ZITTEN IS HET NIEUWE ROKEN

Magazine van HAN Sport en Bewegen. Nr.6 ZITTEN IS HET NIEUWE ROKEN Het Fitte Brein VOORAL EEN DAG VAN ONTMOETEN Dag van het Sportonderzoek HET BEWEGINGSTEKORT TE LIJF SALVO

SOCIAL MEDIA www.han.nl/seb VOOR STUDENTEN facebook.com/hansportenbewegen twitter.com/hansportbewegen HANsportenbewegen.nl VOOR ALUMNI Alumni HAN Sport en Bewegen VOOR PRO S twitter.com/han_senb HAN Sport en Bewegen HANsportenbewegen.nl/professionals COLOFON Sporthart is het magazine van HAN Sport en Bewegen (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) Heyendaalseweg 141 6525 AJ Nijmegen 2 Sport en Bewegen REDACTIE Lennart van Eekhout Marcel Rözer Patrick Spierts Han Geurts Arnoud van de Ven EINDREDACTIE Lennart van Eekhout Han Geurts FOTOGRAFIE Gema Pérez Coos Dam Ralph Schmitz Maaike van Helmond VORMGEVING Ben Schot, Graphic Design bno Laura Foppen DRUKWERK bright advertising

HET FITTE BREIN 14 SALVO PROJECT 10 OPLEIDINGSCOMMISSIE 18 DAG VAN HET SPORTONDERZOEK 22 KILLICHALLENGE ZONNECELLEN VOOR IEDEREEN 26 28 Inhoud HAN Sport en Bewegen nr. 6 COLUMN Pag. 4 NIEUWS Pag. 4 HET SPORTHART VAN Pag. 6 DE NIEUWE LOCATIE Pag. 8 SALVO PROJECT Pag. 10 SPORTBOEKEN Pag. 12 PAUL DRESEN Pag.13 HET FITTE BREIN Pag. 14 OPLEIDINGSCOMMISSIE ALO Pag. 18 TRAIN DE BRANDWEER Pag. 20 DAG VAN HET SPORTONDERZOEK Pag. 22 KILLICHALLENGE Pag.26 ZONNECELLEN VOOR IEDEREEN Pag.28 HERMAN BEERLING Pag.30 STEL JE VOOR Pag.32 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 3

in de dikke sjit Ik woon aan een van de straatjes in Nijmegen die bovenop de stuwwal liggen. Tussen onderaan en bovenaan in de straat zit een hoogteverschil van een meter of dertig. Om zowel de linker- als de rechterhoek ligt een Middelbare School en dagelijks zie ik scholieren bepakt en bezakt de weg omhoog afleggen. Sommigen op de fiets met vlotte trapbewegingen, anderen moeizaam ploeterend en bijna stilstaand. Een ander deel is ergens midden in de straat afgestapt. Ze lopen met rode hoofden naast hun fiets. Klagend en sputterend over de berg en een lichaam dat (nu al) niet meer wil. Ik bestudeer die lijven wel eens. Ze zijn puddingachtig. Alle inspanningen van het lichaam leveren protest op. Ergens in hun nog korte leven zijn deze kinderen in de dikke sjit beland. De dikke sjit is een toestand, een staat van kortademigheid, van opgeblazen buiken, van alle beweging is teveel. Wie lijdt aan de dikke sjit lust graag fast food en staat in de supermarkt voor het vak met mierzoete energiedrankjes die onvoorstelbaar nog niet verboden zijn. Wie eenmaal in de dikke sjit zit, komt er niet zo snel meer uit. Heel veel mensen bemoeien zich met dikke sjitters en zodra ze proberen om het gedrag te veranderen noemen ze dat een interventie. Interventies worden uitgeprobeerd, getest en onderzocht. Soms zo uitgebreid dat ik me wel eens afvraag of er niet een veel simpelere methode is om mensen aan het bewegen te krijgen. Of zoals mijn moeder het steevast onder woorden bracht: Doe alles met mate. Maar voordat ik nu lifestylecoaches en andere beweegexperts over me heen krijg, dat doe het met mate was een zinnetje van vroeger. Vroeger, toen iedereen als vanzelfsprekend de fiets pakte als er een bestemming op minder dan tien kilometer lag. Vroeger, toen iedereen veel meer bewoog. Vroeger, toen één koekje bij de koffie nog gewoon was. Onlangs waren twee longartsen in het nieuws die de staat aanklaagden omdat deze verantwoordelijk zou zijn voor de toename van jonge rokers. De artsen gingen nog een stapje verder, de tabakslobby zou zoveel invloed hebben in Den Haag dat politici rechtstreeks het gewenste beleid uit zouden voeren. De vrees die ik na het nieuws had was niet zozeer dat de artsen gelijk hadden, maar dat het niet alleen de tabakslobby is die grote invloed heeft. Wie eenmaal van de fiets is gestapt, moet heel erg oppassen. Marcel Rözer HAN SENECA SPORTS & EXERCISE NUTRITION BEGELEIDDE BELGISCHE TOPWIELRENNER TIJDENS TOUR Sportvoedingsdeskundige Nick Iedema van HAN SENECA Sports & Exercise Nutrition begeleidde de Belgische topwielrenner Jurgen van den Broeck rondom de Tour de France. Wielrennen is bij uitstek een sport waarbij voeding een belangrijke rol speelt door de enorme energetische belasting. Ik vind dat erg leuk, omdat je directer ziet wat je bijdraagt, aldus de sportvoedingsspecialist. Naast Van den Broeck begeleidt Iedema ook de nationale dames- en herenhockeyteams, BMX, enkele topzwemmers en het paralympische wielrennen. 4 Sport en Bewegen

NIEUWE OPLEIDINGEN RONDOM SPORTECONOMIE EN VOETBAL HAN SENENECA, het expertisecentrum voor sport, arbeid en gezondheid, zal komend jaar beginnen een kortdurende opleiding rondom sporteconomie. Dingen die de revue passeren: Hoe houden we de sport betaalbaar voor iedereen? Op welke manier meet en vergroot je de effecten van sportevenementen? Wat draagt sport bij aan de Nederlandse economie? Kijk voor meer informatie op www.han.nl/seneca bij Opleidingen. INNOVEREN KUN JE LEREN Volgend studiejaar kunnen studenten zich een half jaar verdiepen in het realiseren van sportinnovaties. Docent Jelle Schoemaker: De ervaring leert dat veel afgestudeerden blijven hangen in sollicitaties naar al bestaande banen. En dat terwijl er tegenwoordig genoeg maatschappelijke belangstelling en bereidheid tot betalen voor sport is, waardoor veel nieuwe banen geschapen kunnen worden. Met de juiste aanpak zullen veel afgestudeerden hun baan zelf creëren. En dan gaat het heus niet alleen over mensen die een eigen bedrijf beginnen. Je kunt tegenwoordig ook bij grotere organisaties aankloppen met een goed idee. En als het aanslaat kun je zo je eigen baan creëren. Het vergt een wat andere denkwijze, modern en innovatief. In een notendop gaan daar onze wekelijkse colleges straks over. CABRERA-TRAIL; DE BESTE TEAMDAG VOOR HAN-PERSONEEL Ruim zeven of maar liefst 21 kilometer bergop rennen. Dat waren de keuzes voor de deelnemers aan de Cabrera-trail die op 2 november in de buurt van Madrid in Spanje werd gehouden. HAN Bruist organiseerde voor de medewerkers van de Hogeschool de reis. Lopen moesten de deelnemers zelf. En dat viel lang niet mee, vertelde Jelle Schoemaker, docent bij HAN Sport en Bewegen. Schoemaker, die zijn zinnen had gezet op een podiumplaats bij de korte trail, kwam na de eerste steile klim nog wel als eerste door. Maar in de afdaling werd ik door de latere winnaar keihard voorbij gelopen. Hij kende het traject op zijn duimpje. Ik was heel tevreden met mijn tweede plek. Met Linda Faber, die als achtste bij de vrouwen finishte, deden de HAN-medewerkers het bijzonder goed. Maar dat was allemaal bijzaak, vertelt Schoemaker. We waren met honderd mensen van de HAN. Je leert nieuwe mensen kennen die je anders nooit ontmoet zou hebben. We sliepen met 26 op één kamer. Haha, dan zie je elkaar van een andere kant. meer nieuws lezen? www.hansportenbewegen.nl Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 5

