Calamiteitenbestrijdingsplan Wateroverlast Opgesteld door: Afdeling Beheer en Onderhoud Watersystemen, werkgroep wateroverlast Versie: 7.1 September 2012
Inhoudsopgave Inleiding... 1 Doel... 1 Aanpak... 1 Doelgroepen... 1 Leeswijzer... 1 A STRATEGISCH DEEL 1 Uitgangspunten... 3 1.1 Afbakening... 3 1.2 Beheergebied waterschap Peel en Maasvallei... 3 1.3 Begripsbepaling wateroverlast... 3 1.4 Leidende principes... 3 1.5 Fasering... 4 1.6 Calamiteitenorganisatie... 4 2 Verantwoordelijkheden en partners... 5 2.1 Waterschap... 5 2.2 Collega Waterbeheerders... 6 2.3 Hulpdiensten... 6 2.4 Bestuur (Coördinerend Bestuurder)... 6 2.5 Andere hoofdrolspelers... 6 2.6 Functionele derden... 6 3 Leiding en coördinatie... 7 3.1 Coördinerende structuren waterschap... 7 3.2 Coördinerende structuren Waterschap versus Algemene Kolom... 8 B TACTISCH DEEL 4 Tactische afspraken... 10 4.2 Leiding en coördinatie... 11 4.3 Melding... 12 4.4 Alarmering en Opschaling... 12 4.5 Voorlichting... 12 4.6 Informatievoorziening... 12 4.7 Luchtopnamen... 13 4.8 Nazorg... 13 C OPERATIONEEL DEEL 5 Wateroverlast...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5.1 Fase 2 Dreigende wateroverlast... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5.2 Fase 3/4 Daadwerkelijke wateroverlast... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 1 Potentiële knelpunten waterbeheer 21 e eeuw....fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 2 Kaart met potentiële knelpunten waterbeheer 21 e eeuw...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
Inleiding Doel Het calamiteitenbestrijdingsplan Wateroverlast beoogt invulling te geven aan de werkwijze van het Waterschap Peel en Maasvallei bij de bestrijding van wateroverlast. Het sluit hierbij aan op algemeen geldende afspraken in het calamiteitenplan en beschrijft enkel de bijzonderheden die specifiek op wateroverlast van toepassing zijn. Om het optreden bij wateroverlast te faciliteren benoemt het calamiteitenbestrijdingsplan: 1. de verantwoordelijkheden van betrokken in het strategisch deel A 2. de tactische afspraken ten aanzien van de bestrijding en deelaspecten in het tactisch deel B 3. de uitwerking voor het daadwerkelijke optreden in deel C Aanpak Het waterschap Peel en Maasvallei bereidt zich voor op het optreden bij wateroverlast door afspraken vast te leggen over de wijze waarop medewerkers activiteiten ontplooien in het kader van dit calamiteitenbestrijdingsplan. Dit plan is opgesteld in het verlengde van het calamiteitenplan van het waterschap. Daar waar het calamiteitenplan niet voorziet in een adequate aanpak van het bestrijden van de wateroverlast worden aanvullende afspraken neergelegd in dit bestrijdingsplan. Doelgroepen De doelgroepen in het calamiteitenbestrijdingsplan Wateroverlast zijn: - de bestuurders, zijnde lid van het beleidsteam van het waterschap - de leidinggevenden, zijnde lid van het operationeel team van het waterschap - uitvoerende van de calamiteitenorganisatie van het waterschap - functionele derden waaronder overheidsorganen en diensten op afstand. Hieronder worden verstaan organisaties die uitvoerende taken aannemen onder verantwoordelijkheid van de bestuurders dan wel leidinggevenden als bovengenoemd. Leeswijzer Deel A Strategisch Deel Hoofdstuk 1 geeft de reikwijdte en begrippen van dit calamiteitenbestrijdingsplan Wateroverlast aan. Hoofdstuk 2 biedt een overzicht van de partijen en hun verantwoordelijkheden bij de bestrijding van wateroverlast. Dit hoofdstuk bevat noodzakelijke achtergrondinformatie voor ieder die wil overzien wat de multidisciplinaire context is van de eigen organisatie en/of taken. Hoofdstuk 3 geeft aan op welke wijze de bestrijding van wateroverlast geleid en