DONDERDAGBRIEF 7 JANUARI 2016 Datum 7 januari 2016 Redactie Maarten Hoogstad Griffie Dordrecht Dames en heren, We hopen dat u allemaal een goed reces heeft gehad! Aanstaande woensdag starten we weer met de commissievergaderingen en vindt de eerste themabijeenkomst van het jaar plaats over 'het lange termijn perspectief voor de stad'. T 078 770 49 76 M 06 200 55 819 Bijlage: 2 Woensdag 13 januari 2016 Agendadeel commissies (20:00-20:30 uur) Voorafgaand aan de themabijeenkomst komen de commissies bijeen om de nieuwe voorraad door te nemen en de agenda's voor de eerste vergadercyclus vast te stellen (agenda's voor 19/1, 26/1 en 9/2). Themabijeenkomst raadsbreed (20:30-23:00 uur) Om 20:30 uur start in vergaderkamer 1 - Johan de Witt de raadsbrede themabijeenkomst over 'het lange termijn perspectief voor de stad'. De uitnodiging voor deze avond, inclusief achtergrondinformatie en een toelichting op het programma, is u voor het Kerstreces per mail toegezonden, en tevens als bijlage bijgevoegd. We rekenen op uw komst. Democracity-spel in raadzaal In maart 2016 wordt opnieuw het educatieve rollenspel Democracity gespeeld in de raadzaal van het stadhuis. Daarbij nodigen wij natuurlijk graag raads- en commissieleden uit om deel te nemen aan dit spel. Noteer alvast de data in uw agenda:
Donderdag 10 maart Vrijdag 11 maart Maandag 14 maart Dinsdag 15 maart Het spel wordt gespeeld in de ochtend (10.00-12.00 uur) en in de middag (13.00-15.00 uur). Meer informatie ontvangt u binnenkort van de griffie.
Postadres: Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Aan: Raadsleden Commissieleden Collegeleden Burgemeester Spuiboulevard 300 DORDRECHT T 078 770 8550 www.dordrecht.nl Contactpersoon Datum 17 december 2015 Ons kenmerk GRIFFIE/2015/1544630 Bijlage(n) 1 Betreft Uitnodiging themasessie 13 januari 2016 T 078 770 8550 E aet.wepster@dordrecht.nl Geachte raadsleden, commissieleden en collegeleden, In 2015 is de Atlas voor Gemeenten gepresenteerd in het Energiehuis Dordrecht. Tijdens dit landelijke evenement werd bekend, dat Dordrecht in tien jaar tijd een belangrijke sprong voorwaarts heeft gemaakt in de woonaantrekkelijkheidsindex (positie 30 in 2005 en positie 17 in 2015). Tegelijkertijd vertaalt dit zich (nog) niet in een stijging op de sociaaleconomische index. Daar staat Dordrecht op plaats 45 van de 50 grootste gemeenten en is er sprake van een daling. Dit was voor het college aanleiding om op de najaarsconferentie de directeur van de Atlas, Gerard Marlet, uit te nodigen om vanuit zijn professie en jarenlange ervaring als onderzoeker een nadere toelichting op de situatie van Dordrecht ten opzichte van andere grote gemeenten in Nederland te geven. Urgentie en ambitie De analyse van Gerard Marlet leverde een gevoel van urgentie op bij het college: het gaat wel goed met de stad, maar niet goed genoeg met de inwoners. De Atlas voor Gemeenten houdt op dit gebied de gemeente een objectieve spiegel voor. Het gevoel van urgentie wordt eveneens gezien in de regio, waar Geert Jansen een sociaaleconomische analyse op verzoek van het Drechtstedenbestuur heeft opgesteld. Behalve urgentiebesef, heeft het college ook de ambitie om Dordrecht nog meer dan nu het geval is te positioneren als aantrekkelijke stad voor nu en in de toekomst, waar je goed kunt wonen, werken en vertoeven. Lange Termijn Perspectief In de genoemde najaarsconferentie hebben college en directieraad stilgestaan bij de vraag of en hoe ze vanuit de urgentie en ambitie hiermee aan de slag kunnen gaan. /V * MIX ' J t jj Papiar
