1 A C T I V I T E I T E N 2015 Natuurwandelen: 3 en 17 september 1 en 15 oktober Seizoenswandeling: 9 oktober Zondagmiddag in 2015 05-07 Wol verven en spinnen 19-07 Vlinderpresentatie en excursie 02-08 Lezing Horsterwold 16-08 Natuurfotografie 06-09 Bosvruchten 20-09 Egels. Allerlei activiteiten Donderdagavond 1 oktober waterbeheer lezing Zaterdag 3 oktober Euro Bird Watch Inhoud 25 Uitnodiging 25 jaar IVN 1 Van het bestuur 2 Verslag reuzenberenklauw Roofvogel presentatie 6 Natuurspellenmiddag 7 Plantenverkoop 7 Programma 8 Recept 9 3 Nieuwsbrief IVN Zeewolde Uitnodiging 25 jaar IVN-Zeewolde IVN-Zeewolde bestaat dit jaar 25 jaar en dat willen we natuurlijk niet ongemerkt voorbij laten gaan. Om dit te vieren zijn we verheugd u uit te nodigen voor een excursie naar de Theetuin in Eemnes op zondag 27 september 2015. Om de organisatie soepel te laten verlopen moeten we natuurlijk weten op hoeveel mensen we kunnen rekenen. De kosten voor deze dag zullen grotendeels door IVN- Zeewolde worden gedragen echter komen we er niet onderuit om een eigen bijdrage te vragen. Voor leden en huisleden is de eigen bijdrage 5,-. Indien uw partner mee wilt, maar hij of zij is geen lid of huislid, dan kan dat natuurlijk, waarbij we een eigen bijdrage vragen van 15,-. Opgave dient te geschieden door de eigen bijdrage voor 23 augustus 2015 over te maken op de rekening van IVN Zeewolde. Dit is tevens uw aanmeldingsbewijs. Wat staat er deze dag op het programma; 11.00-11.30; ontvangst bij theetuin Eemnes 11.30-13.00; brunch bij theetuin Eemnes 13.15-15.15; excursie door de Eempolder onder begeleiding van een gids, zij die minder goed ter been zijn kunnen gedurende deze rondleiding bij de theetuinen blijven. verzamelen en vertrek naar de Roode-Schuur Zeewolde vanaf 15.45; afsluiting in de Rood-Schuur onder het genot van een drankje en een hapje. Indien u zichzelf en eventueel uw partner aan wilt melden, dan kan dit door uw bijdrage over te maken op rekeningnummer : IBAN nr: NL27 TRIO 0390 2831 26 van de Triodosbank t.n.v. IVN Zeewolde, onder vermelding van Feest 25 jaar en de namen van diegenen die aan deze dag deel nemen. Met vriendelijke groet, Namens de feestcommissie; Ton Sturm, Jan Zuidberg, Brigitte Hoogervorst, Joop Stuurman, Jos Jagers, Bernadette Hofman J U L I 2015 IVN zeewolde 1990 2015
2 VAN HET BESTUUR IVN Zeewolde bestaat 25 jaar Ja beste mensen, het is al weer 25 jaar geleden dat IVN Zeewolde is opgericht. Natuurlijk gaan we dit vieren en wel op zondag 27 september 2015. De feestcommissie heeft alle leden hierover een mail gestuurd met informatie en het programma. Denkt u eraan om je op tijd aan te melden door gelijktijdig uw bijdrage over te maken. Het wordt deze keer een intern feest. Ook zijn er dit jaar al een aantal leden 25 jaar lid en die willen we na terugkomst van het uitstapje zo rond 15.45 uur in het zonnetje zetten. Dit doen we in de Roode Schuur. De leden die dit jaar ook 25 jaar lid van IVN Zeewolde zijn krijgen een IVN speld met oorkonde uitgereikt. Deze leden krijgen van het bestuur een aparte uitnodiging voor de uitreiking. Nieuwe werkgroepen in oprichting Op dit moment zijn er mogelijk 2 nieuwe werkgroepen aan het ontstaan, namelijk de natuurfotografie groep en de tuin groep. De natuurfotografie groep, het idee is ontstaan uit de cursisten van de cursus. Enthousiasten cursisten hebben het oprichten van zo n werkgroep aangedragen, omdat ze zo n leuke en leerzame cursus onder leiding van Hans Lodewijk niet wilde laten stoppen op het einde van deze eerste cursus. Compliment voor Hans en geweldig dat zo weer een nieuwe dimensie aan IVN Zeewolde wordt toegevoegd. Wij als IVN bestuur juichen zo n initiatief alleen maar toe en heten de nieuwe leden al van harte welkom. Zodra hier meer over bekent is zullen we u daarover informeren. De tuingroep bestaat nu al uit zo n 7 tal enthousiaste tuiniersters/tuinders en zijn al met goede moed en een duidelijk plan met het buitenterrein begonnen. De grote contouren zijn al zichtbaar, maar er moet ook nog heel veel gebeuren. Iedere dinsdagmorgen van 09.00 tot 12.00 uur is deze groep op het terrein bezig om de plannen te realiseren en onderhoud te plegen.