gecoördineerd wordt. Dit hoofdstuk is bedoeld om aan te geven welke sleutelfunctionarissen en/of leidinggevenden vanuit de verschillende partijen elkaars partners zijn. Deel B Tactisch Deel In hoofdstuk 4 komen de tactische afspraken aan de orde van het optreden bij de bestrijding van wateroverlast. Het geeft inzicht in de processen en aanpak op hoofdlijnen door de calamiteitenorganisatie. Deel C Operationeel Deel (niet openbaar) In dit deel van het calamiteitenbestrijdingsplan zijn tot op detailniveau de activiteiten en werkzaamheden in het kader van de bestrijding van wateroverlast opgenomen. Omwille van privacy redenen zijn deze niet algemeen beschikbaar gesteld. Mocht om welke reden dan ook de noodzaak aanwezig zijn om alsnog toegang te krijgen tot (een deel van) deze gegevens dan kunt u contact opnemen met de regiomanager van de afdeling beheer en onderhoud waterssytemen. Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 1
A Strategisch Deel Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 2
1 Uitgangspunten 1.1 Afbakening Het calamiteitenbestrijdingsplan Wateroverlast is een monodisciplinair coördinatieplan op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Het geeft inzicht in de structuur van de calamiteiten- organisatie van het waterschap en specificeert de raakvlakken tussen het waterschap en andere bij de bestrijding van wateroverlast betrokken partijen. Het calamiteitenbestrijdingsplan Wateroverlast sluit aan op het calamiteitenplan van het waterschap. Het bestrijdingsplan geeft, aanvullend op de inhoud van het calamiteitenplan, een nadere uitwerking voor specifieke activiteiten in het kader van wateroverlast. Daar waar het calamiteitenbestrijdingsplan Wateroverlast niet in voorziet, zijn de gebruikelijke afspraken vanuit het overkoepelende calamiteitenplan van toepassing. 1.2 Beheergebied waterschap Peel en Maasvallei Het beheergebied strekt zich uit langs de westzijde van de Maas van Ohé en Laak tot aan de provinciale grens Limburg/Noord-Brabant en aan de oostzijde van de Maas van Swalmen tot aan de landsgrens en de grens met de Provincie Gelderland. Voor de uitvoering van de taken van het waterschap is het gebied verdeeld in twee regio s, regio Noord ten noorden van de A67 en de regio Zuid ten zuiden van de A67. 1.3 Begripsbepaling wateroverlast Een melding binnen Waterschap Peel en Maasvallei wordt afgehandeld binnen de calamiteitenorganisatie als: directe afhandeling noodzakelijk is en medewerkers van meer dan één afdeling of externen worden betrokken en er wordt afgeweken van dagelijkse werkzaamheden en/of bestuurlijk vastgesteld beleid Aanvullend hierop is er sprake van een calamiteit wateroverlast als de gevolgen van de wateroverlast: persgevoelig zijn 1.4 Leidende principes Veiligheid voorop. Bij wateroverlast calamiteiten uit beken en sloten proberen wij mens en natuur te beschermen. We kunnen de veiligheid echter niet voor 100% garanderen. Er blijft, ondanks alle maatregelen, altijd een kans dat het mis gaat. Daarom vinden wij het belangrijk om burgers hierover te infomeren en daarmee hun zelfredzaamheid bij calamiteiten te stimuleren. Integraal waterbeheer We gebruiken de integrale benadering van waterdoelen. Het grondwatersysteem en oppervlaktewatersysteem bezien we in onderlinge samenhang. Duurzaamheid We kiezen bij voorkeur voor oplossingen die zoveel mogelijk in evenwicht zijn met de natuurlijke processen van het watersysteem, zo min mogelijk beheer en onderhoud vragen, zo lang mogelijk meegaan, in principe omkeerbaar zijn en het milieu zo min mogelijk belasten. Niet afwentelen Het streven naar duurzaamheid betekent ook dat problemen in het waterbeheer niet afgewenteld worden op anderen. Bij de bestrijding van wateroverlast zorgen we dat we stroomafwaarts geen nieuwe problemen veroorzaken. Omgevingsgericht werken Wij willen samen met onze partners de waterdoelen bereiken. Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 3