Het sporthart van... In Het sporthart van komen medewerkers en studenten van HAN Sport en Bewegen aan het woord over sporten waar hun hart sneller van gaat kloppen. Sommigen zijn topsporter, sommige doen het puur omdat ze het leuk vinden. Maar één ding hebben ze gemeen: sporten is een belangrijk onderdeel van hun leven. Marcel Rözer interviewde een viertal over hun passie voor bewegen. Ward Trutmans docent SBE Ik heb onlangs de Kustmarathon gelopen. Nee, de tijd ga ik je niet vertellen. Die is ook niet van belang, want het ging mij erom dat ik een marathon uit zou lopen en me dan toch nog lekker kon voelen. Dat viel niet mee, want de laatste kilometers waren de zwaarste. Ik moest een duin omhoog en het zand was rul. Dat viel niet mee, maar ik had nog energie genoeg. Zo n marathon is toch een variant op het lichaam kapot maken. Maar ik heb, doordat ik goed getraind was en rustig heb gelopen, kunnen genieten van het strand, de zee, de vergezichten. Want dat is wat hardlopen met me doet. Ik loop drie keer per week, althans dat probeer ik. En dan probeer ik me ook bewust te zijn van de schoonheid van het landschap. Soms loop ik de N70, andere keren in de bossen van Heumensoord of gewoon een rondje door het Goffertpark. En altijd verwonder ik me over hoe mooi het is. Ik verbaas me er nog altijd over hoe dat hardlopen werkt. Alsof de gedachten die er in het hoofd rondspoken een plaatsje krijgen. Dat lukt niet na vijf minuten, ook niet na twintig, maar na een uurtje is het alsof alles gerangschikt is. Een schoonmaak en een zeer prettig gevoel. De gedachten in je hoofd krijgen een plaatsje 6 Sport en Bewegen

s Ochtens afzien en i Boukje Smeets docent SBE Ik hockey vanaf mijn zesde. Daarnaast deed ik aan judo en aan tennis. Dat laatste heb ik het langst volgehouden, maar toen ik hoger ging hockeyen moest ik kiezen. Ik kon en kan alles kwijt in hockey, het is fysiek, je speelt in een team, maar moet ook het beste uit jezelf halen. Ik heb bij Den Bosch gespeeld, maar de top nooit gehaald. Ik mocht met het eerste meedoen als de internationals op pad waren. Nee, dat vond ik niet erg. Ik coach al vanaf mijn dertiende en ik zou zeggen dat daar eerder mijn passie ligt. Ik ben nu bezig met mijn Master en ga me bezig houden met de probleemgroep bij hockey: de jongens. Ik ga onderzoeken waarom de uitstroom van jongens zoveel hoger is dan bij meisjes. Heel interessant en uitdagend. En precies wat ik leuk vind. Ik denk dat heel veel kinderen, en dan met name jongens, niet of nauwelijks in aanraking komen met hockey. Daarom pleit ik voor lessen op school, waarbij het geen softe lesjes moeten zijn. Hockey kan lekker hard zijn en daar houden jongens van. En ik ook trouwens. Hockey kan lekker hard zijn Vera Robben docent ALO Mijn buurjongen deed vroeger allerlei spannende en avontuurlijke dingen. Ik wilde eigenlijk alles wat hij ook deed. Vanaf mijn zesde deed ik aan fietscross. Fanatiek en gedisciplineerd, dat zit nu eenmaal in de aard van het beestje. Ik wil het altijd goed doen. Ik heb altijd ook gezwommen en geturnd, maar uit het fietscrossen heb ik het meeste gehaald. Ik ben vijf keer Nederlands outdoorkampioen geworden, en twee keer indoor. Rond mijn negentiende kwamen er andere interesses, ik ging het huis uit, in Zwolle aan de CALO studeren. Er zijn nog wel fietscross-activiteiten voor niet meer zo piepjonge fietsers, maar daar heb ik geen interesse in. Ik durf ook niet meer. Vroeger was ik stoer en durfde ik alles, nu ziet het er allemaal vast heel knullig uit. Nee, ik ga nu liever turnen. Dennis Hobbenschot student SGM Bij de Nieuwelingen en de Junioren fietste ik vroeger best aardig mee. Maar toen kwam het eindexamenjaar en kon ik minder trainen. En daarna deze studie. Om goed mee te kunnen als wielrenner moet je veel uren maken en dat is in de huidige situatie lastig. Ik ben derdejaars en er gaat veel tijd in de studie zitten. Toch probeer ik vier tot vijf keer per week op de fiets te zitten. Soms alleen, soms met vrienden. Volgend jaar ga ik meedoen aan La Marmotte, dat is een toertocht over een aantal legendarische cols in de Franse Alpen, zoals Le Telegraphe, Le Glandon, Le Galibier. Helaas valt het precies samen met de Tourstart in Utrecht, waar ik me als vrijwilliger voor op wilde geven. Dat gaat dus niet door, want zelf wielrennen is natuurlijk altijd leuker. Wielrennen zal altijd mijn ding blijven. Het is trainbaar, er zit veel snelheid en techniek in en bovenal ben je als wielrenner zo vrij als een vogel. Je kunt overal naar toe. Bij het voetballen zit je vast aan één veld, aan een plek. Als wielrenner ben je vrij om te gaan en staan waar je wilt, je komt op nieuwe plekken. Dat afwisselende trekt me erg aan in het wielrennen. Fanatiek en gedisciplineerd Zelf wielrennen is altijd leuker Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 7

GYMNASION NIEUWE, FRISSE EN VOORAL SPORTIEVE OMGEVING HAN Sport en Bewegen heeft direct na de zomervakantie haar intrek genomen in een compleet nieuwe locatie, het Gymnasion. Van de oude locatie op de Professor Molkenboerstraat werd afscheid genomen. De reacties zijn positief, want het is een mooie open locatie, waar studenten kunnen sporten en waar veel ontmoetingsplekken zijn voor studenten, docenten, onderzoekers en het werkveld. Bas van Mierlo, architectenbureau Houben & Van Mierlo: 'Wij zien een onderwijsfunctie niet zozeer als een gebouw met gangen en lokalen maar meer als een kleine stad waarbij je via straten, pleinen en functies verbindt. De grote diversiteit aan ontmoetingsplekken en verblijfsfuncties in zo'n stad bieden aan ieder een plek waar hij of zij zich thuis voelt of waar je ontmoet en/of verblijft. Voor ieder dus wat wils.' Dieske Kruisselbrink, SGM studente: Ik vind het nieuwe gebouw erg tof, het is modern, toegankelijk en ruim. Ook is het voor met name de studenten van ALO en SBE een stuk praktischer om de sportfaciliteiten dichtbij te hebben. Zelf vind ik het ook wel fijn om in een paar tussenuurtjes even lekker te sporten. Daarnaast zijn bijvoorbeeld het grote aantal werkruimtes, de sfeer die er heerst, het sportcafé maar ook iets simpels als de fijne banken waar je in je vrije uurtjes kunt chillen, zeker aanvullingen op de vorige locatie aan de Molkenboer. 8 Sport en Bewegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 9

