Werken aan een nieuwe Regionale Agenda voor de periode 2010-2014 Troeven van de Stadsregio Amsterdam De Stadsregio werkt aan taken die voortkomen uit gemeentelijke opgaven en dit schaalniveau overstijgen. Er wordt meerwaarde behaald door samenwerking, coördinatie en projectuitvoering op bovenlokale schaal. Belangen worden gebundeld richting andere partijen zoals de provincie of het Rijk. Voorbeelden van typische Stadsregio activiteiten zijn het opstellen van gezamenlijke strategieën voor de kantorenmarkt, het stimuleren van regionaal toerisme en de afspraken op het gebied van de huisvesting van asielzoekers. Daarnaast zijn er steeds meer taken bijgekomen die vanuit de provincie Noord-Holland (regionale Jeugdzorg) of de rijksoverheid naar de Stadsregio zijn gedecentraliseerd. Er is beschikking over ruime subsidiemiddelen vanuit de BDU, waarmee veel projecten worden gesubsidieerd die een bijdrage leveren aan het verbeteren van de bereikbaarheid van de regio, zoals wegen, tunnels, busstations en fietsenstallingen. Tot slot is de Stadsregio aangewezen als opdrachtgever voor het stad- en streekvervoer. Deze laatste twee activiteiten hebben inmiddels een overheersende plaats ingenomen in het takenpakket van de Stadsregio. Om goede resultaten te kunnen bereiken bezit de Stadsregio een aantal troeven die in combinatie met elkaar worden ingezet bij de aanpak van projecten in de Regio: Platform De Stadsregio heeft veel contacten met verschillende partijen en werkt in veel projecten mee. De Stadsregio schaakt op verschillende bestuurlijke borden en biedt aan de gemeenten een platform voor samenwerking, debat en kennisuitwisseling. Geld De Stadsregio heeft geld in de regio te besteden. Er zijn rijksbudgetten op diverse taakvelden, zoals de BDU voor Verkeer en Vervoer en BLS-gelden voor verstedelijking. Daarnaast is de Stadsregio goed in staat extra budgetten aan te boren voor de regio en de inliggende gemeenten. Kennis De Stadsregio heeft inhoudelijke expertise op verschillende terreinen. Die expertise wordt samengebracht als er moet worden nagedacht over lastige opgaven waarbij bijvoorbeeld bereikbaarheid en verstedelijking of woningbouw en jeugdzorg samenkomen. Organiserend vermogen Wettelijke taak De Stadsregio heeft een groot organiserend vermogen en is goed in staat te werken met samenhangende en complexe thema s op het gebied van bereikbaarheid, ruimtelijke ordening en economie. Als samenwerkingsverband heeft de Stadsregio zich bewezen bij het op één lijn brengen van verschillende partijen. De Stadsregio heeft een aantal wettelijke taken en bevoegdheden, zoals het opdrachtgeverschap van het openbaar vervoer, het verdelen van geld voor woningbouw, organiseren van de jeugdzorg of het opstellen van een woonruimteverordening of verkeer- en vervoerplan.
