2. Landbouwlandschap 2.1 Landbouwlandschap omgeving koeien akkers gezaaid in rijen koeien akkers Aangezien ik in de Kempen woon, wordt er vooral aan akkerbouw en veeteelt gedaan in mijn leefomgeving. De gewassen die vooral geteeld worden zijn maïs en gras. In de Kempen hebben we namelijk met een zandbodem te maken, wat ervoor zorgt dat er moeilijk veeleisende gewassen geteeld kunnen worden. Een zandbodem houdt namelijk weinig water vast, waardoor hij minder vruchtbaar is. Daarom wordt in mijn leefomgeving vooral gras en maïs geteeld, omdat deze gewassen niet zo veeleisend zijn. 1
2.2 Situering landbouwbedrijf woning stal kalfjes stal woning weiland koeien silo s stal koeien weiland koeien stal koeien aparte stallen kalfjes opslagplaats veevoeder 2
Bovenaanzicht Bron: Google Earth Situering topografische kaart LEGENDE Bron: topomapviewer NGI : woning boer : stallen : veeteelt in open lucht : grasvelden : maïsvelden 3
2.3 Bezoek aan de boerderij Interview Wat wordt er geproduceerd? Het is een melkveebedrijf waardoor er dus vooral melk geproduceerd wordt. Ook wordt er maïs en gras als veevoeder voor de koeien geproduceerd. Wat is de bedrijfsgrootte? Het melkveebedrijf neemt in totaal 110 ha, waarop de weides en stallen terug te vinden zijn. Het bedrijf telt 200 melkkoeien. Grondsoort? We bevinden ons in de Kempen, we hebben hier dus te maken met een zandgrond. Aantal arbeidskrachten? Ik en mijn vrouw verrichten hier het meeste werk. Mijn twee zonen komen af en toe wel eens een handje toe steken in het bedrijf. Zorg aan grond/vee besteed? Er wordt elke dag 8u aan het vee besteed. Zij moeten namelijk elke dag gevoederd en gemolken worden. Aan de grond wordt ongeveer 3u besteed, maar dit gebeurt niet elke dag. Waar komt het veevoeder vandaan? Het veevoeder produceren we zelf. Het veevoeder bestaat uit maïs en gras dat vermengd wordt in een machine (zie foto). Je kan dit vergelijken met een soort betonmolen waar alle bestanddelen vermengd worden. Deze machine zorgt ervoor dat het veevoeder in balans is. De koeien hebben namelijk een evenwichtig voedingspatroon nodig om een optimale productie te bekomen. Waarvoor wordt het kapitaal gebruikt? De opbrengst van de gronden wordt geïnvesteerd als veevoeder, dit brengt niets op. Het kapitaal dat verkregen wordt uit de melk, wordt in nieuwe machines geïnvesteerd. Zoals bijvoorbeeld de machine om veevoeder mee te mengen. Voor wie wordt er geproduceerd? De melk die geproduceerd wordt is een deel voor eigen gebruik, maar is vooral voor fabrieken. Zo gaat onze melk naar het bedrijf Limelco in Zonhoven. (http://www.limelco.be/nl/) 4
De kalfjes die tot 8 weken oud zijn worden apart gehouden van de rest van de koeien. Ze worden elke dag gevoederd zodat ze kunnen overleven. Hier worden de koeien die nog moeten bevallen apart gezet, zodat ze deze in het oog kunnen houden. Bovenaan zie je de opslagplaats voor het veevoeder van de dieren. Hier zie je de stal waarin al de melkkoeien staan en gevoederd worden. In deze stal staat ook de dekstier die ervoor moet zorgen dat de koeien bevrucht worden. 5
De maïs die geoogst is, wordt verzameld op een hoop. Hier zie je dus de opslagplaats van de maïs die dient als veevoeder. Met deze machine worden de koeien elke dag gemolken. De koeien worden door de boer langs elkaar geplaatst. Dan worden de zuigers rond de uiers geplaatst, waarna het melken van de koeien van start kan gaan. De melk wordt opgeslagen in deze koelcel. Op die manier kunnen ze de melk bewaren tot dat deze opgehaald wordt door de vrachtwagen van Limelco. 6
