Een objectieve maat voor auditieve verwerking?

Vergelijkbare documenten
Onderzoek naar AVP bij kinderen met een ASS m.b.v. elektrofysiologische methoden. Literatuuroverzicht voor Audiologen nascholing 2 november 2007

Auditieve verwerkingsproblemen

Een nieuwe stimulus voor BERAonderzoek: Marjolein Klaassen Taal- en spraakpatholoog

Taal in het Kleuterbrein EEG in de praktijk

Consensus ten aanzien van kenmerken, comorbiditeit en verwijzing van kinderen met luisterproblemen Hanzehogeschool Margreet Luinge

Verloop pieklatentie vs intensiteit

Frequentie specifieke ABR

Objectieve Diagnostiek. Tympanometrie Oto-Akoestische Emissies BERA Rechts 70 db, Links 90 db

ASSR als onderdeel van de audiologische diagnostiek bij jonge kinderen

Ontwikkeling van het Dutch Position Statement Auditieve verwerkingsproblemen Ellen de Wit, Karin Neijenhuis en Margreet Luinge

Rijping van de BER. Literatuur en een casus

Neonatale gehoordiagnostiek

Gehoorscreening en -diagnostiek in een NICU-populatie

De link tussen Educatie en Edulink?

Het effect van het perifeer gehoorverlies op spraakverstaan: éénzijdig slechthorenden

Onderzoek Communicatie: Assessment en interventie van perceptieve en productieve functiestoornissen bij volwassenen met een verstandelijke beperking

Mededelingen! )Geef uw (nieuwe) adres door aan de ledenadministratie!

De komende najaarsvergadering van de Nederlandse Vereniging voor Audiologie zal worden gehouden op (let U op de datum!) Plaats:

De rol van spectrale en temporele resolutie binnen het Auditief Profiel

Auditieve verwerkingsproblemen en soloapparatuur

Auditieve verwerkingsproblemen na niet aangeboren hersenletsel (NAH)

Maakt solo apparatuur het verschil voor D/SHleerlingen?

Audiometrie bij USHER2A patiënten

Diagnostiek van spraaken taalstoornissen op het AC

NEUROFYSIOLOGISCHE ASPECTEN: HET GEBRUIK VAN METINGEN VAN OPGEROEPEN HERSENPOTENTIALEN IN ONDERZOEK NAAR KWETSBAARHEID VOOR ALCOHOLISME

Signalering VHZARTIKELEN. van auditieve verwerkingsproblemen

Lucas Mens Arjan Bosman Henriëtte Koch Bart Luijten Ad Snik

Het meten van luisterinspanning met cijfers in ruis

Speaking of Reading. The Role of Basic Auditory and Speech Processing in the Manifestation of Dyslexia in Children at Familial Risk B.E.

Effectiviteit van training bij kinderen met auditieve verwerkingsproblemen

De pdin The pediatric digits-in-noise test. Cas Smits VU medisch centrum, Amsterdam

Relatie gehoorverlies & herstelbehoefte, werk eigenschappen en verzuim

Subtiele variatie van de elektrische stimulus onthult functionele veranderingen in de auditieve zenuw

NVLF Congres, Margreet Luinge & Margot Visser-Bochane

Samenvatting. Audiovisuele aandacht in de ruimte

Hoorrevalidatie en invloed op de uitrijping van het auditieve systeem. Nascholingsdag Audiologen 17 maart 2006 Yvonne Simis

3.3 Delirium. herkend wordt. Onduidelijk is in hoeveel procent het delirium niet, of niet volgens de gangbare richtlijnen, behandeld wordt.

Opsporen van visuele verwerkingsproblemen bij jong en oud

Relatie tussen gehoorverlies & psychosociale gezondheid

Auditieve verwerkingsproblemen. Margreet Luinge, Margot Visser-Bochane, Ellen de Wit

Citation for published version (APA): Wassenberg, W. J. G. V. D. (2008). Multichannel EEG: towards applications in clinical neurology. s.n.

Behandeling en revalidatie van blijvende gehoorschade: hoortoestellen en cochleaire implantatie in een multidisciplinaire benadering

De pdin The pediatric digits-in-noise tes. I. Saadane, S.T. Goverts, J.M. Festen, C. Smits VU medisch centrum, Amsterdam

Centraal auditieve verwerkingstaken voor Vlaanderen

Beleid voor schoolaudiologie. Erwin Baas

Onderzoek naar de relatie tussen dyslexie en centraal auditieve verwerkingsprocessen. Celine Bernaerdt Audioloog

AC Kentalis De poort naar diagnostiek en begeleiding op maat.