In een nieuwe Regionale Agenda worden deze troeven ingezet als selectiecriteria voor de inhoudelijke thema s. Is het een taak die we volgens de wet moeten uitvoeren? Is er bij de Stadsregio meer organiserend vermogen en specifieke kennis aanwezig om een activiteit te ondernemen dan bij andere organisaties? Indien ja, dan wordt de taak of activiteit opgenomen in de Regionale Agenda. In vorige programma s konden bepaalde thema s, juist door het ontbreken van deze troeven, niet goed worden uitgewerkt. Dat kan in een nieuwe Regionale Agenda sterk worden verbeterd. In de volgende paragraaf worden de thema s behandeld waarvan geadviseerd wordt ze centraal te stellen in een nieuwe Regionale Agenda voor de periode 2010 2014. De Stadsregio Amsterdam binnen de Metropool De Stadsregio Amsterdam functioneert binnen het grotere geheel van de Metropoolregio Amsterdam. Dit gebied loopt ruwweg van Zeevang tot Heemskerk, van de Haarlemmermeer tot Uithoorn en van Hilversum tot Almere (zie kaart). In dit gebied wonen en werken ruim twee miljoen mensen. Door de aanwezigheid van Schiphol, Greenport, de haven, diverse opleidingsinstituten en de hoofdkantoren van financiële en zakelijke dienstverleners is er sprake van een sterke internationale positie. De Metropoolregio Amsterdam onderscheidt zich internationaal gezien in positieve zin door de historische binnensteden en cultuur, het open landschap met water en nabijheid van de kust. Juist de combinatie van deze kenmerken zorgt ervoor dat iedereen hier aangenaam kan wonen, werken en leven. Deze aantrekkelijke woon- en werkomgeving trekt bovendien jongeren, hoger opgeleiden, toeristen en (inter)nationale bedrijven aan. Dit alles zorgt voor een flinke opgave om de groei van bevolking en functies in goede banen te leiden en zo te zorgen dat de regio leefbaar, bereikbaar en aantrekkelijk blijft. Stadsregio Metropoolregio De Metropoolregio Amsterdam (voorheen: de Noordvleugel ) is ook de naam waaronder de regionale en lokale overheden in het noordelijke deel van de Randstad samenwerken om de potentie van dé economische motor van Nederland verder te versterken. Er zijn afspraken gemaakt over woningbouw, ruimte voor economie, bereikbaarheid en landschap, vastgelegd in
het Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040 1. Zo bundelen de partijen hun krachten om een internationaal concurrerende regio te maken die zich op alle fronten op duurzame wijze wil ontwikkelen; samen bouwen aan de Metropool. Dit vindt plaats via bestuurlijke overleggen als het Platform Bereikbaarheid Metropoolregio (PBM) het Platform Regionale Economische Stimulering (PRES) en de Bestuurlijke Kerngroep (BKG). Naast de Stadsregio Amsterdam zijn de grote gemeenten en de provincies Noord-Holland en Flevoland vertegenwoordigd in deze overlegorganen. De Stadsregio draagt al jaren heel direct bij aan de metropoolvorming door bijvoorbeeld met een goed OV-aanbod de regionale bereikbaarheid te verbeteren. Samen met de andere partijen worden acties en projecten uitgevoerd om de geformuleerde metropoolambities waar te maken. Die projecten spelen zich af binnen vijf ruimtelijke Metropoolthema s; Bereikbaarheid, Verstedelijking & Economische ontwikkeling, Landschap en Duurzaamheid. Er zijn afspraken gemaakt over wie wanneer de voortrekkersrol heeft. De Stadsregio kiest binnen die samenwerking logischerwijs voor de terreinen waarop ze haar troeven het beste kan inzetten. Dus waarbij eigen bevoegdheden, geld, expertise en het organisatievermogen worden ingezet. Dat zijn de thema s Bereikbaarheid, Verstedelijking & Economische ontwikkeling. Aparte vermelding verdient in dit verband de wettelijke taak die de Stadsregio heeft om zorg te dragen voor de regionale jeugdzorg, een thema dat geen deel uitmaakt van de gezamenlijke Metropoolopgaven. Jeugdzorg is, met een jaarlijks budget van meer dan 150 miljoen, voor de Stadsregio een (niet-ruimtelijke) kerntaak. Samengevat richt de Stadsregio zich dus vooral op drie thema s: Inzet Stadsregio Amsterdam Thema s Metropoolregio Amsterdam Jeugdzorg Bereikbaarheid Verstedelijking & Economische ontwikkeling Duurzaamheid en klimaat Landschap Zorg voor Jongeren tot 18 jaar in de regio Samenhangende netwerken van auto fiets en (hoogwaardig) OV en goed samenspel tussen ruimtelijke ontwikkelingen en verkeer en vervoer Intensiveren en transformeren verstedelijkt gebied, goed functionerende woningmarkt en ruimte voor economische ontwikkeling Veilig tegen overstromingen, klimaatbestendig watersysteem en duurzame energievoorziening Behoud van de identiteit en diversiteit landschap De complexiteit van de thema s die de Stadsregio Amsterdam onder haar hoede heeft is groot. Dit komt door de betrokkenheid van veel partijen met verschillende belangen op verschillende schaalniveaus en de hoge mate van bestuurlijke aandacht. En dat speelt zich bovendien allemaal af in een sterk verstedelijkte en dynamische regio. 1 Om de huidige internationale concurrentiepositie te behouden of zelfs te versterken heeft de Metropoolregio zichzelf de vraag gesteld "Hoe kan de regio zich ontwikkelen tot een internationaal concurrerende Europese metropool in 2040?". Antwoorden op deze vraag zijn, in de zin van ruimtelijke ontwikkelingen, vastgelegd in het ontwikkelingsbeeld Noordvleugel, november 2007.
