Sainctelettesquare 19 1000 Brussel Tel. : 02 204 08 00 - Fax : 02 204 08 09 info@kunstenloket.be www.kunstenloket.be WERKINGSVERSLAG 2011 Brussel maart 2012
INHOUD 1. Voorwoord 2. Missie en kerntaken 3. Raad van Bestuur en Algemene Vergadering Vergaderingen Ontslag en benoeming leden Samenstelling Algemene Vergadering Leden Raad van Bestuur 4. Werking Advies en consult Informatieverstrekking Opleiding Specifieke projecten Netwerking 5. Medewerkers Personeel Vrijwilligers 6. Communicatie en databankmanagement 7. Huisvesting en locaties 8. Financieel Bijlagen
1. VOORWOORD Ook in 2011 kregen heel wat kunstenaars en creatieven informatie en persoonlijk advies van het Kunstenloket. Zij konden er terecht voor zakelijk en juridisch advies. Tevens werd heel wat opleiding verstrekt. Scholen en andere organisaties nodigden het Kunstenloket uit om hierover lessen op maat te geven. Het Kunstenloket bleef evoluties opvolgen in materies zoals: het statuut van de kunstenaar, fiscaliteit, auteursrechten, verblijfsrecht, contracten, management enz. Hierbij werd, zoals steeds, gezocht naar een pragmatische benadering met oog voor implicatie in de dagelijkse praktijk. Een goede interactie met andere actoren (verschillende overheden, steunpunten, belangenverenigingen, enz.) en waar nodig of gewenst vorming van de eigen medewerkers, zorgden er voor dat de verstrekte informatie degelijk en up-to-date bleef. De veelheid aan informatie op de website werd up-to-date gehouden. Omdat ook hoe langer hoe meer anderstaligen de weg naar het Kunstenloket vinden, werden nog meer documenten en teksten vertaald naar het Frans en het Engels. Omdat niet alleen elke discipline maar ook ieders situatie uniek is, bleven de medewerkers van het Kunstenloket ter beschikking staan voor individueel advies. De infozoeker werd m.a.w. begeleid bij de praktische toepassing van de informatie in zijn/haar concrete situatie. Deze eerstelijnshulp werd geboden op afspraak via telefoon, skype en consultaties. Uit de dagelijkse praktijk blijkt dat voor het Kunstenloket, naast de opdrachten die al worden opgenomen, nog heel wat werk is weggelegd: het zakelijk denken inhoud geven en professionaliseren, verdere kennisontwikkeling en -deling m.b.t. zakelijke, juridische en financiële aspecten, internationale mobiliteit, aanbieden van zakelijke aspecten in de opleidingen, individuele begeleiding van kunstenaars op langere termijn (coaching), uitdiepen auteursrecht en bescherming intellectuele eigendom, meepraten en denken over ondernemerschap in de creatieve sectoren, enz. Eind 2011 werd de nieuwe samenwerkingsovereenkomst met de Vlaamse Gemeenschap een feit. Hierdoor groeien de subsidies van 389.000 EUR naar 564.000 EUR op jaarbasis en kan de werking van het Kunstenloket worden geoptimaliseerd. Om tegemoet te komen aan de groeiende complexiteit van de vraagstelling op diverse domeinen zullen meer consulenten worden aangesteld. 1
2. MISSIE EN KERNTAKEN VAN HET KUNSTENLOKET Missie: Kunstenloket vzw is het aanspreekpunt voor zakelijk en juridisch advies voor kunstenaars en creatieven. De kerntaken van het Kunstenloket zijn: informatieverstrekking en consultatie inzake de zakelijke en juridische aspecten van de artistieke activiteiten; begeleiding en opvolging van de implementatie van het statuut van de kunstenaar; organiseren en stimuleren van vormings- en opleidingsprojecten om kunstenaars/creatieven op zakelijk vlak te professionaliseren, duurzaam zelfstandig ondernemen te bevorderen, en om de cultuur van levenslang leren te stimuleren. 2