Doelmatig en effectief Maatregelen die we uitvoeren moeten kosteneffectief zijn, waarbij de kosten breed opgevat moeten worden als maatschappelijke kosten. 1.5 Fasering De coördinatiefasen uit het calamiteitenplan zijn normaal van toepassing. 1.6 Calamiteitenorganisatie Indien er sprake is van calamiteit wateroverlast wordt er altijd opgetreden vanuit de structuur van de calamiteitenorganisatie zoals beschreven in hoofdstuk 3 Opschaling van het calamiteitenhandboek. Aanvullingen op de onderlinge relaties, samenstelling en werkwijze van de calamiteitenorganisatie zijn nader beschreven in hoofdstuk 3 van dit calamiteitenbestrijdingsplan. Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 4
2 Verantwoordelijkheden en partners Bij het uitvoeren van de waterschapstaken in het kader van wateroverlast, is samenwerking met partners in de hulpverlening essentieel. Partijen die betrokken (kunnen) zijn bij wateroverlast zijn ondergebracht in de volgende hoofdcategorieen; a. Waterschap Het waterschap bereidt zich voor op de mogelijke gevaren en daarmee verband houdende risico s. De maatregelen die benodigd zijn om die gevaren risico s het hoofd te bieden zijn beschreven. Primair richt het waterschap zich hierbij op de eigen taakstelling maar draagt daar waar mogelijk bij aan het realiseren van een gezonde en veilige leefomgeving. b. Collega waterbeheerders In grensgebieden hebben we te maken met collega waterschappen. c. Hulpdiensten (veiligheidsregio, politie, brandweer, ambulance en GGD ) In relatie tot de taken van het waterschap zijn de hulpdiensten vooral het aanspreekpunt voor het afstemmen van het gezamenlijke optreden en het uitwisselen van informatie. d. Het lokaal bestuur (gemeentes) De burgemeester heeft het opperbevel over de hulpdiensten in geval van (dreigende) rampen. Daarnaast heeft hij de leiding over de overige diensten die taken vervullen in dit kader. e. Overige hoofdrolspelers Grondeigenaren/beheerders en pachters van gronden f. Functionele derden Hieronder vallen diensten op afstand. Zij voeren taken uit onder aansturing van de verantwoordelijkheden van het waterschap. 2.1 Waterschap De calamiteitenorganisatie van het waterschap bestaat uit een strategische, tactische en operationele component. Op strategisch niveau is de Voorzitter van het waterschap: - eindverantwoordelijk voor het gehele bestrijdingsoptreden van het waterschap. - bevoegd tot het inzetten van noodbevoegdheden op grond van de Waterwet (art. 5.30, lid 1). - verantwoordelijk voor de bestuurlijke afstemming met buurgemeenten, provincie, collega waterschap(pen) en/of functionele (Rijks)autoriteiten - uitgenodigd deel te nemen aan de bijeenkomst van het Regionaal Beleidsteam (RBT) Op tactisch niveau is de Operationeel Leider als voorzitter van het operationeel team: - verantwoordelijk voor het vertalen van de strategische besluiten naar uitvoeringsacties - operationeel leidinggevende over de calamiteitenbestrijding door het waterschap - adviseur voor het beleidsteam van het waterschap - bevoegd tot in opdracht c.q. bij mandaat inzetten van personeel, materieel en middelen van het waterschap Op het operationele niveau vindt: - de uitvoering van de werkzaamheden plaats - door de Leider Actie Team indien nodig afstemming plaats met de hulpdiensten in het COPI Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 5
