Trouw www.trouw.nl ZATERDAG22 FEBRUARI2014 tijd LEVEN EN DOEN Als je je ouderlijk huis moet leeghalen Watdoen wemet mama s spullen? Crimi reizen: wandelen over The Bridge pagina 22 pagina 16 Levenslessen van cabaretière Sara Kroos
Watdoen wemetmama s spullen? 6 ZATERDAG22FEBRUARI2014
het ouderlijk huis leegruimen Als de laatste ouder is overleden, staan de kinderen voor een gevoelige klus: het leegruimen vanhetouderlijkhuis.zetreffenerhunouders opnieuw, met mooie, én pijnlijke herinneringen. TEKST KALIEN BLONDEN FOTO S MAARTJE GEELS DemoedervanMaria(65),Dorien (60)enMarie-JosévanOijen(57) uit Boxmeer werd negentig. Ze overleed in april 2013, maar de zussen ontmoeten elkaar nog steedsinhethuiswaarinzealledriezijnopgegroeid. Regelmatig komen ze hier samen, om koffietedrinkenenherinneringenoptehalen. Alsikerbinnenkomstaandekoffiekopjesende koektrommel op tafel. Slechts een paar lege plekkenaandemuurverradendaterdingenuit hethuiszijnweggehaald.alsjenietbeterwist zoujedenkendathunmoederelkmomentuit de keuken komt met de koffiepot. Nahaardoodkwamenwebijelkaaromhet huisleegtehalen,zegtdorien. Wehaddenzoveel te vertellen.de laatste jaren van het leven vanmijnmoederzagen we elkaar nietveel.we wisseldenelkaarafindezorgvoorhaar.nuwaren we ineens weer metz n drieën.een tijdje kwamen we om de twee weken samen om dingenuittezoeken,maarvooralomtepraten.wat vanwaardeishebbenwe meegenomen,voor de resthebbenwe hethuisintactgelaten.totdat hetverkochtislatenwehetzo. IreneGrijpink(48)heeftnadedoodvanhaar moeder lang gewacht met het uitzoeken van spulleninhetouderlijkhuisineindhoven. De relatie met mijn moeder was gecompliceerd. Toen ik op mijn achttiende het huis uitging, moestikmijnhuissleutelinleveren.mijnzusje enikhebbenbijlevenzeldenietsvanhaargekregen,zomaarietsweggevenkonzeniet.tegen het sorteren van haar spullenen het leegruimen van haar huis voelde ik ook daarom een groteweerstand.dingendieikbijlevengraag vanhaarhadgekregen,zoalseenvanhaarantieke teddyberen,hebben voor mij nu hun waarde verloren. TochwildeIrenehethuisgraagzelf ontruimen,eenkluswaarzeeenjaarnadedood van haar moeder aan begonnen is. DedriezussenvanOijenuitBoxmeerhebben hun ouderlijk huis in goede harmonie opgeruimdenkostbaarhedenverdeeld.hunmoeder hadpreciesopgeschrevenwiewatkreeg.maria: Danweetjedatjehetdoetzoalszijhetgewild heeft. Dorien: Doordatjedekastenleeghaalt, praatjeautomatischovervroeger.mijnmoeder bleek mijn kattebelletjes bewaard te hebben, tekstenals vergeetnietmijteroepen,anders verslaapikme.danbeleefjeweerevenhoehet vroegerwas. Marie-José: Alleswatjegewoon vond,daarstajenubijstil.jegaathetkoesteren. Dorien: Wekwamenineenkastallerlei post tegen, geboortekaartjes, trouwkaarten, brieven.enineensvondikeendoosjepostvan mijn moeders moeder, onze oma. Dat ontroerde me.onzemoedernamdatmeeuithaarouderlijkhuis,zoalswijdatnuookdoen. HoewelIreneGrijpinkhetgoedmethaarzus kanvinden,hebbenzedetakenverdeeld. Ik sorteerallesenzijkomtregelmatiglangsomte kijkenwatikhebuitgezocht.despullendieweg moeten,brengtzijnaardekringloopwinkelof zezoektereenanderebestemmingvoor. Voormijisditnogéénkeereenreisnaarde schoot van mijn ouders. Nog één keer wil ik dicht bij ze zijn. Hun levens proeven en ervaren, omdanechtafscheidtekunnennemen. TrouwTIJD 7
het ouderlijk huis ontruimen Ireneisblijdatzeophaareigenmomentmet opruimenkonbeginnen. Alsikheteerderhad moetendoen,wasikvooralboosenverdrietig geweestom wat mijn moederniet voorme kon zijn,watzeme niet heeftkunnen geven.als ik nudoorhaarpersoonlijkespullenga,zieikdat zij enmijnvaderook maar gewone mensen warendiemethetlevenhebbenlopenworstelen. Datmaaktdatiknumetmildheidnaarzekan kijken. Pijnlijke momenten zijn er ook: Ik kom mijn eigen goedmaak-briefjes tegendieikbijvoorbeeldschreefomuitteleggenwaaromikniet meermee wilde naar de kerk.ikvind het verdrietigomtezienhoeikhaaraltijdmaarwilde pleasenenmeuitputteinexcuses,terwijlikgewoon mijn eigen leven wilde