Kantoor Boordevol Energie

Vergelijkbare documenten
1E SCHOOL. duurzaam gerenoveerd

Uw innovatiepartner met drive NIEUWBOUW RENOVATIE TRANSFORMATIE

Laat uw medewerkers excelleren

Concept Ecovision. Il sole come partner. Concept Ecovision. schermature solari Colt

Uw hoogbouw SLIM renoveren De nieuwe, revolutionaire methode om al uw hoogbouw moeiteloos te verduurzamen!

Inschrijving De voorsprong. Industrieel en conceptueel bouwen. Bundeling van kennis en expertise:

Volledige uitleg oproep Tools voor EnergielinQ

Lindenhove. Renovatie & Transformatie. Informatie vanuit Renovatieteam Lindenhove

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

Fluor. Architectenbureau Paul de Ruiter

Duurzaam woon- en werkcomfort door gebruik van natuurlijke energiebronnen! + =

Steek Energie in je huis

Building4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B KM Breda Postbus BB Breda

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG

DAN. Duurzaam denken en doen

Een nieuwe woning in Praal Esse Zoom

03 november Bart Brink manager business development / corporate coördinator Cradle to Cradle

Een nieuwe woning in Sliedrecht 43 woningen Baanhoek-West De energie van morgen vandaag in huis

TVVL lezing EAE BREEAM. 15 feb 2017

Feeding the world with solar power.

Een nieuwe woning in Spijkenisse 25 woningen Eiland van Spijk Fase 1

Van Swaay Aangenaam. Van ons mag u meer verwachten. De kracht van Van Swaay. Projectontwikkeling. Groot- & Utiliteitsbouw.

Transformatie Stationsplein Eindhoven 14 februari 2019

UPC duurzaam kantoor en callcenter

Conceptoplossingen door samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten

Een nieuwe woning in RijswijkBuiten 66 woningen Buitenplaats Syon De energie van morgen vandaag in huis

Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012

istades Samenwerking in de keten Ontwikkeling, realisatie en instandhouding van duurzame woningen

Betonkernactivering. Changing the climate for living

Maatschappelijk enorme problemen rond wonen! Betaalbaarheid, beschikbaarheid, duurzaamheid! Als woon- en bouwsector laten we enorme steken vallen.

Frisse Lucht GREEN PACKAGE. Energie uit de lucht - 100% duurzaam

Duurzaam Vastgoed. Roy Bruggeman

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together

Verduurzaming Gouvernement

Van der Hoeven Tuinbouwprojecten met IQ

Bouwen is Vooruitzien

De bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant

Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA

Wie zijn wij? Van 0-meting tot haalbare business case. Programma. De methode. Meten van duurzaamheid. Heldere kijk op duurzaamheid.

KLIMAATGARANT. Een nieuwe woning in Herwijnen 24 woningen Engelenweide De energie van morgen vandaag in huis

Een comfortabel werkklimaat, innovatief en zorgeloos geregeld? Unica Regeltechniek brengt comfort in ieder gebouw

energie comfort In 4 stappen naar duurzaam gebouw- en procesbeheer 2015 Coen&Co Nieuwe energie begint hier

ZWEMBADEN. Zorgeloos waterplezier. vandorp.eu

ert Harm ten Bolscher

Samenvatting. Een Ecovat INFRASTRUKTUUR is een plug and play :

Renovatie Transport logistiek industrie

Duurzaam bouwen doe je met Klima Wonen

Een binnenklimaat dat werkt Productieve werkomgeving met energiebesparende ventilatie


ITBB. Toppers in Techniek

People feel better in Colt conditions. Building Holland: energieneutraal in 2020 met Concept EcoVision

Energiebesparend. Mooi. Razendsnel.

nieuwe woning in Austerlitz

Nut en noodzaak energieconcepten in renovatie. Visie renovatie & energiezuinigheid. Programma. Renoveren in bestaande bouw

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning

Zehnder WHR 918 De compacte ventilatie unit. Verwarming Koeling Ventilatie Filtering

Fris en aardgasloos Innovatiepartnerschap Delden en Markelo

Wat is duurzaamheid nou echt? Vanuit het perspectief van Volantis

PROFESSIONEEL IN TOTALE DAKZORG

Het schoolgebouw van de toekomst Slimme oplossingen voor frisse scholen

MOBILITEIT MOGELIJK MAKEN

MIMI Testimonial. Wonen Limburg - Roermond

MVO JAARVERSLAG korte versie

Inleiding prestatieborging / commissioning

Energieneutrale woning. Projectnummer: Building Design Architectuur Hoofdstraat PB Zenderen (074)

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning

Kies samen met FAKRO de weg naar duurzame dakraamrenovatie. t mooiste licht creëer je samen met FAKRO

Utiliteitsconcept 'make it easy' FIB Flexibele Installatie Box

Technologische invulling energie strategie Sciencepark. Jan-Maarten Elias

APPARTEMENT ZORGELOOS RENOVEREN?

