In de gedachtewisseling over de nieuwe bestuursstijl (motie 22) heeft ons college al toegezegd u daar inhoud aan door u te informeren over de huidige stand van zaken. 3 Bestaand beleid c.q. kader 4 Argumenten/afwegingen/risico's In de afgelopen jaren hebben wij in het kader van de reconstructieplannen de omvang van niet grondgebonden veehouderijbedrijven begrensd op een harde oppervlaktemaat. In verwevingsgebieden kon het perceel toenemen tot 1 hectare en in landbouwontwikkelingsgebied tot 1.5 hectare. In de Gelderse Vallei werd een beperkte groeiruimte bovenop de vigerende bestemmingsplanruimte geboden. De oppervlakte van het bouwperceel zegt echter weinig over de mate waarin het bedrijf overlast voor de omgeving bezorgt. Er moet gekeken worden naar de specifieke locatie van het bedrijf en niet de zone waarin het bedrijf ligt. In de Reconstructieplannen was de zone wel het uitgangspunt, daarna werd ingezoomd op de locatie. Bedrijfsuitbreidingen dienen bovendien transparanter te verlopen. Door de omgeving in de informele voorfase bij de uitbreiding te betrekken, kan meer erkenning en acceptatie bij omwonenden worden verkregen. Strikte toepassing van oppervlaktematen leidt bovendien tot opeengepakte landschappelijke inpassing. In het Gelders omgevingsbeleid staan niet de regels maar het doel - ruimtelijke kwaliteit en maatschappelijk draagvlak centraal. Dit ontwikkelingsgerichte denken wordt door alle partijen breed gedragen. Amendement A 8 vraagt om een nieuw beoordelingssysteem waarbij veehouderijbedrijven die bedrijfsontwikkeling. Dit nieuwe planologische denken is echter niet zo maar even in te vullen. Enerzijds wordt ruimte voor maatwerk gevraagd maar anderzijds moeten heldere kaders voldoende rechtszekerheid bieden. De nieuwe omgevingswet is er formeel nog niet maar met deze aanpak wordt daar al wel op vooruit gelopen door doelen op vlak van ruimte, water, milieu, klimaat, volksgezondheid, dierwelzijn integraal mee te nemen. Naast inhoudelijke punten gaat het ook om een nieuwe manier van werken. In Gelderland lopen drie projecten om dit toekomstige - uit te werken, te weten Food Valley Vanuit deze drie worden ook ontwikkelingen in andere provincies nauwlettend gevolgd zoals de Brabantse zorgvuldigheidsscore (BZV) en het Groninger Verdienmodel. Food Valley Reeds in december 2013 heeft het regiobestuur van Food Valley de gebiedsvisie vastgesteld. H is daaruit voortgekomen met als doel om de transitie in het buitengebied - stoppende bedrijven, functieverandering, schaalvergroting van de blijvers - met een dynamisch afwegingskader te begeleiden met als doel het verfraaien van het buitengebied. Het project wordt in kader van de Stad en Regioprojecten (50% provinciale cofinanciering) uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de regio (5 Gelderse en 3 Utrechtse gemeenten). De regio wenst een nieuwe werkmethode op te zetten die ertoe leidt dat het begrip ontwikkelingsplanologie ook echt van de grond komt en elk initiatief met een positieve mits benadering tegemoet wordt getreden en dat alles binnen de randvoorwaarden die beide provincies stellen. In 2014 zijn in het kader van dit project diverse belanghebbenden geïnterviewd waaronder alle voorzitters van de LTO afdelingen, vertegenwoordigers van Utrechts Particulier Grondbezit (UPG), Federatie Particulier Grondbezit (FPG), Gelderse Natuur en Milieufederatie (GNMF), Natuur en Milieufederatie Utrecht (NMU), landschapsbeheer Utrecht en Gelderland en alle 8 wethouders. Daarnaast is informatie verzameld van vergelijkbare projecten elders in Nederland. Dit alles heeft s 2
Dit document bevat uitgangspunten waarmee de menukaart voorjaar 2015 concreet zal worden ingevuld. De uitgangspunten zoals die verderop in deze statenbrief worden genoemd, komen in belangrijke mate uit deze houtskoolschets. De Houtskoolschets is in december 2014 aan betrokken wethouders voorgelegd en deze hebben het document vastgesteld als richting waarin de verdere uitwerking kan plaatsvinden. De menukaart krijgt in de komende maanden vorm door het daadwerkelijk invullen van de dit nieuwe systeem gaat werken. Vragen als: welke procedure moet worden doorlopen?, hoe wordt de menukaart juridisch verankerd en wat zal dit betekenen voor de ambtelijke inzet?, zullen daarbij moeten worden beantwoord. Regio Achterhoek In de regio is een ambtelijke werkgroep gevormd waarin alle 8 gemeenten (7 Achterhoekse gemeenten en Montferland) zijn vertegenwoordigd. Ook de landbouworganisatie LTO is in de werkgroep vertegenwoordigd. Vanuit de structuurvisie nieuwe stijl moeten de veranderingen van het platteland ontwikkelingsruimte houden maar moet het bestaande unieke karakter van het gebied als