Inhoud Woord vooraf... 13 Hoofdstuk 1 Het OCMW-decreet algemeen... 15 1. Waarom is er nu een Vlaams OCMW-decreet?... 15 2. Wat regelt het OCMW-decreet?... 15 3. Wanneer werd/wordt het OCMW-decreet van kracht?... 17 4. Welke zijn de uitgangspunten van het decreet?... 17 5. Wat denkt de VVSG over het OCMW-decreet?... 19 Hoofdstuk 2 Politieke organisatie... 21 2.1 De OCMW-raad... 21 6. Hoeveel leden telt de OCMW-raad?... 21 7. Wat zijn de verkiesbaarheidsvoorwaarden en wanneer moet men aan deze voorwaarden voldoen?... 22 8. Hoe wordt de OCMW-raad gekozen?... 22 9. Mogen gemeenteraadsleden en personeelsleden van de gemeente deel uitmaken van de OCMW-raad?... 25 10. Mogen familieleden samen in de OCMW-raad zetelen?... 26 11. Welke andere onverenigbaarheden zijn er?... 27 12. Waar en wanneer vindt de installatievergadering plaats?... 28 13. Hoe verloopt de installatievergadering?... 28 14. Wat als er na de algehele verkiezing geen vertegenwoordiging is van de beide geslachten?... 31 15. Wanneer is een raadslid verhinderd?... 31 16. Hoe komt er een einde aan het mandaat van raadslid?... 32 17. Wie vervangt een verhinderd of ontslagnemend raadslid?... 34 18. Wat als een raadslid zijn mandaat niet zelfstandig kan uitoefenen door een handicap?... 35 19. Wat moet het raadslid doen om belangenvermenging te vermijden?... 37 20. Welke rechten en plichten heeft een raadslid?... 39 21. Hoeveel presentiegeld ontvangt een raadslid en voor welke vergaderingen?... 40 22. Welke vergoedingen kunnen de raadsleden krijgen?... 41 23. Waarvoor is een raadslid verzekerd?... 43 24. Hoe vaak moet de OCMW-raad vergaderen?... 44 25. Wie roept de OCMW-raad samen, met welke agenda en hoe?... 45 26. Hoe voegt een raadslid punten aan de agenda toe?... 47 INHOUD 3
27. Hoe wordt de agenda openbaar gemaakt?... 47 28. Welke taken heeft de voorzitter tijdens de OCMW-raad?... 48 29. Wanneer kan de OCMW-raad geldig beraadslagen en beslissen?... 48 30. Wanneer zijn de vergaderingen van de OCMW-raad openbaar en wanneer niet?... 49 31. Wie maakt de notulen van de OCMW-raad en wat moet erin staan?... 50 32. Kan de burgemeester de OCMW-raad bijwonen?... 51 33. Hoe wordt gestemd in de OCMW-raad?... 52 34. Zijn er in het OCMW naar analogie met de gemeente nu ook commissies en fracties?... 53 35. Wat moet er in het huishoudelijk reglement van de OCMW-raad staan?... 54 36. Waarom moet er een deontologische code voor de politieke organen zijn?... 56 37. Welke bevoegdheden heeft de OCMW-raad?... 56 2.2. De voorzitter van de OCMW-raad... 59 38. Hoe wordt de voorzitter verkozen?... 59 39. Wanneer vervalt het mandaat van de voorzitter?... 62 40. Wanneer is de voorzitter verhinderd?... 62 41. Wanneer is er een waarnemend voorzitter?... 63 42. Hoe wordt de waarnemend voorzitter aangesteld?... 64 43. Welke taken en bevoegdheden heeft de OCMW-voorzitter?.. 65 44. Wanneer is er een ondervoorzitter en welke taken heeft hij?.. 67 45. Welke wedde en kostenvergoeding ontvangen de OCMWvoorzitter en -ondervoorzitter?... 69 46. Welke tuchtmaatregelen kunnen genomen worden tegen OCMW-mandatarissen?... 73 47. Waarvoor zijn uitvoerende OCMW-mandatarissen verzekerd? 73 48. Hoe zit het met de eretitels, onderscheidingstekens en ambtskledij van de OCMW-mandatarissen?... 74 2.3 Het vast bureau... 75 49. Moet elk OCMW een vast bureau hebben?... 75 50. Hoe wordt het vast bureau opgericht en afgeschaft?... 75 51. Hoe is het vast bureau samengesteld?... 75 52. Hoe werkt een vast bureau?... 78 53. Wat zijn de bevoegdheden van het vast bureau?... 79 2.4 De bijzondere comités... 81 54. Moet elk OCMW een bijzonder comité hebben?... 81 55. Hoe wordt een bijzonder comité opgericht en afgeschaft?... 81 56. Hoe is een bijzonder comité samengesteld?... 81 4 INHOUD