De gecombineerde inzet van de specifieke kwaliteiten (troeven) maakt dat de Stadsregio deze complexiteit goed aan kan en daarmee meerwaarde creëert binnen én tussen de thema s. Gaat het over woonmilieus dan gaat het ook over een OV-ontsluiting. Is het onderwerp jeugdzorg, dan speelt ook huisvesting een rol. In die zin komt de samenhang tussen economische versterking, verstedelijking, bereikbaarheid en jeugdzorg steeds terug en moet ook voorop gezet worden. Dat zal ook de opgave zijn van een nieuwe Regionale Agenda voor de komende vier jaar. 1.6 Agenda voor de Regio De Regionale Agenda is een programma dat is gebaseerd op wensen van de 16 gemeenten, en waarin de unieke kwaliteiten van de Stadsregio optimaal zijn verwerkt. Het programma bestaat uit taken en projecten waarvan de afzonderlijke gemeenten ervaren dat zij meer effect hebben als zij in regionaal verband worden gebracht. Rond de vierjaarlijkse bestuurswisseling is het gebruikelijk om eerst een serie aanbevelingen ( het advies ) op te stellen die door het zittende bestuur en Regioraad als erfenis aan haar opvolgers wordt nagelaten, zodat zij haar nieuwe programma er op kan baseren. Vervolgens wordt dit nieuwe programma i.s.m. een nieuw geïnstalleerd bestuur en de kersverse Regioraad vervolmaakt. Zij stellen uiteindelijk de definitieve Regionale Agenda voor de komende bestuursperiode vast. Start 2009 Regioraad stelt advies vast (dec.2009) Verkiezingen gemeenteraad (maart 2010) Nieuw DB (juni 2009) Regioraad stelt Regionale Agenda vast (oktober 2010) De vorige Regionale Agenda, voor de periode 2006-2010, werd opgesteld op basis van 7 thema s: 1. Verkeer en Vervoer 2. Ruimtelijke Ontwikkeling 3. Economische Zaken 4. Wonen 5. Groen en Landschap 6. Sociale agenda 7. Grondbeleid Met ingang van 2009 is begonnen met het opstellen van de Regionale Agenda voor de nieuwe bestuursperiode 2010-2014. Het DB heeft besloten om de Regionale Agenda op een andere manier te gaan vormgeven. De programma s waarbij de stadsregio geen of te weinig troeven heeft (zie par. 1.3), en dus geen mogelijkheden om zaken te bereiken worden niet meer opgenomen in de Regionale Agenda. Het gaat dan om bijvoorbeeld de programma s groen en landschap, sociale agenda en grondbeleid. Dit zijn onderdelen die daarnaast door andere partijen, die er meer troeven voor bezitten, beter kunnen worden uitgevoerd (Provincie, gemeenten, waterschap). Alleen programma s waar de Stadsregio zaken kan bereiken, dus troeven in te zetten heeft, worden opgenomen en beschreven in de Regionale Agenda. Door heldere resultaatbeschrijvingen per programma of project toe te voegen kan de Regionale Agenda ook beter gemonitord worden. De Regioraad wordt zo beter geïnformeerd over de voortgang van de acties en doelen uit de Regionale Agenda. Hoe staat het met de uitvoering, komt een te nemen besluit op het tijdstip zoals gepland, zijn er nieuwe ontwikkelingen?