leidend principe gehanteerd worden. Nieuwe ontwikkelingen krijgen ruimte vanuit een maar wel met de randvoorwaarde om de kernkwaliteiten van de Achterhoek te behouden, te benutten en waar mogelijk te versterken. Op verzoek van de regio heeft Food Valley haar aanpak in de Achterhoek gepresenteerd. De aanpak van de menukaart zowel qua methodiek als proces - spreekt aan maar er moet wel ruimte blijven om de tegenprestaties regionaal in te kunnen kleuren. Voorjaar 2015 wenst de regio de contouren van haar aanpak gereed te hebben. LTO project Ontwikkeling en waardering, hand in hand. LTO wenst niet af te wachten maar wenst proactief mee te denken. In het projectplan schrijft LTO Noord dat het project tot doel heeft: het ontwikkelen van een objectief en toetsbaar systeem met draagvlak vanuit overheden, ondernemers en omgeving; het systeem gaat invulling geven aan ontwikkelingsruimte, verdienmodellen en innovatieversnelling. De sector wil stappen naar voren zetten en werken aan concurrentiepositie en waardering. Onder voorwaarde van haalbaar en betaalbaar acht LTO het stellen van bovenwettelijke eisen acceptabel. LTO wenst een gedragen, objectief en toetsbaar systeem te ontwikkelen om invulling te geven aan de ruimte die in de provinciale omgevingsvisie wordt geboden. In het LTO project staan drie woorden centraal: dialoog, meetbaar en maatwerk. Doelgroep van het project zijn varkens- pluimvee- en kalverhouders in Gelderland, Overijssel en Utrecht die het bedrijf door willen ontwikkelen en verduurzamen. Het project loopt van 1 november 2014 tot 30 juni 2015. Betrokkenheid van ons college De provincie is ambtelijk nauw betrokken bij vorenstaande drie uitwerkingen. Ook vindt tussen de lopende projecten afstemming en kennisuitwisseling plaats. LTO noord heeft een eigen project opgezet maar draait ook mee in beide regio-uitwerkingen. Ons college constateert dat alle drie (uitwerkings)projecten de provinciale insteek zoals die in het provinciaal omgevingsbeleid is geformuleerd, ondersteunen. Agrarische bedrijfsontwikkeling moet mogelijk blijven, ook voor niet grondgebonden bedrijven, maar wel vanuit de randvoorwaarde dat de veehouderij duurzamer, schoner en veiliger moet worden. Bedrijven die kunnen een groter agrarisch bouwperceel verkrijgen. Ons college volgt de lopende uitwerkingen met grote belangstelling en is benieuwd LTO concreet inhoud denken te geven. 3
Uitgangspunten Onderstaande uitgangspunten zijn in de lopende uitwerkingen in discussie. Het zijn uitgangspunten die zicht geven op de richting waarop de partijen dit nieuwe beoordelingssysteem willen gaan ontwikkelen. Onderstaande uitgangspunten komen uit de Houtskoolschets die door de regio Food Valley is vastgesteld. Ons college neemt over deze uitgangspunten nog geen standpunt in maar wenst eerst een meer integraal en afgewogen voorstel te ontvangen en ook de resultaten te kennen van de andere lopende uitwerkingen. In Food Valley is een Houtkoolschets opgesteld en de 8 wethouders hebben in december 2014 met de uitgangspunten ingestemd waarmee de projectgroep de menukaart verder kan gaan invullen. Op de site van de regio Food Valley is meer informatie te vinden over de menukaart, inclusief de vastgestelde houtskoolschets. 1. Ontwikkelruimte die aan bedrijven in vigerende bestemmingsplannen is toegekend, wanneer hun groei aanpassing van het bestemmingsplan ofwel vergroting van het bestaande bouwperceel vereist. Hiermee blijft de hoeveelheid extra ambtelijk werk beperkt en kan in eerste instantie ervaring worden opgedaan met een beperkt aantal echte groeiers. 2. Extra voorwaarden vormen de basis om vergroting van het agrarisch bouwperceel toe Regio Food Valley overweegt ook de menukaart te laten gelden voor grondgebonden veehouderij of andere niet-agrarische bedrijven bv. bij vergroting van recreatiebedrijven. 3. De menukaart de ruimte waarbinnen je de mogelijke maatschappelijke tegenprestaties moet vinden bevindt zich tussen de ruimte die het bestemmingsplan reeds biedt (respecteren bestaande rechten) en de ontwikkelingsruimte die door hogere overheden (beleid/ wet- en regelgeving) niet wordt geboden. Ruimte die bestemmingsplan reeds biedt Speelveld plussen (de menu-kaart) Ruimte die door hogere overheden (rijk, provincie) NIET wordt geboden 4. In kader van de omgevingsvisie was eerder sprake van een plus op vier mogelijke aspecten: ruimtelijke kwaliteit, milieu, dierwelzijn en volksgezondheid. Op drie van deze scoren om een vergroting van het agrarisch buurperceel te kunnen verkrijgen. De menukaart zoekt de mogelijke plussen in meerdere natuur Welke de concrete maatregelen zijn, wordt de komende maanden verder uitgewerkt 5. In de menukaart zijn plussen terug te vinden die voortkomen uit de wensen van de ondernemer, de wensen van de omwonenden en wensen vanuit gemeente, provincie en waterschap. De wens van de ondernemer, bijvoorbeeld. om stalaanpassingen te plegen zodat hij fiscale voordelen verkrijgt zijn niet plaatsgebonden. Alle andere wensen van omwonenden, en (semi)overheden zijn allemaal plaatsgebonden. Het is de unieke plek die kansen biedt om maatschappelijke meerwaarde te genereren. 6. e plek en de directe omgeving bepalend moeten zijn voor de wijze waarop de plussen moeten worden ingevuld. Het werken met een (provinciale) lijst van maatregelen of één puntensysteem geeft onvoldoende ruimte voor maatwerk. 4