APPARTEMENT ZORGELOOS RENOVEREN?

Duurzaamheid als drager voor gebiedsontwikkeling. Drs. ing. Bert Krikke Projectdirecteur

Energieverspilling is zinloos

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

WERKWIJZE WERKTERREIN

Voor een duurzaam binnenklimaat is de natuur onze partner

Alle ruimte voor de beste oplossing

Duurzaamheid Van ambitie naar werkelijkheid

Het resultaat van een unieke samenwerking. Hans Linders Adviseur Bouwconcepten

Bosch Solar Optimaal profiteren van zonne-energie

Kingspan Insulated Panels

Toelichting vanuit het gezichtspunt Ingenieur Speciale technieken en EPB

Uw woningvoorraad is er aan toe De nieuwe, revolutionaire methode om al uw woningen moeiteloos te verduurzamen!

Conceptoplossingen en samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten

8 MULTIFUNCTIONELE BEDRIJFSUNITS

Aan provinciale staten en aan de griffies van de grotere gemeentes,

de facilitaire coöperatie kantoor vol energie volgens archifoor

ZONNE-ENERGIE IS DE ENERGIE VAN NU ÉN VAN ONZE TOEKOMST!

optimale klimaatoplossing

Een warm onthaal begint bij Albrand

OPTIMAAL COMFORT, MINIMAAL ENERGIE- GEBRUIK. LG ELECTRONICS COMMERCIAL AIRCONDITIONERS KANAAL UNIT UNIEKE KENMERKEN ENERGIE EFFICIËNT

Duurzaam bouwen is innovatief denken... slim clubhuis.nl

Introductie. Cita architecten zoekt naar het specifieke en bijzondere van een ontwerpopgave.

Installatie, Service en Dakwerk. Breman. Samen bijzonder

Partner in resultaat gericht vastgoed onderhoud

de mens centraal technische voorzieningen adviseur mensvriendelijk energiezuinig kern ervaring duurzaam ontwerp opdrachtgever architect

BRINK CUSTOMIZE. Samenwerken aan het optimale binnenklimaat

Case study tbv BREEAM Credit MAN 9 tbv nieuwbouw kantoor en bedrijfshal GKB te Barendrecht

Elga WINNAAR De kracht van de combinatie

Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want:

Transcriptie:

Kantoor Boordevol Energie Inschrijving Innovatiekring Klimaatschil STICHTING INNOVATIEKRING KLIMAATSCHIL SPOORSTRAAT 69, 4041 CL KESTEREN POSTBUS 1, 4040 DA KESTEREN WWW.KLIMAATSCHIL.NL

INHOUDSOPGAVE 1.1 Radicaal nieuw concept - 3 1.2 Deliverables - 4 1.3 Slimme coalities - 4 2.1 Wie zijn wij? - 5 2.2 Goed voor mens, milieu en rendement - 5 2.3 Missie & Doel - 6 2.4 Deelnemers - 7 2.5 Thema s -8 3.1 De Klimaatschil als spil in de Expertcoalitie - 10 3.2 Samenwerking met cruciale verbindende adviespartijen -11 3.3 Samenwerking met onmisbare technologische oplossingen - 12 3.4 Samenwerking met duurzaamheidscoalitie Dubotechniek - 13 3.5 Transitieconcepten 3.5.1 Losstaande, kleinschalige maatwerkoplossingen - 14 3.5.2 Collectieve of grootschalige maatwerkoplossingen - 15 4.1 De Expertcoalitie - 16 4.2 Voorbeelden - 16 4.3 Kracht en manco s - 17 5.1 Organisatie - 18 5.2 Contact 19 Bijlagen 2

