In 2008 jaar stopte jeugdkerk Heartbeat met het organiseren van events voor buitenkerkelijke jongeren. Een mooie periode is afgesloten. Tijd nu voor reflectie. leiderschapslessen van zes jaar jeugdkerk. Wat er goed én fout ging. Volledig is de lijst zeker niet. En goed gingen al de onderstaande lessen ook zeker niet. Toch wil ik na zes jaar leiderschap binnen een jeugdkerk met tussen de vijftig en tachtig vrijwilligers de vrijmoedigheid nemen enkele leiderschapslessen te delen. In de hoop dat anderen kunnen leren van wat wij goed en vooral ook van wat wij fout deden. Missionair werk begint met een heilige verontwaardiging Sommigen noemden het opstarten van een jeugdkerk verwijtend een handelen uit frustratie. Bill Hybels (Willow) gaf het een andere en veel diepere lading: hij sprak over het gehoorzamen aan een heilige verontwaardiging, een door God gegeven teleurstelling over de status quo en een brandend verlangen er iets aan te doen. Succesvol missionair werk of maatschappelijk ondernemen begint met een oprecht verlangen iets aan de huidige situatie te doen. Wanneer een visie geen hartszaak is, zullen leidinggevenden en medewerkers er ook niet met hart en ziel voor gaan. Initiatieven zullen dan al snel verzanden in eindeloze discussies, lauwe acties en truttige bewegingen. 1 / 8
Het belang van een duidelijke visie De talloze boeken over leiderschap zijn er terecht duidelijk over. Zonder duidelijke visie lopen nieuwe initiatieven dood, of liggen zij in ieder geval voortdurend aan de beademing. Het is de taak van leidinggevenden een duidelijke visie te formuleren en deze regelmatig (zelfs tot vervelens toe!) met hun medewerkers te delen. Het is absolute noodzaak dat iedereen door de visie: - geïnspireerd wordt - dezelfde kant op gaat Dit is de reden dat wij voor aanvang van elk maandelijks event eerst met de medewerkers bij elkaar kwamen en de visie van Heartbeat met elkaar deelden. Geen medewerker die niet wist wat onze diepste motivatie was. Werk aan een duidelijke strategie Naast een duidelijke visie, moet de weg naar het hogere doel helder voor ogen staan. Hoe gaan wij voor onze droom? De leidinggevenden moeten hierin kaders scheppen. Medewerkers laten meedenken is een pre, maar laten bedenken is zeker voor jongeren vaak een brug te ver. Zelf heb ik gemerkt dat er vaak een angst bestaat voor het geven van duidelijke sturing. Liever kiezen wij voor het laisser-faire-principe. Iedereen zijn zegje en iedereen gelijke stem. Het klinkt zo mooi, zeker voor een christelijke organisatie met ideële doelstellingen. Maar effectief is het vaak niet. Durf waar nodig te leiden. 2 / 8
Bouw een dreamteam Bij het samenstellen van het team is het belangrijk te zorgen dat een team bestaat uit diverse soorten mensen. Zo hebben leidinggevenden met hun visie managers nodig die werken aan de strategie. Bij Heartbeat waren de drijvende krachten achter de events de jongens en meiden die van organiseren wisten. Iets waarin ik als leidinggevende schromelijk tekortschoot. Ik wist waar wij heen moesten, maar welke organisatiestructuur wij hiervoor moesten gebruiken, was mij een volstrekt raadsel. Iedereen zijn gaven en talenten. Zet die dan ook in en houd ook eens je mond over dingen waar je geen kaas van gegeten hebt. Communiceer je schor Alles valt of staat met goede communicatie. Communiceer je schor. Naar je medewerkers toe, maar ook naar je doelgroep en de extern betrokkenen (van wie wij financieel afhankelijk waren). Vooral in dit laatste zijn wij tekortgeschoten. Zo hadden wij regelmatiger onze successen moeten vieren en delen met plaatselijke kerken en donateurs. Mensen willen deelnemen aan successen. Laat je succes dus zien! 3 / 8
Laat je coachen Hoe vaak hoor ik door leidinggevenden niet zeggen dat het lonely aan de top is. Eigen schuld, zou ik zeggen. Iedere leidinggevende zou op zoek moeten naar een coach. Iemand die je eerlijk de spiegel weet voor te houden. In mijn geval waren dit enkele senior-medewerkers van Heartbeat, zoals ds. Hans Eschbach en Jan Kees Roose. Zij bevestigden mij in mijn gaven en talenten, maar lieten mij ook zonder omhaal van woorden weten wanneer ik de leiderschapsplank volledig missloeg. Pijnlijk confronterend soms. Maar noodzakelijk voor zowel mijn eigen gezondheid als die van de medewerkers van de organisatie. Complimenteer, complimenteer, complimenteer Complimenten zijn de brandstof voor goed functionerende en tevreden medewerkers. Een schouderklopje, een e-mailtje, een knipoog. Iedereen heeft het bewuste of onbewuste verlangen ertoe te doen en er te mogen zijn. Het is daarom belangrijk medewerkers te laten weten dat hun rol in het geheel onmisbaar is. Zij maken verschil! Zelf kwam ik erachter dat juist wanneer ik als leidinggevende complimenten uitdeelde, dit bij veel jonge medewerkers extra veel deed. We vinden het misschien raar en ongepast, maar leidinggevenden moeten beseffen dat hun medewerkers toch anders naar hen kijken en soms zelfs tegen hen opkijken. Complimenten van de baas komen daarom extra gevoelig aan. Ken je doelgroep Om onze events te evalueren, riepen wij een zogenoemd A-Team in het leven. Ons adviesteam, of ook wel ons atheïstenteam. Deze groep bestond uit niet-christelijke jongeren 4 / 8