leiden. Ireneisnuvijfkeerinhaarouderlijkhuisgeweest.Zemaakterhaareigenritueelvan. Ik draai mooie muziek, brand wierook en maak foto svankleinestillevensdieikaantref.bijvoorbeeld een rijtje schoenen onder de kapstok. Ookwatjeníetvindtkanveelzeggendzijn.De zussenvanoijenuitboxmeervertellenoverde twee doodgeboren kinderen die hun moeder baarde voordat zij geboren werden. Maria: Daarvan is niets terug te vinden. Geen kaartje, geen foto, niets. Mijn ouders hebben ze ook geennamengegeven.zogingdatindietijd. Dorien: Zo waren onze ouders ook: doorzetten, schouders eronder en niet terugkijken. Bijeenrondjedoorhunouderlijkhuisvaltop dat veel nog bijna onaangeroerd lijkt. Op de slaapkamerligteenzilverensetje(kam-borstelspiegel)opdekaptafel. Zohadonsmoederhet liggen.wijzijnernietaangeweest.tocheen soort eerbetoon misschien, zegt Marie-José. Als we weer beneden komen,valt mijn oog op eenbureautjemeteenrolluikjeervoor.marie- Josétrekthetopen:eenstillevenvanpennen, kaartjes, een notitieblokje, een leesbril, een potjemedicijnen. Enhier,nogeensetjepostzegels. Wat ze daarmee moeten, weten de zussen nogniet. Hethoortallemaalzobijonsmoeder, ikvindhetlastigdatwegtegooien.maarja,wat moet je ermee? DoorbezigtezijnmetdespullenzietIrenede liefde,diehaarmoederzomoeizaamnaarhaar dochterskonuiten,teruginhaarverzamelingen. Schilderijtjes, melkkannetjes, kikkers, teddyberen, tegeltjes met vogeltjes.daar kon ze vol liefde over vertellen, ik weet van elk tegeltje waar zehet vandaan heeft. Dat maakt het moeilijkomze wegte doen.ikhebhetgevoeldatik methaarspullenookhaarliefdeweggooi.aan deanderekantzeiiemandooittegenme: Alsje deintentiehebtaangenomenkunjehetding weggooien.nuikdeliefdehebgevoeldkaniker makkelijker afstand van doen. Omdat ze de zorgvuldig verzamelde spullen van haar moeder nietzomaarwegwildoen,houdenireneenhaar zuseenopendagvoordevriendenenburenvan haarouders: Danserverenwetheeentaarten mogen ze iets uitzoeken. Onvermijdelijk komt het moment dat de deur van het ouderlijk huisvoor de laatste keer dichtgaat. Irene: Nuisallesernog,maarstraksishet echtafgelopen.dankaniknietmeerterugnaar éénplek.datzalvreemdzijn,maartegelijkertijd is het dan ookgoed zo. DezussenvanOijenzienoptegendedagdat hetouderlijkhuisisverkochtendefinitiefleeggeruimd moet worden. Want ze missen hun moeder nog elke dag. Marie-José: Ze leefde meemetonzegezinnen,methaarkleinkinderen.alsermoeilijkhedenwarenmetonzekinderen zei ze altijd: Zolang ze maar met je praten.jemoetzealtijdeenthuisblijvenbieden. Reageren? Wat wilde u absoluut bewaren uit de huisraad van uw ouders? Ofheeft ugeenspullen nodig voor dierbare herinneringen? Mail ons in maximaal 140 woorden, op tijdpost@trouw.nl 8 ZATERDAG22FEBRUARI2014
Alsjehetniet zelfwiltdoen Niet iedereen kan de grote klus die het opruimen van het ouderlijk huis is aan. Maar gelukkig: uitbesteden kan ook. Somszijnerallerleiredenenwaarom mensen het zelf niet kunnen opbrengenhunouderlijkhuiste ontruimen.maarjekuntdaarookprofessionals voor inhuren. Inboedel- Opgeruimd bijvoorbeeld,gerunddoorliesbet vandenbergenhaartweezussen.hunslogan: leegenheldervanzoldertotkelder. Erzijn mensen die het emotioneel niet aan kunnen.of dieergeentijdofenergievoorhebben.ikheb daarnooiteenoordeeloverwantjeweetniet wat voor geschiedenis erachter zit. Soms begrijp ik het ookalsik ineenhuis kom:dezieliseruit, erisnietsmeertehalen.erhangtiets,eenbepaalde kilte. Liesbetkomtinhaarwerktweeuiterstentegen: Erzijnmensendiemettraneninhunogen naardespullenkijkenenzeeigenlijknietlos kunnen laten. En er zijn mensen die zeggen: Haalallesmaarweg,hethuismoetzosnelmogelijkleeg. Zeherinnertzicheenklant,hijwas enig kind van een artsenechtpaar uit Nederlands-Indië. Hij was heel nuchter en wilde niets meenemen.we vonden in dekelder een koffer vol oude correspondentie van zijn ouders, maarookdiemoestweg.hijwildeeenstreep zettenonderdegeschiedenisvanzijnouders. Datwaszijnmanieromhetaftesluiten.Dielevenszijnvoorbijenhetisklaar. Liesbetheeft debrievenlatenvernietigen: Alsdefamiliehet nietwilkunnenwijzoietsooknietnaareenarchiefbrengen.jammer,maarhetisdekeusvan de familie. Alseenhuishelemaalleegenschoonisloopt Liesbeterdoorheenmetdeopdrachtgeverom te kijken of allesnaar wens is. Als we aankomen en het huis nog helemaal vol is,hebben mensen vaaktraneninhunogen.hetisdelaatstekeer datzehethuiszienzoalshetwas.maaralsze aan het eindvan de dag door de lege vertrekken lopenzieikbijnaaltijdopluchting.erisniets meer dat herinneringen oproept. Het huis is leeg,deklusisgeklaard. INFO: INBOEDEL-OPGERUIMD.NL TrouwTIJD 9
