Marco Pastors wil licht waar het nu donker is

najaar 2009 Verder in deze uitgave: Pagina 5 Nieuwe website Onderwijs & Auteursrecht Pagina 10 Kort Nieuws Pagina 11 Reactie VOI E op Rapport Gerkens SBS blij met VIDEMA Omroepen moeten bij producenten meer aankopen dan alleen uitzendrechten. Deze visie ventileert Arjo Kramer, Directeor Legal & Business Affairs bij SBS in een nadere kennismaking met deze grote rechthebbende. Hij is vol lof over de samenwerking met VIDEMA. De medewerkers met wie ik op reguliere basis contact heb, zijn integer, kundig en service-gericht. Marco Pastors wil licht waar het nu donker is Samen onderhandelen, een gemeenschappelijke basisregistratie, een onafhankelijke geschillencommissie, een aan de gedragscode verbonden keurmerk en een gezamenlijke aanpak van de voorlichting. Deze aanbevelingen vormen de basis van het advies van de werkgroep Verbetering Incasso Auteursrecht. Het VIDEMA MAGAZINE sprak uitvoerig met werkgroepvoorzitter Marco Pastors. Zijn credo: Het licht moet aan waar het nu donker is. Vanaf pagina 6 Nieuwe VIDEMA-directeur Ad Heskes kent klappen van de zweep Pagina 8 Het werk op VIDEMA s Debiteurenbeheer Een relatief klein percentage gebruikers bezorgt VIDEMA s Debiteurenbeheer handenvol werk. Monique de Coninck en Paul van den Bogaard over het reilen en zeilen op hun afdeling. Pagina 12 Voor ons was hij de gedroomde kandidaat. Met die lovende kwalificatie verwoordt Rochus Bakker de tevredenheid bij VIDEMA over de benoeming van Ad Heskes tot nieuwe directeur. Rochus Bakker blijft als adviseur en projectmanager betrokken bij VIDEMA, maar de dagelijkse leiding heeft hij sinds eind deze zomer aan Ad Heskes overgedragen. Ad Heskes kent het klappen van de auteursrechtelijke zweep en is al jarenlang bekend met VIDEMA vanuit zijn functie als Vice President Business & Legal Affairs bij Universal Studios International. In een dubbelinterview geven de gaande en komende man hun visie op de recente ontwikkelingen rond het Auteursrecht. Pagina 2 Ad Heskes

2 Sinds eind augustus heeft VIDEMA een nieuwe directeur. Rochus Bakker, die het bedrijf ruim twintig jaar geleden oprichtte, heeft het stokje overgedragen aan Ad Heskes. Bakker blijft als adviseur en projectmanager betrokken bij VIDEMA, maar de dagelijkse leiding is nu in handen van de 52-jarige Heskes. Het VIDEMA MAGAZINE organiseerde een dubbelinterview. Ad Heskes en Rochus Bakker Dubbelinterview komende en gaande VIDEMA-directeur Met één CBO roep je onherroepelijk een nieuwe monopolist in het leven De kersvers aangetreden directeur wekt in zijn nieuwe werkomgeving allerminst de indruk van een kat in een vreemd pakhuis. Ad Heskes is vanuit zijn vorige functie dan ook al jarenlang vertrouwd met VIDEMA. Bij Universal Studios International was hij Vice President Business & Legal Affairs en directeur van de Nederlandse vestiging in Amsterdam. Heskes heeft een juridische achtergrond en is goed ingevoerd in de auteursrechtelijke wereld. Vanaf 2000 vertegenwoordigde hij de Motion Pictures Association (MPA) in de Stichting Groepstelevisie (STG). Deze stichting, waarin rechthebbenden op televisiebeelden zijn verenigd, houdt toezicht op de marktactiviteiten van VIDEMA.

3 Tegen het licht van deze achtergrond is de vraag waarom de keuze op Heskes is gevallen, voor Rochus Bakker tamelijk eenvoudig te beantwoorden. Ad is voor ons al jaren een meer dan goede bekende. Toen wij destijds begonnen met het bij elkaar brengen van alle rechthebbenden op televisiegebied was hij al directeur bij Universal. Als vertegenwoordiger van de MPA in de STG kent Ad VIDEMA door en door. Bovendien hoef je hem niets meer te vertellen over het auteursrecht. Voor ons was Ad dus de gedroomde kandidaat. Voor ons was Ad Heskes de gedroomde kandidaat En wat trok de nieuwe nieuwe directeur zo aan in VIDEMA? Heskes: Ik heb VIDEMA in de loop der jaren leren kennen als een moderne en vooruitstrevende organisatie. Ik ben zeer gecharmeerd van de professionele werkwijze, zoals die tot uitdrukking komt in de uitvoering van het repartitie- en claimsysteem. En dat is ook bij de belangrijke Amerikaanse studio s niet ongemerkt gebleven. Ook wist ik met wie ik bij VIDEMA zou gaan werken en is er een persoonlijke klik met Rochus. Die combinatie sprak me zeer aan. Bovendien ervaar ik het als uitdagend om na het langdurig werken bij een multinational aan de slag te gaan in een wat kleinschaliger bedrijf. Welke doelen heb je gesteld voor de korte termijn? Eén van de belangrijkste doelen is het beantwoorden aan de politieke criteria, waaraan de CBO s moeten gaan voldoen. Dat is op dit moment een heel actueel onderwerp, waaraan we inmiddels volop werken. Een andere ambitie is het verwezenlijken van verdere groei. Daarbij is het belangrijkste dossier dat van MKB en VNO/NCW. En verder kijken we met een schuin oog naar internationale uitbreiding. Vreemd genoeg kent men in het buitenland nog niet het fenomeen Groepstelevisie. We hebben Rochus gevraagd om als projectmanager de mogelijkheden van internationale expansie te onderzoeken. Hoe kijken jullie vanuit het VIDEMAperspectief naar de politieke ontwikkelingen rond het Auteursrecht? Bakker: Ik begrijp de onrust in het bedrijfsleven van de laatste jaren wel. Vanaf het begin van de vorige eeuw was er alleen nog maar de Buma. In 1993 zorgde de komst van Sena voor de eerste irritatie, want er moest voor de tweede keer voor muziekgebruik worden betaald. Vervolgens kwam VIDEMA langs voor het zakelijk gebruik van televisie. En toen daarna ook nog eens Reprorecht aanklopte, werd het teveel voor het bedrijfsleven. De politiek speelde daarop in en is inmiddels op volle oorlogssterkte in actie gekomen om het proces van steeds nieuwe collectieve beheersorganisaties een halt toe te roepen. Heskes: De irritatie is vooral gericht op het aanpakken van de kleine ondernemer. Ook daarvoor hebben wij begrip. Het is niet leuk als je moet sappelen om je hoofd boven water te houden en links en rechts facturen om je