bekijken. Cultuuronderwijs op school Met financiële steun van landelijke en lokale fondsen heeft Trias de afgelopen drie jaar stevig ingezet op cultuureducatie in het regulier en speciaal basisonderwijs, omdat dit een positieve invloed heeft op het schoolklimaat en de leerprestaties van leerlingen. Wetenschappelijk onderzoek (zie bijlage voor bronvermelding) wijst bijvoorbeeld uit dat muziekeducatie het ruimtelijk inzicht vergroot en theaterlessen de taalontwikkeling versterken. De leerlingen leren vaardigheden die zij ook kunnen inzetten bij andere leergebieden. We ontvingen in het afgelopen jaar extra financiële ondersteuning 3
van het Fonds 1818, het Oranjefonds en het Fonds voor Cultuurparticipatie voor activiteiten in het reguliere en speciaal basisonderwijs. Trias ontving in het voorjaar toekenning van een aanvraag bij het Fonds voor Cultuurparticipatie voor het ontwikkelen van een urban culture leerlijn in het VMBO. Trias is een van de 19 instellingen in Nederland die subsidie heeft ontvangen voor een project binnen deze regeling. Het project is samen met het Van Vredenburch College en het Rijswijks Lyceum tot stand gekomen. In samenwerking met de scholen en het HipHopHuis ontwikkelt Trias een doorlopend programma in Urban Arts dat het cultuuronderwijs op de scholen versterkt. De activiteiten starten in 2016. Expert op het gebied van cultuureducatie Trias is een toonaangevende instelling op het gebied van cultuureducatie. Trias is penvoerder voor de gemeenten Rijswijk en Leidschendam-Voorburg voor het programma Cultuureducatie met Kwaliteit. Er zijn extra subsidiegelden geworven voor de muziekprojecten. In het kader van de evaluatie van het project MuziekMakers voor het speciaal basisonderwijs organiseerde Trias in samenwerking met Stichting Papageno en het Landelijke Kenniscentrum voor Cultuureducatie en Amateurkunst een mini-symposium op 1 juni. Kinderen in achterstandssituaties In verhouding tot andere Nederlandse gemeenten kent Rijswijk relatief veel kinderen in achterstandssituaties. Van de 408 gemeenten staat Rijswijk op rangnummer 28 (telling in het jaar 2012) aan de verkeerde kant van de ranglijst van het Verweij Jonker Instituut (Kinderen in Tel 2014). Trias richt zich met al haar activiteiten juist ook op deze groep. Dit doen we door te werken op scholen - waardoor we alle kinderen bereiken - en in de vrije tijd ook voor deze groep kinderen heel toegankelijk te zijn. Dit is onder andere zichtbaar in de lage cursustarieven en het veelvuldige gebruik van de Ooievaarspas. In het afgelopen jaar volgden 199 van de 1395 cursisten een cursus in de vrije tijd met de Ooievaarspas. De meerderheid van de Ooievaarspas cursisten heeft les in Rijswijk. Certificering 2015 Trias doorliep in het voorjaar 2015 een traject voor haar certificering. De audit commissie oordeelde dat we zonder verplichte verbeterpunten voor vier jaren gecertificeerd werden. Trias is alert op de kwaliteit van de eigen organisatie en stelt op basis van evaluaties daar waar nodig bij. Een mooi compliment. Resultaten klantenonderzoek In juni 2015 heeft Trias het jaarlijkse klantenonderzoek onder cursisten gehouden. De waardering steeg licht ten opzichte van vorig jaar. Vorig jaar werd het volgen van een cursus bij Trias beoordeeld met een 7,8. Dit jaar steeg de waardering naar een 7,9. Ook op andere vlakken (beoordeling docenten, beoordeling inhoud lessen, beoordeling prijs-kwaliteit) zijn er geen significante verschillen ten opzichte van 2013-2014. Trias en de regio Trias blijft actief in de gemeente Leidschendam-Voorburg, vooral in het primair en voortgezet onderwijs en in naschoolse activiteiten. Alle activiteiten worden gerealiseerd met subsidies van de gemeente Leidschendam-Voorburg of betaald door de deelnemende scholen. Tot en met 2016 ontvangt Trias een meerjaren subsidie voor Cultuureducatie met Kwaliteit. Alle activiteiten aldaar staan in een aparte begroting voor Leidschendam-Voorburg en worden ook in de jaarrekening apart vermeld. 30 jaar Trias In 2014-2015 bestond Trias 30 jaar. 30 jaar geleden werd Trias opgericht als gemeentelijke instelling. Sinds 2000 is Trias een zelfstandige stichting. Het jubileum werd gevierd met de voorstelling Selfie, 4
een modern sprookje over jezelf zijn in de Rijswijkse Schouwburg op 13 juni 2015. Theatermaker Carla Verwer maakte een bijzondere community voorstelling met 30 kinderen en jongeren. De burgemeester en wethouders uit Rijswijk en Leidschendam-Voorburg waren aanwezig bij een theaterbuffet voor sponsoren voorafgaand aan de voorstelling. De voorstelling werd mogelijk gemaakt door de enthousiaste inzet van deelnemers, docenten, medewerkers en vrijwilligers. Alles met dank aan deelnemers, docenten, medewerkers en vrijwilligers. Jubileumvoorstelling Selfie, juni 2015 In 2014-2015 deden er weer meer scholen mee dan voorheen met de activiteiten van Trias. De Prins Maurits School sloot zich aan bij het project Cultuureducatie met Kwaliteit, met deelname aan de leerlijn Muziek. Het speciaal basisonderwijs zette het muziekeducatie project MuziekMakers, ondersteund door het Oranjefonds en Fonds 1818, voort. Samen met het Rijswijks