Dit sluit ook aan bij ontwikkelingen in de organisatie van de Stadsregio om doelen duidelijker en beter meetbaar te gaan formuleren én meer aandacht uit te laten gaan naar de monitoring van prestaties. Dit allemaal met het doel als Stadsregio professioneler te kunnen werken. Het Dagelijks Bestuur heeft de volgende uitgangspunten vastgesteld: Nadruk op de bewezen kernkwaliteiten van de Stadsregio: uitgaan van eigen kwaliteiten en de vastgestelde kaders vanuit WGR+ en scherpere afbakening in relatie tot andere (regionale partners) Eerst uitvoeren wat is afgesproken: voor de periode 2010-2014 zijn immers al veel afspraken over beleid en activiteiten gemaakt. Deze vormen de basis voor de Agenda. Bij voorgestelde taakuitbreiding: benodigde inzet, middelen en wetgeving zo concreet mogelijk benoemen en afwegen tegen de activiteiten die daarmee eventueel niet meer kunnen worden uitgevoerd. Sterke koppeling met de ambities van de Metropoolregio Korte en kernachtige presentatie en met meer meetbare resultaten bij de div. activiteiten. Op basis van deze uitgangspunten is een schema gemaakt waar vanuit de centrale ambities wordt afgedaald naar de div. beleidsthema s. Daaronder worden de belangrijkste projecten geplaatst met een resultaatbeschrijving. Dit wordt in de volgende paragraaf nader toegelicht. 1.7. Werk in uitvoering De afgelopen jaren is er veel beleid vastgesteld en zijn er veel visies ontwikkeld. De samenwerkende gemeenten van de Stadsregio Amsterdam weten wat ze willen in de regio. Dit geldt ook voor de samenwerking op Metropoolniveau. Nu komt het aan op de uitvoering en het boeken van resultaten. De Regionale Agenda moet een helder en logisch overzicht geven van alle werkzaamheden van de Stadsregio Amsterdam voor de komende bestuursperiode tot 2014. Dit kan in de vorm van een piramide (zie illustratie volgende blz). Deze bestaat uit 4 lagen. Bovenaan staat de missie van de Stadsregio, daaronder de metropoolthema s en kerntaken en helemaal onderaan de programma s en projecten die gerealiseerd gaan worden tot 2014, inclusief resultaatbeschrijving. Hiermee wordt zichtbaar wat de Stadsregio Amsterdam in de komende vier jaar aan resultaten wil boeken en waar de samenhang zit tussen de diverse thema s, doelen en projecten. Bovenaan is de piramide abstract, onderaan concreet. Alle projecten onderaan de piramide moeten uiteindelijk bijdragen aan het realiseren van de missie van de Stadsregio Amsterdam. Binnen dit schema worden bij alle onderdelen de doelstellingen kort en bondig geformuleerd. De programma s en projecten onderaan worden voorzien van heldere resultaatbeschrijvingen. Er wordt dan vermeld hoeveel km fietspad aangelegd gaat worden, hoeveel extra hotelbedden worden gecreëerd en wanneer de huisvestingsafspraken in het kader van de jeugdzorg 18+ zijn gemaakt. Dit doen we om de Regionale Agenda concreter te maken en om te tonen wat van ons verwacht mag worden. Het helpt om vooraf de doelen zo duidelijk mogelijk te formuleren zodat tussentijds en na afloop kan worden gemeten of een project of programma nog op schema ligt. Dit houdt het overzichtelijk en kernachtig en doet recht aan het karakter van wat een Regionale Agenda zou moeten zijn; een aantrekkelijke en overzichtelijke staalkaart van de belangrijkste werkzaamheden van de Stadsregio in de komende vier jaar met afrekenbare resultaatbeschrijvingen.
Stadsregio Amsterdam Bereikbaarheid Verstedelijking & Economische versterking Jeugdzorg Regionale woning markt Economische dynamiek Knooppunt Ontwikkeling Netwerken Infra - structuur Openbaar Vervoer Bureau Jeugd zorg Programma s Kerntaken Missie Metropool thema s