Een van de uitkomsten daarvan was dat het de stad ontbreekt aan een richtinggevend kader voor de langere termijn, dat door iedereen gedragen wordt. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in de wens om te gaan werken aan een lange-termijnperspectief. In de inleiding van de Begroting 2016 heeft het college dit als volgt aangekondigd: "Daarnaast hebben wij met de ambtelijke top een eerste verkenning gemaakt over een lange termijn perspectief voor de stad. Wij willen tijd en ruimte maken om hier een zorgvuldig proces voor te ontwerpen en dit met alle betrokkenen in de stad te doorlopen. Wij nodigen de gemeenteraad expliciet uit om met ons in dit proces gezamenlijk op te trekken. Zo kunnen wij werken aan een gedragen verhaal, dat zou kunnen leiden tot een adaptieve agenda voor de verdere ontwikkeling van de stad." Lange termijn perspectief Enkele jaren geleden heeft u de Structuurvisie 2040 vastgesteld. Hierin wordt het profiel van de stad beschreven en worden richtinggevende uitspraken gedaan over de ontwikkeling van de stad. Met de inwerkingtreding van de nieuwe Omgevingswet (per 2018) is Dordrecht verplicht een Omgevingsvisie op te stellen. De inhoud van de huidige Structuurvisie maakt hier inhoudelijk onderdeel van uit en komt dan als zodanig te vervallen. De nieuwe Omgevingsvisie is ruimtelijk gericht. Het college wil echter breder kijken en een meer integrale Lange Termijn Perspectief ontwikkelen. Daarnaast moet het ook een inspirerend kompas zijn dat de gemeente kan helpen bij het maken van keuzes voor de langere termijn. Dat betekent wel dat de toekomst verkend moet worden aan de hand van de uitgangspositie (ligging, karakter, bevolking), de huidige stand van zaken (zoals bijvoorbeeld blijkt uit Atlas voor Gemeenten) en maatschappelijke ontwikkelingen. Waar gaat het om in Dordrecht? Wat is het verhaal van de stad? Ik heb in overleg met het college en het presidium het plan opgevat om hier een gezamenlijke startbijeenkomst over te organiseren. Hiervoor is een themabijeenkomst gereserveerd op woensdag 13 januari 2016 van 20.30 tot 23.00 uur in het Stadskantoor (Vergaderkamer 1). Denken en doen Om te komen tot een proces zoals aangegeven in de inleiding van de begroting, is de themabijeenkomst van 13 januari ingericht om te verkennen hoe dit eruit zou kunnen zien. Het zou een proces met en van de stad moeten zijn, waarvoor het gemeentebestuur (college en raad) gezamenlijk het initiatief nemen. De vragen die daarbij aan de orde zullen komen zijn: wordt de urgentie en ambitie gedeeld? Welke kaders wilt u meegeven voor de vormgeving van een zo goed mogelijk proces? Met wie wilt u in dat proces in ieder geval in contact komen? Pagina 2/3
D o r d r e c h t Welke inhoudelijke thema's vindt u daarbij belangrijk? Hoe zorgt u dat het denken over de toekomst het doen van vandaag en morgen beïnvloedt en vice versa? Deze vragen over het waarom, het wat, het hoe en met wie komen in de bijeenkomst van 13 januari aan bod. De uitkomsten hiervan zijn ingrediënten voor een startnotitie, die het college de raad vervolgens wil voorleggen. Opzet bijeenkomst Gekozen is voor een programma waarin urgentie en ambitie centraal staan. In het eerste deel zal Gerard Marlet een nadere toelichting en verdieping geven op de uitkomsten van Dordrecht in de Atlas voor Gemeenten. Het tweede deel van de bijeenkomst is bedoeld om te verkennen op welke terreinen er mogelijkheden zijn om de positie van de stad en zijn bevolking te versterken. Dit deel staat in het teken van de brainstormen en geeft u de gelegenheid het College belangrijke noties mee te geven over de inhoud (Wat?), het proces (Hoe?) en het betrekken van partners (Met wie?). Daarbij is uiteraard ruimte voor verschillende geluiden en invalshoeken gericht op een gemeenschappelijk doel: de verdere ontwikkeling van Dordrecht. Het is de bedoeling, dat een externe dit proces gaat modereren. Graag nodig ik u uit onze themabijeenkomst 'lange termijn perspectief' op 13 januari bij te wonen en zo uw bijdrage te kunnen leveren aan de toekomst van de stad. Ik zie uit naar uw komst, Pagina 3/3 / }' Z MIX Papier