57. Hoe werkt een bijzonder comité?... 83 58. Wat zijn de taken en bevoegdheden van een bijzonder comité?... 83 2.5 Andere bepalingen... 84 59. Wat is de Raad voor Verkiezingsbetwistingen en wat doet die?... 84 60. Binnen welke termijn moet de Vlaamse Regering weten dat er nieuwe mandatarissen zijn?... 84 61. Hoe worden reglementen bekendgemaakt en wanneer treden ze in werking?... 85 62. Is een register voor de briefwisseling verplicht?... 85 63. Wie ondertekent de reglementen, akten en stukken?... 86 64. Hoe worden termijnen berekend?... 86 65. Wat zijn de belangrijkste nieuwigheden voor het beheer van goederen van het OCMW?... 87 66. Hoe treedt het OCMW op in rechte?... 87 Hoofdstuk 3 Administratieve en financiële organisatie... 89 3.1 De secretaris... 89 67. Heet de OCMW-secretaris voortaan OCMW-directeur?... 89 68. Wie stelt de secretaris aan?... 89 69. Moet de secretaris op proef worden aangesteld?... 89 70. Kan het ambt van secretaris een deeltijds ambt zijn?... 90 71. Moet het ambt van OCMW-secretaris uitgeoefend worden door een personeelslid van het OCMW?... 91 71bis. Is het ambt van OCMW-secretaris verenigbaar met een ambt als gemeentesecretaris of met een ambt als OCMWsecretaris in een andere gemeente?... 91 72. Wat gebeurt er bij afwezigheid van de secretaris?... 92 73. Wie komt als waarnemend secretaris in aanmerking?... 93 74. Hoe gebeurt de evaluatie van de secretaris?... 94 75. Kan de functie van secretaris een mandaatfunctie zijn?... 94 76. Aan welke aanwervingsvoorwaarden moet de secretaris voldoen?... 95 77. Blijft de huidige secretaris in functie na de inwerkingtreding van het OCMW-decreet?... 95 78. Waarvoor is de secretaris bevoegd?... 95 79. Kan de secretaris zijn bevoegdheden delegeren aan andere personeelsleden?... 100 80. Wie geeft instructies aan de secretaris?... 101 3.2 De financieel beheerder... 101 81. Waarom heet de ontvanger voortaan financieel beheerder?... 101 82. Wie stelt de financieel beheerder aan?... 102 INHOUD 5
83. Moet de financieel beheerder op proef worden aangesteld?.. 102 84. Kan het ambt van financieel beheerder een deeltijds ambt zijn?... 102 85. Moet het ambt van financieel beheerder uitgeoefend worden door een personeelslid van het OCMW?... 103 85bis. Is het ambt van financieel beheerder verenigbaar met een ambt als gemeentelijk financieel beheerder of met een ambt als financieel beheerder in een ander OCMW?... 104 86. De OCMW-ontvanger bestaat niet meer, maar waarom zijn er dan wel nog gewestelijke ontvangers?... 105 87. Wat gebeurt er bij afwezigheid van de financieel beheerder?... 105 88. Wie komt als waarnemend financieel beheerder in aanmerking?... 107 89. Hoe gebeurt de evaluatie van de financieel beheerder?... 108 90. Kan de functie van financieel beheerder een mandaatfunctie zijn?... 108 91. Wordt de huidige OCMW-ontvanger na de inwerkingtreding van het OCMW-decreet automatisch financieel beheerder?... 109 92. Aan welke aanwervingsvoorwaarden moet de financieel beheerder voldoen?... 109 93. Waarvoor is de financieel beheerder bevoegd?... 110 94. Kan de financieel beheerder zijn bevoegdheden delegeren?.. 113 95. Moet de financieel beheerder, zoals de ontvanger vroeger, een borg stellen?... 113 3.3 Het managementteam... 113 96. Is het managementteam verplicht?... 