3 Als er nog mensen zijn die dit leuk lijken, kom dan op dinsdagmorgen langs en laat je informeren en natuurlijk is het nog mooier om je aan te sluiten bij de groep. Er is altijd voor iedereen wel wat te doen. Verslag Reuzenberenklauwconferentie te Almere d.d. 6 maart 2015 Inleiding Gerda Koornstra, Jos Jagers en Jeannette Rubbens zijn naar de Reuzenberenklauwconferentie geweest. Gehouden in het Eksternest te Almere, georganiseerd door vereniging Buitenstad. Een 60 tal deelnemers waaronder wij. De reuzenberenklauw woekert ook in delen van Zeewolde. Als terreinbeheerder van onze IVN Roode Schuur, als veelvuldig wandelaar met publiek in het Horsterwold en om gezondheid technische redenen hadden we drieën belangstelling voor deze conferentie. Korte samenvatting De Reuzenberenklauw heeft eigenschappen om te woekeren, heeft geen natuurlijk vijand. Het sap is fototoxisch (geeft brandblaren onder invloed van het zonlicht). Bestrijd hem als jonge plant, niet als hij in het zaad staat en hou rekening met zijn eigenschappen. Zorg voor bedekte kleding. Als je toch contact hebt gehad met het sap, direct spoelen met (sloot)water en een week lang de huid niet in aanraking laten komen met zonlicht. Na de paneldiscussie kwam naar voren dat de bestrijding van de berenklauw alleen kan slagen als alle terreinbeheerders in de gemeente samenwerken en dat voor de bestrijding een inzet nodig is van veel vrijwilligers. Naam: Heracleum mantegazzianum De reuzenberenklauw komt oorspronkelijk uit de Kaukasus en is vernoemd naar Heracles, machtig door kracht en slimheid. De eerste waarneming was rond 1850. Bloei en zaadproductie Meerjarige plant, die afsterft na de bloei en zaadzetting. Bloei vanaf het 2 e levensjaar van eind mei t/m juli en geeft dan gemiddeld 20.000 zaden per plant. Hermafrodiet, betekent dat hij aan zelfbestuiving doet.
4 Zaadbank en ontkieming 60-90% van de zaden vallen rondom plant. Verdere verspreiding gaat via water, mens en dier. Voorjaar: 2000 zaden per m 2. Zomer: 200 zaden per m 2 Circa 5% van de zaden blijft over na 2 jaar De plant is tot maximaal 7 jaar levensvatbaar Overige eigenschappen Heeft een stevige penwortel, schadelijke sappen in de (blad)stengel en een groot vermogen tot noodbloei Waarom is reuzenberenklauw een succesvolle invasieve exoot? Vroege ontkieming --> Lage sterfte --> Snelle groei Vermogen tot uitstellen bloei Vermogen tot zelfbestuiving Hoge vruchtbaarheid Veel zaden De grond in Flevoland (voedselrijke klei met veel stikstof, organische stof en vocht) is ideaal voor deze pionier. Wat is het nadeel van de reuzenberenklauw? Het sap uit de stengel en het blad bevat psoraleen. Deze stof maakt de huid gevoelig voor zonlicht. Als deze stof op de huid komt en je ook buiten bent, ontstaan brandblaren op de huid. De reuzenberenklauw heeft geen natuurlijke vijanden, onderdrukt andere begroeiing en woekert. Bestrijding van de berenklauw door Begrazing met schapen (vinden het blad van de berenklauw erg lekker) of Mangalitza-varkens (zij wroeten in de grond naar de kern van de wortel). Uitsteken van de wortel Maaien Wegknippen van de bloemschermen Chemisch behandelen schapen Mangalitza-varkens Integrale aanpak van de reuzenberenklauw Inventariseren Bestrijdingsplan/beheerplan maken Rekening houden met eigenschappen plant Samenwerken met alle terreinbeheerders, en allemaal meedoen Veel vrijwilligers nodig Voorkomen verdere verspreiding Reageer alert bij nieuwe populaties Goede voorlichting werknemers/vrijwilligers Veiligheidsmaatregelen nemen bij werkzaamheden Herkenning reuzenberenklauw t.o.v. de gewone berenklauw