} Elk kind heeft zijn eigen waarheid over het familieleven. Die waarheid zie je terug bij het leegruimen van het ouderlijk huis Bewaar niet te veel Gooi niet te snel alles weg, zegt de familietherapeute Else-Marie van den Eerenbeemt. Maar te veel bewaren is ook niet goed Familietherapeut en publicist Else- MarievandenEerenbeemtschreef hetboek Wiekrijgtdegoudenarmband van moeder?. Elke familie heeftvolgenshaarzijneigenerfenisverhaal.enookbinnenfamilieszijnergrote verschillen in de manier van omgaan met de spullenuithetouderlijkhuis. Elkkindheeft zijn eigen waarheid over het familieleven, en die waarheidziejeterugbijhetleegruimenvanhet ouderlijkhuis.degenendiezichhetminstgezien hebben gevoeld, willen vaak het meeste hebben. Omdat zij niet kunnen verdragen dat ze zoweinigliefdehebbengekregen.ookkunnen broersenzussenvanmeningverschillenover wat er met de niet-waardevolle spullen moet gebeuren.van den Eerenbeemt: De een ruimt hetliefstzosnelmogelijkhethuisuitomvoor zichzelfduidelijkenzichtbaartekrijgendatde ouderszijnoverleden.deanderwildekleding zo lang mogelijk onaangeraakt in de kledingkast latenhangenenverdraagthetnietalsanderen erietsuithalen.maardederdewiljuistietstastbaars,ietswaardegeurvanvaderofmoedernog aanhangt, bij zich hebben als troost. Haast bij het ontruimen van het ouderlijk huisvindtvandeneerenbeemtsowiesonietgewenst. Sommigemensenwillenhetliefstzo snelmogelijkeenopkoperlatenkomen.datis nooiteengoedidee.dansluitjehetveeltesnel af.mensendoendatuitangstvoorverdrietof emoties. Maar als de tijd het toelaat, laat dan allesdoorjehandengaan.somsvindjeineenlelijkdoosjetochnogietsbijzonders.enookal gooi je het uiteindelijk weg, het verhaal dat eraan vastzit blijft, en dat kun je bewaren. Soms is heteenverdrietigverhaal,maarook datis belangrijk om bij stil te staan.zo kun jehet verleden verwerken. VandenEerenbeemtvindtdat je niet te veel moetbewaren: Bewarenmoetwelzinhebben. Eencontainervolspullenisballast.Maarmensen voelen zich vaak schuldig: kun je spullen die metzorgbijelkaarzijnverzameld,eenuiting zijnvandepersoonlijkheidvandeoverledene, welzomaarwegdoen?ikraadzedanaanomdie dingenintepakkenenernaeenjaarnogeens naar te kijken.vaakkun je het danwel. Wat VandenEerenbeemtookeenmooiideevindt: dierbarespullenverwerkentotietsanders.bijvoorbeeld een patchworksprei maken van de klerenvanmoeder. Datheeftietsheelorganisch, een deken van moederliefde. 10 ZATERDAG22FEBRUARI2014
het ouderlijk huis ontruimen Matsier en Flem Ouderlijk huis-literatuur Dé Nederlandse roman over het ontruimen van het ouderlijk huis is natuurlijk Gesloten huis van Nicolaas Matsier (pseudoniem van Tjit Reinsma) uit 1994. De spullen uit het huisraad van zijn ouders in de Haagse Mispelstraat schetsen aanvankelijk vooral een tijdsbeeld van de wederopbouw, waarinmet zuinigheid en onnavolgbare huisvlijt van niets iets werd gemaakt. De zeepklopper, de restjeswollen trui, de uitgelegdeterlenka broeken... Via de spullen trekt Matsier grotere cirkels en komen zijn eigen depressie en het overlijden van een broertje en zusje in zicht, naast vele bespiegelingen over de schamele werking van het geheugen. Een ander autobiografisch werk is Hoe ik het huis van mijn ouders heb leeggeruimd, van de Franse psychoanalytica Lydia Flem, die indringend haar emoties bij het leegruimen van haar ouderlijk huis beschrijft. Beide boeken alleen zijn tweedehands verkrijgbaar. Trouw TIJD 11