Zintuigen Reageren op veranderingen Hoofdstuk 1 Reageren op veranderingen 2014 1 Zintuigen Opdoen van indrukken Indrukken van buitenaf licht, geluid, geur etc. Indrukken van binnen in het lichaam spierspanning, bloeddruk Reageren op veranderingen 2014 2 Zintuigen Oog Oor Evenwichtsorgaan Neus Smaakzintuig Reageren op veranderingen 2014 3 1
Het oog Reageren op veranderingen 2014 4 Oog anatomie Oogkas Oogleden Traanklieren Oogbol Hoornvlies - cornea Vaatvlies - chorioidea Lens Glasachtig lichaam - corpus vitreum Netvlies - retina Reageren op veranderingen 2014 5 Oogkas (orbita) Schedelbeenderen zorgen voor bescherming oogbol Anatomie rasafhankelijk Oogspieren Vetkussen achter oog Oogzenuw Reageren op veranderingen 2014 6 2
Schedel Brachycephalen hebben ondiepe oogkas Reageren op veranderingen 2014 7 Oogspieren 7 oogspieren bevestigen oog in oogkas Draaien oogbol Naar achteren trekken oogbol Bewegen oogleden Reageren op veranderingen 2014 8 Oogleden (palpebrae) Onderste ooglid Bovenste ooglid Derde ooglid - membrana nictitans, knipvlies Reageren op veranderingen 2014 9 3
Bovenste en onderste ooglid Buitenzijde behaarde huid Korte en lange haren Binnenzijde bindvlies conjunctiva Klieren van Meyboom (talgklieren) Reageren op veranderingen 2014 10 Derde ooglid (membrana nictitans) Plooi conjunctiva met stukje kraakbeen. Binnenzijde follikels Reageren op veranderingen 2014 11 Traanklieren Grote traanklier glandula lacrimalis ± 60 % traanvocht Traanklier membrana nictitans ± 40 % traanvocht Reageren op veranderingen 2014 12 4
Traanafvoer Traanpunten Traanbuisjes Traanzakje Traanbuis naar de neus Reageren op veranderingen 2014 13 Oogbol Harde oogrok - sclera Hoornvlies - cornea Vaatvlies chorioidea + iris Netvlies - retina Lens Glasachtig lichaam Oogkamers en oogdruk Reageren op veranderingen 2014 14 Doorsnede oogbol Reageren op veranderingen 2014 15 5
Wand van de oogbol (van buiten naar binnen) Harde oogrok - sclera Met aan de voorkant het hoornvlies cornea Bescherming Vaatvlies chorioidea Bindweefsel met veel bloedvaten Met aan de voorkant de iris met daarin een opening, de pupil Netvlies - retina Bevat de zintuigcellen (staafjes en kegeltjes) en vormt de oogzenuw Tapetum lucidum Fundus Reageren op veranderingen 2014 16 Reageren op veranderingen 2014 17 Iris en pupil Iris is voortzetting chorioidea Opening centraal is de pupil Bloedvaten Zenuwen Pigment Gladde spieren Corpus ciliare Pupilvorm Reageren op veranderingen 2014 18 6
Lens Ligging achter de iris Met bandjes vast aan corpus ciliare Lens + lenskapsel Accomodatie Reageren op veranderingen 2014 19 Glasachtig lichaam (corpus vitreum) Ruimte achter de lens Gelei-achtige massa van water en eiwit Vorm geven aan het oog Reageren op veranderingen 2014 20 Oogkamers en oogdruk Voorste oogkamer Achterste oogkamer Kamervocht Aanmaak Afvoer Oogdruk Reageren op veranderingen 2014 21 7
Oogonderzoek Sphynxhouding Ophthalmoscoop Schirmer tear test ( STT) Fluoresceïne test Lidocaïnedruppels Atropinedruppels Fysiologisch zoutoplossing Graafse pincet Spleetlampmicroscoop Tonometer Reageren op veranderingen 2014 22 Schirmer tear test meten van de traanproduktie in het oog bij verdenking van KCS (keratoconjunctivitis sicca) speciale filtreerpapier stripjes, per 2 verpakt uitvoering test: STT hond Reageren op veranderingen 2014 23 Fluoresceïnetest beschadigingen van cornea passage van de traanbuizen in druppelvorm of papierstrips na inspectie oog spoelen, neus controleren op verschijnen kleurstof, afdrogen Fluoresceinestrips Reageren op veranderingen 2014 24 8
Pathologie oogleden Aangeboren afwijkingen Entropion Ectropion Distichiasis Ectopische ciliën Trichiasis Ontbreken traanpunten of traanbuisjes Verkregen afwijkingen Verwondingen Tumoren Ontstekingen Blepharitis Reageren op veranderingen 2014 25 Entropion Ectropion Reageren op veranderingen 2014 26 Wat is er aan de hand? Reageren op veranderingen 2014 27 9
Wat is er aan de hand? Reageren op veranderingen 2014 28 Pathologie oogbol Aangeboren afwijkingen Anophthalmie Microphthalmie Verkregen afwijkingen Glaucoom Oogbolluxatie Reageren op veranderingen 2014 29 Wat is er aan de hand? Reageren op veranderingen 2014 30 10
Glaucoom Reageren op veranderingen 2014 31 Pathologie conjunctiva Conjunctivitis Virussen Bacteriën Trauma Folliculair Reageren op veranderingen 2014 32 Reageren op veranderingen 2014 33 11