MEMO Van Aan Datum Kenmerk Betreft Kees Paalvast College van B&W Dordrecht 11 juni 2015 Analyse Atlas voor Gemeenten (Woonaantrekkelijkheid en Sociaaleconomische Index) Contactpersoon Kees Paalvast T 078 770 4182 E cl.paalvast@dordrecht.nl Beste leden van het college, Op uw verzoek heb ik een analyse gemaakt van de Woonaantrekkelijkheidsindex en de Sociaal-economische index, zoals die ieder jaar worden gepubliceerd in de Atlas voor gemeenten. Dit jaar was de uitreiking van de atlas in het Energiehuis in Dordrecht. Voor alle bezoekers aan deze bijeenkomst heeft het Onderzoekcentrum Drechtsteden een analyse gemaakt van de positie van Dordrecht qua woonaantrekkelijkheid in de atlas. Dit document is als bijlage bij dit memo meegestuurd. Opzet en aanpak De Atlas voor gemeenten komt voort uit Nyfer.1 Het heeft een doorstart gemaakt als stichting, nadat Nyfer ophield te bestaan. De jaarlijkse publicatie van de atlas is hun kernactiviteit. Dordrecht heeft een abonnement op de atlas en maakt daarmee de jaarlijkse publicatie mogelijk. De opzet van de atlas is eenvoudig: de 50 grootste gemeenten van Nederland op basis van inwonertal worden op een groot aantal punten met elkaar vergeleken. Deels gaat het om jaarlijks terugkerende punten; deels gaat het om thematische punten, die ieder jaar verschillend zijn. In 2015 was Erfgoed het centrale thema van de Atlas voor gemeenten. De twee vaste en meest in het oog springende vergelijkingspunten zijn: de woonaantrekkelijkheidsindex en de sociaal-economische index. De onderzoekers van de atlas hanteren objectiviteit als uitgangspunt. De aanpak is veelal econometrisch van karakter. Voor een groot deel is de atlas een rangorde. De positie in de lijst zegt vooral iets over hoe de eigen gemeente zich op bepaalde punten verhoudt tot andere gemeenten. Een hogere of lagere notering op de ranglijst ten opzichte van een eerdere jaren betekent dus niet noodzakelijkerwijs dat er sprake is van voor- of achteruitgang. Posities Dordrecht 2004-2015 In onderstaand overzicht staan de posities van Dordrecht in de Atlas vanaf 2004 weergegeven. 1 Nyfer was het onderzoeksinstituut (derde geldstroom) van Nijenrode. Pagina 1/5
Kenmerk Datum 11 juni 2012 Atlas voor gemeenten 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Woonaantrekkelijkheidsindex 27 27 30 28 23 25 Sociaal-economische index 43 43 40 39 40 37 Bevolking 20 20 20 20 20 20 Aantal inwoners 120.043 119.649 119.263 118.821 118.541 118.182 Atlas voor gemeenten 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Woonaantrekkelijkheidsindex 23 19 19 20 22 17 Sociaal-economische index 37 41 39 42 43 46 Bevolking 21 22 22 23 23 23 Aantal inwoners 118.607 118.811 118.880 118.528 118.691 119.0462 Dordrecht was tot 2009 de 20e gemeente van Nederland. Inmiddels staan Zwolle, Maastricht en Leiden op plaats 20, 21 en 22. De bevolking van Dordrecht is sinds 2004 gedaald, maar er lijkt nu sprake van stabilisatie. Wellicht valt dit te verklaren uit de stijging van het aantal bewoners in Drechtsteden. Woonaantrekkelijkheidsindex