VMBO ERS RAKEN MET SALVO Het bewegingstekort te lijf Het verhaal is simpel: de uitval van VMBO ers in het bewegingsonderwijs én in de actieve sportbeoefening moet omlaag. SALVO (Stimuleren Actieve Leefstijl VMBO-onderwijs) wil aantonen dat dat mogelijk is door het bewegingsonderwijs op scholen beter aan te laten sluiten bij de belevingswereld van de leerlingen. En als zij voornamelijk denken in beelden, is het volgens ons een prima idee om die beelden te gebruiken, zegt John Dierx namens HAN Sport en Bewegen. Dan weet je wat er leeft en kun je daar iets mee doen. Dierx ziet dat over de hele lijn in het VMBO de uitval in het bewegingsonderwijs toeneemt. Die trend zie je ook bij de reguliere sport. Dat resulteert in overgewicht, en ook de leerprestaties lopen terug. Samen met de Hogeschool van Amsterdam heeft HAN Sport en Bewegen het SALVO project opgezet, een door ZonMw gefinancierd project. Bij het project zijn ook diverse andere partijen betrokken, zoals het NISB, de VO-raad, de KVLO en de Universiteit van Wageningen. We willen met ze in gesprek en ik geloof er heilig in dat het verfrissend kan werken als je vraagt wat een leerling nou precies verwacht van bewegingsonderwijs. Plezier De eerste bijeenkomst van studenten van de Hogeschool van Amsterdam en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen is er eentje van enthousiasme. Jochem Gerretsen, vierdejaars ALO in Amsterdam, legt uit: Het plezier in bewegen verdwijnt dus kennelijk bij kinderen die net op de Middelbare School zitten. Ik heb dat ooit heel anders ervaren. Bij mij werd het steeds leuker. Hoe kan het nou dat kinderen afhaken voor een sport? Of überhaupt om te bewegen? Dat wil graag onderzoeken. Jeske Weltevrede, ook al vierdejaars ALO, maar dan op de HAN, gaat er zelfs haar afstudeerscriptie aan wijden. Ik vind sport als middel zeer interessant. Daarbij vind ik het belangrijker hoe ze zich gedragen, dan dat ze toevallig over een stok kunnen springen. Wensen en verwachtingen Jochem en Jeske hebben elkaar tijdens de bijeenkomst leren kennen. Ze hebben de SIM-gesprekstechniek (Structured Interview Matrix) 10 Sport en Bewegen

geoefend, waarvan het de bedoeling is dat ook de VMBO-leerlingen elkaar op die manier gaan interviewen. Gwendolijn Boonekamp van HAN Sport en Bewegen: Normaal gesproken gaat zo n interview in een focusgroep, maar daarvoor zijn de groepen nu te groot. Verder is er bij een focusgroep vaak sprake van gewenste antwoorden. In de SIMgestuurde gesprekken ondervragen de leerlingen elkaar. En mits dat in goede banen wordt geleid, komen daar hun wensen en verwachtingen ten aanzien van bewegingsonderwijs veel beter naar voren. Geen taboe Behalve de SIM-techniek berust SALVO ook nog op een ander fundament. De VMBO ers gaan de straat op HAN SPORT en maken buiten met hun mobiele telefoon foto s van zaken of personen EN BEWEGEN die hen opvallen. Of die ze op de een of andere manier aanspreken. EN HOGESCHOOL Eindelijk mogen ze dat ding wél een keer in de les gebruiken, zegt Dierx. VAN AMSTERDAM Ze gaan foto s maken en vervolgens vrij associëren op het thema. Dat SAMEN IN laatste is belangrijk. Er is geen taboe, alles mag gezegd worden. LEEFSTIJL- In die anderhalf uur nabespreking moeten ze de vrijheid voelen. PROJECT Het project heeft als pilot gedraaid op het Hanze-college in Oosterhout en zal dit studiejaar uit worden gerold over tien scholen in de regio Arnhem-Nijmegen en twaalf scholen in Amsterdam. Dierx: We gaan op zes scholen daar en hier, in totaal dus twaalf keer, onze interventies doen. De overige zijn controle-scholen. Via fitheidstesten hopen we er achter te komen dat er een domino-effect plaats zal vinden. Allereerst hopen we natuurlijk dat scholieren die aan SALVO meedoen fitter zijn dan zij die het programma niet hebben gedraaid. En als fitter minder uitval betekent, kan dit geëxporteerd worden naar veel meer scholen. Het vertrouwen is in elk geval groot. Vertrouwen dat scholieren een andere verhouding krijgen ten aanzien van een actieve leefstijl. Daar is het allemaal om te doen. SALVO project STIMULEREN ACTIEVE LEEFSTIJL VMBO- ONDERWIJS (SALVO) IS EEN VIERJARIG ONDERZOEKSPROJECT WAARIN DE HAN EN HVA SAMEN HET BEWEGINGSTEKORT EN OVERGEWICHT ONDER VMBO JONGEREN TE LIJF GAAN. PER 1 SEPTEMBER 2013 GAAN LEERLINGEN VAN 20 VMBO-SCHOLEN IN NIJMEGEN EN AMSTERDAM ZELF AAN DE SLAG OM SPORT- EN BEWEEGACTIVITEITEN TE ONTWIKKELEN DIE VEEL BETER DAN VOORHEEN PASSEN BIJ HUN EIGEN BEHOEFTEN EN LEVENSFASE. ONDERZOEKERS EN STUDENTEN VAN DE OPLEIDINGEN SPORT, GEZONDHEID EN MANAGEMENT (SGM), LERAAR LICHAMELIJKE OPVOEDING (ALO) EN VOEDING & DIËTETIEK VAN DE HAN EN DE HVA BEGELEIDEN HEN HIERBIJ. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 11