Lyceum en het Van Vredenburch College werd een aanvraag voor een urban culture leerlijn voorbereid voor het Fonds voor Cultuurparticipatie. Naast deze lange leerlijnen organiseert Trias ook veel projecten en workshops in zowel het primair als het voortgezet onderwijs. Cijfers onderwijs Rijswijk Onderwijs en kinderopvang 2013-2014 2014-2015 Rijswijk Kunstmenu en Erfgoedspoor 1.662 2.052 (BO) Workshops, lessen VO 447 707 Workshops, lessen BO/BSO 784 412 Cultuureducatie met Kwaliteit 1.129 1.436 BO MuziekMakers SBO 116 141 Totaal 4.138 4.748 2.1 Onderwijsprojecten Primair Onderwijs Cultuureducatie met Kwaliteit 2014-2015 Was het tweede uitvoeringsjaar van het project Cultuureducatie met Kwaliteit in de gemeenten Rijswijk en Leidschendam-Voorburg. Beide gemeenten doen vier kalenderjaren mee aan dit programma. Trias is de coördinerende organisatie, de uitvoering is in handen van Trias en de Bibliotheek aan de Vliet. Scholen betalen 5 euro per leerling voor deelname aan het programma. 5
In 2014-2015 is hard gewerkt aan de leerlijnen Muziek, Theater en Lezen/Literatuur die binnen dit project worden ontwikkeld. De ontwikkelgroep Muziek, bestaande uit groepsleerkrachten van deelnemende scholen, kwam dit schooljaar vier keer bijeen. In Rijswijk deden opnieuw de Melodie, de Piramide, de Snijdersschool en de Petrusschool mee aan de leerlijn Muziek binnen Cultuureducatie met Kwaliteit. Deze scholen investeerden ook dit schooljaar weer meer dan 5 euro per leerling. Hierdoor was het mogelijk om nog meer muziekactiviteiten te organiseren voor de leerlingen. Per school wordt er in overleg een muziekleerlijn bepaald. De Prins Mauritsschool heeft zich in 2014-2015 als nieuwe school aangesloten bij Cultuureducatie met Kwaliteit voor de leerlijn Muziek. Op alle deelnemende scholen vonden muzieklessen plaats onder schooltijd, zodat alle leerlingen werden bereikt. Het aantal lessen per groep en de opzet van de lessen varieerden per school, afhankelijk van hun investering in het muziekproject. Op de nieuw aangesloten Prins Mauritsschool kregen de leerlingen uit groep 1 tot en met 8 vier korte muziekprojecten, bestaande uit twee lessen per keer. Ieder project kreeg zijn eigen thema. Improvisatie en muziekgeschiedenis passeerden onder andere de revue. Groepsleerkrachten werden betrokken door het uitdelen van korte muziekopdrachten die ze in hun eigen lessen konden herhalen in hun klas. Het laatste project werd afgesloten met een presentatie voor ouders tijdens het zomerfeest van de school. Op de andere deelnemende scholen was het aangeboden muziekprogramma vergelijkbaar met dat van 2013-2014. Op de scholen zijn op verschillende momenten presentaties gerealiseerd. Op de Melodie werd in de kerk een kerstviering met veel muziek gehouden en op alle scholen vonden presentaties plaats ter afsluiting van het muziekjaar. Bij alle presentaties waren veel ouders en leerlingen aanwezig.. Afsluiting Cultuureducatie met kwaliteit, juni 2015 Op 12 januari vond er een inspiratiemiddag Cultuureducatie met Kwaliteit plaats in de Theaterzaal van Trias over het belang van cultuureducatie in het onderwijs. De middag was bedoeld voor alle geïnteresseerden uit het basisonderwijs van Rijswijk en Leidschendam-Voorburg. Het programma bestond uit een lezing en workshop door wetenschapsjournalist Mark Mieras. Zijn lezing droeg de titel: Waarom Kunst een Hoofdzaak is. Mieras vertelde over de bijdrage van cultuureducatie aan de ontwikkeling van sleutelfuncties als luisteren, de aandacht richten, verbinden, experimenteren, loslaten, reflecteren en er voor gaan in het leven. Eigenschappen die van doorslaggevend belang zijn voor het succes van leerlingen in een samenleving die steeds sneller verandert. Kunst leert je hoe te ontwikkelen. Kunst gaat ook over pedagogische en didactische professionaliteit: over de effectiviteit van de school. In de workshop werd een actieve vertaling naar de praktijk gemaakt. Het was een interessante middag voor de 40 deelnemers die veel informatie hebben opgedaan en uitgewisseld. 6
In het kader van de monitoring en evaluatie van het project Cultuureducatie met Kwaliteit kwam er in de winter een visitatiecommissie een dag op bezoek met landelijke deskundigen op het gebied van cultuureducatie. Zij vonden de dialoog gestuurde aanpak van Trias een sterk punt in de samenwerking met het onderwijs MuziekMakers 2014-2015 Was het tweede uitvoeringsjaar van het project MuziekMakers voor het speciaal basisonderwijs. Deelnemende scholen waren opnieuw de Elsenburg en de Rehoboth. Het project werd dit jaar ondersteund door het Oranjefonds vanuit de regeling Kinderen maken Muziek en Fonds 1818. Trias werkte opnieuw samen met Stichting Papageno voor de ontwikkeling van de lessen en de coaching van muziekdocenten. De leerlingen kregen dit jaar 20 weken muziekles onder schooltijd. We bereikten in totaal 141 leerlingen. In april werd het muziekproject afgesloten met presentaties in de theaterzaal van Trias, waarbij veel geïnteresseerde ouders aanwezig waren. Met in totaal 70 leerlingen van beide scholen deden we mee aan het afsluitende concert van de regeling Kinderen Maken Muziek in de