oren krijgt. Het nare van de situatie is dat elke CBO, en dus ook VIDEMA, opdracht heeft gekregen van de rechthebbenden om overal en consequent te innen. We kunnen dus geen uitzonderingen maken voor bijvoorbeeld die kleine ondernemers. Is er te leven met de aanbevelingen in het rapport Pastors? Zoals het gemeenschappelijk optrekken bij onderhandelingen met de gebruikers? Heskes: Gezamenlijk onderhandelen kan volgens mij alleen voor zover dit in de praktijk ook echt mogelijk is. En dat kan zowel vanuit de hoek van de CBO s als vanuit de gebruikerskant komen. Ik kan me voorstellen dat de gebruikers in sommige gevallen liever individueel willen onderhandelen. En dat kan verschillende redenen hebben, bijvoorbeeld bij het vaststellen van kortingsstructuren. Het ene product leent zich daarvoor wat beter dan het andere. Sommige aanbevelingen in het rapport zijn helder. Zoals het keurmerk en de daaraan verbonden certificering. Daarmee zijn we inmiddels al hard aan het werk. Ook de roep om betere voorlichting en communicatie vinden wij een duidelijke boodschap. Wij hebben opdracht overal en consequent te innen Eén parameter Bakker: Voor gezamenlijk onderhandelen moet je wel referentie hebben met het gebruik. Je kunt niet zomaar iets vaststellen; je moet dat kunnen verantwoorden. Als dat onder één parameter valt te vangen, dan is het denkbaar. Het bedrag en het gebruik moeten met elkaar zijn te vergelijken. Op sommige terreinen ligt dat heel lastig. Bijvoorbeeld bij vertoning van televisie in ziekenhuizen. Je praat dan echt over een grootgebruiker. Ik kan me voorstellen dat dit niet geldt voor muziek. Dat zijn twee verschillende werelden. En in die gevallen is gezamenlijk onderhandelen heel onpraktisch, zoniet onmogelijk. Heeft VIDEMA over de aanbevelingen al contact met andere CBO s? Heskes: We trekken al voor een deel gezamenlijk op. Ik heb zelf zitting in de werkgroep certificering/keurmerk. Je kunt natuurlijk wel roepen: wij keren eerlijk uit, maar dat is een kreet die om concretisering vraagt. Daar zijn we nu druk mee bezig en hebben daarbij ook de hulp ingeroepen van het keurmerkinstituut. Rochus Bakker:...referentie met gebruik... Vervolg op pagina 4

4 Vervolg van pagina 3 Goed toezicht Bakker: Ik heb altijd al gepleit voor een goed toezicht, alleen al omdat we niet meer geassocieerd willen worden met de niet goed functionerende CBO s. Dat je transparant moet zijn in je werkwijze vind ik een heel normale eis. En je moet ook kunnen aantonen dat je op objectieve manier je geld verdeelt onder rechthebbenden. Dat doen wij trouwens al vanaf het eerste uur bij VIDEMA. Maar als een ander dat niet doet, straalt het ook op ons af. We willen niet over één kam worden geschoren. een fantastisch resultaat? En hoe kun je dan als laatste stapje een totale monopolisering eisen? Je roept dan onherroepelijk nieuw onheil over de markt af. Hoe schatten jullie de situatie in over pakweg tien jaar? Bakker: Alles in het Auteursrecht draait om de bescherming van de creatieven. En ik vind het erg jammer dat dit gevoel op dit moment ontzettend ver weg is. Bijna niemand praat meer over de creatieven; alle discussies concentreren Ik hoop van harte dat over tien jaar die erkennning van het werk van creatieven zal zijn teruggekeerd in het denken. En dat dit fenomeen weer gerespecteerd en gestimuleerd zal worden. Grondslag Heskes: Ik verwacht dat het huidige Auteursrecht over tien jaar in grote lijnen nog wel overeind zal zijn gebleven. Ook de politiek lijkt zich nu toch stukje bij beetje te gaan realiseren dat het auteursrecht de grondslag is Heskes: In deze markt hebben we te maken met een klein percentage titels dat we niet kunnen herleiden. VIDEMA heeft vanaf het eerste uur alles in het werk gesteld om de rechthebbenden van deze titels te achterhalen, zodat we aan hen kunnen uitkeren. Om het aantal niet te herleiden titels nog verder terug te dringen, gaan we nu meer mankracht en automatisering inzetten. Daarmee komen we overigens nu al tegemoet aan de eisen die straks aan het keurmerk worden gesteld. Intussen is ook het Rapport Gerkens verschenen. Daarin wordt door Tweede Kamerleden gepleit voor slechts één CBO. Is dat een realistische optie? Bakker: Ik begrijp hier niets van. De brancheorganisaties willen niet gemonopoliseerd worden en pleiten voor vrijheid. Maar één CBO betekent onherroepelijk het in het leven roepen van een nieuwe monopolist en ontstaat daarmee nóg meer afstand tussen het door de gebruiker te betalen bedrag en het daadwerkelijke gebruik van het creatieve werk. Ik kan me niet voorstellen dat het bedrijfsleven dit wil. Heskes: Stel je voor dat we gaan voorstellen het politieke systeem terug te brengen tot één partij? Dit is een hele rare versimpeling. De samenstellers van het Rapport Gerkens lijken niet te beseffen dat zo n beslissing een averechts effect zou hebben. Nieuw onheil Bakker: VIDEMA heeft inmiddels vele duizenden rechthebbenden achter zich geschaard. En VIDEMA heeft die inmiddels samen gebracht in een voor de gebruiker heel overzichtelijk businessmodel. De Buma heeft meer dan 100.000 rechthebbenden onder één hoed gebracht en Sena doet hetzelfde met duizenden uitvoerende producenten. Dat alles is dus inmiddels teruggefilterd naar drie organisaties, die bereid zijn dat waar nodig terug te brengen tot 1 factuur. Dat is toch al zich op collectief beheer, hoeveel de gebruiker moet betalen en hoeveel facturen moeten worden verstuurd. Het wordt alleen maar vertaald als belasting voor de samenleving. Ik was laatst verbijsterd te horen hoe als kritiek op BREIN de vrijheid van meningsuiting in de strijd werd geworpen. Dat is echt onzinnig. Ad Heskes:... grondslag van onze cultuur... van onze cultuur. Het schrijven van boeken, het maken van films en muziek, het werk van schrijvende journalisten. Als je het daaraan verbonden recht probeert uit te vlakken, leg je een bom onder al die zaken. En ik kan me niet voorstellen dat we in Nederland zo dom zijn om daar op aan te sturen.