die ons eerlijk feedback gaven over onze activiteiten. Zij waren onze doelgroep. Niemand dus die beter kon aangeven of wij op goede weg waren dan zij! De fout die wij hebben gemaakt toen wij na zes jaar zochten naar een nieuwe formule van Heartbeat, is dat wij vergaten de doelgroep serieus te raadplegen. Waar hebben jullie behoefte aan? Hoe kunnen wij jullie dienen? Onderscheid je in wat je doet Zorg dat wat je doet, anders is dan wat anderen doen. Kijk naar je visie, kijk naar wat je doelgroep wil en bied hun vervolgens dat ene procent extra. Zet die extra stap die niemand van je verwacht, maar die iedereen blij verrast. Of zoals ik heb geleerd: tevreden klanten zijn er genoeg; maak fans van je klanten. Doe wat je doet goed Zeker als het gaat om vrijwilligers- en kerkenwerk wordt er nogal eens maar wat aangemodderd. Kwaliteit is vaak ver te zoeken. We doen het immers met goede bedoelingen en dat zou toch voldoende moeten zijn Onzin. Of zoals een van de waarden van de Willow Creek Community Church is: Kwaliteit eert God en inspireert mensen. Doe wat je doet goed of niet. Niet voor iedereen is er dus plek op het podium. Niet iedereen kan meedraaien in een nazorgteam. Niet iedereen heeft toegang om de website bij te houden. Weg met de kneuterigheid, maar gaan voor kwaliteit. 5 / 8
Evalueer Om de kwaliteit te waarborgen, is het geven van eerlijke feedback pure noodzaak. Hierin is het belangrijk dat je als leidinggevende het voorbeeld geeft door open te staan voor feedback en hier ook daadwerkelijk iets mee te doen. Stel eisen aan medewerkers Te lang hebben wij genoegen genomen met het enthousiasme van medewerkers. Wat we merkten, is dat wanneer het enthousiasme minder werd, het verantwoordelijkheidsgevoel ook afnam. Daarom werden wij als leiding strenger: vrijwillig is niet vrijblijvend. Wie mee wilde doen in het team, committeerde zich aan het team. Een voor allen, allen voor een. Ken je gastsprekers Soms hebben wij met kromme tenen in de zaal gezeten, terwijl een gastspreker of gastband de avond verzorgde. Dit terwijl het vaak toch mensen van naam waren. Het was onze eigen schuld. We hadden namelijk niet de moeite genomen eerst een paar keer naar gastsprekers te luisteren. Kunnen zij wel voor onze doelgroep spreken, is de cabaretier wel echt grappig, is de band niet iets te braaf? Als organisator ben je verantwoordelijk voor wat je je doelgroep voorschotelt. Je kunt dus simpelweg geen risico s nemen. Bezoekers die voor een eerste keer komen kijken, zullen je namelijk niet snel een tweede kans geven. 6 / 8
Investeer in je leiderschap Leiderschapsdenkers stellen terecht dat van de leiderschapstijd je zeker de helft moet investeren in zelfleiderschap. Alleen wanneer je investeert in jezelf, kun je er echt zijn voor anderen. Bezoek daarom conferenties, lees boeken, laat je inspireren door andere leidinggevenden. Zo bezocht ons team jaarlijks de Summit van Willow. Een investering die zich dubbel en dwars terugbetaalde. Wees oprecht in wie je bent Speel als leidinggevende geen toneel. Wees oprecht in wie je bent. Durf jezelf kwetsbaar op te stellen voor zowel je medewerkers als je doelgroep. Het is een open deur, maar eerlijkheid duurt het langst. Blijf betrokken of stap op Er zijn perioden geweest waarbij ikzelf door diverse omstandigheden minder betrokken was bij wat wij deden. Dit waren op zijn zachtst gezegd niet mijn beste leiderschapsmomenten. Wanneer een leider niet betrokken is, moet hij al dan niet tijdelijk het stokje aan iemand anders overgeven. Wanneer de leider niet in vuur en vlam staat, zullen medewerkers dit ook minder snel doen. 7 / 8
Zorg voor opvolging Een goede leider zorgt ervoor dat wanneer hij opstapt er een goede opvolger is. Investeer in nieuwe leiders. Coach potentiële opvolgers. Stuur en ondersteun hen. De beste leiders zijn zij die niet onmisbaar zijn. Blijf dicht bij de Bron Wat begint met een heilige verontwaardiging, mag niet verzanden in een gewoonte. Blijf je heilige verontwaardiging voeden, zodat je bewogen blijft met de visie. Dit kan alleen door dicht bij de Bron te blijven. Een leider laat zich leiden door dé Leider. Anders wordt hij een loslopend en gevaarlijk projectiel. 8 / 8