wie iets met sport heeft leest sportboeken IK HEB AL EEN BOEK In deze rubriek zoomen we in op de beste sportboeken. We kiezen telkens drie actuele sportboeken en zoomen in op de Top 10 van beste sportboeken ooit. Daarin recenseren we dan telkens één boek. Het is zoals het is. Marcel van Roosmalen op pad met Theo Bos. Vitesse-watcher Marcel van Roosmalen schreef al enkele succesvolle boeken over de club uit Arnhem. Dit keer is de toon serieuzer, want de schrijver ging op pad met de terminaal zieke ex-voetballer en ex-trainer Theo Bos. Het werd een ontroerend monumentje, waarin er toch ook plaats is voor Van Roosmalens scherpe pen. Weerspiegelingen in het ijs - Derek Parra Kent u hem nog? Die rare Amerikaan die twee medailles haalde en dacht dat hij de koning van het ijs was? Helaas alweer een biografie die de overtuiging sterkt dat sporters niet zelf aan de slag moeten om hun levensverhaal te noteren. Het mysterie van de eerste gele trui - Herman Chevrolet In negen verhalen schetst Chevrolet negen illustere dragers van de gele trui. En geeft daarmee een historisch overzicht van de Tour de France, de belangrijkste wielerwedstrijd ter wereld. Het boekje is verplichte kost voor elke wielerliefhebber. Al was het maar omdat Chevrolet er in slaagt om zowel de heroïsche kant te beschrijven, als de onvermijdelijke neergang. top 10 In willekeurige volgorde sportboeken aller tijden 1 Open, de biografie van André Agassi 2 De proloog, Bert Wagendorp 3 Chez Stans, Jan Mulder 4 Wij waren de besten, Auke Kok 5 Sacred Hoops, Phil Jackson 6 Futebol, Alex Bellos 7 Moneyball, Michael Lewis 8 Het Gevecht, Norman Mailer 9 Nadal, biografie van een fenomeen 10 De renner, Tim Krabbé 12 Sport en Bewegen DE PROLOOG Volkskrant-columnist Bert Wagendorp waagde zich bijna twintig jaar geleden al aan een roman over wielrennen. Weer twintig jaar daarvoor had Tim Krabbé met De Renner het ultieme wielerverhaal al geschreven, dus wat zou Wagendorp daar nog aan toe kunnen voegen? Zoals hij ook in Ventoux bewees, bezit Wagendorp over een fijne pen, een pen die een verhaal schrijft dat de lezer meesleurt in het leven van de hoofdpersoon. Dat er geen echte clou zit aan het verhaal van de wielrenner die de nacht voor de start van de Tour de France de slaap niet kan vatten, deert niemand. De Proloog is na De Renner een must-read voor iedereen die het snot al eens voor ogen heeft gehad.

De liefde voor het sportonderwijs AFSCHEID PAUL DRESEN Ze hebben veel veren op de hoed gehad. De opleiding Sport- en Bewegingseducatie van HAN Sport en Bewegen is een succesnummer, opgericht in 2007 en vanaf het eerste begin een goeie club. Opleidingscoördinator Paul Dresen stond aan de wieg van Sport- en Bewegingseducatie (SBE), hij nam 1 september jongstleden afscheid in die functie. Alle reden voor een gesprek. Ja, ze hebben iets neergezet, die van SBE. Paul Dresen knikt tevreden en voegt toe: Binnen de faculteit kwam bij de studenttevredenheid alleen fysiotherapie beter uit de bus. En zij hebben het geluk dat ze een duidelijk profiel hebben. Dat voordeel heeft SBE niet. We hebben veel gehad aan ons motto: SBE brengt iedereen in beweging. Voorkeur De liefde voor het sportonderwijs stond bij Dresen van het begin af aan vast. Na de ALO in Groningen studeerde hij psychomotorische therapie en gaf hij gymles aan een Middelbare School. Daar werden me twee dingen duidelijk, ten eerste dat ik niet echt over een therapeutische inborst beschikte. En ten tweede dat ik een voorkeur had voor andere doelgroepen dan kinderen op de middelbare school. Dresen kwam te werken in een Huis van Bewaring. Zo n ouderwetse koepelgevangenis. Celdeur openen en proberen iemand mee te krijgen naar de sportles. Intensief, maar zeer leerzaam. Hoe krijg je die mensen in beweging? Hij hield intussen ook altijd een oog op de ontwikkeling van het onderwijs. Zo kwam ik eind jaren zeventig terecht op De Meerberg in Berg en Dal. Haha, alle linkse mensen waren er verzameld. Daar zijn we begonnen met projectonderwijs. Ik werd eerst docent Sport en Spel en later coördinator voor de opleiding Sociaal Cultureel Werk. Pittige klus Dresen bleef tot eind jaren tachtig. Daarna ging het Cios in Arnhem gehandicapten opleiden tot sportprofessional. Dat was iets voor mij, ik werd projectleider. Toen het Cios samen ging werken met Sport, Gezondheid Management (SGM) van de HAN, was Dresen namens het Cios een van de kartrekkers. Uiteindelijk kwam Tjeerd de Jong met het idee om het hele sportpakket op de HAN te beginnen. Dat was een pittige klus, want niet iedereen in het land was blij met het initiatief. Uiteindelijk kwamen naast SGM de ALO en SBE. Het was een voorrecht om daar in die jaren bij te mogen zijn. Tecredenheid In 2007 stond hij voor keus, verder met de ALO of met SBE? SBE lag toch meer in mijn lijn. Bij een ALO er is het duidelijk waar je voor opleidt. Een SBE er moet er veel meer voor doen, die studie vergt een totaal andere aanpak. Ik chargeer, een afgestudeerde ALO er kan wachten tot de bel gaat en dan komen de klanten vanzelf binnen. Zo gemakkelijk heeft de SBE er het niet. Die moet ze bij wijze van spreken achter de geraniums vandaan halen. En waar andere opleidingen nogal eens te maken hebben met kinderziektes, daar sprak SBE een duidelijk ambitie uit. Meedoen was niet genoeg, wij wilden winnen. En dat dit gelukt is, hebben we gevierd hoor, zegt hij. We hebben de afgelopen jaren iets neergezet. Vanuit onze opleiding is de studenttevredenheid hoog. Hoe dat kan? Ik denk om meerdere redenen. Wij werken met maar één onderwijsteam en dat zie ik als een groot voordeel. Binnen het onderwijs heeft het team die betrokkenheid vorm weten te geven. Mede daardoor zijn we in staat geweest om het gevoel voor studenten een duidelijke plek te geven. Verder is bij ons de studentverdeling man-vrouw in balans. Dat helpt toch ook om de sfeer prettig te houden. Vanaf 1 september jongstleden is hij begonnen aan zijn ouwelullen-uren. Ik ben minder gaan werken, maar ik wil nog echt een bijdrage leveren. Ik ben adviseur onderwijs en daar ligt altijd een schone taak. Ik heb inmiddels aardig wat onderwijskundige ervaring en opleiding en hoop die kennis in te kunnen zetten voor het totale instituut. Intussen zal er hopelijk meer tijd zijn om zijn passie golf wat vaker te beleven. Ik speel het pas zes of zeven jaar en ik denk niet dat het me ooit nog loslaat. s Nachts word ik wel eens wakker met nieuwe ideeën over mijn swing. Die ga ik dan het liefst zo snel mogelijk oefenen. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 13

VOLLE ZAAL VOOR BIJEENKOMST HET FITTE BREIN Zitten is het nieuwe roken Sporten, terrasjes pakken, languit op de bank liggen, shoppen of in de tuin werken. Het zijn meestal activiteiten waar de zaterdagmiddag wel mee gevuld wordt. Maar op zaterdag 11 oktober was dat voor zo n duizend mensen net even anders. Zij kwamen naar Papendal om een bijeenkomst bij te wonen van Het Fitte Brein, dat medegeorganiseerd werd door HAN Sport en Bewegen. Ze kregen goed nieuws van Erik Scherder, hoogleraar klinische neuropsychologie: Het is nooit te laat om te starten met bewegen. De hersenfuncties gaan meteen vooruit! 14 Sport en Bewegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 15