Het factsheet van OCD gaat uitgebreid in op de ontwikkeling van de woonaantrekkelijkheid van Dordrecht in de Atlas. Zoals aangegeven moeten de gegevens worden gezien als een relatieve score: het gaat om een rangorde ten opzichte van andere gemeenten. Je kunt op woonaantrekkelijkheid beter scoren zonder in de rangorde te wijzigen van plaats (of zelfs dalen), omdat anderen het nog beter doen. De volgende acht factoren zitten verwerkt in de woonaantrekkelijkheidsindex in volgorde van zwaarte van gewicht (tussen haakjes de positie van Dordrecht in 2015): Bereikbaarheid van banen per auto en OV (18) Cultureel aanbod (14) Veiligheid (41) Aandeel koopwoningen in woningvoorraad (16) Nabijheid van natuurgebieden (17) Kwaliteit van het culinaire aanbod (16) Aanwezigheid van een universiteit (12) Historisch karakter van de stad3 (17) Cultureel aanbod Met name op gebied van cultureel aanbod is Dordrecht het afgelopen jaar sterk gestegen: van 24 in 2014 naar 14 in 2015. Uit de toelichting van de Atlas wordt duidelijk dat het gaat om het aantal voorstellingen in de categorie toneel (incl. ballet, dans, cabaret, musical), klassieke muziek (incl. opera) en popmuziek (waaronder ook jazz, lichte muziek en wereldmuziek). Het gaat dus niet om het aantal podia, al zijn die voorwaardelijk voor het aantal voorstellingen. 2 Het officiële CBS-cijfer is lager: 118.899. Blijkbaar is gewerkt met voorlopige CBS- cijfers. 3 Het percentage woningen gebouwd vóór 1945. Pagina 2/5
Kenmerk Datum 11 juni 2012 Culinair aanbod Ook zien we op culinaire kwaliteit een stijging van Dordrecht (van 23 in 2014 naar 16 dit jaar). De onderzoekers van de Atlas hebben dit bij uitstek subjectieve aspect objectief gemaakt aan de hand van het oordeel van de rapporteurs van restaurantgids Lekker en de Michelingids. Voor elke Michelinster werd een punt verdeeld, zo ook voor iedere vermelding in Lekker.4 Vermelding in de Top 100 van Lekker leverde een bonuspunt op. Dordrecht heeft geen restaurants met een Michelinster. In de editie 2015 van Lekker staan vijf restaurants uit Dordrecht vermeld: Blanc, DeliCees, De Hoff'nar, De Stroper en Valkhotel Dordrecht. Deze laatste was nieuw in de Lekker dit jaar. Geen haalde de top 100. Zoals gebruikelijk in culinaire magazines zijn de recensies kritisch. In de bijlage heb ik de pagina's over Dordrecht meegezonden. De invloed van de lokale overheid op de kwaliteit van het culinair aanbod is minimaal. Dit is hoofdzakelijk een aangelegenheid van ondernemers en vaklieden in de restaurantbranche. Veiligheid Tot slot zoom ik apart in op het aspect Veiligheid, omdat dit een speerpunt van het Dordtse college is. Op dit punt is er geen wijziging voor Dordrecht ten opzichte van een jaar eerder. Volgens de beschrijving is dit een gewogen samengestelde index op basis van aantal geweldsmisdrijven en vernielingen.5 Het aantal geweldsmisdrijven en vernielingen per 1000 inwoners bedroeg in 2014 circa 11. Dit levert in de atlas 2015 een 41e plaats op. De indicator overlast staat ook vermeld in de atlas, al is die niet meegewogen in de woonaantrekkelijkheidsindex (zie bijlage). De omschrijving luidt: het aandeel van de bevolking dat overlast en verloedering in de woonomgeving ervaart. Dit is een gewogen gemiddelde van verschillende indicatoren. Hier is gebruikgemaakt van databestanden van de Veiligheidsmonitor die betrekking hebben op 2013. Dordrecht neemt met circa 38% hier een 33e plek in. Overigens scoren vier van de gemeenten die in de top 10 staan van woonaantrekkelijkheid bij de slechtste 10 op het gebied van overlast. De editie 