1.1 RADICAAL NIEUW CONCEPT Het kantorenprogramma Kantoor vol Energie van Energiesprong - Platform 31 vraagt om voorstellen voor een transitie op de bestaande kantorenmarkt. Geen renovaties met 40 tot 60% duurzaamheidsmaatregelen, want dan staat dat kantoor er de komende 25 jaar nog steeds bij met een aanzienlijke milieubelasting. De transitie vraagt niet alleen om het energieverbruik met 100% of meer terug te dringen, maar tevens om een andere werkwijze, een ander proces. Een radicaal nieuw concept dat zijn eigen vraag en aanbod creëert. De pionier die met een dermate innovatieve oplossing komt dat een geheel nieuwe markt ontstaat. Wij zijn er van overtuigd dat we met de Innovatiekring Klimaatschil een basisteam van pioniers vormen dat de gezochte transitie gaat realiseren. Uitgangspunt is de bestaande kantorenmarkt en daarmee sta je direct met één - nul achter. Met de beste bedoelingen ontworpen en neergezet in een tijd waarin energie te goedkoop was om een factor van belang te kunnen spelen en het klimaatbewustzijn nog in de kinderschoenen stond, althans zeker bij de grote massa. En nu, anno 2014, staan ze erbij om triest van te worden. Een groot deel is buiten gebruik; leeg, koud en verlaten. Hun toekomst is de sloophamer. Of transformeren naar maatstaven die nog niet eens zijn geformuleerd. De Innovatiekring Klimaatschil (ook: Klimaatschil) is van mening, dat energie-nul renovatie geen werkelijke transitie is, want dat is nu al haalbaar. Nee, een transitie vergt een gebouw dat méér dan alleen haar eigen energie produceert, niet alle buren doen tenslotte mee. Niet energie-nul derhalve, maar energie-negatief, ook ter compensatie voor de aangerichte schade in het verleden. PIONIERS & WARE TRANSITIES Ware transities starten op zolderkamertjes en in garages. Ondernemende pioniers die prototypes in elkaar knutselen, er hun eigen tijd en geld voor over hebben omdat ze met hart en ziel geloven in hun oplossingen. De kleine ondernemer die bij uitstek op de hoogte is van zijn product, alle ins en outs daarvan heeft bevochten en niet aflatend bezig is met het verbeteren van eerdere versies. Samenwerkende pioniers zijn dan ook in staat tot grootse daden, mits ze in staat zijn de samenwerking op een krachtige manier vorm te geven. Waarbij ruimte blijft bestaan voor ieders eigenheid en innovatiekracht. Waarbij het niet gaat om de directe winst, maar waar het besef van een overwinning hoger wordt gewaardeerd dan de verdiende euro. Het Kantoor vol Energie gaat verder dan alleen de energie-nul propositie. Eveneens van belang zijn werken in een dermate aangenaam klimaat dat de productiviteit wordt verhoogd, de creativiteit gestimuleerd, het ziekteverzuim verdampt. Waar mensen niet primair solliciteren om het salaris maar primair om erbij te mogen horen: join the club. Een Kantoor boordevol Energie, overlopend van energie; letterlijk en figuurlijk. 3

1.2 DELIVERABLES Met onze Expertcoalitie, die hierna beschreven wordt, beantwoorden we in alle opzichten aan de gevraagde vereisten waaraan een Excellent Expertteam dient te voldoen. We hebben de modellen niet toegevoegd, maar onze deelnemers en samenwerkingspartners zouden geen bestaansrecht hebben zonder daarover te beschikken. 1 De value case omvat de contant gemaakte energierekening (bij ongewijzigd gebruik), reductie ziekteverzuim, free publicity, effect op productiviteit 2 Gecertificeerde energie(nul)garantie bij toepassing van Klimaatschil-elementen. Borgstelling vanuit diverse Esco-exploitatiemodellen. Eigendoms- en terugverdienmodellen voor de meerinvestering in duurzaamheidsmaatregelen 3 Energy-inclusive huurovereenkomsten met vooraf geformuleerde onderhoudsdoelstellingen en daaraan gerelateerd budget 4 Eenvoudige uitvraag gestoeld op een compleet en energiedicht Programma van Eisen. 5 Embedded BREEAM, GPR en andere modellen 6 State of the art meet- en regeltechniek voor permanente prestatiemonitoring, ingebed in het exploitatiemodel 1.3 SLIMME COALITIES Positieve energie, grootschalige aanpak en pionierend ondernemerschap Voor het zetten van grote stappen zijn slimme coalities nodig. Coalities die niet terugdeinzen voor grootschalige aanpak, maar tegelijkertijd worden gekenmerkt door het pionierende ondernemerschap van waaruit juist zoveel positieve energie wordt voortgebracht. De Innovatiekring Klimaatschil is zo n slimme coalitie die enkele toonaangevende producenten voor de gebouwschil koppelt aan innovatieve doorzetters. 4