5 Do s en don t s die tijdens de berenklauwconferentie genoemd zijn. Do s Bestrijding meerdere keren per seizoen herhalen Schoffelen met een lange steel 15 cm diep uitsteken Begrazing vooral inzetten op plaatsen waar machines niet kunnen bomen, bijvoorbeeld in het bos Jarenlange strategie vasthouden Vroeg in het seizoen starten Rijp zaad voorkomen Bedekken met grond Samenwerking zoeken, ook op financieel terrein Inzet chemische bestrijding niet uitsluiten Eén partij moet de regie nemen Inzet van een stabiele groep vrijwilligers is onontbeerlijk Locaties op www.waarneming.nl zetten Volledig bestrijden tot de laatste plant Draag beschermende synthetische kleding Verschillende soorten grazers afwisselen Denk ook aan educatie en voorlichting Zorg dat mensen de soort herkennen en niet verwarren met de gewone berenklauw Grond bewerken en een bodembedekker (zonnebloemen) zaaien Focus op nieuwe populaties Don t s Uitzaaien of uit laten zaaien Zaad laten vormen Met schapen tussen zaaddragende berenklauw komen Bosmaaier gebruiken ivm irritatie Bestrijden na de zaadvorming Wat moet u doen na contact met een berenklauw? Was de huid direct af met water en zeep. Als er geen gelegenheid is om de huid af te spoelen bedek de huid dan meteen. Of gebruik water uit een sloot. MaSsers aan het werk op Het gronddepot Na het afspoelen moet u de huid ook bedekken zodat er geen zonlicht op kan komen. Het is verstandig om een week uit de zon te blijven. Wrijf het sap niet uit over de huid en raak het gezicht niet aan. Ga naar de huisarts als er toch iets te zien is, bijvoorbeeld rode uitslag. Heeft u sap in de ogen gekregen? Dan moet u uw ogen direct uitspoelen met veel water en meteen daarna contact opnemen met de huisarts. Ga direct naar de spoedeisende hulp (SEH) als u het sap in de mond heeft gekregen. Dit is zeer gevaarlijk. (bron: GGD Rotterdam) Voorzorgsmaatregelen nemen bij het uitsteken en schoffelen van reuzenberenklauw: lange stelen aan de schoffel, lichaam geheel bedekt met kleding ( geen katoen, maar waterafstotende stof). Veiligheidsbril en ook gezichtsbescherming zijn nodig bij gebruik van de bosmaaier. Gerda, Jos en Jeannette
6 Roofvogelpresentatie op zondag 3 mei De roofvogelpresentatie werd verzorgd door Joop Stuurman en Jan de Bruijn. In de omgeving van Zeewolde komen best veel roofvogels voor. Als je door het bos loopt of door het buitengebied rijdt, zie je heel vaak roofvogels. Ze vliegen of zitten in een boom of op een paal. Bekend zijn de buizerd en de kiekendief maar in de omgeving van Zeewolde komen ook de sperwer en de havik voor. Hoe zien ze er uit? Wat eten ze? Waar bouwen ze hun nesten? Door Joop en Jan werden diverse opgezette roofvogels getoond die normaal in de vitrinekasten tentoongesteld zijn. Je kon veel kenmerken zien zoals de kleuren, de scherpe klauwen, de vorm van de snavel, enz.
7 Natuurspelmiddag op zondag 19 april We werden bijgestaan door 2 MaSsers. Ze zagen er ook uit als elfjes Waarover praten zij????? Plantenverkoop uit de kruidentuin zondag 17 mei Zondagmiddag 17 mei organiseerde de plantenwerkgroep een verkoping van plantjes. De kruiden zijn opgekweekt door vrijwilligers van de kruidentuingroep en afkomstig uit de IVN kruidentuin. Een IVN gids gaf uitleg zodat men de verschillende kruiden leerde kennen. Verder kon men advies krijgen over het zelf kweken van tuinkruiden.