113 97. Wie maakt deel uit van het managementteam en wie beslist daarover?... 114 98. Waarvoor is het managementteam bevoegd?... 114 99. Hoe werkt het managementteam?... 115 3.4 De beleidscyclus... 115 100. Wat bedoelt men met een beleidscyclus?... 115 101. Wat is het meerjarenplan en waaruit bestaat het?... 116 102. Wie stelt het meerjarenplan vast en hoe gebeurt dat?... 117 103. Wat gebeurt er wanneer er geen meerjarenplan is?... 117 104. Moet de gemeente het meerjarenplan van het OCMW goedkeuren?... 118 105. Houdt de provinciegouverneur toezicht op het meerjarenplan?... 119 106. Verandert er iets aan de gemeentelijke bijdrage?... 119 107. Wat is het budget en waaruit bestaat het?... 119 108. Op welke entiteiten heeft het budget betrekking?... 120 6 INHOUD
109. Wie stelt het budget vast en hoe gebeurt dat?... 121 110. Wat zijn interne kredietaanpassingen?... 122 111. Wat gebeurt er wanneer er geen budget is?... 122 112. Moet de gemeente het budget van het OCMW goedkeuren?... 123 113. Houdt de provinciegouverneur toezicht op het budget en de budgetwijzigingen?... 123 114. Hoe zal de boekhouding eruitzien?... 124 115. Wie voert de boekhouding?... 125 116. Hoe gebeurt de uitgavenprocedure?... 125 117. Hoe gebeurt de ontvangstenprocedure?... 128 118. Hoe blijft de OCMW-raad op de hoogte van het reilen en zeilen gedurende het jaar?... 129 119. Gebeurt er een tussentijdse controle van de kas en de boekhouding?... 130 120. Wie stelt het ontwerp van jaarrekening op?... 131 121. Hoe ziet de jaarrekening eruit?... 132 122. Op welke entiteiten heeft de jaarrekening betrekking?... 132 123. Wordt de ontwerpjaarrekening gecontroleerd voor ze naar de OCMW-raad gaat?... 132 124. Wie stelt de jaarrekening vast, wanneer gebeurt dat en op welke wijze?... 133 125. Hoe verloopt het toezicht op de vastgestelde jaarrekening?... 134 3.5 Budgethouderschap... 135 126. Wat betekent budgethouderschap?... 135 127. Wie kan budgethouder zijn en hoe moet die rapporteren?... 137 3.6 Interne controle... 138 128. Wat betekent interne controle?... 138 129. Waarom moet een OCMW een internecontrolesysteem hebben?... 140 130. Wie stelt het internecontrolesysteem vast en wie keurt het goed?... 140 131. Wie onderzoekt de werking van het internecontrolesysteem? 141 3.7 Audit... 141 132. Wat is een audit?... 141 133. Wie doet de externe audit in de OCMW s?... 144 134. Hoe gebeurt de externe audit?... 144 135. Wat is de relatie tussen de externe audit en het bestuurlijk toezicht?... 146 136. Wie betaalt de externe audit?... 147 INHOUD 7
Hoofdstuk 4 Personeel... 149 4.1 Personeelsformatie... 149 137. Is de OCMW-raad nog steeds verplicht om een personeelsbehoefteplan op te maken?... 149 138. Wie stelt het organogram vast?... 149 139. Wie stelt de personeelsformatie vast?... 149 140. Welke betrekkingen bevat de personeelsformatie? Voor welke aanwervingen moet de personeelsformatie niet worden gewijzigd?... 150 141. Hoe verloopt het bestuurlijke toezicht op de personeelsformatie?... 150 4.2 Rechtspositieregeling... 152 142. Moet een OCMW personeel aanwerven in statutair of in contractueel dienstverband?... 152 143. Welke rechtspositieregeling is van toepassing op het personeel dat een betrekking bekleedt die ook bij de gemeente bestaat?... 153 144. Wie stelt de rechtspositieregeling vast van de secretaris, de financieel beheerder en het specifieke personeel?... 153 145. Wat moet de rechtspositieregeling van de secretaris, de financieel beheerder en het specifieke personeel minstens regelen?... 