VOLLE ZAAL VOOR BIJEENKOMST HET FITTE BREIN Met z n vieren waren ze, in tegenstelling tot normaal als ze met z n drieën presenteren. Voormalig Olympisch kampioen schaatsen Ard Schenk, neurobioloog Dick Swaab en dus Erik Scherder zijn het trio dat samen het land doorreist met hun serieuze boodschap over bewegen en een gezonde leefstijl. Zij werden dit keer geflankeerd door Marcel Olde Rikkert, een hoogleraar geriatrie bij UMC St. Radboud. Liefst duizend bezoekers namen de moeite om naar het Congrescentrum van Papendal te komen en zij kregen wetenschappelijke onderzoeken, prachtige anekdotes en met name een wijze les voorgeschoteld. Want sporten en bewegen is nu eenmaal niet alleen goed tegen overgewicht en hart- en vaatziekten, het is ook een enorm belangrijk middel om het brein tot op late leeftijd vitaal en scherp te houden. Balans Ard Schenk raakte na zijn topsportcarrière, zoals hij zelf aangeeft, verstikt in de val van een druk bestaan. Hij kreeg te maken met overgewicht en uiteindelijk maakte zijn lichaam hem op een abrupte manier, door middel van een herseninfarct, duidelijk dat er iets moest veranderen. Dat hield voor hem in: goede voeding, dagelijkse beweging en rust op zijn tijd. Het toverwoord is dan ook balans. De tip van de voormalig topschaatser aan de duizend aanwezigen op Papendal: Zorg ervoor dat je twee uur per dag niet geleefd wordt door de maatschappij. Één uur om te bewegen en één uur om te ontspannen. Volgens Dick Swaab moeten we onze hersenen stimuleren om ze fit te maken en te houden. Denksporten als schaken en bridgen helpen daarbij, maar ook het zoeken van uitdagingen voor het brein in het werk en het dagelijkse leven. Hij liet de laatste wetenschappelijke inzichten zien, waaruit ook blijkt dat fitte hersenen de kans op Alzheimer verkleinen. Swaab: Wetenschappelijke onderzoeken wijzen erop dat hoe vroeger we beginnen 16 Sport en Bewegen

Schaatscoryfee Ard Schenk: Het toverwoord is balans. DE LEZING WERD GEORGANISEERD DOOR DE PROVINCIE GELDERLAND, SPORTCENTRUM PAPENDAL, HET RADBOUDUMC, DE GELDERSE SPORT FEDERATIE EN HAN SPORT EN BEWEGEN SAMEN MET STICHTING HET FITTE BREIN OP PAPENDAL IN ARNHEM. de hersenen te stimuleren, hoe beter beschermd we lijken te worden tegen deze vervroegde veroudering. Tweetalig opgroeien en goed onderwijs in de jeugdjaren helpen bij het ontwikkelen van een sterk brein. En in het latere leven helpt een actief bestaan dat ons brein voortdurend blijft prikkelen. Niet alleen bewegen is dus het devies, maar ook het uitdagen van het brein. Gaming Marcel Olde Rikkert was als Gelderse afgevaardigde - de provincie Gelderland is de initiator van de bijeenkomst - toegevoegd aan het programma. Hij houdt zich bezig met de Brain Aging Monitor, een internetportaal via waar gebruikers persoonlijke adviezen krijgen over hun leefstijl. Hij is daarnaast bezig met de positieve effecten van gaming op het brein. Zo laat de hoogleraar een oudere man op het podium komen om een computergame te spelen, waarmee volgens Olde Rikkert de hersenen uitgedaagd worden en ze dus fit worden of blijven. Zitten = het nieuwe roken Als afsluiter van de dag was Erik Scherder aan de beurt. De flamboyante hoogleraar, onder meer bekend van diverse optredens bij De Wereld Draait Door en de Universiteit van Nederland, kreeg het publiek na twee uur nog steeds enthousiast. Dat was vooral te danken aan de hoeveelheid energie die de neuropsycholoog zelf in zijn verhaal stopte. En het was maar goed ook, want zijn verhaal was het, net als van zijn voorgangers, waard om onthouden te worden. De uitleg van zware wetenschappelijke literatuur was dermate helder, dat de essentie van het verhaal bleef hangen. Tips van de hoogleraar: Ga wandelend vergaderen en fietsen achter het bureau. Scherder: Zitten is het nieuwe roken. Het gezondheidsrisico van inactiviteit is groter dan dat van roken! Het goede nieuws is dat het nooit te laat is om te starten met bewegen. De hersenfuncties gaan meteen vooruit! Mobile Health & Performance Lab Rondom de bijeenkomst was ook een infomarkt georganiseerd, waar diverse organisaties rondom sport en bewegen aanwezig waren. Zo was daar ook het Mobile Health & Performance Lab van HAN SENECA, het expertisecentrum voor sport, arbeid en gezondheid van HAN Sport en Bewegen. Veel aanwezigen maakten gebruik van de gratis health check die zij daar konden doen in het hypermoderne mobiele testlab. #HetFitteBrein GIELION DE WIT GIELION @ 11 OKT. Bewegen is voeding voor de frontale hersenlob. Cognitie en motoriek gaan hand in hand. Zijn zelfde systemen. #EricScherder #HetFitteBrein SANNE GEURDS SANNEGEURDS @ AFGESCHERMDE TWEETS 11 OKT. Erik Scherder weet op een luchtige, enthousiaste en boeiende manier zijn lastige stof over te brengen. Geniaal! #hetfittebrein #HANnl VIOLA PEULEN VIOLAPEULEN @ 11 OKT. Zitten is t nieuwe roken. Inspirerend betoog van Erik Scherder #hetfittebrein #papendal SASKIA DANEN SASKIADANEN @ 11 OKT. Erik Scherder #hetfittebrein Op oudere leeftijd iets nieuws leren, is goed voor je geheugen. MONIEK PIETERS MONIEK_PIETERS @ 11 OKT. Swaab: Ook bewegen, muziek, dansen en daglicht (melatonine aanmaak) bij ouderen werken positief op brein #gezondouderworden #hetfittebrein SASKIA DANEN SASKIADANEN @ 11 OKT. Ard Schenk #hetfittebrein We sluiten onderhoudscontracten af voor auto, tuin en CV-ketel, maar hoeveel onderhoud plegen we aan ons lichaam? INEKE DONKERVOORT INEKEDKV @ 11 OKT. Ard Schenk op #hetfittebrein:na inactieve periode met overgewicht en herseninfarct overgestapt naar gezonde leefstijl INNOSPORTLABPAPENDAL ISLPAPENDAL @ 11 OKT. Pak ongezonde voeding aan door: goede voeding goedkoper, rem op ongezond voedsel, goede wetgeving en maak zelf keuzes. #Hetfittebrein Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 17