2.1 WIE ZIJN WIJ? De Innovatiekring Klimaatschil is een uniek samenwerkingsverband van toeleveranciers voor de bouwsector. Iedere deelnemende partij is specialist op een specifiek onderdeel van de gebouwschil en is leverancier van innovatieve producten voor duurzame nieuw- en verbouw. Klimaatschil biedt slimme duurzame totaaloplossingen aan bijvoorbeeld aannemers, architecten, projectontwikkelaars en woningcorporaties. In de oplossingen van Klimaatschil staat altijd de mens als eindgebruiker centraal. 2.2 GOED VOOR MENS, MILIEU EN RENDEMENT Klimaatschil realiseert samen met opdrachtgevers een duurzame klimaatadaptieve gebouwschil waarbij de focus ligt op energie- en kostenbesparing, een optimaal woon- of werkklimaat en een ecologisch verantwoorde manier van bouwen. Dus goed voor mens, milieu en rendement. Klimaatschil biedt daardoor het antwoord op de bouw- en klimaatvragen van morgen. De voordelen van Klimaatschil op een rij: - De belangrijkste partijen voor een duurzame gebouwschil in één organisatie - Eén aanspreekpunt voor duurzame deel- en totaaloplossingen - Kwalitatief hoogstaande diensten en producten - Efficiënt, professioneel en doelgericht - Een gebouwschil waarbij de mens centraal staat - Klimaatadaptief, dus oplossingen voor de gevolgen van klimaatverandering - Een duurzame investering met aantoonbaar rendement - Het antwoord op de bouw- en klimaatvragen van morgen 5

2.3 MISSIE & DOEL De gebouwschil is voor een groot deel bepalend voor de gezondheid en het welzijn van de mensen in het gebouw en de ecologische omgeving. Klimaatschil biedt slimme oplossingen en innovatieve producten voor het realiseren van een gebouwschil voor nieuw- en verbouwprojecten. Goede akoestiek, geluidswering, schone lucht, meer zonlicht en een comfortabele binnentemperatuur zorgen voor een substantiële verbetering van het binnenklimaat. Groene daken, het gebruik van zonne-energie, waterbufferingssystemen en de integratie van het gebouw in het landschap hebben een positieve uitwerking op de omgeving. Bovendien levert een duurzame gebouwschil een enorme kostenbesparing op door energiereductie en biedt het door klimaatadaptatie oplossingen voor de gevolgen van klimaatverandering. Vanuit dit vertrekpunt zijn missie en doel van de Klimaatschil geformuleerd. Missie Verduurzaming van de bebouwde omgeving waarbij primair de focus ligt op de gebouwschil. De gebouwschil is namelijk bij uitstek geschikt als drager van klimaatinnovatie en biedt een geweldige mogelijkheid voor duurzame gebouwontwikkeling Doel De ontwikkeling van klimaatadaptief vastgoed Het centraal stellen van de gebruikers in breedst mogelijke zin 6

2.4 DEELNEMERS De Innovatiekring Klimaatschil is een samenwerkingsverband met stakeholders als deelnemers. De deelnemerslijst kan naar behoefte uitgebreid worden om waar gewenst expertise of producten toe te voegen. Tussen de stakeholders zijn specifieke samenwerkingen ontstaan met een kortdurend of lange termijn karakter. De aangesloten stakeholders per begin 2014 zijn: Derbigum SolarClarity Recticel Insulation Akoestikon Spacedak Sempergreen Deceuninck Borgh SolarTech Eternit Polygrow Velux Stricolith Energy2020 Cradle to cradle-plantaardige dakbedekkingen Zonnepanelen, bevestigingsystemen, omvormers Isolatiesystemen Akoestische isolatie Akoestische dakconstructies, duurzame dakbedekkingen Dak- en gevelvegetatie, waterretentie, luchtzuivering Kunststof kozijnen Bevestigingsmaterialen Energiedaken, roofboosters en PVT-solarsandwich Dak- en gevelafwerkingen Substraten voor dak- en gevelvegetatie Dakraamsystemen, lichtstraten Binnen en buiten gevel isolatieafwerking, kierdichting, detailoplossingen Prefab metalen energiezuinige vloer-, gevel- en dakelementen Zijgevels en daken kunnen duidelijk multifunctioneel ingezet worden, enerzijds om energie mee te weren of op te slaan, anderzijds om energie mee te oogsten. Daar waar het zichtdaken betreft zullen groenoplossingen eerder in beeld komen, maar waar het dak aan het zicht onttrokken is dient zoveel mogelijk energie te worden geoogst. Slimme zonwering en nieuwe soorten beglazing zijn goede kandidaten om toe te treden tot de Innovatiekring. 7