Pathologie cornea Trauma Ulcus corneae Keratitis Keratoconjunctivitis sicca Reageren op veranderingen 2014 34 Wat is aan de hand? Reageren op veranderingen 2014 35 Ulcus cornea Reageren op veranderingen 2014 36 12
Pathologie chorioidea - iris - corpus ciliare Uveïtis Primair Secundair Pijnlijk Miosis Tranen Reageren op veranderingen 2014 37 Pathologie retina Aangeboren afwijkingen PRA Verkregen afwijkingen Ablatio retinae (kat, hoge bloeddruk!) Reageren op veranderingen 2014 38 Pathologie lens Cataract Lensluxatie Reageren op veranderingen 2014 39 13
Cataract Reageren op veranderingen 2014 40 Lensluxatie Reageren op veranderingen 2014 41 Het oor Reageren op veranderingen 2014 42 14
Reageren op veranderingen 2014 43 Reageren op veranderingen 2014 44 Het oor anatomie Gehoororgaan en evenwichtsorgaan Het uitwendige oor Auris externa Het middenoor Auris media Het binnenoor Auris interna Reageren op veranderingen 2014 45 15
Uitwendige oor Oorschelp Gehoorgang Verticaal Horizontaal Huid Cerumen Trommelvlies Reageren op veranderingen 2014 46 Middenoor Holte in de schedel Lucht Slijmvlies Buis van Eustachius Ovale venster Ronde venster Gehoorbeentjes Hamer Aambeeld Stijgbeugel Reageren op veranderingen 2014 47 Binnenoor Holte in schedel Ovale venster Ronde venster Vloeistof Gehoororgaan Slakkenhuis Orgaan van Corti Evenwichtsorgaan 2 zakjes 3 halfcirkelvormige kanalen Reageren op veranderingen 2014 48 16
Horen Hoe hoor je? Geluid = luchttrilling Oorschelp, trommelvlies, gehoorbeentjes, ovaal venster Endolymfe in trilling Trilling eindigt in ronde venster Zintuigcellen orgaan van Corti geprikkeld Gehoorzenuw Hersenen Reageren op veranderingen 2014 49 Evenwichtsorgaan Zintuigcellen die zich bevinden in: 3 cirkelvormige kanalen registreren draaiende bewegingen 2 zakjes (utriculus en sacculus) registreren stand van de kop t.o.v. de zwaartekracht, en versnellingen en vertragingen Reageren op veranderingen 2014 50 Pathologie symptomen Afhangen van de oren Doofheid Evenwichtsstoornissen Jeuk Nystagmus Pijn Scheve kop Uitvloeiing Vieze geur Reageren op veranderingen 2014 51 17
Otoscoop Reageren op veranderingen 2014 52 Oorspoelapparaat Reageren op veranderingen 2014 53 Pathologie gehoororgaan Aangeboren afwijkingen Doofheid Incomplete gehoorgang Afwijkingen oorschelp Verkregen afwijkingen Otitis externa Otitis media Otitis interna Trauma oorschelp Othematoom Tumoren Ototoxische geneesmiddelen Reageren op veranderingen 2014 54 18
Otitis externa Teveel oorsmeer Onvoldoende afvoer Te hoge productie Bacteriën, schimmels en gisten Atopie Oormijt Corpora aliena Spoelen gehoorgang Zalven Trommelvlies! Reageren op veranderingen 2014 55 Reageren op veranderingen 2014 56 Oormijt Besmettelijk Vaak nestinfectie Chronische otitis externa Veel korrelig cerumen, mijten te zien bij otoscopie of onder microscoop Kat oormijt Reageren op veranderingen 2014 57 19
Corpora aliena Grasaar! Reageren op veranderingen 2014 58 Poliep Kat Vaak in neus, keel, middenoor, gehoorgang Therapie: chirurgisch Reageren op veranderingen 2014 59 Pathologie oorschelp Othematoom Wonden oorschelp Bloeden hevig Tumoren Reageren op veranderingen 2014 60 20
Othematoom Bloeduitstorting in de oorschelp Oorzaken: Trauma Otitis Verschrompeling Therapie operatief Reageren op veranderingen 2014 61 Behandeling othematoom Reageren op veranderingen 2014 62 Afwijkingen middenoor: Ontsteking (otitis media) Aangeboren erfelijke doofheid Afwijkingen binnenoor: Ontsteking (otitis interna) Door bijtende stoffen via gescheurd trommelvlies of door otitis media Gehoorstoornissen en/of evenwichtsstoornissen en typische oogbewegingen (nystagmus) Complicatie: hersen(vlies)ontsteking Reageren op veranderingen 2014 63 21
Pathologie evenwichtsorgaan Iatrogeen Vestibulair syndroom Tumoren Ontsteking Reageren op veranderingen 2014 64 Vestibulair syndroom Hond Hersenbloeding Oorzaak onbekend >10 jaar Ataxie Kop scheef, loopt cirkels, valt om Nystagmus Duizelig, misselijk en braken Therapie: geen Prognose: gaat meestal vanzelf over in 1-2 weken, kan recidiveren Filmpje Reageren op veranderingen 2014 65 Neus Trauma C.a. Poliep Schimmelinfectie Reageren op veranderingen 2014 66 22
De smaak Papillen tong Speekselklieren Reageren op veranderingen 2014 67 Het gevoel Druk- of tastzintuigen Onderhuids bindweefsel Bindweefsel pezen en spieren Buikholte Tastharen Temperatuurzintuigen Warmtezintuigen in lederhuid en onderhuid Koudezintuigen in lederhuid, bindvliezen oog, de mond en geslachtsorganen Pijnzintuigen Reageren op veranderingen 2014 68 23