Jaarbeurs Utrecht op 10 juni 2015. Het was een bijzondere ervaring. Met 2.000 muziekleerlingen uit heel Nederland gaven we een concert van 40 minuten voor onder anderen koningin Máxima. In het kader van de evaluatie van het project MuziekMakers organiseerde Trias in samenwerking met Stichting Papageno en het Landelijke Kenniscentrum voor Cultuureducatie en Amateurkunst een mini-symposium op 1 juni met als titel Muziekeducatie in het SBO. De evaluatie en het delen van opgedane kennis en ervaring in het speciaal basisonderwijs stonden centraal op het mini-symposium. Het plenaire gedeelte van de dag werd begeleid door wetenschapsjournalist Mark Mieras. Ook traden leerlingen van SBO de Elsenburg op evenals de in januari 2015 opgestarte schoolband van SBO de Rehoboth. Elsenburgschool Alle kinderen van de Elsenburgschool krijgen gedurende het schooljaar een keer per week een les beeldende kunst van Trias. In 2012 is Trias een intensieve samenwerking met de Elsenburgschool gestart, waarbij het gezamenlijke doel ligt in het verrijken van de visuele- en creatieve bagage van de leerlingen. Inmiddels is in dit kader een leerlijn beeldende kunst ontwikkeld die elk schooljaar opnieuw verrijkt wordt met inhoud, thema s en projecten die school-breed zijn. Prins Mauritsschool De Prins Mauritsschool is gestoeld op de Jenaplan-basisprincipes, waarbij leerlingen van verschillende leeftijden samen in een klas zitten, verdeeld over stamgroepen. Trias ondersteunt dit didactisch-pedagogisch uitgangspunt in de workshops die we op deze school aanbieden tijdens de zogenaamde atelierdagen. Door de aangeboden cursussen sterk te differentiëren kunnen kinderen 7
uit groep 2 tot en met 6 deelnemen aan eenzelfde workshop. Drie keer per jaar geven onze docenten drie vrijdagen op rij workshops die resulteren in een presentatie voor de hele school. Inmiddels zijn de disciplines dans, zang, beeldend en percussie aan bod gekomen. Tijdens het zomerfeest van de school heeft de percussiegroep onder begeleiding van Trias een optreden gegeven ten overstaan van de hele school en alle aanwezige ouders. Iedereen was enthousiast! Dus dank je wel en hopelijk tot een volgend atelier! Leerkracht Prins Mauritsschool Kunstmenu Rijswijk De gemeente Rijswijk stelt Trias elk jaar in staat alle klassen uit de onderbouw van de Rijswijkse basisscholen vier muzieklessen aan te bieden. Trias heeft in schooljaar 2014-2015 het project Muziek op Reis uitgevoerd. Hierin maken kinderen uit de onderbouw kennis met verschillende muzikale aspecten en leren zij samen te spelen op kleine instrumenten. Ook dit jaar werden onze docenten warm ontvangen door de scholen. De muzieklessen vormen ook een inspiratiebron voor de leerkrachten van de scholen. Zij worden op deze manier gestimuleerd om met de muziek uit het lesprogramma, ook zelf met muziek aan de slag te gaan in hun klas. ik weet dat de kinderen (en leerkrachten) genieten van deze lessen. Basisschool Het Kristal Ik gebruik de liedjes die we geleerd hebben in de klas en zie de kinderen hiervan genieten. Godfried Bomansschool Op een andere manier muziekles geven. Werkt inspirerend en motiverend om het zelf te doen. Wethouder Brederodeschool Erfgoedspoor De gebouwen uit de periode van de oud-burgemeester van Rijswijk, meneer Archibald Bogaardt, stonden in het Erfgoedspoor centraal in de lessen voor de groepen 8 van de Rijswijkse scholen. Dit jaar hebben de lessen plaatsgevonden in het Museum van Rijswijk. De kinderen filosofeerden in een les onder begeleiding van filosofie docenten over oude en nieuwe gebouwen en de waarde die de kinderen er zelf aan hechten. 145 Leerlingen participeerden in het Erfgoedspoor. Workshops op scholen Scholen, buurtverenigingen en oudercommissies weten Trias te vinden voor uiteenlopende activiteiten. De jongste leerlingen van de Snijdersschool gingen in het kader van een gezamenlijk project een film maken. De school benaderde Trias met de vraag om inspiratie en vaardigheden aan de kinderen aan te leren. Trias verzorgde vervolgens een stoomcursus, waarin de basis van het regisseren en filmen, het acteren en de aankleding van een set aan de kinderen werden bijgebracht. De oudercommissie van de Nicolaas Beetsschool heeft samen met Trias enkele leuke activiteiten op hun zomerfeest gerealiseerd. Kinderen konden portret tekenen in de stijl van Picasso, stopmotion filmpjes maken en djembé spelen (met aansluitend een klein optreden). Ik wil je bedanken voor de spetterende workshops, ze waren allemaal erg leuk, erg geslaagd! J.H. Snijdersschool 8