ALO OPLEIDINGSCOMMISSIE het is mooi om te zien dat de alo zo vernieuwend is Wat is een taalalarm eigenlijk? Wat zijn de reglementen bij tentamens? Zijn de klassen niet te groot? Het zijn slechts enkele voorbeelden van de vele zaken waarbij de Opleidingscommissie wordt ingeschakeld en waarbij zij de opleidingen van advies voorzien om problemen op te lossen. Zo ook bij de ALO, waar docenten en studenten in de commissie samenwerken om de kwaliteit te verbeteren. Op deze manier komen die verbeterpunten ook echt bij de opleiding terecht, en kunnen we ervoor zorgen dat de studie nog beter en leuker wordt. Ik vind het leuk dat ik de stem van studenten mag vertegenwoordigen, aldus Nadine Mooren, ALO-studente en lid van de Opleidingscommissie. Gabriëlla Lansink en Nadine Mooren hebben als ALO studentes al enkele jaren zitting in de Opleidingscommissie (OC) en zij hebben dan ook allebei een duidelijke reden waarom zij dat doen. Gabriëlla: Ik vind het een plezierige extra rol die ik mag vervullen. Het is erg interessant om als student de opleiding kritisch te mogen bekijken. Ik doe dit nu voor mijn vierde jaar en vind het nog steeds erg leuk en leerzaam. Nadine voegt daar aan toe: Ik vind het erg leuk en interessant. Je krijgt op deze manier inzicht in hoe de opleiding in elkaar zit en het is leuk om mee te denken over hoe het nog beter zou kunnen. Ik denk dat het heel goed is dat we als studenten inspraak hebben, aangezien wij nu eenmaal de opleiding volgen. Iedere student heeft wel ideeën over hoe dingen beter zouden kunnen. Actieve OC Fey van Lith is voorzitter van de Opleidingscommissie en zij is blij met de inbreng van de studenten. We streven naar een kwaliteitscultuur, waarbij studenten een belangrijke stem hebben. Het gaat om betrokkenheid en om samenwerking. Als student wordt je gehoord via de commissie. Zo heeft de OC meegedacht en advies gegeven rondom de verhuizing naar het Gymnasion, om tevens de wensen van studenten te verwerken in de nieuwe locatie. Ook de opleidingscoördinatoren van de ALO, Gielion de Wit en Marcel Mutsaarts, zijn zeer tevreden over de werkwijze. We zijn blij met zo n actieve Opleidingscommissie. Hun input levert een belangrijke bijdrage aan onze professionele leergemeenschap, aldus Gielion de Wit. Vernieuwende ALO Volgens Gabriëlla en Nadine voegt de OC in ieder geval veel toe aan de opleiding. Nadine: We hebben ons de afgelopen jaren voor een aantal zaken erg hard gemaakt, zoals sportvaardigheden laten vallen onder een eigen Onderwijseenheid en de antwoordsleutel na het tentamen op Scholar laten plaatsen. Het is fijn om te zien dat de opleiding daar ook echt wat mee doet en ons advies dus serieus neemt. Ik spreek wel eens studenten die in hun laatste studiejaar zitten, of die al afgestudeerd zijn, en dan hoor ik dat er zo veel veranderd is in die paar jaar tijd. Het is mooi om te zien dat de ALO zo vernieuwend is; hierdoor wordt het denk ik een steeds betere opleiding en kan de OC waarschijnlijk nog een hoop toe blijven voegen. Gabriëlla vult aan: De OC zorgt ervoor dat de kwaliteit van de opleiding blijft stijgen en studenten tevreden worden en blijven. Zo werken wij bijvoorbeeld aan de verbeterende communicatie tussen student en docent. Een zeer belangrijke toevoegende waarde dus! Ontwikkeling Los van dat de Opleidingscommissie veel voor elkaar heeft gekregen met dank aan de studenten, levert het de studenten die 18 Sport en Bewegen

Gabriëlla Lansink (links): Het is erg interessant om als student zijnde de opleiding kritisch te mogen bekijken Nadine Mooren met de ALO Opleidingscommissie (onderste rij, tweede van links). Gabriëlla Lansink ontbreekt op deze foto. de oc zorgt ervoor dat de kwaliteit van de opleiding blijft stijgen er onderdeel van uit maken ook veel op. Het leert mij als student kritisch kijken. Een probleem herkennen, maar daarbij direct naar oplossingen kijken. Door dit samen met studenten uit andere jaarlagen te doen, wordt ook het samenwerken bevorderd. Erg leuk!, aldus Gabriëlla. Bovendien krijg je er als student ook een kleine vergoeding voor. Nadine daarover: Naast de kleine vergoeding, draagt het bij aan mijn ontwikkeling. Je komt meer te weten over hoe de opleiding in elkaar zit, gaat in gesprek met medestudenten over hoe zij over dingen denken en geeft uiteindelijk je mening over bepaalde zaken. Daarnaast staat het goed op je CV. O ja, en iedere bijeenkomst eten we gezellig wat met z n allen (en ja, een gratis maaltijd is als student ook wat waard!). Vindbaarheid Studenten die in de ALO Opleidingscommissie zitten, brengen niet alleen hun eigen mening over, maar zijn ook de spreekbuis voor alle andere studenten van de opleiding. Maar weten de studenten de OC-leden wel te vinden? Nadine: We hebben het afgelopen jaar veel aan de bekendheid van de OC gewerkt. Ik word af en toe aangesproken met: hé, zit jij niet in die commissie?, dus we zijn gelukkig steeds bekender onder de ALO ers. Helaas zijn er tot nu toe nog maar weinig studenten die me hebben weten te vinden voor tips. Natuurlijk spreek ik vaak met medestudenten en probeer ik hier ook verbeterpunten uit te halen. Maar bij deze even een oproep: gebruik je docent of medestudent niet als klaagmuur, maar zoek gewoon even de Opleidingscommissie op! Een Opleidingscommissie bestaat uit docentleden en studentleden uit Nijmegen en Papendal. Uit iedere jaarlaag hebben twee studenten zitting in de OC. Heb jij ook interesse om mee te werken aan het verbeteren van de ALO en een spreekbuis te zijn voor alle studenten? Geef je dan op via fey.vanlith@han.nl. @HANsportbewegen #OCALO #OCSBE #OCSGM Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 19