2.2 Collega Waterbeheerders Het beheersgebied van Waterschap Peel en Maasvallei grenst aan collega waterschappen WS De Dommel, WS Aa en Maas, WS Rivierenland, Duitse waterschappen Niersverband, Schwalmverband, WBV Baaler Bruch, WBV Straelener Veen en Belgische waterbeheerder Vlaamse Milieumaatschappij. Daarnaast hebben we in ons beheersgebied direct te maken met de waterbeheerstaken van Rijkswaterstaat. Adressen en telefoonnummers staan vermeld in calamiteitenhandboek onder hoofdstuk 13 Contactgegevens. 2.3 Hulpdiensten Onder de noemer hulpdiensten worden begrepen: - brandweer - de politie - de GHOR (geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen) De medewerking van deze diensten wordt verkregen via de gemeenschappelijke meldkamer van de hulpdiensten. In een opgeschaalde en acute situatie zijn zij aanspreekbaar via de structuur van de regionale crisisorganisatie van de algemene kolom. Zie hiervoor hoofdstuk 3 van dit calamiteitenbestrijdingsplan. 2.4 Bestuur (Coördinerend Bestuurder) De burgemeester is onder andere verantwoordelijk voor: - de bestuurlijke coördinatie het onderhouden van bestuurlijk contact met buurgemeenten, de provincie, waterschap(pen) of functionele (Rijks)autoriteiten het onderhouden van contacten met hoger management / directie van het waterschap - het voorzitten van het Regionale Beleidsteam (RBT) binnen de organisatie rampenbestrijding teneinde zich te laten adviseren door betrokken diensten - het gebruik maken van noodbevoegdheden, naar eigen inzicht en op advies van het beleidsteam 2.5 Andere hoofdrolspelers Eventuele andere hoofdrolspelers zijn inwoners, grondbezitters (pachters) en natuurbeherende organisaties. Mogelijk kan ook een landbouworganisatie zoals LLTB een rol spelen in verband met de belangen van agrariërs 2.6 Functionele derden Overheidsorganen op afstand (denk hierbij aan bv RIVM, IOOV,Inspectie V en W, BOT-mi etc.) Uitvoerende en aannemende bedrijven Afhankelijk van de werkzaamheden in het kader van de bestrijding van wateroverlast kunnen uitvoerende bedrijven worden ingeschakeld onder verantwoordelijkheid van het waterschap. Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 6
3 Leiding en coördinatie 3.1 Coördinerende structuren waterschap Waterschap Peel en Maasvallei is verantwoordelijke voor het functioneren van het watersysteem. Alle activiteiten die in het watersysteem plaats vinden vallen daarmee onder de regie van het waterschap. Ook als gemeenten, brandweer en/of derden activiteiten willen ondernemen in het watersysteem kan dat alleen onder onze verantwoordelijkheid. Voor het optreden ten tijde van wateroverlast maakt het waterschap gebruik van de calamiteitenorganisatie conform de structuur in het calamiteitenplan. Specifiek voor de bestrijding van wateroverlast op regionaal niveau (neerslag in relatie tot verwerkingscapaciteit watersysteem) wordt hier indien nodig het Actiecentrum Wateroverlast (AC Wateroverlast) aan gekoppeld wanneer er sprake is van regionale wateroverlast. Een wateroverlast op lokaal niveau (veroorzaakt door verstoppingen of niet functionerende kunstwerken in het watersysteem) kan veelal via het regulier werk worden afgehandeld. Figuur 1 Beleidsteam Operationeel Team Actiecentrum Wateroverlast Actieteam De omvang van de taken voor het waterschap, zoals verwoord in deel 3 van dit plan, maakt dat voor een efficiënte uitvoering het instellen van het AC Wateroverlast noodzakelijk is. De uitbreiding wordt toegevoegd aan de normale structuur van de calamiteitenorganisatie van het waterschap. De verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de reguliere calamiteitenorganisatie blijven onverkort bestaan. Het AC Wateroverlast bestaat in elk geval uit: Hydroloog Meetnetmedewerker Cartograaf Calamiteitencoördinator Het AC Wateroverlast geeft uitvoering aan: Advisering en uitvoeringscoördinatie voor alle uitvoeringsactiviteiten zoals beschreven in het calamiteitenbestrijdingsplan Wateroverlast. Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 7