2.2 Onderwijsprojecten Voortgezet Onderwijs Gereformeerde Scholengemeenschap Rijswijk Vanaf 2012 zijn we de samenwerking gestart met de Gereformeerde Scholengemeenschap Rijswijk (GSR) voor de invulling van culturele activiteiten tijdens de projectweken die op het GSR plaatsvinden. In nauw overleg met de leerkracht CKV is er gekeken naar het lopende curriculum van de CKV lessen. Op basis daarvan heeft Trias een aanbod ontwikkeld voor de leerlingen en workshops Theater, hiphop en breakdance, graffiti, animatie en fashion design gegeven. Omdat de workshops aansloten op de reeds gevolgde CKV lessen, was het mogelijk om met de verschillende disciplines direct op een inhoudelijk niveau in te stappen. Voor de workshop animatie lagen de verhalen en storyboards al klaar, ook het onderwerp street art was in de CKV les al aan bod gekomen, zodat de leerlingen vervolgens in de workshop direct met graffiti aan de slag konden. Rijswijks Lyceum Elk jaar bezoekt het Rijswijks Lyceum Trias tijdens hun cultuurdag. De leerlingen kunnen zich inschrijven voor een divers aanbod van workshops en gaan een dagdeel aan het werk met de Trias docenten. Enkele kernwaarden van Trias komen tijdens deze cultuurdag als vanzelf naar boven; samenspelen met plezier, een laagdrempelige kennismaking zonder dat we inleveren op kwaliteit en inhoud en vaardigheden aanleren en mee nemen. In korte tijd inspireren we de leerlingen om zichzelf te laten zien en met elkaar iets te maken, spelen en te presenteren. De 150 leerlingen die de cultuurdag bezoeken, nemen deel aan workshops hiphop, bandcoaching, stomp- en bodypercussie, improvisatietheater en nieuwe media. Naast de cultuurdag, heeft Trias ook een samenwerking met de muziekleerkracht van het Rijswijks Lyceum. Twee klassen volgen - als onderdeel van de muzieklessen op school - drie keer een les band coaching in het poplokaal op de locatie van Trias. Leerlingen komen hierbij in aanraking met professionele instrumenten en leren binnen korte tijd een popliedje spelen. De voorbereiding daarvoor vindt plaats op school, het samen spelen en repeteren vinden plaats bij Trias. Van Vredenburch College De cultuurdag voor het voortgezet onderwijs blijkt een goed format. Ook het Van Vredenburch College bezoekt Trias in het kader van een cultuurdag met 165 leerlingen uit het eerste en derde jaar. De inhoud van de workshops sluit aan bij de belevingswereld van de leerlingen. Aan bod komen rap, beats-creating en video. Trias laat de leerlingen kennis maken met een aantal docenten die de functie van een rolmodel kunnen innemen. Stanislascollege Ook in seizoen 2014-2015 werkte Trias samen met scholengemeenschap Stanislas in Rijswijk. Op 16 juli 2015 verzorgde Trias workshops voor de docenten van de school. Zij konden workshops volgen in theater, muziek en fotografie. Hierbij werd aandacht besteed aan de oplevering van het nieuwe schoolgebouw en de aanstaande verhuizing. Er werd met veel enthousiasme aan de workshops 9
deelgenomen. Het Stanislascollege heeft de wens uitgesproken ook in seizoen 2015-2016 weer met Trias samen te werken. Trias bereikte met cursussen in de vrije tijd in de leeftijdscategorie van 1,5 tot en met 18 jaar wekelijks 1.326 cursisten in Rijswijk. Hiervan volgden 854 cursisten een jaarcursus en 500 cursisten een korte cursus. Muziek blijft de meest populaire discipline binnen ons aanbod. Alle jaarcursussen werden afgesloten met een presentatie in de theaterzaal, de schouwburg of een expositie. Dit jaar volgden 116 volwassenen een cursus; van piano tot dansen voor 50 plussers. Trias geeft volwassenen de mogelijkheid om een aantal privé lessen te volgen. Dit doet Trias tegen kostendekkend tarief. Dit jaar hebben meer volwassenen gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. Naast de cursussen in de vrije tijd, is Trias ook aanwezig op festivals en evenementen in Rijswijk. Cursisten presenteren op deze bijzondere dagen, zoals bijvoorbeeld tijdens het Strandwalfestival, in winkelcentrum de Bogaard, in de Oude Kerk, in verzorgingstehuis Florence en tijdens het zelfgeorganiseerde Rijswijks Pracht Junior. Vrije tijd Rijswijk 2013-2014 2014-2015 Jeugd jaarcursussen 908 854 Jeugd korte cursussen 219 500 Korte cursussen, inclusief: 25 Summerschool 129 De Ontdekkers 20 via stichting Rijswijkse kinderopvang 14 voor jubileumvoorstelling 28 Rijswijkse schoolbands 1.127 1.326 Jeugd workshops 221 182 (buitenspeeldag 55, kinderfeestjes 100, dj workshop 27) Volwassen cursisten 99 116 Ooievaarspas Trias is aangesloten bij de Ooievaarspas. 199 Cursisten maakten in 2014-2015 gebruik van de pas om een cursus te kunnen volgen bij Trias. De overgrote meerderheid van de Ooievaarspassen betreft kinderen in de leeftijd van 1,5 tot en met 18 jaar. Jubileumvoorstelling Selfie Trias had al langer de wens om een multidisciplinaire community voorstelling te maken. Het 30 jarig bestaan van Trias vormde een mooie aanleiding voor de realisatie hiervan. Wat begon als All you need (werktitel) werd op 13 juni 2015 opgevoerd als Selfie, een modern sprookje over jezelf zijn. In zes maanden tijd werd een voorstelling bedacht, geschreven en opgevoerd met 30 kinderen en jongeren uit het netwerk van Trias. Begeleid door een regisseur, musicus en choreograaf is Selfie het verhaal van de spelers zelf geworden. De voorstelling is gebaseerd op de levensverhalen van de dertig jonge amateurkunstenaars. Ruim 1.000 bezoekers (ouders, leerkrachten, vertegenwoordigers 10