TRAIN DE TRAINER Hoe fit zijn brandweerlieden? Een brandweerman springt op, trekt razendsnel zijn pak aan, rolt een slang uit en rent een trap op. Ondertussen kijken drie anderen toe en maken aantekeningen. We zijn getuige van een brandbestrijdingstest die onderdeel uitmaakt van de opleiding Testleider periodiek preventief medisch onderzoek (PPMO) voor de brandweer. Om hun werk uit te kunnen voeren, moet de fitheid van brandweerlieden immers regelmatig getest worden. De opleiding is op maat gemaakt door HAN SENECA, het expertisecentrum voor sport, arbeid en bewegen van de HAN. Vincent Bastiaans is als bewegingswetenschapper verbonden aan dit instituut. Bastiaans: Er doen brandweerlieden uit diverse korpsen mee. Het doel is om deze mensen te trainen de deelnemers zelf de brandbestrijdingstest uitvoeren en men elkaar beoordeelt. Het is dan vaak een eyeopener om erachter te komen dat ze verschillende beoordelingen krijgen. Wij geven ze uniforme handvatten om de betrouwbaarheid van deze zogenaamde interbeoordelaars te verhogen. in het afnemen van de test, zodat zij straks in hun eigen korps hun collega s kunnen testen. Daarbij is het belangrijkste dat men het allemaal op dezelfde manier doet. Dan krijg je namelijk het meest valide resultaat. Piekbelasting De hele opleiding duurt drie dagen en wordt verspreid over vijf weken verzorgd. Bastiaans: We simuleren het hele proces van brandblussen. Vanaf het aantrekken Op maat Voorheen had elk korps een eigen test. van het pak tot aan het uiteindelijk blussen van de brand. In totaal testen we dertien Nu is er één op maat gemaakt. Bastiaans: onderdelen op snelheid, technische Belangrijk is dat de cursisten inzicht krijgen uitvoering en uithoudingsvermogen. Er in de achtergronden van de testen zodat ze snappen waarom sommige onderdelen op is zelfs een traplooptest. Het gaat bij de brandweer vooral om te kunnen presteren een bepaalde manier uitgevoerd moeten bij piekbelasting. Ze moeten bij een worden. Bijvoorbeeld dat de instructie op brandmelding immers zo snel mogelijk een eenduidige manier gegeven wordt. Als de één hele lange verhalen gebruikt en de ander een heel korte introductie geeft, kan het al gebeuren dat de test verschillend handelen. Misschien komt het daardoor wel dat er tijdens de opleiding een heel dynamische sfeer heerst. Brandweermensen zijn recht voor de raap, open, sportief en geïnterpreteerd wordt. Door een strak gedreven. Sommigen vinden de norm om de protocol hiervoor op te stellen, kun je dat voorkomen. Er is ook een practicum waarbij test te halen aan de lage kant. Terwijl dit toch allemaal wetenschappelijk onderbouwd is. VINCENT BASTIAANS IS ALS BEWEGINGSWETENSCHAPPER EN ONDERZOEKER VERBONDEN AAN HAN SPORT EN BEWEGEN VAN DE HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN. HIJ HOUDT ZICH DAARBIJ ONDER ANDERE BEZIG MET HET MOBILE HEALTH & PERFORMANCE LAB, HET MOBIELE FITHEIDSLAB VAN HAN SENECA. ALLE ONDERZOEKSRESULTATEN ZIJN BESCHIKBAAR VIA HET EXPERTISECENTRUM. DAAR KUNNEN OOK NIEUWE AANVRAGEN GEDAAN WORDEN. KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.HAN.NL/SENECA OF MAIL NAAR SENECA@HAN.NL. Sport en Bewegen

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 21

DAG VAN HET SPORTONDERZOEK Sport en Bewegen

Vooral een dag van ontmoeten Talloze presentaties, een Sportmarkt en een bevlogen keynotespeaker; de Dag van het Sportonderzoek (DSO) op 30 oktober was een daverend succes. En hopelijk een aanzet naar nog meer samenwerking tussen de Radboud Universiteit en de HAN, opperde Maria Hopman, hoogleraar Integratieve Fysiologie aan de RU en voorzitter bij het thema Sport en Gezondheid. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 23

DAG VAN HET SPORTONDERZOEK Talloze presentaties, een Sportmarkt en een bevlogen keynote-speaker; de Dag van het Sportonderzoek (DSO) op 30 oktober was een daverend succes. En hopelijk een aanzet naar nog meer samenwerking tussen de Radboud Universiteit en de HAN, opperde Maria Hopman, hoogleraar Integratieve Fysiologie aan de RU en voorzitter bij het thema Sport en Gezondheid. Misschien wás het ook wel erg veel, de tsunami aan informatie die over de deelnemers aan de DSO 2014 werd uitgestort. Van We hebben mensen niet aan een touwtje (over de agressie op voetbalvelden) via Sport in collegeprogramma s (over de plek van sport in gemeentelijke politiek) tot Continuïteit en discontinuïteit in de constructie van sporticonen (onder meer over sportheld Jaap Eden); het aanbod van presentaties was immens. Kasper Bakker van HAN Sport en Bewegen: Het is voor elk wat wils. Partijen uit alle mogelijke hoeken van de sport komen op deze dag samen. Ze leren elkaar kennen en komen tot mogelijke vormen van samenwerking. Voor een Hogeschool die een bindende rol wil vervullen kan het niet veel beter. Ook mede-organisator Arne Nieuwenhuys van de Radboud Universiteit spinde van genoegen: Werkelijk iedereen die op dit gebied iets te maken heeft met Sport en Bewegen is er. ONDERLING COMMUNICEREN Koen Breedveld, directeur van het Mulier Instituut (initiatiefnemer DSO, samen met het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen), genoot met volle teugen van de nieuwe verbanden die er op zo n dag worden gelegd. Onderzoekers en beleidsbepalers spreken elkaar. Daar zijn verder niet zoveel mogelijkheden toe. Nauwelijks voor te stellen dat deze dag pas vijf jaar bestaat. Het dekt duidelijk een behoefte. Die behoefte om onderling te communiceren is volgens Maria Hopman slechts één van de doelen van de DSO. In essentie gaat het erom hoe we onze boodschap naar de burger vertaald krijgen. Iemand met overgewicht weet waarschijnlijk best wel dat hij niet gezond leeft, maar om zo iemand letterlijk in beweging te brengen, vergt meer dan alleen onderzoek. Hopman illustreert het aan de hand van een voorbeeld. Ik hoorde net in de paneldiscussie iemand opperen dat oude mensen in beweging komen als ze zich kunnen meten met andere ouderen. Dus er komt een App waarop ouderen kunnen zien hoeveel de buurman wandelt. Daar kun je wel mooi onderzoek naar doen, maar zonder verdere begeleiding gaat dat echt niet werken. BREEDTESPORT OF TOPSPORT? Zo passeerden in de loop van de dag de dilemma s van menig onderzoeker en beleidsmaker. Al bij de aftrap wierp dagvoorzitter Johan Wakkie het eeuwenoude vraagstuk op, investeren we in de breedtesport of in de topsport? Ook de vermeende tegenstelling tussen fundamenteel en toegepast onderzoek kwam in de opening aan bod. Peter Beek (VU Amsterdam), Joan Janssens (Hanzehogeschool Groningen), Remco Boer (NISB), Cathy van Beek (Radboud UMC), Ronald Wouters (Fitvak) en Koen Breedveld (Mulierinstituut) kruisten in duo s de degens. Hierbij was alleen de geringe tijd voor de discussie een punt van kritiek. Tja, ik moest beginnen terwijl mijn spreektijd er al vijf minuten op zat, treurde Bas Willemse, docent/onderzoeker van het expertiseteam Talent van HAN Sport en Bewegen over het propvolle programma. Dat was jammer, maar in de korte versie heb ik mijn onderzoek de rol van sportdeelname op fysieke en cognitieve ontwikkeling - toch nog prima kunnen toelichten hoor. Zo was het een dag waarin tijd niet bepaald een bondgenoot werd. Keynote Maarten van Bottenburg had daar gelukkig geen last van. In een helder betoog scheerde hij langs de dilemma s van de onderzoeker in 2014. En passant dook hij de resultaten in van een groot onderzoek waaraan hij meewerkte en waarmee uiteindelijk de vraag beantwoord moet worden of (Olympisch) succes maakbaar is. Was het dan allemaal hosanna tijdens deze vijfde DSO? Koen Breedveld vatte een veel gehoord punt van aandacht kernachtig samen: We zullen op zo n dag toe moeten naar nieuwe werkvormen. Nu moeten mensen teveel luisteren en blijven we aan de rand van de materie. Terwijl we juist in het hart willen zitten. 24 Sport en Bewegen