7. De ondernemer geeft aan bij het formele verzoek tot uitbreiding, welke plussen worden geboden. Ook zal moeten worden aangegeven op welke wijze de dialoog met de omwonenden is verlopen en of bij de invulling van de plussen hiermee rekening is gehouden. 8. De plussen vormen dus een mix die uniek is aan de uitbreiding van het bedrijf op die specifieke plek. Bij de beoordeling is de vraag of er voldoende plussen worden geboden en hoe de ene plus (bijvoorbeeld het aanleggen van een houtsingel) moet worden gewogen ten opzichte van een andere (bijvoorbeeld de installatie van een luchtwasser om geuremissie te beperken). Het probleem van de appels en de peren denk men in Food Valley te vinden door te berekenen welke extra investeringen de ondernemer heeft moeten plegen om zijn plussen in te vullen. Daar wordt gedacht aan een indicatieve norm van minimaal 8%. Een dergelijke extra investering van ondernemer acht men haalbaar en betaalbaar. 9. Food Valley wenst het proces en de fysieke invulling van plussen te scheiden van de - Ondernemers die niet verplicht zijn tot invulling van de extra plussen blijken wel interesse te hebben om het proces (vrijwillig) te doorlopen. Een transparante procedure en het aangaan van een dialoog met je omgeving kan ook in het geval dat de uitbreiding past binnen het vigerend bestemmingsplan, waardevol zijn. 10. Binnen de menukaart spreekt men de voorkeur uit om de plussen te laten bestaan uit fysieke maatregelen die getroffen worden (na)bij het betrokken bedrijf en deze al te realiseren tijdens de uitbreiding van het bedrijf. 11. In Food Valley wordt gedacht aan de oprichting van een backoffice die de individuele gemeenten adviseert bij individuele verzoeken. Food Valley wenst de adviescommissie op de schaal van de regio te laten functioneren. Dit heeft als mogelijke voordelen dat bij advisering over meer gevallen er meer ervaring en daardoor meer kwaliteit kan worden geleverd, de commissie met meer gewicht en deskundigheid kan worden ingevuld en er binnen de regio op meer uniforme wijze met de plussen wordt gewerkt. 5 Financiële consequenties 6 Proces en evaluatie In het kader van motie 22 heeft ons college al toegezegd de werkwijze van co-creatie ook toe te passen bij de uitwerking duurzame landbouw. Ook in de statenbrieven - (PS 2014-999) hebben wij uw betrokkenheid al aangegeven. Wij achten het van het grootste een constructieve manier met elkaar te verbinde. Wij zullen uw Staten na de verkiezingen in maart 2015 opnieuw informeren via een statenbrief en concretere voorstellen doen voor de actualisatie van het provinciaal omgevingsbeleid. Ook in de lopende uitwerkingsprojecten zullen wij uw Staten waar mogelijk betrekken. In Food Valley staat een kennisfestival gepland op 16 februari 2015 waarvoor u inmiddels een uitnodiging hebt ontvangen. Ons college beoogt eind 2015 een voorstel te doen voor actualisering van de omgevingsvisie. In de loop van 2016 zullen Provinciale Staten deze actualisatie inhoudende de beëindiging van de reconstructiezonering, het laten vervallen van de sturing op omvang van de agrarische bouwpercelen en opname van het kwaliteitsbeoordelingssysteem kunnen vaststellen. Dat nieuwe provinciale beleid in visie en verordening zal moeten aansluiten op de wensen van betrokken partijen en zeker breed draagvlak bij gemeenten moeten hebben. Zij zullen het beleid immers moeten uitvoeren. 5
Met deze statenbrief hebben wij uw Staten nog in uw huidige samenstelling willen informeren over de lopende uitwerkingsprojecten. Na de Statenverkiezingen van 18 maart 2015 zullen uw Staten opnieuw geïnformeerd worden. Medio 2015 zullen de drie lopende uitwerkingsprojecten zijn afgerond en kan op basis van deze bouwstenen een meer concreet voorstel aan uw Staten worden voorgelegd. Arnhem, 20 januari 2015 - zaaknummer 2013-007731 Gedeputeerde Staten van Gelderland J. Markink - plv. Commissaris van de Koning drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris Bijlagen: Ontwerpbesluit Begrotingswijziging Notitie 6