van collega instellingen, bedrijfsleden en gemeenteraadsleden) bezochten de voorstelling in de Rijswijkse Schouwburg. Trias heeft voor dit community project bijdragen gekregen van het Rabobank Stimuleringsfonds Rijswijk, Fonds 1818 en het Prins Bernhard Cultuurfonds Zuid Holland. Daarnaast heeft Trias sponsoren betrokken bij het project. Rijswijkse Schoolbands In 2014-2015 initieerde Trias het project Rijswijkse Schoolbands, gesubsidieerd door Fonds 1818. Het project is gestart vanuit de wens om leerlingen die gemotiveerd zijn voor muziek te verleiden om in een band te spelen. Daarbij hebben we ons bewust gericht op basisscholen met overwegend kinderen in achterstandssituaties. Het doel van het project was om ten eerste een plezierige invulling te geven aan hun vrije tijd en om daarnaast hun muzikale ontwikkeling te verdiepen en zo ook hun algemene persoonlijke ontwikkeling. De opzet was bijzonder laagdrempelig. De lessen vonden plaats in de vrije tijd, maar op locatie van de school en aansluitend aan de schooltijden. Ook waren de kosten voor deelname laag. Het leverde veel plezier en betrokkenheid op bij de leerlingen, maar ook bij het publiek tijdens optredens. Leerlingen leverden als resultaat een maatschappelijke bijdrage door voor hun school én voor Rijswijks publiek te spelen. Het project heeft plaatsgevonden op scholen waar we ook onder schooltijd actief zijn met muziek. Deelnemende scholen waren de Melodie, de Petrusschool en de Rehoboth. In totaal 28 leerlingen hebben deelgenomen. Zij zijn in januari 2015 gestart met lessen en hebben in totaal 20 bandlessen gehad. Alle bands hebben verschillende optredens verzorgd, onder andere tijdens Trias Music Fest in april. Petrus schoolband 3.1 Vrije tijd projecten op locatie Muziek Projectweken en Trias Music Fest (TMF) Het project De Muziek Projectweken werd dit jaar in de maanden maart en april voor de tweede keer op Trias gehouden. Aan de hand van de inschrijfformulieren werden ongeveer 500 instrumentale- en zangcursisten uit Rijswijk in ensembles geplaatst. Er werden net als vorig jaar 73 bandjes gevormd. Van de 73 bandjes waren er 10 klassiek/wereldmuziek georiënteerd en de rest bestond uit pop/rock bandjes. De bandjes kregen van maandag 9 maart tot en met maandag 13 april 2015 vijf bandlessen. De ensemblegrootte verschilde van klein (5-6 cursisten), middelgroot (7-8-9 cursisten) en orkest (vanaf 12 cursisten). Het TMF (Trias Music Fest) zelf vond plaats op dinsdag 14 april tot en met zondag 19 april. Tijdens deze zes dagen lieten de bandjes horen wat ze in die vijf weken geleerd hadden. Naast de 73 bandjes traden tijdens de festivalweek ook de popgroepen van Trias op en de drie Rijswijkse schoolbands van de Melodie, de Rehoboth en de Petrusschool. In totaal traden 81 bands op in de Theaterzaal. Bij elk optreden van 30 minuten speelden drie bandjes een of twee nummers. In totaal traden 81 bands op in 6 dagen en kwamen 1.433 bezoekers kijken. 11
Musical Summerschool In de zomervakantie organiseerde Trias voor de tweede keer een Summerschool Musical. Gedurende drie dagen konden musical liefhebbers in de leeftijd van 6 tot 18 jaar musical skills ontwikkelen en kregen ze les in theater, dans en zang. Tussen de middag werd een lekkere lunch verzorgd. In totaal schreven 25 leerlingen zich in voor de Summerschool. Kinderfeestjes Kinderen kunnen bij Trias hun verjaardag vieren. Samen maken ze een mini-musical of een dansvoorstelling en voeren deze aan het einde van de middag op voor de ouders. Dit jaar werden zeven feestjes bij Trias gevierd en namen 100 kinderen deel. Open podium Rijswijk s got talent In november en mei organiseerde Trias voor de tweede en derde keer een open podium, Rijswijk s got talent. Het open podium is bedoeld om een podium te creëren voor lokaal talent. In totaal deden tien acts mee aan het open podium, variërend van twee jonge dansers van zeven tot een zangeres van 78 jaar. Iedereen kan mee doen aan dit open podium, dus ook mensen die geen les volgen bij Trias. Voor een volle Theaterzaal lieten lokale talenten hun zang-, dj-, dans-, drum-, muziek- en stand-up comedy kwaliteiten zien. Vanwege het grote succes en de duidelijke behoefte aan een podium om op te treden en ervaring op te doen, zal Trias dit project blijven continueren. Rijswijk s got talent, juni 2015 Open lesweken en open dag Naast de open lesweken in december en juni, organiseerde Trias op 30 mei een open dag. Tijdens de open dag konden mensen kennis maken met het aanbod voor het nieuwe cursusjaar en cursussen uitproberen. Ook waren er optredens van zowel leerlingen als docenten. De nieuwe opzet van de open dag was erg geslaagd met ruim 500 bezoekers. De Ontdekkers Leerlingen die deelnemen aan de Ontdekkers kunnen op een laagdrempelige manier in contact komen met de cursussen van Trias en maken kennis met uiteenlopende disciplines. De activiteiten vinden plaats tijdens vakanties en na schooltijd bij diverse scholen. Zo organiseerde Trias dit jaar in het kader van de Ontdekkers een workshop voetbalshirts maken voor de jongens bij Voetbalvereniging Plexat Rijswijk, gitaar- en danslessen op de Petrusschool en waren we ook vertegenwoordigd op de kick-off van de Ontdekkers in winkelcentrum in de Bogaard. DJ workshops Trias heeft zich ten doel gesteld om in de vrije tijd het aanbod te vernieuwen en dit laagdrempelig te testen door middel van workshops. In mei werden twee Kidz-DJ workshops verzorgd door ervaren professionals van Press Play. De deelnemers vonden het heel leuk en leerden in korte tijd in de Theaterzaal de beginselen van het mixen van muziek in een ontspannen, professionele context. De 12