2.5 THEMA S Een klimaatadaptieve gebouwschil van Klimaatschil is goed voor mens, milieu én het rendement van de opdrachtgever. Over het hoe en wat is bijzonder bruikbare informatie terug te vinden en inspiratie op te doen - in het boekwerk Gebouwen bewegen dat onder regie van Energiesprong is gepubliceerd. De opgave die nu voor ligt is om het daar reeds beschreven niveau van transformatie te overstijgen. Om de gegeven transformaties te vatten in reproduceerbare standaarden, in de wetenschap dat de kantorenmarkt de meest diverse verschijningsvormen kent van de totale gebouwde omgeving. De Klimaatschil heeft haar doelstellingen samengebracht in een vijftal thema s waarmee we duidelijk maken waar we voor staan. Een samensmelting van de veelheid aan aspecten waarop de gebouwde omgeving kan worden bemeten. Onze thema s sluiten voor een groot deel aan bij de BREEAM methodiek voor het vastleggen van de duurzaamheidsprestaties van gebouwen. Ook waar het de bestaande bouw betreft en de BREEAM-In-Use versie toegepast dient te worden. Vanuit onze invalshoek zijn de thema s als volgt verwoordt: 8

Energie Goede isolatie zorgt ervoor dat een gebouw energiezuinig wordt. Dit is goed voor het milieu én voor het rendement van een gebouw. Energiereductie levert immers automatisch een flinke kostenbesparing op. Ook innovatieve systemen die energie opwekken uit natuurlijke bronnen leveren een belangrijke bijdrage aan het terugdringen van het gebruik van fossiele brandstoffen en CO2-uitstoot. Klimaatschil biedt verschillende oplossingen voor de energiereductie van nieuw- en verbouwprojecten en levert innovatieve systemen waarmee elektriciteit en thermische energie wordt gegenereerd. Water Water is van levensbelang en daarom een essentieel onderdeel van de gebouwschil. Door verstandig met water om te gaan wordt de druk op de leefomgeving zo laag mogelijk gehouden. Met slimme oplossingen van Klimaatschil wordt water hergebruikt en regenwater opgevangen voor toepassingen binnen het gebouw. Hierdoor wordt het gebruik van drinkwater voor andere doeleinden tot een minimum beperkt. Bovendien wordt met waterretentie door innovatieve daktuinsystemen en dak- en gevelbekledingsystemen bijgedragen aan afname van wateroverlast veroorzaakt door intensieve piekbuien, zodat de gebouwschil inspeelt op klimaatverandering. Materiaal Bij de realisatie van een gebouwschil zorgt Klimaatschil ervoor dat zoveel mogelijk gebruik gemaakt wordt van duurzame materialen en hergebruik van bestaande materialen. De herkomst van bouwmaterialen moet helder en verantwoord zijn maar ook eventuele schadelijke effecten op mens en omgeving worden uitgesloten. De deelnemers aan Klimaatschil hebben jarenlange ervaring op dit gebied. Deze waardevolle kennis wordt optimaal benut bij de realisatie van een duurzame gebouwschil. Gezondheid Een gebouw wordt gebouwd voor de eindgebruiker. De gebouwschil kan met de oplossingen van Klimaatschil een substantiële bijdrage leveren aan de gezondheid en het welzijn van de mens die er gebruik van maakt. Klimaatschil zorgt voor een optimaal binnenklimaat door goede akoestiek, geluidswering, verstandig gebruik van zonlicht, schone lucht en een comfortabele temperatuur. Dit is prettig en gezond voor de eindgebruiker en in het geval van een werkruimte zorgt het zelfs voor betere prestaties van de werknemers. Ecologie Een gebouw staat altijd in een omgeving waar natuur aanwezig is. Klimaatschil houdt rekening met alle omgevingsfactoren zodat het natuurlijk evenwicht intact blijft. Met slimme oplossingen zorgt Klimaatschil voor integratie van het gebouw in de omgeving, zodat de natuur niet alleen wordt ontzien maar zelfs gestimuleerd. Door goed na te denken over medegebruik van het gebied kan een gebouw een positieve bijdrage leveren aan inheemse plant- en diersoorten en hun natuurlijke omgeving. 9