5 Positieve reacties op website Auteursrecht & Onderwijs een mailtje sturen via het portal. Je krijgt dan binnen twee werkdagen antwoord. De vragen die tot nu toe zijn gesteld lopen enorm uiteen. Zo kwam er bijvoorbeeld de vraag of je fragmenten van filmpjes mag gebruiken voor je onderwijsprogramma, maar ook vroeg een docente zich af of ze toestemming nodig had voor haar middelbare school om een musical uit te voeren. En een bibliothecaris was benieuwd hoe het nu eigenlijk zit met het uitlenen van werkboeken. Alle onderwijsinstellingen maken gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal. Dat gebeurt in de vorm van fotokopiëren, scannen, downloaden, het draaien van muziek en het bekijken van televisieprogramma s en films. De gebruikers worden geconfronteerd met talloze regels over wat wel en niet is toegestaan en onder welke voorwaarden. De website www.auteursrechtenonderwijs.nl biedt daarbij de helpende hand. Kweken van begrip voor auteursrecht is zeker geen overbodige luxe De site is in eerste instantie in 2006 tot stand gekomen op initiatief van de Groep Educatieve Uitgeverijen (GEU) in samenwerking met de MBO-raad en met Stichting Pro. Begin 2009 is de site volledig vernieuwd en bevat nu behalve voor het MBO ook informatie voor primair en voortgezet onderwijs, HBO en Universiteiten. Eén loket Eind januari is deze vraagbaak voor docenten en schoolbesturen online gegaan. Er is nu één loket gecreëerd waar alle vragen over auteursrecht en onderwijs gesteld kunnen worden. Het portal geeft informatie over het gebruik van verschillende soorten auteursrechtelijk beschermd materiaal, zowel tekst, muziek als beeld. Bezoekers van de site kunnen specifieke vragen online stellen. Stichting Reprorecht coördineert momenteel de beantwoording. Voor iedereen Hanneke Verschuur van de afdeling Relatiebeheer en Beleid bij Reprorecht benadrukt dat de vernieuwde site niet alleen meer informatie biedt over het gebruik van teksten in het onderwijs (kopieën, readers, syllabi), maar ook over het gebruik van film, muziek, foto s, afbeeldingen, televisie, knipselkranten en digitaal gebruik. Verschuur: Het is nu dus een portal geworden waar eigenlijk iedereen terecht kan voor elke vraag op elk gebied voor wat betreft auteursrecht en naburige rechten. Hoe zijn de reacties tot nu toe? Verschuur: De reacties zijn erg positief, met name omdat het voor gebruikers handig is dat er nu één loket is. Vaak vinden mensen het lastig dat ze voor het gebruik van verschillende materialen naar verschillende instanties moeten en ze zijn blij dat ze nu ergens met al hun vragen terecht kunnen. Een betere en nauwere samenwerking tussen de verschillende instanties die zich bezighouden met auteursrecht is dus precies wat men graag wil. Vraagbaak De site fungeert ook als vraagbaak. Als je een vraag hebt waarvan je het antwoord niet één, twee, drie op de site terugvindt, kun je Hoe vaak is de site inmiddels bezocht? De site is inmiddels een kleine 4.000 keer bezocht; hetgeen neerkomt op ruim 2.500 bezoekers. Dit najaar zal het portal onder de aandacht worden gebracht van de onderwijsinstellingen en -besturen. De site kan ook bij leerlingen cq studenten een beter begrip kweken voor het auteursrecht. Hoewel onderwijzend personeel natuurlijk bij uitstek een groep is die veel baat kan hebben bij deze site, is het portal voor iedereen beschikbaar. Dus ook leerlingen kunnen zich tot het portal wenden met vragen. Maar ook mensen met belangstelling vanuit een geheel andere hoek zijn van harte welkom op de site. Het kweken van begrip voor auteursrecht is in deze tijd zeker geen overbodige luxe, zo is er veel maatschappelijke belangstelling voor zaken als bijvoorbeeld al dan niet illegaal downloaden.