uitleg werd ook geprojecteerd en was op een moderne manier vorm gegeven. Dit sprak de doelgroep erg aan. Het inspireert Trias om meer aanbod op dit gebied te genereren. De winnaar van de DJ wedstrijd die ter afronding werd gehouden, mocht in september 2015 het Strandwalfestival openen op het grote podium in het Rijswijkse Bos, waar later die avond ook grote artiesten als Candy Dulfer optraden. 3.2 Vrije tijd projecten buiten de deur Trias treedt naar buiten door optredens van cursisten op andere podia dan de Theaterzaal van Trias. Leerlingen staan bijvoorbeeld op het podium van Florence zorgcentrum, laten zich zien op het locatiefestival Rijswijks Pracht Junior in oud-rijswijk en staan op podia tijdens het Strandwalfestival. Rijswijs Pracht Junior Op zaterdagmiddag 21 maart 2015 organiseerde Trias voor de tweede keer Rijswijks Pracht Junior, een locatiefestival in het oude centrum van Rijswijk. Tien docenten hebben vijf interdisciplinaire voorstellingen gemaakt met bijna 70 cursisten uit de vrije tijd. 180 Bezoekers hebben - in het Oude Raadhuis, het Rijswijks Museum, Yogasana, Galerie Artishock en Gebouw Hofrust - genoten van deze bijzondere voorstellingen onder het overkoepelende thema Alice in Wonderland. Rijswijks Pracht Junior, maart 2015 Buitenspeeldagen De nationale buitenspeeldag wordt ook in Rijswijk aangegrepen om kinderen in de buitenluchtverschillende activiteiten te laten ondernemen. Dit jaar heeft Trias in samenwerking met Stichting Rijswijkse Kinderopvang voor de locatie Kinderjungle een workshop fashion design en een workshop djembé georganiseerd. Ik vond het in ieder geval een succes! Het was een drukke, maar vooral gezellige dag. medewerker Kinderjungle 13
Stichting Rijswijkse Kinderopvang Speelstart de Kiezel Trias werd naar aanleiding van de vrije tijds cursus Muziek voor Dreumesen gevraagd om deze cursus op de locatie van Speelstart de Kiezel te organiseren voor zo n 20 ouders en hun dreumesen in de leeftijd van 1 tot 3 jaar. Samen muziek beleven bleek ook op locatie een leuke ervaring. In het nieuwe seizoen zal er -naast De Kiezel- ook Muziek voor Dreumesen worden uitgevoerd op de locatie Speelstart DoReMi. van mijn collega's heb ik begrepen dat het erg leuk was. Ouders waren enthousiast en het lukte om de kinderen ook te boeien. Een succes dus.ʺ medewerker Speelstart de Kiezel Trias danst! Op reis naar de ideale wereld Naast de speciale voorstelling Selfie werd vanwege het jubileum van 30 jaar Trias ook een grote dansvoorstelling gebracht in de Rijswijkse Schouwburg. Alle Trias danscursisten uit Rijswijk en Leidschendam-Voorburg deden hieraan mee, zo n 250 dansers verdeeld over twee casts. Dansers in de leeftijd van 3 tot 25 jaar namen het publiek mee op reis naar een ideale wereld, ook al was het maar voor even. Het niveau varieerde van beginnende kleuters tot ver gevorderde volwassenen. Gecoacht door vijf dansdocenten van Trias schitterden de dansers in een prachtig vormgegeven dansvoorstelling met mooie belichting en geweldige kostuums. Van hiphop tot streetdance, van klassiek ballet tot breakdance. De voorstelling was een aaneenschakeling van verschillende dansvormen en choreografieën, van explosief en krachtig tot ingetogen en klein. Het publiek waardeerde binnen de voorstelling de mix in niveau, leeftijd en stijl, de kleurrijke kostuums en de gekozen verhaallijn met een maatschappelijk relevante boodschap over de zonnige maar ook de schaduwzijde van de consumptiemaatschappij. Dansvoorstelling Trias, juni 2015 14
Ook in Leidschendam-Voorburg was Trias opnieuw actief in het onderwijs in 2014-2015. Naast het langlopende project Cultuureducatie met Kwaliteit was er onze deelname aan het Cultuurmenu waarmee we weer veel leerlingen uit groep 1 en 2 wisten te bereiken. Voor kinderopvangorganisatie Vlietkinderen was er weer een breed scala van lessen en ook voor de Technische School Voorburg (voorheen Corbulo) verzorgden we opnieuw een muziekproject. Onderwijs en kinderopvang 2013-2014 2014-2015 Cultuurmenu 1.798 1.552 Workshops, lessen VO 129 124 Workshops, lessen BO/BSO 188 173 Cultuureducatie met Kwaliteit BO 1.276 Muziek 1.213 Theater 776 Totaal 3.391 3.838 4.1 Onderwijsprojecten Primair Onderwijs Cultuureducatie met Kwaliteit 2014-2015 Was het tweede uitvoeringsjaar van het project Cultuureducatie met Kwaliteit in de gemeenten Rijswijk en Leidschendam-Voorburg. Rijswijk en Leidschendam-Voorburg doen vier kalenderjaren mee aan dit programma. Trias is de coördinerende organisatie, de uitvoering is in handen van Trias en de Bibliotheek aan de Vliet. Scholen betalen 5 euro per leerling voor deelname aan het programma. Er is in 2014-2015 hard gewerkt aan de leerlijnen Muziek, Theater en Lezen/Literatuur die binnen dit project worden ontwikkeld. De ontwikkelgroepen Muziek en Theater bestaande uit groepsleerkrachten van deelnemende scholen kwamen dit schooljaar vier keer bijeen. Op 12 januari vond er een inspiratiemiddag Cultuureducatie