8 Programma Publieksactiviteiten 2e helft 2015 zondag 5 juli Schapenwol verven en spinnen workshop zondag 19 Vlinderpresentatie en -excursie zondag 2 augustus Het Horsterwold, lezing/presentatie zondag 16 Interactieve middag over natuurfotografie zondag 6 september Bosvruchten excursie zondag 20 Egels, allerlei activiteiten, zeker voor kinderen donderdag 1 Waterbeheer in al zijn facetten in Flevoland. Lezing door Zuiderzeeland Aanvang 20 uur. Inloop vanaf 19:30 uur. zaterdag 3 Euro Bird Watch. Nabij de Biezenburcht Vanaf 7 uur in de ochtend. zondag oktober 4 Paddenstoelenexcursie zondag 18 Braakballen pluizen workshop zaterdag 24 Nacht van de Nacht. Wandeling in het donker Over nachtdieren en nachtgeluiden. Zaterdagavond om 19:30 uur. zondag 1 Knutselen met herfstmateriaal november zondag 15 Watervogelexcursie Arkemheen en Schuitenbeek De Roode Schuur is op genoemde zondagen van 13.00-16.00 uur voor bezichtiging geopend. De activiteiten starten dan om 13.30 uur. Informatie over aanvang, kosten en eventuele wijzigingen van de activiteiten kunt u vinden op onze website: www.ivn.nl/afdeling/zeewolde of in de lokale nieuwsbladen Natuurwandelen in 2015 Elke 1e en 3e donderdag van de maand Van 9.30 uur - 11.30 uur. Aanmelden niet nodig. Vertrek vanaf de Roode Schuur Lange seizoenswandeling in 2015 Van 9.30 uur tot ca. 13.30/14.30 uur Aanmelden: j.rubbens@xmsnet.nl Vertrek vanaf de Roode Schuur 3 en 17 september 1 en 15 oktober 5 en 19 november 3 en 17 december 9 oktober We gaan naar de Veluwe
9 Voorjaarspronkridder met zevenblad en bieslook. Recept: De paddenstoelen schoonborstelen en in grove stukken snijden. Het zevenblad heel fijn snijden. De paddenstoelen en het zevenblad in een beetje olijfolie bakken. Als dat klaar is: bieslook erboven fijnknippen, en peper en zout naar smaak toevoegen. ff zevenblad voorjaarspronkridder bieslook Hierboven de ingrediënten Hiernaast het resultaat. Eet smakelijk Riette Als iemand ook zo n smakelijk recept weet houdt de redactie zich aanbevolen. Wij willen het graag publiceren Nieuwsbrief De Nieuwsbrief van IVN Zeewolde wordt verzorgd door de PR groep, die bestaat uit : Ton Sturm : persberichten Johan de Muynck : eindredactie website Henk Visser : eindredactie nieuwsbrief Stukjes n.a.v. een activiteit of andere stukjes kunt u mailen naar: ivnprzeewolde@gmail.com IVN Zeewolde Postbus 1294 3980 BB Zeewolde IBAN banknummer NL27 TRIO 0390.2831.26 t.n.v. I.V.N. Zeewolde. E-mail : ivn.zeewolde@gmail.com Site : www.ivn.nl/afdeling/zeewolde Bestuur: Harry Stappers Brigitte Hoogervorst Bernadette Hofman Jos Jagers Marijke Kerkhoven voorzitter penningmeester secretaris algemeen bestuurslid algemeen bestuurslid IVN Zeewolde is onderdeel van IVN Nederland. IVN, Instituut voor Natuureducatie en duurzaamheid draagt bij aan een duurzame samenleving door mensen te betrekken bij natuur, milieu en landschap. IVN Zeewolde doet dit binnen de grenzen van de gemeente Zeewolde. Onze afdeling kent een aantal werkgroepen, elk met een eigen aandachtsgebied. IVN Zeewolde is gevestigd in het enige monument van Zeewolde: de Roode Schuur aan de Dasselaarweg. Deze voormalige werkschuur van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders herbergt thans de vergader-, werken expositieruimte van de afdeling.