6 Marco Pastors, voorzitter werkgroep Verbetering Incasso Auteursrecht: Het licht moet aan waar het nu donker is. Marco Pastors:...ik snap de worsteling van alle partijen... Een beter gestructureerde onderhandelingsprocedure, een gezamenlijke basisregistratie, een onafhankelijke geschillencommissie, een aan de gedragscode gekoppeld keurmerk én gezamenlijke voorlichting. Deze vijf aanbevelingen vormen de ruggegraat van het advies van de werkgroep Verbetering Incasso Auteursrecht. Het VIDEMA MAGAZINE sprak uitvoerig met werkgroepvoorzitter Marco Pastors. Aan de instelling van de werkgroep lag een motie van de Tweede Kamer ten grondslag. Hierin werd staatssecretaris Heemskerk van Economische Zaken opgedragen te bevorderen dat ondernemers jaarlijks nog maar één factuur voor auteursrechten ontvangen van één beheersorganisatie. Politiek signaal Marco Pastors: Eigenlijk was die motie een heel zwaar politiek signaal voor de collectieve beheersorganisaties. De motie wilde duidelijk maken dat de politiek het niet langer accepteert dat bij het bedrijfsleven een beeld ontstaat van uiteenlopende facturen die ook onderling flink verschillen. Het zwaartepunt daarbij lag vooral op dat streven naar die ene factuur. Waarom viel de keuze voor de onafhankelijke voorzitter van de commissie op Marco Pastors? Kwam dat voort uit betrokkenheid met het fenomeen auteursrecht?

7 Pastors: Nee, ik stond eerlijk gezegd geheel blanco tegenover het auteursrecht. Maar ik heb wel een flinke kennis opgebouwd over het fenomeen factureren, onder andere bij het automatiseringsbedrijf Pink Roccade en nu bij B&A Consulting, waar ik als bedrijfseconoom werkzaam ben. Dat bleek voor EZ de aanleiding om mij in contact te brengen met de brancheverenigingen voor het bedrijfsleven en die van de CBO s. Daarnaast speelde mijn bestuurlijke ervaring als wethouder in Rotterdam een rol. Uiteindelijk bleek het met alle partijen goed te klikken, ook persoonlijk. En dat is vooral in de advieswereld van belang. Zonder klik loopt het meestal op niets uit. Ik stond geheel blanco tegenover het auteursrecht Is tijdens de rit uiteindelijk wél wat meer gevoel ontstaan bij dat auteursrecht? Ik ben altijd gewend geweest om in zaken te stappen waarvan ik op dat moment nog niet het fijne wist. En dan wordt het vaak gaandeweg helder. Zo ontstaat uiteindelijk ook een opvatting over de materie, zoals in dit geval het auteursrecht. Maar ik moet eerlijk toegeven dat ik dit na dik een jaar nog steeds een behoorlijk ingewikkeld fenomeen vind. Ik snap ook de worsteling van alle partijen. Het liefst wil je natuurlijk dat er een zo direct mogelijke koppeling bestaat tussen de ene partij die iets presteert en de andere die daarvan gebruik maakt. En dat je vervolgens afrekent naar prestatie. Maar zo eenvoudig ligt dat niet in de auteursrechtelijke wereld. Daar worden prestaties door verschillende personen geleverd die ook onderling nog totaal verschillend van aard zijn. En de vraag hoe je dat dan eenvoudig zou kunnen organiseren, is volgens mij op dit moment niet te beantwoorden. Die ambitie hadden we in de werkgroep ook niet. We hebben heel simpel gekozen voor een aanpak, waarbij de huidige situatie in kaart is gebracht en we vervolgens hebben geprobeerd een verstandige stap voorwaarts te zetten. Maar het principe dat je voor een creatieve prestatie moet betalen, stond daarbij niet ter discussie? Eén van de uitgangspunten was inderdaad dat het auteursrecht zowel in de politiek als bij het bedrijfsleven niet ter discussie staat. Eén van de aanbevelingen is gezamenlijk onderhandelen. Hoe moet dat in de praktijk z n beslag krijgen? In de aanloop naar de aanbevelingen hebben we al geconstateerd dat veel problemen worden veroorzaakt doordat CBO s gescheiden van elkaar werken voor hun eigen rechthebbenden. Daar is op zich niets mis mee, maar er is sprake van overlappende gebruikers, waarmee ze gescheiden onderhandelen. En bij de tariefbepaling worden de CBO s tegen elkaar uitgespeeld. Wij denken dat je dit kunt voorkomen door gezamenlijk te onderhandelen. Dan heb je ook meteen een platform om een andere grote ergernis aan te pakken: nieuwe gebruiksvormen waaraan weer nieuwe heffingen worden gekoppeld. Een ander advies is gezamenlijke aanpak van de basisregistratie. In de huidige situatie koopt elke CBO z n adressenbestand in bij de Kamer van Koophandel. Dat is zonde van het geld. Door een gezamenlijke aanpak ontstaat ook meer uniformiteit in de bedrijfsgegevens. In een tweede fase van een gezamenlijk bestand kan een bedrijf op een portal in één oogopslag al z n gegevens overzien met de mogelijkheid daarin zelf wijzigingen aan te brengen. Zo geef je bedrijven het idee dat ze zelf aan de knoppen kunnen draaien en niet langer onverhoeds kunnen worden geconfronteerd met nieuwe facturen met niet kloppende gegevens. CBO s worden nu tegen elkaar uitgespeeld Er wordt gepleit voor één onafhankelijke geschillencommissie voor alle CBO s. Elke CBO werkt nu met een eigen klachtenprocedure. Dat lijkt logisch tot het moment waarop je het niet eens bent met de beslissing van de betreffende CBO. Eén onafhankelijke geschillencommissie kan dat probleem ondervangen. Zo n orgaan heeft ook overzicht en bouwt een brede wijsheid per bedrijfstak op. Doordat die ene commissie de samenhang beter kan beoordelen, wordt de geschilbeslechting ook beter van kwaliteit. Een mooi praktijkvoorbeeld is de geschillencommissie in de installatiebranche. Daarin zitten