3.1 DE KLIMAATSCHIL ALS SPIL IN DE EXPERTCOALITIE Onze inschrijving heeft vanzelfsprekend de klimaatschil als uitgangspunt. Aangezien we daarmee slechts een beperkt deel van de transitie zullen raken hebben we ons verzekerd van de medewerking van een stevig aantal partijen waar we ons graag aan spiegelen: een coalitie van gerenommeerde en pionierende deelnemers van de B.V.-Nederland om trots op te zijn. Hiermee menen we een Excellent Expertteam te vertegenwoordigen in de zin zoals die gevraagd werd. Schematisch ziet onze Expertcoalitie er als volgt uit en in de navolgende paragrafen worden de deelnemende partijen nader beschreven. Adviseurs ingenieurs (3.2) Ecovat (3.5.2) Klimaatschil Center4 Energy (3.5.1) Vereniging FME-CWM (3.3) Dubo Trade Center Dubotechniek (3.4) 10

3.2 SAMENWERKING MET CRUCIALE VERBINDENDE ADVIESPARTIJEN Innovatiekring Klimaatschil heeft zich verzekerd van de ondersteuning van enkele toonaangevende ingenieursbureaus. Bureaus die hun nek uit durven steken en die met soms gewaagde innovaties en afwijkende procesgangen aangetoond hebben anders te willen, durven en kunnen denken. Als klimaatschil hebben we dergelijke grootdenkers nodig als verbindend element tussen onze producten en toepassingen. Deze partijen zijn: Innax DWA Volantis Deerns De Gebouwverduurzamer en financial engineer. Mogelijk worden de Esco-oplossingen van Innax de allerbelangrijkste aanjagers van de transitie. Goed rentmeesterschap als uitgangspunt. Vanuit een volledig CO2-neutraal kantoor (Thermo-Staete in Bodegraven) werkt DWA aan de missie en inzet voor innovatieve, duurzame projecten Inspireert haar personeel, opdrachtgevers en klanten naar slimme toepassingen. Geeft vanuit Nederlands duurzaamste kantoor (Villa Flora in Venlo) het goede voorbeeld van hoe het kan, en moet! Al 85 jaar betrokken om voor particuliere en publieke opdrachtgevers een duurzame, comfortabele en veilig gebouwde omgeving te creëren door hen te voorzien van haalbare oplossingen op basis van innovatieve ontwerpen. Het eigen kantoor op Strijp-S in Eindhoven is een schoolvoorbeeld van een geslaagde transitie. 11

3.3 SAMENWERKING MET ONMISBARE TECHNOLOGISCHE OPLOSSINGEN Een duurzaam gebouw bereiken we niet met de gebouwschil alleen. Passief bouwen mag niet ten koste gaan van het binnencomfort. De inzet van technologie is daarom onontkoombaar om de doelstellingen op het gebied van duurzaamheid te halen. Samenwerking is daarbij noodzakelijk. Voor de inschrijving voor Kantoor vol Energie heeft de Klimaatschil zich verzekerd van de steun vanuit het cluster Bebouwde omgeving van technologie-branchevereniging FME-CWM. Dit cluster heeft haar ambities samengevat in drie kernbegrippen: - versnelde verduurzaming - profilering en invloed uitoefenen door het sluiten van strategische allianties - kwaliteitsborging en standaardisatie. De meerwaarde die door FME-CWM aan het Expertteam wordt toegevoegd is veelzijdig en omvat onder andere: - kennis over state of the art installatietechniek en de toepassingsmogelijkheden - kennis over life cycle costs van geïntegreerde installatieconcepten - kwantitatieve informatie over energie efficiency - oplossingen en ruime ervaringen voor een comfortabel en productief binnenklimaat Behalve aan innovatieve producten en slimme ideeën heeft de hele bouwsector vooral behoefte aan organisatietalent. Het cluster Bebouwde Omgeving verbindt binnen FME-CWM alle leden en brancheorganisaties die bij de bouw betrokken zijn. Binnen FME zijn 19 branches actief als technologieleverancier in de bouw. Deze branches zijn vertegenwoordigd in het cluster, daarbinnen in gerichte contactgroepen voor Installatietechniek en Bouwmaterialen. Vanwege de korte lijnen met haar leden is FME-CWM eenvoudig in staat om naar behoefte partijen bij te schakelen. Concrete ondernemingen die zich al hebben aangediend zijn: Fagerhult Verlichting voor het kantoor van de toekomst Hager Zehnder Priva Compleetaanbieder in elektrische oplossingen en regelingen Klimaattechniek (verwarmen, koelen, filteren, ventileren) Gebouwautomatisering 12