3. RAAD VAN BESTUUR EN ALGEMENE VERGADERING VERGADERINGEN De Raad van Bestuur kwam in 2011 vijf keer samen. De voornaamste onderwerpen ter bespreking en beslissing waren: - opvolgen van activiteiten i.v.m.: o de samenwerkingsovereenkomst met de Vlaamse Gemeenschap 2011-2015 o de culturele en creatieve industrieën o het oprichten van een nieuwe rechtspersoon o het opzetten van een loonsecretariaat en managementkantoor o het pilootproject coaching - personeelsaangelegenheden o ontslag en vervanging van consulent en medewerker onthaal o uitbreiding van de personeelsploeg - budgetopvolging, subsidies, opmaak begroting - contacten met de overheid o kabinet De Lille i.v.m. het opzetten van een uniek Brussels aanspreekpunt voor kunstenaars o kabinet Schauvliege en IVA Kunsten en Erfgoed i.v.m. de evolutie in de werking, de nieuwe samenwerkingsovereenkomst en de oprichting van de nieuwe rechtspersoon - samenstelling Algemene Vergadering en Raad van Bestuur - De Algemene Vergadering kwam één keer samen op 15/03/2011, met op de agenda de volgende punten: - goedkeuring verslag A.V. dd 16 maart 2010 - ontslag en benoeming leden - bespreking werkingsverslag 2010 - goedkeuring rekeningen 2010 - goedkeuring begroting 2010 - kwijting van de bestuurders - rondvraag 3
ONTSLAG EN BENOEMING LEDEN Het ontslag van Van Braeckevelt Bram als lid van Algemene Vergadering ging in per 17/02/2011. Als zijn vervanger werd Lycke Tim voorgesteld. De werknemersgroep ging akkoord met de voorgestelde vervanging. Het ontslag van Rombaut Caroline als lid van Algemene Vergadering ging in per 16/03/2011. Als haar vervanger werd Touchant Filip voorgesteld. De steunpuntengroep ging akkoord met de voorgestelde vervanging. De hoger genoemde personen werden door de Algemene Vergadering als lid van de vzw Kunstenloket aanvaard. SAMENSTELLING ALGEMENE VERGADERING (PER 31/12/2011) Leden voorgedragen door de erkende werkgeversorganisaties: Andries Ann, Corthouts Paul, Dejonghe Liesbeth; Leden voorgedragen door de steunpuntengroep: Eggermont Sam, Touchant Filip, Wellens Nicole; Leden voorgedragen door de erkende werknemersorganisaties: Le Compte Servaas, Muylaert Laurette, Lycke Tim; Onafhankelijke deskundigen: De Smet Chantal, Garabedian Mekhitar, Kolacny Stijn, Terny Gert, Vandenbroucke Julie. Voorzitter: Kolacny Stijn LEDEN RAAD VAN BESTUUR (PER 31/12/2011) Corthouts Paul, De Smet Chantal, Kolacny Stijn, Le Compte Servaas, Muylaert Laurette, Terny Gert, Vandenbroucke Julie, Wellens Nicole. Voorzitter: Kolacny Stijn. 4
4. WERKING Jaarplan De dagelijkse werking van het Kunstenloket wordt vastgelegd in een activiteitenschema per jaar: het jaarplan. Daarnaast is er aandacht voor de toekomst. Het is nodig om in te spelen op trends en evoluties i.v.m. nieuwe manieren van werken en zich organiseren als creatieveling. Het Jaarplan geeft een beeld van de voorziene activiteiten. In een jaarplan kan niet alles worden opgesomd. Er wordt nogal wat ad hoc op het Kunstenloket een beroep gedaan. Door de stijgende naamsbekendheid nemen meer en meer kunstenaars en creatieven contact op. Ook scholen met een artistieke finaliteit hebben hun weg gevonden. Regelmatig zijn er vragen van kabinetsmedewerkers, parlementairen, diverse administraties, pers, Een schema van het jaarplan werd als bijlage opgenomen aan de samenwerkingsovereenkomst met Vlaamse Gemeenschap Cultuur. Aan het Kunstenloket kunnen ook vanuit de overheid bijkomende opdrachten, die buiten de lopende samenwerkingsovereenkomst vallen, worden gegeven, als hiertoe door de bevoegde minister ook in de nodige bijkomende middelen wordt voorzien. ADVIES EN CONSULT 1 Het Kunstenloket geeft zakelijk en juridisch advies aan kunstenaars en creatieven. De onderwerpen die aan bod komen zijn onder andere: positionering van de ondernemende kunstenaar, boekhouding, auteursrechten, communicatie en promotie, strategisch plannen, enz. Voor een aantal zaken dient de nodige expertise buiten het Kunstenloket te worden gezocht. Zo is maandelijks op een vaste dag een fiscalist aanwezig. Daarnaast kunnen jaarlijks gedurende 2 dagen kunstenaars en creatieven zich laten bijstaan in het opmaken van hun belastingaangifte Het advies wordt op 2 manieren gegeven: Telefonisch advies (op afspraak) Elke maandag en donderdag werden korte, concrete zakelijke vragen telefonisch geanalyseerd en beantwoord door de consulenten 1 Voor cijfers i.v.m. aantal aanwezigen en personen die op het Kunstenloket in 2011 een beroep deden, Zie bijlage 1: Overzicht aantal contacten in 2011 5