rechters, ex-rechters en andere topjuristen. Daarmee maak je ook indruk in de markt en geef je aan hoe professioneel je bent. De al bestaande gedragscode wordt uitgebreid met een keurmerk. Dat keurmerk krijg je op basis van een checklist die per CBO wordt ingevuld. Maar een eenmaal verkregen keurmerk kan je ook weer worden afgenomen als je niet meer aan de gedragscode voldoet. Het sleutelwoord daarbij is transparantie. Ik denk dat deze maatregel een einde maakt aan iets waarvan de CBO s in het geruchtencircuit veel last hebben. In de huidige situatie kan een CBO zeggen: ik betaal binnen een jaar uit en dat is hartstikke snel. Maar als er CBO s zijn in vergelijkbare situaties, die het binnen zes maanden doen, dan is een jaar weer heel lang. Ik geloof zelf heel erg in de werking van dit soort transparantie. Het licht moet aan waar het nu donker is. Bij VIDEMA doen ze dat al door het jaarverslag openbaar te maken op internet. Precies; daarmee kun je een eind maken aan allerlei hardnekkige verhalen. Laat maar zien hoe je werkt; dan krijg je eindelijk een objectief beeld. Er wordt nu veel verondersteld in allerlei hardnekkige verhalen. Het gaat om de harde feiten. Je kunt dan geen welles-nietes krijgen over de verdeling van het geld. De vijfde aanbeveling draait om gezamenlijke voorlichting. In de huidige situatie kunnen afspraken worden gemaakt tussen CBO en gebruiker, waarna de branchevereniging boos wordt over de verstuurde rekening. Die rare situatie kun je voorkomen door alle partijen heel goed te informeren over de gemaakte afspraken. En die afspraken moeten door de CBO s gezamenlijk naar buiten worden gebracht. Ik ben ervan overtuigd dat deze vijf stappen een heleboel verbetering kunnen aanbrengen. Ze zijn ook overzichtelijk en praktisch uitvoerbaar. Het kan alle partijen met elkaar snel een heel eind verder helpen. De 1-factuurgedachte lijkt in theorie goed uitvoerbaar, maar ontstaan geen problemen bij de kleinere gebruikers die in één keer een forse factuur te betalen krijgen? Uit het werken vanuit die ene gezamenlijke database ontstaan facturen die telkens per bedrijf aan dezelfde contactpersonen zijn gericht. Ook het aantal vierkante meters, het aantal personeelsleden en al die andere criteria die van belang zijn voor de hoogte van het bedrag, stemmen in de nieuwe Vervolg op pagina 9

8 Arjo Kramer (SBS): Omroepen moeten meer aankopen dan uitsluitend lineaire uitzendrechten SBS werkt met haar televisiezenders SBS 6, NET 5 en Veronica/Jetix sinds 2002 nauw samen met VIDEMA. Als Director Legal & Business Affairs bij SBS is Arjo Kramer onder andere verantwoordelijk voor de aankoop van rechten. Ik vind het belangrijk voor omroepen om bij producenten meer rechten aan te kopen dan uitsluitend de lineaire uitzendrechten voor televisie. Op dit gebied zijn veel ontwikkelingen gaande. Wat was het voornaamste argument om met VIDEMA in zee te gaan? Kramer: Als omroep kun je bepaalde rechten niet zelf individueel uitbaten. Daarom zijn we samen met de andere rechthebbenden die vertegenwoordigd zijn in ons programma-aanbod op zoek gegaan naar een betrouwbare partner die de kennis, kunde, ervaring en mankracht in huis heeft om dat op te pakken. In VIDEMA hebben we deze partner gevonden. Bij groepstelevisierechten is bovendien sprake van gebruikers waarmee wij als omroep geen rechtstreekse relatie hebben: ziekenhuizen, gevangenissen, horeca en dergelijke. Er is veel overredingskracht nodig om deze gebruikers ervan te overtuigen dat voor het gebruik rechten betaald moeten worden. Het VIDEMA-team heeft hier een enorme klus geklaard. Ik ervaar de samenwerking met VIDEMA als uitermate prettig en professioneel. De medewerkers met wie ik op reguliere basis contact heb, zijn integer, kundig en service gericht. VIDEMA is betrouwbare partner met kennis, kunde en ervaring Arjo Kramer Kun je een beeld schetsen van het gebruik van SBS-programma s door derden, waarvoor rechten moeten worden betaald? Het gaat vooral om bedrijven en instellingen die bedrijfsmatig onze programma s gebruiken in hun dienstverlening aan derden. We hebben het dan bijvoorbeeld over ziekenhuizen die aan patiënten een televisie met programma-aanbod verhuren en cafés waarin de bezoekers onder het genot van een drankje naar een voetbalwedstrijd kunnen kijken. Omdat de Stichting Kijkonderzoek uitsluitend kijkgedrag binnenshuis meet, weten wij niet precies hoe het gebruik of het kijkgedrag is binnen dit soort bedrijven en instellingen, maar ik denk niet dat dit veel zal afwijken van Vervolg van pagina 7 situatie overeen. Als je twee facturen van verschillende CBO s naast elkaar legt, zie je in ieder geval dat die basisgegevens uniform zijn. Dat scheelt al een heleboel irritatie. En ik denk zelf dat daarna niet eens meer om één factuur zal worden gevraagd, zeker als je de facturen ook nog eens elektronisch aanbiedt. Want dan is het een hele eenvoudige handeling bij de ontvangende administratie om te controleren en te betalen. Bovendien zou je ondernemers zelf een vinkje kunnen laten invullen over hun voorkeuren. Willen zij alles in één keer of liever in termijnen betalen? Die vrijheid is er. Intussen is ook het rapport Gerkens verschenen. In welke relatie staan de adviezen daarin tot die in het rapport Pastors? Het komt niet zo vaak voor dat Kamerleden zelf een rapport maken. Meestal bestel je een rapport bij een minister of staatssecretaris. In dit geval is duidelijk sprake van een signaal dat ze niet willen wachten tot