3.4 SAMENWERKING MET DUURZAAMHEIDSCOALITIE DUBOTECHNIEK De Innovatiekring Klimaatschil werkt samen met Dubotechniek in Zaltbommel en meer in het bijzonder met de 33 deelnemers in het Dubo Trade Center aldaar. Leveranciers van een groot scala aan technieken van zeer uiteenlopend karakter, maar onder de gemeenschappelijke noemer Duurzaam Bouwen. Dubotechniek is een jong en innovatief ingenieursbureau opgericht in 1999. Dubotechniek heeft alle disciplines in huis voor de engineering, uitvoering en instandhouding (beheer of eigen exploitatie) van duurzame energiesystemen in diverse takken van de bouwwereld. In eigen huis ontwikkelde Dubotechniek een prefab techniekruimte, een skit met alle centrale onderdelen uit een duurzame klimaatinstallatie samengebald in een compacte, modulair uit te breiden unit. Deze unit, de ONE (Own New Energy) meet, regelt en stuurt de aangesloten centrale en decentrale componenten naar maximaal duurzame prestaties. Dubotechniek is onderdeel van de Volker Wessels bouwgroep, met directe toegang tot de slagkracht van dit concern. In Bijlage A treft u een overzicht van de deelnemers in het Dubo Trade Center. 13

3.5 TRANSITIECONCEPTEN Ter afsluiting brengen wij graag twee transitieconcepten onder de aandacht waarmee de energie-negatief propositie vormgegeven gaat worden. Concreet uitgewerkte en radicaal vernieuwende totaaloplossingen die de markt van morgen gaan maken: 3.5.1 LOSSTAANDE, KLEINSCHALIGE MAATWERKOPLOSSINGEN (KANTOOR, BEDRIJFSVERZAMELGEBOUW) Een vernieuwende methode om energieproducerende gebouwen te realiseren, gebruik makend van het Center4Energy concept van In2Ecobuildings. De kern van het concept bestaat uit het vereffenen van alle energiestromen in een willekeurig kantoor en de benodigde resterende energiestromen produceren in een op maat ontworpen - maar eenvoudig aan veranderend gebouwgebruik aan te passen - Center4Energy. Typische kenmerken van het eind -resultaat: - kan eenvoudig van gebruiksfunctie verschieten - energie in overvloed, dus er mag gemorst worden - veilig en betaalbaar (energielasten worden energiebaten) - Cradle to cradle en zeer beperkt waterverbruik - Integraal aangepakte maatwerkoplossingen Zie bijlage B voor meer informatie. 14

3.5.2 COLLECTIEVE OF GROOTSCHALIGE MAATWERKOPLOSSINGEN (KANTORENPARK, WIJKAANPAK) Opslag van energie zal in een klimaat als het Nederlandse altijd noodzakelijk blijven. Met de grootschalige oplossingen van Ecovat komt voor het jaar-rond voldoende energie beschikbaar, ongeacht die verregende en veel te koele zomer. Ecovat is beschikbaar is diverse volumes, maar denk altijd aan groot! Gelaagde energie van verschillend kw-niveau, naar behoefte aan te spreken. Vanzelfsprekend blijven de bekende maatregelen in gebouwschil en techniek van toepassing in de aangesloten kantoren om de verduurzaming rond te krijgen en de andere comfort- en kwaliteitsaspecten te waarborgen. Omgeslagen over een groot aantal aangesloten gebouwen brengt Ecovat een economisch zeer aantrekkelijk energiemodel binnen handbereik. Ecovat biedt een totaal energieconcept bestaande uit duurzame opwekkers als zonthermische panelen, innovatieve warmtebuffer (Ecovat ), powerrouters voor buffering van elektrische energie, warmtenet, aangestuurd door de Ecovat proces beheersing software. Er gaat geen energie verloren en op momenten van piekbelasting behoeft er geen extra beroep te worden gedaan op het net. Zie bijlage C voor een impressie. 15