154 146. Welke rechtspositieregeling is van toepassing op het personeel van de verzorgende, verplegende en dienstverlenende voorzieningen en diensten, en op het personeel dat wordt ingezet voor concurrerende activiteiten?... 155 147. Kan het OCMW bepaalde betrekkingen bij mandaat vervullen?... 156 4.3 Aanstelling en ontslag... 157 148. Wie stelt het personeel aan?... 157 149. Moet het personeel de eed afleggen?... 157 150. Wie ontslaat het personeel?... 158 151. Welke kandidaat moet aangesteld worden bij staking van stemmen?... 158 4.4 Hoofd van het personeel en dagelijks personeelsbeheer... 158 152. Wie staat aan het hoofd van het personeel?... 158 4.5 Deontologische rechten en plichten... 159 153. Welke zijn de deontologische rechten en plichten?... 159 154. Mogen personeelsleden als jurylid zetelen in een selectiecommissie?... 159 155. Wordt een deontologische code verplicht?... 160 8 INHOUD
155bis.Mogen personeelsleden optreden als vakbondsafgevaardigde of als technicus van een vakorganisatie in het bijzonder onderhandelingscomité of het hoog overlegcomité?... 160 4.6 Evaluatie... 161 156. Moet het OCMW zijn personeel evalueren?... 161 157. Wie evalueert de secretaris, de financieel beheerder en de ombudsman?... 161 158. Kan een personeelslid bij de Vlaamse overheid of bij het vast bureau beroep instellen tegen een ontslag na een negatieve evaluatie tijdens de loopbaan?... 161 4.7 Tucht... 162 159. Verwijst het OCMW-decreet i.v.m. tucht naar de regeling in het Gemeentedecreet?... 162 160. Is de tuchtregeling van toepassing op het contractuele personeel?... 162 161. Welke tuchtstraffen kunnen worden opgelegd?... 163 162. Wie treedt op als tuchtoverheid?... 163 163. Wie treedt vanaf 1 juli 2009 (inwerkingtreding hoofdstuk tucht) op als tuchtoverheid voor de personeelsleden die volgens de OCMW-wet werden aangesteld?... 163 164. Wie wordt belast met het tuchtonderzoek, het opstellen van het tuchtverslag en de samenstelling van het tuchtdossier?... 164 165. Kan er van de hoorplicht worden afgeweken?... 164 166. Mogen het personeelslid en de tuchtoverheid zich in de tuchtprocedure steeds laten bijstaan door een raadsman?... 165 167. Zijn de hoorzittingen in een tuchtprocedure openbaar?... 165 168. Wanneer moet het OCMW uiterlijk met de tuchtprocedure beginnen? Moet het de strafrechtelijke procedure afwachten als voor dezelfde feiten een strafvordering werd ingesteld?... 165 169. Kan de tuchtoverheid de tuchtprocedure hernemen als de tuchtstraf vernietigd of ingetrokken wordt?... 166 170. Bij wie kan een personeelslid in beroep gaan tegen een opgelegde tuchtstraf?... 166 171. Is het OCMW verplicht om elk tuchtstrafbesluit samen met het volledige tuchtdossier aan de beroepsinstantie over te maken? Wat zijn de gevolgen voor de duur van de beroepsprocedure?... 167 172. Kan het bestuur een personeelslid tegen wie een tuchtrechtelijke procedure loopt preventief schorsen als zijn aanwezigheid onverenigbaar is met het belang van de dienst?... 167 INHOUD 9