MET RUIM 400 DEELNEMERS OVERTROF DE OPKOMST ALLE VERWACHTINGEN Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 25

MET WAR CHILD NAAR DE KILIMANJARO...Maar eerst langs HAN SENECA Na de enorme successen van bijvoorbeeld Alpe d HuZes stikt het in het land van de goede doelen-projecten, waarbij de deelnemers geld inzamelen door zich te laten sponsoren voor een sportieve prestatie. De Kili-Challenge is daarop geen uitzondering, maar het is wel een spectaculaire variant. Met meer dan honderd mensen vertrekt War Child op 28 januari 2015 naar Tanzania, waar de fameuze Kilimanjaro in zeven dagen zal worden beklommen. Of, nou ja, bewandeld, want de 5895 meter hoge berg kan zonder stijgijzers worden bedwongen. We gaan de deelnemers uitgebreid voorlichten over de hobbels die ze tegen gaan komen, zegt Danny Wouters, projectmanager van War Child. Want het schijnt geen makkie te zijn om boven te raken. Ik ga zelf ook mee. Ik wil het aan den lijve ervaren. En dus heeft Wouters zich op een dinsdag in oktober bij het inspanningslab van HAN SENECA gemeld. Directeur Geert van der Veer legt de link tussen beide bedrijven uit. Ik ken iemand bij War Child en die vertelde me over dit project. Ik bood toen aan om een maximaaltest voor een aantal deelnemers te doen. Het is onze manier om bij te dragen aan zo n goed doel. 26 Sport en Bewegen

De Kili-Challenge is een nieuwe stap in het werven van fondsen Hoogtekamers Onder de honderd deelnemers werden tien testen verloot. Wouters zelf is de elfde die zich meldt bij sportarts Robert Kempers. Deze laat Wouters eerst kennismaken met de twee hoogtekamers waarover HAN SENECA beschikt. De een bootst het klimaat na op 2500, de ander op 3500 meter. In de hoogtekamer is de lucht iel en Wouters vraagt zich meteen af of hij wel opgewassen is tegen de omstandigheden. Bronchitis is wel een ding in onze familie, zegt hij. Het gaat om de gewenning, stelt Van der Veer hem gerust. Je hebt in de bergen een andere gewaarwording. Soms lijkt het alsof je flauw gaat vallen en daar moet je mee om leren gaan. Even rust pakken, niet gaan hyperventileren. Na een korte periode kun je dan wel weer verder. Tenminste als er verder niets mis is met je lichaam, voegt sportarts Kempers toe. Om daar wat licht op te werpen ga ik nu een aantal vragen stellen en daarna een maximaaltest doen. Wouters wordt even later onderworpen aan een vragenlijst, hij wordt gewogen en gemeten en daarna wordt zijn hartslag in rust gemeten. Kempers: Kijk, je kunt niets helemaal uitsluiten, maar in deze test komt een aantal eventuele gebreken aan het hart wel tevoorschijn. Je wilt er niet boven op de Kilimanjaro achter komen dat je een hartfalen hebt. Een ziekenhuis is dan erg ver en ik geloof niet dat daar om de honderd meter een hartdefibrillator hangt. Wouters knikt gretig. Zijn organisatie is natuurlijk gebaat bij een zo positief mogelijke afloop. Er is een percentage dat het niet gaat redden, maar we zijn de deelnemers daarop aan het voorbereiden. Het gaat er ons uiteindelijk om dat de mensen een life-time experience combineren met het geld inzamelen voor een goed doel. De top bereiken is leuk, maar niet ten koste van alles. Bijdrage Van de Kili-Challenge-deelnemers wordt verwacht dat ze een bedrag van bijna 3000 euro betalen voor de reis en het verblijf. Wouters: Daarnaast moeten ze minimaal 2400 euro ophalen voor War Child. Ik doe nu zelf voor het eerst mee en ik ben verbluft hoeveel vrijgevigheid er is. Ik heb op Facebook over mijn plan vertelt en dat bericht werd gedeeld en intussen heb ik al 800 euro bij elkaar. Het gaat eigenlijk gewoon vanzelf. De kracht van War Child is groot, zo weet ook Wouters inmiddels. Maar van onze kant willen we dan ook een perfecte voorbereiding, want we kunnen ons geen ongelukken veroorloven. De deelnemers komen vooraf nog een keer allemaal bij elkaar. Daarin gaat HAN SENECA ook weer een clinic geven. Van der Veer: Het is een mooie samenloop van omstandigheden dat wij door zo n maximaaltest een bijdrage kunnen leveren. Verder gaan we iets vertellen over de trainingen die ze kunnen gaan doen. Met een goede voorbereiding kun je veel narigheid voorkomen en kunnen mensen echt genieten van de prestatie die ze leveren. Fijn dat wij daaraan bij kunnen dragen. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 27

STUDENT COMPANY MAAKT INTERNATIONALE DOORSTART Zonnecellen voor iedereen Max Middelman en Hershel Been geloven in een wereld waarin gele stroom (zonne-energie) gebruikt wordt voor praktische problemen. Met hun bedrijf Tigris Solar hebben ze een duidelijke missie: het praktisch en tastbaar maken van zonnecellen voor iedereen. En dat lijkt aardig te lukken. Een verslag van de avonturen van twee jonge ondernemers. Max Middelman en Hershel Been geloven in een wereld waarin gele stroom (zonne-energie) gebruikt wordt voor praktische problemen. Met hun bedrijf Tigris Solar hebben ze een duidelijke missie: het praktisch en tastbaar maken van zonnecellen voor iedereen. En dat lijkt aardig te lukken. Een verslag van de avonturen van twee jonge ondernemers. Afgelopen jaar kregen wij bij SGM de onderwijseenheid Student Company. Hierbij was het de bedoeling om in een jaar een bedrijf op te zetten, producten te verkopen en het bedrijf weer af te sluiten. Dit was een erg leerzame en leuke onderwijseenheid. We moesten de theorie van het hele jaar op een zeer praktische en creatieve manier toepassen om tot een goed eindresultaat te komen. We vonden het zo n leuke ervaring dat we in overleg met de andere Student Company-leden besloten om een doorstart te maken. We wilden graag kijken of we ons product, de zonneceltas, tot een succes konden maken. De zonneceltas is een hippe rugtas met zonnecellen erin verwerkt. Deze zorgen ervoor dat een mobiele telefoon binnen anderhalf uur volledig opgeladen is. We zijn de afgelopen tijd druk bezig geweest met de ontwikkeling van het product. Dit heeft geresulteerd in een uitnodiging voor de ING Jumpstart (red.: een weekend met allerlei workshops voor start-ups) en een zakenreis naar Hong Kong en Shanghai. Jumpstart Op 4 en 5 oktober vond in Amsterdam het ING Jumpstart weekend plaats. Tigris Solar werd uit een groep van 300 ingezonden business ideeën, samen met 28 andere start-ups uitgenodigd om hier aan mee te doen. Kort na de ontvangst moesten we direct ons idee pitchen voor een zaal vol deelnemers, coaches en juryleden. Nadat iedereen zijn pitch had gehouden, werd er een cursus gegeven in het ontwikkelen van een gouden businessplan. In de loop van het weekend hebben we dit businessplan kunnen uitwerken en perfectioneren. Tot slot moest iedereen zijn idee opnieuw pitchen in één tegen één duels. De jury bepaalde wie de winnaar was. Na enkele keren gepitcht te hebben, kwamen we in de finale terecht waar we vijfde werden. Hiermee werd een plekje in de landelijke finale veroverd. Helaas konden we daar niet bij aanwezig zijn omdat er al een zakenreis naar China op de agenda stond 28 Sport en Bewegen