4.1 DE EXPERTCOALITIE Met de expertcoalitie bieden we een uitgangssituatie van waaruit gewerkt wordt met oplossingsgerichte teams. Wisselende coalities, gedreven vanuit een aanbestedingsmodel waarbij de deelnemers naar behoefte hun producten inbrengen. Ons bouwteam, onze Expertcoalitie, heeft als leidraad een compleet en waterdicht Programma van Eisen, samengesteld met de opdrachtgever en de toekomstige gebruikers. Van elk kantoor wordt een uitgebreide nulmeting genomen, niet alleen van de energierekening en andere gebouwkosten, maar ook van het ziekteverzuim, vastlegging van het binnenklimaat, gevoel van welbehagen en veiligheid. De Expertcoalitie garandeert het eindresultaat op deze punten, waarbij de energierekening vanzelfsprekend wordt geëlimineerd, het energieoverschot wordt verkocht en de andere, vooraf geformuleerde en in de nulmeting opgenomen indicatoren periodiek worden getoetst aan de gestelde verwachtingen. Een gemeten verlaging van 15% in het ziekteverzuim, bereikt door een stabiel binnenklimaat met van alle ongemakken gezuiverde lucht, behoort daarbij bij voorbeeld al tot de mogelijkheden. Afhankelijk van de steeds wisselende uitgangssituatie zullen normen voor en na de transitie worden vastgesteld. Door onze Expertcoalitie een blijvende verantwoordelijkheid te geven in de exploitatiefase wordt de transitie voorzien van een ingebakken financiële garantie. 4.2 VOORBEELDEN Ondanks de veelzijdigheid van de bestaande kantorenvoorraad is onze oplossing reproduceerbaar op haar uitgangspunten, procesorganisatie, toegepaste en naar verwachting alleen maar beter wordende producten, regelingen, oplossingen. Om enig bewijs toe te voegen aan de mooie teksten van deze aanbieding hebben we de 18 projecten op de website van Kantoor vol Energie gescand op betrokkenheid in dienst of product door onze Experts. Hoewel we het niet compleet in kaart hebben kunnen brengen, zijn we, veelal met meerdere Experts, toegepast bij 15 projecten en is adviseur Volantis te gast in Villa Flora! ENERGIECENTRALE BOTENLAAN EINDHOVEN Een mooi voorbeeld van waar Klimaatschil toe in staat is, is het in 2011 opgeleverde Christiaan Huygens College (CHC) in Eindhoven, samen met de naastgelegen sporthal Botenlaan. Het CHC was destijds het meest duurzame schoolgebouw van Nederland. Weliswaar geen kantoor, maar wel een gebouw dat veel meer energie produceert dan het voor eigen gebruik nodig heeft, en het overschot levert aan een collectieve WKO-installatie die voor de omringende woonwijk is aangelegd. Een gebouw met een weldadige hoeveelheid daglicht die door alle verdiepingen heendringt en met een buitengewoon stabiel en fris binnenklimaat. De sporthal is ook uitgerust met een overdadig gedimensioneerde thermische collector, zodat de daken van de woonwijk hun traditionele uitstraling konden behouden. 16

4.3 KRACHT EN MANCO S Hoewel we denken over een sterk team te beschikken, realiseren we ons dat we het alleen niet aankunnen. Het is ook niet de bedoeling om in dit stuk de indruk te wekken dat we compleet zijn. Maar wel dat we een overtuigende basis kunnen bieden, van waaruit gewerkt kan worden naar de 100% oplossing, aansluitend bij de gestelde uitvraag. De resterende tekortkomingen zullen aan het licht komen als we aan de slag mogen. Om ze hier op te sommen voegt weinig toe, behalve een uiterst reële kans dat ook die lijst incompleet zal zijn. De gevraagde creativiteit inzake een hospitalityovereenkomst, als vervanger van de meer traditionele huurovereenkomst is een voorbeeld van wat in gezamenlijkheid nader moet worden uitgewerkt. We staan dan ook nadrukkelijk open voor de inbreng van andere partijen, al dan niet afkomstig uit de concurrerende inschrijvers. Daarnaast is ook de inbreng van Platform31 daarbij uiterst welkom. We wensen de jury veel wijsheid bij het lezen en beslissen. 17

5.1 ORGANISATIE De stakeholders worden georganiseerd vanuit de daarvoor opgerichte Stichting Innovatiekring Klimaatschil, met een dagelijks bestuur dat is samengesteld uit enkele afgevaardigden namens de stakeholders. Centraal aanspreekpunt en coördinator is programmamanager Hielke Dijkstra. Het bestuur bewaakt op de achtergrond de samenstelling, eenheid en synergie van de deelnemers, regelt overkoepelende marketingaangelegenheden en de financiën. 18

5.2 CONTACT Innovatiekring Klimaatschil Postbus 1 4040 DA Kesteren Contactpersoon Sylvia Derksen Telefoon: 0488-489900 www.klimaatschil.nl info@klimaatschil.nl Programma manager Hielke Dijkstra 06-29067998 info@hielkedijkstra.nl BIJLAGEN: A B C Deelnemerslijst Dubo Trade Center Transitieconcept I) Center4Energy Transitieconcept II) Ecovat total energy systems 19