3.2 Coördinerende structuren Waterschap versus Algemene Kolom De structuur van de calamiteitenorganisatie van het waterschap zal, in elk geval vanaf coördinatiefase 2, aansluiting zoeken bij de structuren van de algemene kolom (hulpdiensten en gemeenten) en overige partners. Bij een GRIP 0 (dagelijks werk) en GRIP 1 (incident met enkel lokale effecten) is het mogelijk dat via een Commando Plaats Incident (COPI) het waterschap wordt betrokken bij de bestrijding van dit incident. Of in voorkomend geval dit incident moet leiden tot een opschaling voor het waterschap bepaalt de medewerker ter plaatse aan de hand van de criteria voor een calamiteit. Figuur 2 In de figuur zijn afkortingen van teams/functies opgenomen. ACWO staat voor Actie Centrum Wateroverlast, OT staat voor Operationeel Team, LAC staat voor Leider Actiecentrum en OL staat voor Operationeel Leider. Verder is in de figuur een fasering opgenomen. Deze fasering heeft enerzijds betrekking op de opschaling van de organisatie van het waterschap en anderzijds is aangegeven hoe de fasering van het waterschap aansluiting vindt bij de opschalingstructuur (GRIP Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijding Procedure ) van de algemene kolom. Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 8
B Tactisch Deel Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 9
4 Tactische afspraken Het reguliere beheer en onderhoud van het watersysteem is erop gericht dat het watersysteem voldoet aan zijn functie ten aanzien van de wateraanvoer, doorvoer en afvoer. Het betreft niet alleen het beekprofiel, maar ook passieve en actieve kunstwerken die hier in aanwezig zijn. Afhankelijk van neerslag en verdamping (seizoenen) wordt het beheer en onderhoud uitgevoerd bestaande uit profielonderhoud, maaionderhoud, regulatie wateraanvoer, instellen stuwen en gemalen, gebiedsinspecties, inspecties op kritische punten en reiniging krooshekken. Beheer en onderhoud is geen strak keurslijf maar dynamisch van aard. Hierin is de kans van wateroverlast kaderstellend, evenals verdroging, ecologie, onkruidoverlast en bedrijfsmatigheid. 4.1 Scenario s wateroverlast Ondanks doelmatig beheer en onderhoud kan toch een calamiteit wateroverlast ontstaan. Hierin onderscheiden zich een aantal scenario s. 4.1.1 Regionale wateroverlast Op regionaal niveau kan wateroverlast kan ontstaan door een tekort aan verwerkingscapaciteit van het watersysteem bij een extreem wateraanbod door neerslag al dan niet in combinatie met kwelafvoer en/of plotselinge dooi. Binnen het vastgesteld beleid van Waterschap Peel en Maasvallei moet het watersysteem voldoen aan de provinciale normeringen van wateroverlast die zijn opgenomen in het Waterbeheerplan 2010-215. De volgende tabel geeft per POL-perspectief (Provinciaal Omgevingsplan Limburg) en grondgebruik zowel de provinciale normering van wateroverlast alsmede het door Waterschap Peel en Maasvallei beoogd beschermingsniveau. De normering is weergegeven in overstromingskans per jaar. In POL-perspectief Grondgebruik Provinciale normering wateroverlast Door het waterschap beoogd beschermingsniveau Geen norm P1 (EHS) Vnl. bos/natuurgebied, maar ook landbouwgebied (overwegend grasland) Geen norm P2 en P3 Landbouw (vnl. grasland langs SEF beken Geen norm Geen norm (beekdalen) binnen blauwe zones en alle bos/ natuurgebieden Landbouw (vnl. grasland langs SEF beken Geen norm 1 : 10 buiten blauwe zones Overig Landbouwgebied (overwegend 1 : 10 1: 10 grasland) P4 en P5 Landbouwgebied (overwegend akkerbouw) 1 : 25 1 : 25 (vitaal Concentratiegebieden