met Kwaliteit plaats in de Theaterzaal van Trias over het belang van cultuureducatie in het onderwijs. De middag was bedoeld voor alle geïnteresseerden uit het basisonderwijs van Rijswijk en Leidschendam-Voorburg. De middag bestond uit een lezing en workshop door wetenschapsjournalist Mark Mieras. Zijn lezing droeg de titel Waarom Kunst een Hoofdzaak is. Hij vertelde over de bijdrage van cultuureducatie aan de ontwikkeling van sleutelfuncties als luisteren, de aandacht richten, verbinden, experimenteren, loslaten, reflecteren en er voor gaan in het leven. Eigenschappen die van doorslaggevend belang zijn voor het succes van leerlingen in een samenleving die steeds sneller verandert. Kunst leert je hoe te ontwikkelen. Kunst gaat ook over pedagogische en didactische professionaliteit: over de effectiviteit van de school. In de workshop werd een actieve vertaling naar de praktijk gemaakt. Het was een interessante middag met 40 deelnemers die veel informatie hebben opgedaan en uitgewisseld. In Leidschendam-Voorburg deden opnieuw de Dijsselbloem en de Zonnewijzer mee aan de leerlijn Muziek binnen Cultuureducatie met Kwaliteit. Zij investeerden beiden meer dan 5 euro per leerling, door een extra subsidie aanvraag bij de gemeente Leidschendam-Voorburg. Zo konden hun leerlingen in samenwerking met Trias een uitgebreid pakket aan muzieklessen volgen onder schooltijd. De Groen van Prinstererschool en de Pius X hebben zich in 2014-2015 als nieuwe scholen aangesloten bij Cultuureducatie met Kwaliteit, leerlijn Muziek. De Groen van Prinstererschool investeerde vanuit hun ouderbijdrage meer dan 5 euro per leerling om een uitgebreider pakket van muzieklessen aan te kunnen bieden. 15
Op alle deelnemende muziekscholen vonden muzieklessen plaats onder schooltijd, zodat alle leerlingen werden bereikt. Het aantal lessen per groep en de opzet van de lessen varieerden per school, afhankelijk van hun investering in het muziekproject. Op de nieuw deelnemende school Groen van Prinsterer kregen alle leerlingen uit groep 1 tot en met 8 25 weken lang AMV-lessen. Op de Pius X school kregen de leerlingen uit groep 1 tot en met 8 één muziekproject van acht weken, inclusief presentatie in aanwezigheid van een groot aantal enthousiaste ouders. Met het muziekproject werd aangesloten bij de projectweken van de school die als thema Tijd hadden. Groepsleerkrachten van de Pius X en de Groen van Prinsterer kregen twee teamtrainingen aangeboden op het gebied van zingen en het gebruik van boomwhackers in de klas. Op de andere twee muziekscholen was het aangeboden muziekprogramma vergelijkbaar met 2013-2014. Op alle scholen zijn opnieuw presentaties op verschillende momenten gerealiseerd. Bij alle presentaties waren veel ouders en leerlingen aanwezig. In Leidschendam-Voorburg deden de Margriet, de Vijverhof en de Nieuw Vreugd en Rust mee aan Cultuureducatie met Kwaliteit, leerlijn Theater. Zij investeerden allemaal 5 euro per leerling. De lessen vonden plaats onder schooltijd, zodat alle leerlingen werden bereikt. In 2014-2015 kregen alle leerlingen twee projecten van vier weken met wekelijks één theater les onder leiding van een docent van Trias aangeboden. Binnen het eerste project stond de 21 e eeuwse vaardigheid Creativiteit centraal. In het tweede project was dat de 21 e eeuwse vaardigheid Communicatie. De projectperiodes werden beide gestart met een inspiratiebijeenkomst voor groepsleerkrachten rondom het thema. Ook werden er lessuggesties gedeeld met de groepsleerkrachten zodat zij op een later moment een vervolg konden geven aan de theater les. Op deze manier werd er gewerkt aan deskundigheidsbevordering. Cultuurmenu Voor de groepen 1 en 2 van alle basisscholen in Leidschendam -Voorburg biedt Trias een theater- of muziekles aan. De scholen krijgen deze keuze voorgelegd bij de inschrijving. Het thema van de lessen is Muizen en Olifanten en wordt ingeleid met een mooi verhaal. De jonge kinderen gaan in een les met instrumentjes muziek maken, of spelen samen via theateroefeningen delen van het verhaal na en verzinnen er nieuwe elementen bij. Trias heeft voor elke school een Muizen en Olifanten koffer waarin muziekinstrumentjes of kleine vingerpopjes zitten met daarbij lessuggesties om de leerkrachten te inspireren om in hun eigen lessen met het thema en de disciplines aan de slag te gaan. De les met onze kleuterklas van 24 kinderen verliep leuk. De juf vertelde op een rustige, maar duidelijke manier. Ze sprak de kinderen op hun eigen niveau aan. Ze liet duidelijk weten wat ze wel of niet wilde. Het gaf de kinderen direct structuur. De kinderen deden goed mee en het was heel verrassend dat wij de koffer met de vingerpop muizen op school mochten houden om er ook mee aan de gang te gaan. Leerkracht van een van de deelnemende scholen. Kinderopvangorganisatie Vlietkinderen Trias verzorgt in een duurzame samenwerking met Vlietkinderen een breed aanbod van workshops op kinderdagopvang-locaties en BSO s. Voor de dagopvang hebben we speciaal ontwikkelde programma s waar de allerjongste kinderen vanaf 2,5 jaar aan kunnen deelnemen met dans, theater en muziek in een gecombineerde vorm. Ouders schrijven zich via de verschillende locaties in voor deelname. Daarnaast bieden we voor de BSO s na schooltijd workshops aan zoals fotografie of animatie, theater, djembé, body percussie, gitaar en fashion design. De kracht van de samenwerking is gelegen in de structuur van de overkoepelende organisatie van Vlietkinderen en de laagdrempelige en inhoudelijke lessen die Trias aan alle kinderen op de locaties kan aanbieden. 16