2.4 Teeltdiagram LEGENDE : maïsveld : grasveld : veeteelt in open lucht : woning + stallen : 1 vierkantje = 1,1 ha 2.5 Actualisering Het eerste artikel waarvoor ik gekozen heb, gaat over een zelfpluktuin in Tessenderlo. Hierbij is het de bedoeling dat mensen een jaarlijkse som geld betalen, waarna ze in de tuin dagdagelijks groeten kunnen komen plukken in plaats van naar de winkel te gaan. Alles staat in deze tuin staat in het teken van bio. Insecten en onkruid worden op een biologische manier aangepakt. Het gaat hier niet enkel om verse groenten en landbouw, maar ook het sociale aspect is hier belangrijk. Zo wil hij met deze tuin mensen terug dichter bij elkaar brengen. Ik vind dit een leuk alternatief voor de mensen die bijvoorbeeld zelf geen tuin hebben. Zij kunnen op deze manier toch zelf hun verse groenten gaan plukken. Veel mensen willen geen tijd in een tuin steken omdat het heel veel onderhoud vraagt. Dit initiatief kan voor sommige mensen een oplossing bieden. Ook het feit dat hij biologisch te werk gaat, spreekt me enorm aan. Het laat zien dat landbouw ook nog op een eenvoudige en eerlijke manier kan gebeuren. Tegenwoordig is de landbouw vooral gericht op het commerciële aspect, ze willen vooral winst maken. Het tweede artikel handelt over de hangbuikzwijnenplaag die heerst in de regio van Tessenderlo. Per jaar worden er zo n vijftig zwijnen gevangen, wat neer komt op ongeveer één per week. De burgemeester heeft beslist om strenger toezicht te houden op het hebben van hangbuikzwijnen. Enkel eigenaars die in orde zijn, mogen hun dieren behouden. Ik heb voor dit artikel gekozen omdat meer en meer mensen hun hangbuikzwijnen gewoon ergens dumpen. In het begin zijn de beestjes nog schattig, maar als ze groot zijn niet meer. Mensen gaan hen dan gewoon ergens achterlaten om er vanaf te zijn, zonder te beseffen welke schade deze beesten kunnen aanrichten. Zo gaan zij op zoek naar voedsel en vinden dit vooral bij landbouwgewassen, met als gevolg dat deze vernietigd worden. Een bijkomend probleem is dat hangbuikzwijnen zich heel snel voortplanten. 7
2.6 Bespreking bezochte bedrijf Mijn leefomgeving bevindt zich in de Kempen. De bodem van het landbouwbedrijf is dus een typische zandgrond. Op een zandbodem kan men geen veeleisende gewassen telen, men treft dus vooral maïs en gras aan. In mijn leefomgeving wordt er dus vooral aan akkerbouw gedaan (vooral maïs) en aan veeteelt. Het landbouwbedrijf waar ik op bezoek geweest ben, focust zich vooral op deze veeteelt. Het is een melkveebedrijf dat aan akkerbouw doet om zijn eigen veevoeder te produceren. Het is bedrijf dat probeert te volgen met de vernieuwingen die plaatsvinden in de landbouw. Zo proberen ze hun kapitaal te investeren in nieuwe machines die de productie kunnen verbeteren. Een voorbeeld hiervan is de machine waarin het veevoeder vermengd wordt. Verder denkt de boer eraan om te investeren in een melkmachine die helemaal automatisch te werk gaat. Hij moet nu zijn eigen machine nog helemaal bedienen, in de toekomst zal dit niet meer het geval zijn. Hierdoor moet hij minder tijd besteden aan het melken van zijn koeien. De akkers van het landbouwbedrijf zijn rond de hoeve gelegen. Dit heeft als voordeel dat er geen verre afstanden overbrugd moeten worden. Zo kan hij gemakkelijk zijn velden gaan bewerken als het nodig is. De koeien kan hij via de stal buiten laten op de velden. Dit zorgt ervoor dat de overgang van de stal naar de velden vlot kan verlopen. 8
Bronnen VAN STEYVOORT, T., Biologische zelfpluktuin in Tessenderlo, internet, Het Belang van Limburg, 08/12/11, (http://www.hbvl.be/limburg/tessenderlo/extern-biologischezelfpluktuin-in-tessenderlo.aspx). BELGA, Tessenderlo kampt met hangbuikzwijnenplaag, internet, De Morgen, 25/07/13, (http://www.demorgen.be/dm/nl/989/binnenland/article/detail/1675328/2013/07/25/te ssenderlo-kampt-met-hangbuikzwijnenplaag.dhtml). 9