Meten van spraakverstaan bij volwassenen met een cochleair implantaat in stilte en in lawaai

AANDACHT VOOR EMOTIEREGULATIE BIJ KINDEREN EN JONGEREN MET ADHD

Persoonlijke factoren en Sales succes

Welkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus

Audiologische diagnostiek en revalidatie. Cas Smits, klinisch fysicus-audioloog

hoofdstuk 2, 3 en hoofdstuk 5 en 6 Hoofdstuk 1 Hoofstuk 2

Professionele perspectieven betreffende AVP Resultaten van Focusgroepenonderzoek

Dutch Position Statement Kinderen met Luisterproblemen

WELKOM. Presentatie Siméa Congres. Esther van Niel. 13 april 2012

NeDerLaNDSe SaMeNVaTTING

Welkom. Wilbert Leenders

Luisteren in nieuwe Context (LinC)

Elektrofysiologische correlaten voor een auditief verwerkingsprobleem bij mensen met dyslexie

PREVALENTIE EN DIAGNOSTIEK VAN SLECHTHORENDHEID BIJ PERSONEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING EN AUTISMESPECTRUMSTOORNIS

Nederlandse samenvatting

BERA, Tymp en OAE bij de pasgeborene. Bert van Zanten UMC-Utrecht

Spraakverstaanbaarheid binnen het onderwijs. - inzetbaarheid bij geroezemoes -

Dingen zien die er niet zijn bij psychotische stoornissen. Even voorstellen.. Inhoudsopgave. Introductie. Doel onderzoek.

DIAGNOSTIEK. Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum

Hoe ziek word je van zitten?

Interactie van elektrische en akoestische stimulatie in de cochlea van de cavia

Patiënteninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk onderzoek Onderzoek naar ervaringen van mensen met MS

Zorgtraject na de neonatale gehoorscreening

GSI Audera ASSR in de klinische praktijk

Meningitis: het belang van gedegen multidisciplinaire diagnostiek van gehoor en communicatie De rol van het AC

Auditieve verwerkingsproblemen: behandeling in het kader van taal-, leesen spellingproblemen

Invloed van taalvaardigheid op spraakverstaan in rumoer

Samenvatting. J. Nachtegaal, S.E. Kramer, J.M. Festen (Amsterdam)

Het voorspellen van de kans op vallen de hoeveelheid en kwaliteit van het alledaags lopen als risicofactoren

SAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104

IV.3. Audiologisch onderzoek (referentie-eis)

SIGNALERING VAN KINDEREN MET EEN TAALACHTERSTAND

Professionele perspectieven betreffende. Resultaten van Focusgroepenonderzoek AVP. Dr. Karin Neijenhuis Drs. Ellen de Wit. Dr.

Telegraaf-project. Het OAE-gram, een gevoeliger test voor gehoorscreening?

Introductie van de hoofdcategorie. Gehoormetingen. Maart Review en invoer: I. Dackweiler. 1 Algemene gegevens

Klachten aan arm, nek en schouder bij computergebruikers:

Vienna Test System (VTS)

Allart Knoop, Gertjan Dingemanse. Gehoor- en Spraak Centrum, afdeling KNO Erasmus MC, Rotterdam

Drs. I. Visser, psychiater/neuropsycholoog Psyon

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen

DE SCREENING OP DOWN, EDWARDS EN PATAUSYNDROOM EN DE 20 WEKENECHO PUBLIEKSMONITOR 2017

Visual Reinforcement Audiometry

Evoked Potential (EP)-onderzoek

Appendix. Nederlandstalige samenvatting (Dutch summary)

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

Opgeroepen hersenpotentialen als venster op de fysieke eigenschappen van externe representaties

Repetition pitch bij CI-gebruikers

THE GENETICS OF ELECTROPHYSIOLOGICAL INDICES OF BRAIN ACTIVITY. AN EEG STUDY IN ADOLESCENT TWINS

Neurotrofe behandeling van de auditieve zenuw in dove cavia s. M.J.H. Agterberg. H. Versnel, J.C.M.J. de Groot, F.W.J. Albers en S.F.L.

Nederlandse samenvatting. Verschillende vormen van het visuele korte termijn geheugen en de interactie met aandacht

Nederlandse samenvatting

Subjectieve audiometrie bij jonge kinderen: Wat is de rol van Visual Reinforcement Audiometry (VRA)?

Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk onderzoek

Transcriptie:

Martijn Toll (Viataal, ErasmusMC) André Goedegebure (ErasmusMC) Karin Neijenhuis (Kon Auris groep) Hans Verschuure (ErasmusMC) Een objectieve maat voor auditieve verwerking? De latentie van de P3 piek als objectieve maat voor auditieve verwerking

Auditieve verwerkingsproblemen (AVP) Problemen met neurale verwerking van auditieve informatie die niet het gevolg is van een disfunctie in een andere modaliteit (Central) Auditory processing disorders, American Speech-Language-Hearing Association (2005) Technical report; http://ww.asha.org/members/deskref-journals/deskref/default

P3 (P300) Auditory Event Related Potential (AERP) electrofysiologische reactie van neuronen centraal zenuwstelsel meet vermogen van neuronen om synchroon te vuren als reactie op auditieve stimuli geen één op één relatie met auditief functioneren

ERP: van BERA tot P3 P3 Pieken met een langere latentie: cognitiever en minder specifiek voor modaliteit

P3 / P300 Stimulus volgens Odd-ball principe Standaard (frequent) Afwijkend (rare) Registratie standaard (frequent) afwijkend (rare) Opgebouwd uit twee componenten: P3a en P3b Aandacht nodig bij meting P3a is minder afhankelijk van aandacht dan P3b

Diagnostiek Auditieve Verwerkingsproblemen Vragenlijsten Psychofysische testen Electrofysiologische testen onderdeel testen AVP heel nuttig in sommige gevallen, in andere niet TJ Bellis; Assessment and Management of Central Auditory Processing Disorders in the Educational Setting (2003) 2nd edition

Vragenlijsten Voorbeeld: CHAPS Voordeel inventarisatie van de klacht Nadeel gekleurd door de perceptie van de klacht

Psychofysische testen Voorbeeld: Nijmeegse testbatterij Voordeel Biedt aanknopingspunten voor behandeling Nadeel Scores beïnvloed door: aandacht concentratie motivatie taalbeheersing

Electrofysiologische testen Voorbeeld: P3 Voordeel objectief minder afhankelijk van storende factoren bruikbaar in moeilijk te testen groep Nadeel weinig ervaring geen eenduidig protocol geen standaardwaarden

Doel onderzoek Vinden objectieve maat auditieve verwerking gebruikmakend van een electrofysiologische meting (P3) om onderscheid te kunnen maken tussen kinderen met en zonder auditieve verwerkingsproblemen.

Opzet onderzoek Per proefpersoon is gekeken of de latentie van de P3 piek correleert met de huidige standaard voor auditieve verwerking. klinische maat: combinatiescore CHAPS en Nijmeegse testbatterij

Proefpersonen 34 pp 17 / 17 leeftijd 10;6-12;6 jaar goed gehoor: toondrempels < 15 db spraakscores 97-100% geen bijkomende problemen schoolgroep: groep 7-8 basisschool patiëntengroep: bekend bij A.C. Sophia/Auris

Resultaten klinische maat Verdenking AVP bij schoolgroep: 52% Verdenking AVP bij patiëntengroep: 77% Chaps NTB Verdenking schoolgroep: 38% Verdenking patiëntengroep: 64% Verdenking schoolgroep: 14% Verdenking patiëntengroep: 46%

Voorbeeld P3 meting F z C z P z /-/ F z C z P z N1: 100 ms; P2: 161 ms; N2: 215 ms P3a: 257 ms; P3b: 274 ms

Latentietijden P3a / P3b P3a (ms) P3b (ms) Totaal (n = 34) 266 ± 24 304 ± 33 Geen AVP (n=13) 255 ± 16 296 ± 28 Verdenking AVP (n = 21) 272 ± 26 309 ± 35 Literatuur 220-280 300-350 NK Squires, KC Squires, SA Hillyard, Two varieties of long-latency positive waves evoked by unpredictable auditory stimuli in man, Electroencephalogr and Clin Neurophysiol, 1975, 38: 387-401

Latentie P3a en P3b tegen AV P3a P3b Logistische regressie: p = 0,035 p = 0,19

Conclusie Meting wordt leuk gevonden De latentie van de P3a lijkt te een voorspellende waarde te hebben op wel of geen auditieve verwerkingsproblemen Latentie P3a betere predictor auditieve verwerking dan P3b Vervolgonderzoek verificatie klinische relevantie

Aanbevelingen vervolgonderzoek Opzet meetmethode Uniform protocol/goede normdata voor latentie P3 Toepassen jongere groep Wat is gouden standaard auditieve verwerking?

Dank voor uw aandacht

Latentie P3a tegen compositiescore NTB

Latentie P3a tegen Chaps_rum