het moment waarop de CBO s en het bedrijfsleven het eens worden met elkaar. Na de motie die tot ons rapport heeft geleid, zie ik het rapport Gerkens als een tweede signaal. In de conclusie van het rapport Gerkens springt er één element duidelijk uit; de samenstellers willen slechts één CBO. Is dat wel een realistische optie? Ik vind dat een lastig te beantwoorden vraag, maar dit duidt in ieder geval op iets wat binnen de politiek leeft. Dus in die zin is het wel degelijk een optie om rekening mee te houden. Ik weet niet welke van de twee varianten uiteindelijk het beste werkt. Rechthebbenden weten zich nu goed bediend door hun eigen CBO Het gevaar van één CBO is dat het een veel te logge en onpersoonlijke organisatie wordt met alle daaraan verbonden nadelen. In de huidige situatie is het duidelijk dat de rechthebbenden zich goed bediend weten door hun eigen CBO, omdat daar de specialistische kennis over hun branche aanwezig is. En het is voor de overheid toch ook een groot goed dat je een situatie kunt scheppen waarin de rechthebbenden zich goed bediend voelen en dat de branche-organisa-

9 het reguliere kijkgedrag. Voor wat betreft groepsvertoningen denk ik dat buitenshuis veel gekeken wordt naar de door ons uitgezonden wedstrijden van het Nederlands Elftal, maar ik verwacht ook dat talentshows als K2 zoek K3 en Popstars en een programma als Hart van Nederland het goed doen. Het Auteursrecht is nog steeds een voor velen niet aansprekend fenomeen. Merk je daar in jouw functie ook iets van? Ik merk dat zeker. In de omroepbranche lopen veel discussies over uiteenlopende rechtenkwesties. Vooral waar het de collectieve uitoefening van het Auteursrecht betreft, zijn veel zaken niet transparant. Dubbele rechtenoverdrachten vieren hoogtij, het is niet duidelijk wie welke rechten vertegenwoordigt en de geïncasseerde gelden gaan van het ene naar het andere collectief voordat het bij de uiteindelijke makers terecht komt. Veel afspraken over rechtenafdracht zijn agreements to disagree die door betrokken partijen verschillend worden uitgelegd. Voor de reputatie en de acceptatie van het Auteursrecht is dat een slechte zaak. Ik zie het als onze taak om samen met de andere (markt) partijen in de waardeketen van omroepprogramma s (schrijvers, acteurs, producenten, omroepen, distributeurs) tot een oplossing te komen. Het Auteursrecht staat op dit moment in de politiek volop ter discussie. Hoe zie je dit fenomeen zich in de toekomst ontwikkelen? Ik verwacht dat het Auteursrecht zich in de toekomst steeds meer zal ontwikkelen van een verbodsrecht naar een vergoedingsrecht. Het is zaak dat de industrie in haar businessmodellen rekening houdt met het rechtencomponent en dat uiteindelijk een redelijke vergoeding beschikbaar komt voor de makers. Het is belangrijk dat de verschillende partijen in de waardeketen van een product bij de omroep dus televisieprogramma s met elkaar tot goede afspraken komen. Veamer.nl Als omroepbedrijf ziet SBS steeds meer het belang van productdiversificatie. Bij de lineaire diensten de vrij beschikbare kanalen SBS 6, NET 5 en Veronica/Jetix is het businessmodel nagenoeg volledig gebaseerd op advertentiegelden. Door technologische ontwikkelingen én de veranderende marktsituatie verdergaande versnippering van advertentiebudgetten staat dit businessmodel op de langere termijn onder druk. De deze zomer door SBS gelanceerde non-lineaire dienst Veamer kent een ander businessmodel waarbij het geld uiteindelijk rechtstreeks bij de consument vandaan komt. Op Veamer.nl stelt SBS de beste films, series en shows on demand beschikbaar aan kijkers. Ook voor deze nieuwe dienst ligt wellicht een samenwerking met VIDEMA in het verschiet. Arjo Kramer: Als wij met een vergunning van VIDEMA in één keer de beeldrechten van het totale aanbod van films en series voor de dienst Veamer kunnen regelen, zou dat wellicht een interessante optie kunnen zijn. Marco Pastors:...laat maar zien hoe je werkt... ties vinden dat ze een redelijk bedrag betalen. Zeker bij het complexe auteursrecht is dat natuurlijk een ideale situatie, waar je eigenlijk als overheid niet in moet willen treden. Eén CBO zou ook bij de huidige beheersorganisaties op enorme weerstand stuiten. Reken maar. Als je daartoe nu zou besluiten dan krijg je eerst alle CBO s op bezoek die zich gaan beroepen op het verenigingsrecht. Nou, ga daar maar eens aan staan. En vervolgens komen dan de vakbonden nog langs. Nou, van harte gefeliticeerd. Op die manier zijn we nog jaren bezig. Als we onze aanbevelingen met instemming van iedereen kunnen bereiken, laat de politiek dan eerst maar eens kijken naar de zegeningen die dat voor de komende anderhalf jaar oplevert. Je hebt in die periode ook rust in de tent. Alle partijen hebben in ieder geval iets om zich aan vast te houden. Blikkend in de nabije toekomst: hoe zou de gewenste situatie over pakweg vijf jaar moeten zijn? Misschien wijzigt de Tweede Kamer volgend jaar nog iets aan het wetsvoorstel, maar ik verwacht geen grote veranderingen. Mijn advies is eerst die anderhalf jaar maar eens te bekijken en daarna praten over mogelijke volgende stappen. Een tijdige en voortvarende uitvoering van onze voorstellen kan de basis zijn voor een nieuwe fase in auteursrechtinning. Ik zie ook echt een voorbeeldfunctie. CBO s kunnen door betere samenwerking met het bedrijfsleven zowel nationaal als internationaal een gerespecteerd toonbeeld worden van professioneel innen, beheren en uitkeren.