2014 bevat meer indicatoren die te maken hebben met veiligheid per gemeente. Toen scoorde Dordrecht als volgt per indicator: Overlast: 39 Verloedering: 45 Geweld: 42 Vernielingen: 45 Woninginbraak: 12 Straatroof: 29 Met uitzondering van woninginbraak en straatroof was de score van Dordrecht ongunstiger dan het gemiddelde van de G50. Gezien de scores op dit punt lijkt het verstandig het veiligheidsbeleid voort te zetten. Sociaal-economische index Uit de tabel hierboven blijkt dat er een forse discrepantie is tussen de woonaantrekkelijkheid van de stad ten opzichte van de sociaal-economische index. Een verschil van 29 is groot; alleen Den Haag heeft een hoger verschil 4 Ondertitel luidt: De beste 500 restaurants van Nederland 2015. 5 Het vergelijken met andere jaren w ordt op dit terrein bem oeilijkt door het feit, dat de Atlas niet ieder jaar dezelfde indicatoren opneemt. Pagina 3/5
Kenmerk Datum 11 juni 2012 (resp. 5 en 38). Ook neemt de positie van Dordrecht de laatste jaren gestaag af. In de periode 2010-2015 behoort Dordrecht tot de sterkste dalers op deze index (alleen Hoorn daalt meer). Opvallend is dat Dordrecht het op het hoogtepunt van de economische crisis (2009, 2010) de hoogste score heeft behaald. Wellicht heeft dit te maken met het feit, dat deze regio minder financiële en zakelijke dienstverlening heeft. De sociaal-economische index bestaat uit de volgende factoren (tussen haakjes de positie van Dordrecht binnen de lijst van 50 grootste gemeenten respectievelijk in de editie 2015 en 2014)): Aandeel personen in de bijstand (39; was 38) Werkloosheidspercentage (44; was 39) Aandeel arbeidsongeschikten (28; was 27) Percentage huishoudens met een inkomen lager dan 105% van het sociaal minimum (36; was 36) Aandeel personen met een lage opleiding (33; was 35) Netto participatiegraad van vrouwen (34; was 28) Werkgelegenheid6 (38; was 37) Percentage banen in groeisectoren7 (45; was 43). Met uitzondering van de indicator armoede die gelijk blijft en percentage laagopgeleiden, die twee plaatsen verbeterd is, zijn alle indicatoren ten opzichte van andere steden verslechterd ten opzichte van 2014. Vrijwel alle sociaaleconomische indicatoren uit de Atlas 2015 vertonen ook een absolute verslechtering. Tevens blijkt hieruit dat de gemiddelde huizenprijs in Dordrecht lager is (± 1500 per m2) dan het gemiddelde van de G50 (± 2000 per m2). Dit beeld is niet nieuw. De sociaal-economische positie van het zuidwestelijk deel van de Randstad is bekend. Rotterdam (41), Schiedam (45), Vlaardingen (40) behoren ook tot de onderste regionen. Voor een deel zijn de factoren die de sociaal-economische index bepalen, inherent aan het gebied en de bevolking. Dat betekent niet dat ze niet beïnvloedbaar zijn. Het versterkt nogmaals de noodzaak van het (regionale) arbeidsmarktbeleid; beleid dat een lange adem vergt. Het inzetten op meer en betere scholing, het aanboren van (nieuwe) bedrijvigheid, het binnenhalen van hoger onderwijs. De verbetering van de woonaantrekkelijkheid is mede voorwaardelijk voor de sociaal-economische karakter van de stad. Vanuit cultureel en culinair oogpunt lukt dit. De woningvoorraad aantrekkelijker maken kan hier ook aan bijdragen. Met vriendelijke groet, Kees Paalvast Stadsstrateeg 6 Het aantal banen in de gemeente als percentage van de beroepsbevolking. 7 Dit zijn de financiële en zakelijke dienstverlening. Pagina 4/5
Kenmerk Datum 11 juni 2012 Bijlagen: Pagina's Dordrecht uit Atlas voor gemeenten Analyse OCD over woonaantrekkelijkheidsindex Scan van pagina's Dordrecht in Lekker! Pagina 5/5