4.2 Onderwijsprojecten Voortgezet Onderwijs Technische School Voorburg (voorheen Corbulo College) Acht verschillende muziek workshops gedurende drie dagen lang met als afsluiting een spetterend optreden in de Theaterzaal. Dat is het muziekproject wat we organiseren voor de leerlingen van de Technische School Voorburg. Hiermee geven we invulling aan de kerndoelen muziek voor het voortgezet onderwijs voor deze leerlingen. De leerlingen worden naar aanleiding van hun interesses ingedeeld in de verschillende muziekworkshops, waaronder percussie, drums, elektronische muziek maken of cajon. Ze leren over het instrument en leren er als groep op te spelen. Op de laatste dag van het project vond een optreden plaats voor de ouders van de leerlingen. De presentatie werd zeer enthousiast ontvangen. Het was een leuk en goed project, leerlingen hebben genoten en wij ook. Docent TS Voorburg 17
Trias heeft in Leidschendam-Voorburg 175 cursisten bereikt met een jaarcursus in de vrije tijd. Deze cursisten werden vaak op scholen na schooltijd bereikt. Het aantal cursisten is dit jaar lager dan voorgaande jaren. Dit heeft te maken met de bezuinigingen op de exploitatie. In 2013-2014 was het lastig om voldoende geschikte en tevens betaalbare locaties te vinden. Alle cursussen in Leidschendam-Voorburg werden afgesloten met een presentatieweekend in het Ludens Theater te Voorburg op zaterdag 20 juni 2015. 77 Cursisten deden mee en 355 bezoekers bezochten de eindpresentaties. De vijf eindpresentaties werden gegeven door cursisten van De Muziekklas en De Speelplaats, de gitaargroepen, de Theaterklas en de Musical Kids. De expositie van de cursus Tekenen & schilderen werd met een glas kindercampagne geopend. De danscursisten (streetdance, hiphop en ballet) hadden op 6 en 7 juni 2015 een gezamenlijk optreden met de Rijswijkse danscursisten in de grote zaal van de Rijswijkse Schouwburg. Jaarcursussen na schooltijd voor de jeugd Aantal deelnemers 2014-2015 2013-2014 2012-2014 2011-2012 175 236 300 482 Community theatervoorstelling Ongehoord! Het Veur Theater in Leidschendam-Voorburg was in juni 2014 vier avonden uitverkocht met de voorstelling Ongehoord!, een productie van Trias in samenwerking met Woej (Stichting Welzijn Oud En Jong Leidschendam). Met negen wijkbewoners uit De Prinsenhof is er in een half jaar toegewerkt naar een voorstelling die raakt. De spelers vertellen hun verhaal, uit hun leven gegrepen en erg herkenbaar voor veel minderheden in de samenleving. Ongehoord! is een voorstelling die actuele onderwerpen in de maatschappij aankaart en die dat op zo n manier doet, dat het bijna onmogelijk is dat het niets met de toeschouwer doet. Daarom werd Ongehoord! in maart 2015 nogmaals opgevoerd. Theatervoorstelling Ongehoord, maart 2015 De reprise van Ongehoord! vond driemaal plaats op 25, 26 en 27 maart 2015. In totaal waren er 228 bezoekers. De donderdag en vrijdag waren zo goed als uitverkocht. Dat het niet onberoerd laat, blijkt wel uit de reacties van het publiek, die zij in het gastenboek achterlieten nadien: 18
Wat een bijzondere, confronterende en warme voorstelling. Jullie hielden ons een spiegel voor. Geweldig indrukwekkende voorstelling, geeft veel stof tot nadenken. Applaus voor de spelers en regisseur. (..) Concept voor herhaling vatbaar. Zeer indrukwekkend. Chapeau aan allen, het raakt een mens diep van binnen, mij althans. Dit hoort gespeeld te worden op vele plekken in Nederland. Het was heel echt en treffend neergezet. Wij hebben zelf een gehandicapte dochter in een rolstoel en de onderwerpen die werden aangesneden zijn helaas echt zo. Het is ongehoord, maar we hopen dat we een keer worden gehoord. De insteek van het project toen dat eind 2013 van start ging, was om een duurzaam project op te zetten met de wijkbewoners. Niet alleen hebben we twee succesvolle rondes optredens gehad, de groep spelers gaat in samenwerking met Woej en Trias de mogelijkheden onderzoeken om de voorstelling zelfstandig op te voeren. Wetenschappelijk onderzoek naar het effect van muziek op ruimtelijk inzicht: Costa-Giomi, E. (1999) The effects of three years of piano instruction on children s cognitive development, Journal of Research in Music Education, 47, 198-212 Rauscher, M.F., Shaw, G.L., Levine, L.J. Ky, K.N. (1993). Music and Spatial Task Performance: A Causal Relationship, Nature, 14, 365-611. Wetenschappelijk onderzoek naar het effect van theater op taalontwikkeling: Tucker, James L. Better practice in Arts Education, Volume III. Maryland State Department of Education: Maryland, 2007. Winner, E., T. Goldstein, S. Vincent-Lancrin Art for Art's Sake?: The Impact of Arts 80 Education, Educational Research and Innovation. OECD Publishing: 2013 19