10 Defensie en VIDEMA zetten dvd-samenwerking voort Het Ministerie van Defensie en VIDEMA hebben per 1 juli een nieuwe, 4-jarige overeenkomst gesloten voor de dvd-voorziening voor alle onderdelen van de Nederlandse krijgsmacht. Met deze overeenkomst wordt een reeds jarenlang lopende samenwerking tussen Defensie en Videma voortgezet. onder meer bereikt door het beschikbaar stellen van een passend filmaanbod. VIDEMA levert niet alleen de vereiste auteursrechten, maar ook via haar partner FilmService de benodigde dvd s voor marineschepen, kazernelocaties en de uitzendgebieden. De dvd-voorziening komt voort uit het door Defensie gevoerde ontspanningsbeleid. De krijgsmacht levert binnen en buiten Europa in toenemende mate een bijdrage aan militaire, humanitaire en vredesoperaties in crisisgebieden. Dat vergt een psychische en fysieke inspanning van het personeel. Defensie acht het van belang dat haar personeel zich na geleverde inspanningen kan ontspannen. Dat wordt Digitaal portal voor filmrechthebbenden VIDEMA s partner FilmService introduceert dit najaar een digitaal portal voor rechthebbenden op dvd-titels. De portal vereenvoudigt het bijhouden en updaten van titelbestanden en vervangt de halfjaarlijkse papieren royaltyrapportage. De rechthebbenden kunnen voortaan online hun royaltyoverzichten raadplegen en de toegewezen royaltygelden zullen automatisch worden uitbetaald. Daarmee vervalt ook de noodzaak om een factuur te sturen naar aanleiding van een per post toegestuurd royaltyoverzicht. Eric van der Ploeg, directeur Back Office: Wij zijn steeds bezig onze dienstverlening naar rechthebbenden te verbeteren. Met deze portal maken we een belangrijke stap. De portal stelt de rechthebbenden tevens in staat om op een makkelijke manier rapporten te genereren, die bijvoorbeeld informatie geven over royaltyopbrengsten per titel. Digitale factuur voor onderwijsinstellingen Met ingang van het schooljaar 2009-2010 biedt VIDEMA onderwijsinstellingen de mogelijkheid om de factuur digitaal te ontvangen. Ruim 600 instellingen hebben aangegeven hiervan gebruik te willen maken. De digitale factuur, die per e-mail wordt bezorgd, zorgt voor een snellere, efficiëntere verwerking, zowel bij VIDEMA als aan de kant van de scholen. Daarnaast heeft de digitale aanlevering een positief effect op de milieubelasting. Vanaf 2010 kunnen ook klanten in andere sectoren voor de digitale factuur kiezen. Maatwerkregeling tv-rechten voor Recron-leden VIDEMA en brancheorganisatie Recron zijn een maatwerkregeling overeengekomen voor het tv-gebruik in recreatiebedrijven, zoals bungalowparken en campings. De overeenkomst heeft betrekking op de diverse vormen van tv-gebruik, waaronder het vertonen van televisiebeelden in de bar of kantine, en de doorgifte van tv-programma s naar meerdere huisjes. Recron telt 2.000 leden en vertegenwoordigt 85% van de omzet binnen de recreatiebranche. Videma s Front Office directeur Robert Jan Blokland hecht grote waarde aan de afspraken die met Recron zijn gemaakt: Uiteraard zijn we hier blij mee. Onze intentie is altijd samen te werken met brancheorganisaties, om zo maatwerkafspraken te realiseren die op brede steun en erkenning kunnen rekenen. Het heeft voor de gebruikers bovendien als voordeel dat wij een reductie kunnen geven op de reguliere tarieven, omdat wij in staat zijn de uitvoering goedkoper en efficiënter te organiseren. erwijs heeft VIDEMA in overleg met de sectororganisaties speciale regelingen voor het

11 VOI E in reactie op Rapport Gerkens: Gebruikers zien liever 1 loket dan 1 CBO Gebruikers zijn geen voorstander van één enkele centrale beheersorganisatie (CBO). Wél willen zij waar dat gewenst is de mogelijkheid tot het samenvoegen van regelingen en het afrekenen daarvan via één loket. In overleg met VNO-NCW en MKB Nederland worden daartoe nu stappen gezet. Een belangrijke rol is ook weggelegd voor de brancheorganisaties. Onder meer dit stelt VOI E, de brancheorganisatie van Collectieve Beheersorganisaties in een reactie op de notitie Auteursrechten een Rapport. Dit rapport is opgesteld door een parlementaire werkgroep onder leiding van Tweede Kamerlid Arda Herkens en is begin deze zomer gepresenteerd. Draagvlak In de reactie wijst VOI E erop dat een goed functionerend systeem van collectief beheer van belang is voor het draagvlak van privaatrechtelijke vergoedingssystemen. Dit draagvlak is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van rechthebbenden, gebruikers en overheid. Het rapport Pastors, waaraan in dit nummer uitvoerig aandacht wordt besteed, komt volgens VOI E tegemoet aan de aanbevelingen van de werkgroep Gerkens. Centraal loket Op de aanbeveling in het rapport Gerkens over klachtenafhandeling en de instelling van een geschillencommissie reageert VOI E met de mededeling dat VOI E inmiddels al een centraal klachtenloket heeft geopend met waarborgen voor snelle afhandeling door de afzonderlijke organisaties. Ook bouwt de brancheorganisatie van CBO s samen met VNO-NCW en MKB Nederland aan een onafhankelijke geschillenbeslechting voor ondernemers. De gedragscode van VOI E wordt vóór 1 juli 2010 in samenspraak met een gebruikerscommissie van VNO- NCW en MKB Nederland uitgewerkt tot een controleerbaar keurmerk. Over uitbreiding naar certificering wordt nog overleg gepleegd. Dit is mede afhankelijk van de keuze voor zelfregulering of nadere wetgeving. Rechthebbenden horen zeggenschap te houden over exploitatie van gelden In een privaatrechtelijk systeem moet het volgens VOI E aan representatieve organisaties van rechthebbenden worden overgelaten welke kosten zij willen maken (die worden immers door de rechthebbenden zelf betaald), hoe zij de gelden willen verdelen en op welke wijze zij de gelden willen beheren. Het College van Toezicht kan de vinger aan de pols houden, maar het collectief van rechthebbenden behoort in de optiek van VOI E wel de zeggenschap te houden over de exploitatie. VOI E zorgt ervoor dat dit transparant gebeurt en via het keurmerk controleerbaar is voor professionele organisaties. Onderhandelingsprotocol VOI E maakt uit de aanbevelingen in het Rapport Gerkens op dat de Collectieve Beheersorganisaties niet zomaar nieuwe regelingen moeten lanceren, maar dat dit in goed overleg met de markt dient te gebeuren. VOI E wijst erop dat ook daarover in de werkgroep Pastors goede afspraken zijn gemaakt. Partijen gaan werken aan een speciaal Onderhandelingsprotocol. (Het rapport Gerkens is vanaf www.tweedekamer. nl te downloaden. Zoek op aanbieding eindrapport auteursrecht. De volledige reactie van VOI E is terug te vinden op www.voiceinfo.nl, rubriek Voor de pers.)