en projectvestigingen 1 : 50 1 : 50 landbouwgebied) glastuinbouw Grootschalige verblijfsrecreatiecomplexen met Niet apart 1 : 50 permanente voorziening (vakantiehuisjes) beschreven P6, P7, P9, P10 Woonbebouwing, bedrijfsbebouwing, kantoren 1 : 100 1 : 100 (bebouwde en ziekenhuizen kernen) Particuliere tuinen, tuinhuisjes en ander Niet apart 1 : 25 objecten die niet bestemd zijn voor bewoning beschreven Oeverzones grenzend aan watergang Niet apart Geen norm beschreven P8 Stedelijk groen 1 : 25 1 : 25 Bron: Waterbeheerplan 2010-2015 Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 10
Het is van belang dat Waterschap Peel en Maasvallei duidelijk communiceert dat deze normering leidend is. Het is een beleidskeuze dat gebieden een beschermingsniveau hebben. Dit impliceert dat extreme buien, afhankelijk van POL-perspectief en grondgebruik, gebieden kunnen inunderen. Inundatie kan leiden tot wateroverlast. Verwerkingscapaciteit in beken wordt in het groeiseizoen beïnvloed door begroeiingsdichtheid. Het Strategisch Onderhoudsplan (Strategisch maaiplan) en het hieruit voortvloeiend Operationeel Onderhoudsplan geeft invulling in het beperken van begroeiingsdichtheid van het watersysteem. Binnen waterschap Peel en Maasvallei zijn knelpunten gesignaleerd waar het watersysteem niet voldoet aan de normering. Deze lijst met potentiële knelpunten (WB21 knelpunten) is tot stand gekomen door rekenkundige modellen van afdeling Kennis en Advies aangevuld met terreinkennis van de afdeling Beheer en Onderhoud Watersystemen (BOW) en staat weergegeven in bijlage 1. Ook zijn deze knelpunten in kaart gebracht en te zien in bijlage 2. Deze potentiële knelpunten zijn door Waterschap Peel en Maasvallei in 2011 geanalyseerd, geprioriteerd en worden daarna opgelost. Binnen Waterschap Peel en Maasvallei hebben we een actueel beeld actuele waterpeilen in ons watersysteem en grondwater. Door dit te combineren met actuele weersvoorspellingen (neerslagkans (%) en neerslaghoeveelheid (mm) is wateroverlast door een mogelijk tekort aan verwerkingscapaciteit tot op zekere hoogte voorspelbaar. 4.1.2 Lokale wateroverlast Ook kan er op lokaal niveau sprake zijn van een calamiteit wateroverlast. Deze kunnen ontstaan door: Niet functionerende actieve kunstwerken Om peil en debiet te reguleren maakt Waterschap Peel en Maasvallei gebruik van stuwen en gemalen (actieve kunstwerken). Bij disfunctioneren van actieve kunstwerken kan, plaatselijk, wateroverlast optreden. Verstoppingen Belemmeringen van waterdoorvoer in het watersysteem kunnen altijd en overal voorkomen. Het meest kwetsbaar voor verstoppingen in ons watersysteem zijn duikers en overkluizingen. Overkluizingen zijn voorzien van krooshekken. Maar ook krooshekken kunnen verstopt raken. 4.1.3 Wateroverlast als gevolg van Maashoogwater Bij Maashoogwater worden afsluiters in de waterkering dichtgezet. Gevolg is dat de natuurlijke afvoer van het watersysteem in de Maas niet meer plaats kan vinden. Dit wordt technisch opgelost door het water uit het watersysteem naar de Maas te pompen. Deze maatregel is opgenomen in het calamiteitenbestrijdingsplan Maashoogwater en is derhalve binnen calamiteitenbestrijdingsplan Wateroverlast niet uitgewerkt. 4.2 Leiding en coördinatie Wanneer we te maken hebben met lokale wateroverlast is het de taak van een Actiecentrum beperkt. Wateroverlast op lokaal niveau wordt veroorzaakt door verstoppingen of niet functionerende kunstwerken en is op Actieteam niveau relatief snel op te lossen. Het Actieteam bestaat in elk geval uit: Regiomanager Regiobeheerder Regioplanner Administratieve ondersteuning Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 11