173. Worden de tuchtstraffen doorgehaald in het persoonlijk dossier van het personeelslid?... 168 174. Wat gebeurt er met de tuchtvorderingen die hangende zijn op het moment van de inwerkingtreding van de nieuwe tuchtbepalingen?... 169 Hoofdstuk 5 Relatie met de burger... 171 175. Moet in het OCMW een systeem van klachtenbehandeling bestaan?... 171 176. Moet in het OCMW een ombudsdienst bestaan?... 171 177. Hoe wordt de inspraak van de burger georganiseerd?... 171 178. Kunnen de burgers voorstellen doen?... 172 179. Wat zijn verzoekschriften?... 173 180. Zijn nu ook volksraadplegingen mogelijk?... 173 Hoofdstuk 6 Bestuurlijk toezicht... 175 181. Wat is toezicht?... 175 182. Wie oefent toezicht uit?... 175 183. Wat is algemeen bestuurlijk toezicht?... 176 184. Hoe worden klachten behandeld?... 179 185. Hoe werkt het dwangtoezicht?... 180 186. Wat zijn de rechtsgevolgen van besluiten die nooit ter kennis van de toezichthoudende overheid gebracht werden?... 181 Hoofdstuk 7 Verzelfstandiging... 183 187. Wat betekent verzelfstandiging?... 183 188. Welke vormen van verzelfstandiging bestaan er voor het OCMW?... 183 189. Wat gebeurt er met de bestaande OCMW-verenigingen?... 183 7.1 Interne verzelfstandiging... 184 190. Wat is een IVA?... 184 191. Wie beslist over de oprichting van een IVA en hoe gebeurt dat?... 184 192. Hoe is het bestuurlijke toezicht op de oprichting van een IVA geregeld?... 185 193. Waarin bestaat de operationele autonomie van een IVA?... 185 194. Hoe wordt een IVA geleid en beheerd?... 186 195. Maakt het hoofd van het IVA deel uit van het managementteam?... 187 196. Kan het hoofd van het IVA personeel aanstellen of ontslaan?. 187 197. Wie evalueert het hoofd van het IVA?... 187 198. Hoe houdt het OCMW toezicht op de IVA s?... 188 199. Hoe wordt een IVA opgedoekt?... 188 10 INHOUD
200. Wat zijn ziekenhuizen met afzonderlijk beheer?... 188 201. Wat is een beheerscomité?... 189 202. Maakt de directeur van het ziekenhuis deel uit van het managementteam?... 191 7.2 Externe verzelfstandiging... 191 203. Voor welke activiteiten kan een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk I worden opgericht?... 191 204. Wat zijn de belangrijkste kenmerken van een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk I?... 192 205. Hoe verloopt het toezicht op een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk I?... 193 206. Voor welke activiteiten kan een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk II worden opgericht?... 194 207. Wat zijn de belangrijkste kenmerken van een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk II?... 195 208. Hoe verloopt het toezicht op een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk II?... 196 209. Voor welke activiteiten kan een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk III worden opgericht?... 197 210. Wat zijn de belangrijkste kenmerken van een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk III?... 197 211. Hoe verloopt het toezicht op een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk III?... 199 Hoofdstuk 8 Samenwerking met de gemeente... 201 212. Moet de OCMW-voorzitter deel uitmaken van het college van burgemeester en schepenen?... 201 213. Wat zijn de gevolgen voor het OCMW van het feit dat de OCMW-voorzitter toegevoegd kan worden aan het college van burgemeester en schepenen?... 201 214. Over welke dossiers moet het OCMW een voorafgaand advies vragen aan het college van burgemeester en schepenen?... 202 215. Over welke dossiers moet de gemeente een voorafgaand advies vragen aan de raad voor maatschappelijk welzijn?... 203 216. Kunnen een gemeente en een OCMW voortaan een beheersovereenkomst sluiten?... 203 217. Kunnen de gemeente en het OCMW een secretaris of financieel beheerder delen?... 203 INHOUD 11
Hoofdstuk 9 Voeren en de zes randgemeenten... 205 218. Welke bepalingen uit de OCMW-wet blijven bestaan voor deze gemeenten?... 205 219. Wat zijn de belangrijkste verschillen met de andere OCMW s?... 206 Documentatie... 207 12 INHOUD