12 Monique de Coninck en Paul van den Bogaard van Debiteurenbeheer accountantskantoor. Paul solliciteerde bij VIDEMA met succes op de vacature financieel manager. Veel uitleg Bij haar aantreden stond Monique volledig blanco tegenover de gecompliceerde sector waarin VIDEMA werkzaam is. Ik had geen idee, maar raakte door de aard van mijn werkzaamheden al snel ingevoerd in deze materie. Bij Paul lag dat enigszins anders. Dat had te maken met het feit dat het laatste bedrijf waar ik werkzaam was ook voor VIDEMA werkt. Ik wist daardoor bijvoorbeeld al dat in deze bedrijfstak heel veel uitleg nodig is. Het beste voorbeeld voor mij is een café dat een voetbalwedstrijd vertoont en daarmee een volle zaak trekt. Veel mensen realiseren zich niet meteen dat met het mogelijk maken van die beelden forse investeringen gemoeid zijn en dat er dus een prijskaartje hangt aan het gebruik ervan. Consequent incassobeleid is ons uitgangspunt Op de afdeling Debiteurenbeheer bij VIDEMA fungeert Monique de Coninck als een spin in het web. Vanuit deze plek vinden alle facturen hun weg naar de licentienemers en wordt het betalingstraject tot in de allerlaatste fase gevolgd. Samen met collega Paul van den Bogaard vertelt zij over de dagelijkse gang van zaken op de afdeling. Sommige debiteuren grijpen alles aan om niet te hoeven betalen. Zelfs het rookverbod in de horeca wordt er soms bijgehaald... Monique is al sinds 2003 werkzaam bij VIDEMA; Paul kwam vorig jaar oktober de gelederen in Noordeloos versterken. Monique begon haar werkzame leven in de medische wereld en vervulde drie jaar de functie van doktersassistente in een ziekenhuis. Daarna maakte zij een carrière switch, deed de financiële administratie bij een aannemingsbedrijf en belandde via een uitzendbureau bij VIDEMA. Paul verzorgde tien jaar lang de financiële administratie bij de voetbalclub FC Utrecht. Daarna was hij ongeveer even lang werkzaam bij een Zowel Paul als Monique worden regelmatig geconfronteerd met een in hun ogen nog altijd curieus fenomeen. Paul: Veel vertoners hebben zich al vantevoren gecommitteerd tegenover VIDEMA om te betalen voor het gebruik. Maar als de factuur eenmaal is ontvangen, ontstaat bij een klein deel daarvan toch nog problemen. En het gaat dan vaak niet alleen over de hoogte van het te betalen bedrag, maar soms ook over de totale vergoeding. Monique: Sommige gebruikers grijpen alles aan om niet te hoeven betalen. Zelfs het rookverbod in de horeca wordt er soms bijgehaald. Streng, maar rechtvaardig Behalve het versturen van de facturen, is Monique ook belast met het vervolgtraject, inclusief herinneringen, aanmaningen en de eventuele inschakeling van het incassobureau. Gevolg is dan wel dat de debiteur wordt geconfronteerd met aanmerkelijke incassokosten. Daarmee snijdt hij zichzelf in de vingers. Paul: Zeker na de gerechtelijke uitspraken is het duidelijk dat geen discussie mogelijk is; men moet altijd betalen. In die zin volgen we een streng, maar rechtvaardig beleid. We hebben bij VIDEMA een imago opgebouwd dat we het beslist nooit laten lopen. Dat zijn we natuurlijk ook verplicht tegenover de rechthebbenden én de andere debiteuren die wél netjes aan hun verplichtingen voldoen. Zowel Paul als Monique benadrukken dat het deel van de debiteuren dat problemen oplevert slechts een gering percentage vertegenwoordigt. De overgrote meerderheid voldoet keurig aan de verplichtingen en beseft dat het betalen voor de rechten een normale zaak is. Colofon VIDEMA MAGAZINE is een uitgave van Stichting VIDEMA. Grotewaard 9a, 4225 PA Noordeloos Telefoon: 0183-583000, Fax: 0183-583090 E-mail: info@videma.nl Internet: www.videma.nl Eindredactie: Dick Versteeg DV Media Vormgeving: Verheij Ontwerpstudio Reacties zijn welkom via: uwreactie@videma.nl