4.3 Melding Meldingen en alarmeringen van regionaal en lokaal wateroverlast komen binnen via: 48 uurs neerslagvoorspelling TMX meldsysteem gemalen en meetstuwen Burger Vuilwaterwacht Rijkswaterstaat Waterwacht WPM Medewerkers WPM 4.4 Alarmering en Opschaling Wateroverlast op regionaal niveau ontstaat door een tekort aan verwerkingscapaciteit van het watersysteem bij een extreem wateraanbod door neerslag al dan niet in combinatie met kwelafvoer en/of plotselinge dooi. Dit redelijkerwijs voorspelbaar en derhalve kunnen we een diverse stadia aanbrengen. Organisatie Coördinatie fase Omschrijving Lijn Regulier werk Dagelijkse activiteiten Lijn Fase 1 Verhoogde waakzaamheid Calamiteit Fase 2 Dreigende wateroverlast Calamiteit Fase 3/4 Daadwerkelijke wateroverlast Op dit moment is er een neerslagvoorspelling (kans en hoeveelheid) voor ons beheersgebied operationeel. De neerslagvoorspellingen worden elk uur geactualiseerd. Bovendien hebben we de beschikking over actuele meetgegevens (Maatgevende afvoeren) van het watersysteem. Fase 1 Fase 2 Fase 3/4 treedt in werking bij Maatgevende Afvoer (MA) van 100% (T=1) treedt in werking bij MA van 140% (T=10) of bij een neerslagvoorspelling voor komende 48 uur van T=10. Lokaal kan er een peilalarm plaats vinden, gemeld door TMX systeem treedt in werking bij inundatie watersysteem Meldingen in MA T=1 en T=10 en 48-uurs neerslagvoorspellingen van T=10 worden gemeld bij: Gebiedsbeheerder Noord Gebiedsbeheerder Zuid Meetnetbeheerder Waterwachtdienst Monitoringswacht De neerslaghoeveelheid (neerslagkans uitgedrukt in procenten en de neerslaghoeveelheid in mm waterschijf) is tot op zekere hoogte voorspelbaar. Door middel van een rekenmodel is dit in relatie te brengen met de actuele waterafvoer en oppervlaktewater- en grondwaterpeilen in ons beheersgebied. Een nauwkeurige voorspelling van inundatie in ons watersysteem zou hierdoor mogelijk zijn. Momenteel is de haalbaarheid van een dergelijk systeem in onderzoek. 4.5 Voorlichting Het team communicatie van de afdeling Bestuurlijke Ondersteuning en Communicatie zal met ingang van fase 1 een internetbericht bericht opstellen met een aankondiging van een dreigende inundatie en daarmee wateroverlast. Daarnaast zal op proactieve wijze gecommuniceerd worden richting gemeenten door team Communicatie. 4.6 Informatievoorziening Om tijdens stadium 2 een goed beeld te krijgen van de inundatie zullen indien mogelijk luchtfoto s worden gemaakt. Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 12
4.7 Luchtopnamen Om een beeld te krijgen van de grootte (effect) van de inundatie uit een wateroverlastcalamiteit maken we gebruik van luchtopnamen. Gelet op de artikelen 2 en 3 van het Besluit Luchtfotografie (Stb. 1959, 329) is voor het maken van luchtopnamen een luchtopnamevergunning nodig. Binnen Waterschap Peel en Maasvallei is deze vergunning is verleend door Ministerie van Defensie Sectie Luchtfotografie voor de duur van 2 jaar aan een tweetal medewerkers van de afdeling Vergunningen en Handhaving. 4.8 Nazorg De nazorgfase is met name gericht op een goede afhandeling van de calamiteit. Belangrijkste zaken zijn communicatie, schade afhandeling en evaluatie. Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 13
C Operationeel Deel 5 Operationele uitwerking Het operationeel deel van het calamiteitenbestrijdingsplan Wateroverlast is niet in dit handboek opgenomen. Het betreft detailinformatie die gericht is op de uitvoering van vastgestelde bestrijdingsmaatregelen. Indien u denkt deze informatie nodig te hebben kunt u in overleg treden met: Peter Roefs, peter.roefs@wpm.nl Hij zal u vraag beoordelen en indien noodzakelijk aanvullende gegevens beschikbaar stellen. Calamiteitenbestrijdingsplan wateroverlast, versie 7.1, september 2012 14