Consultatie (op afspraak) Kunstenaars/creatieven en organisaties met uitgebreide vragen en complexe problemen, konden een afspraak maken. Een uur lang konden ze met een consulent ingaan op hun persoonlijke situatie. De consultaties vonden plaats in Antwerpen, Gent en Brussel. Ook consultatie via skype was mogelijk. INFORMATIEVERSTREKKING Website www.kunstenloket.be is een bron van zakelijke en juridische informatie, die een eerste antwoord biedt op veelgestelde vragen. De website wordt permanent geactualiseerd. De juridische documentatie wordt up to date gehouden. De teksten over boekhouding, transport van artistieke goederen, organisatievormen, auteursrechten en nevenrechten, BTW en belastingen, werden up to date gehouden door experten ter zake. Zij volgen de wetgeving binnen hun vakgebied op de voet en signaleren elke verandering. Binnen het luik ondernemen werden alle teksten i.v.m. promotie van creatief werk vertaald naar het Frans en het Engels. In 2011 werden onder het luik Documenten verschillende modelcontracten en -clausules toegevoegd: - Clausules i.v.m. overdracht van rechten - Clausule geheimhouding precontractuele fase - Cofinanciering (podiumkunsten) - Coproductie (podiumkunsten) - Creatieopdracht (beeldend kunstwerk) - Samenwerking bij een artistiek project - Samenwerking vastgelegd in een raamcontract - Overeenkomst met een boekingskantoor - Managementovereenkomst Brochures Er werden geen nieuwe brochures uitgegeven. Er werd meer energie gestopt in het optimaliseren van de website. Wel werd de drietalige brochure over Kunstenaarsstatuut herdrukt en verspreid en werd de brochure over positionering herwerkt. Verder werden alle brochures naar PDF omgezet en beschikbaar gezet op de website. 6
Meet & Greet. Met de Meet & Greets wil het Kunstenloket een ontmoetingsplaats en - moment aanreiken waar kunstenaars rechtstreeks in contact komen met een aantal spelers in het veld die in de ontwikkeling van hun loopbaan een rol kunnen spelen. De organisaties en personen vanuit de sector stellen zich kort voor waarna de kunstenaar de kans krijgt tot een informeel gesprek met deze mensen. - 07/12/2011: Meet & Greet Beeldende kunsten Internationaal OPLEIDING Het Kunstenloket organiseert opleiding voor het eigen cliënteel. Maar ook scholen en andere organisaties kunnen een beroep doen op het Kunstenloket voor het organiseren van opleiding op maat of consultaties voor hun eigen doelgroep. Deze opleiding op maat en consultatiemomenten zijn betalend: 150 euro per dagdeel voor scholen en 300 euro voor andere organisaties, excl. verplaatsingskosten. Op eigen initiatief Stratego voor kunstenaars (traject) Tijdens deze workshop werden technieken en tools uit de economische wereld toegepast op de kunstenaarspraktijk. De verschillende onderdelen van een ondernemingsplan werden behandeld. De interactieve en individuele werkwijze liet de deelnemers toe praktisch aan de slag te gaan om een eigen ondernemingsplan uit te werken. Er werd eveneens dieper ingegaan op een aantal praktische tools en technieken die een meerwaarde bieden om je als kunstenaar beter te positioneren binnen de sector. Programma - Deel 1: De Missie: hoe formuleer je kernachtig je artistieke droom? - Deel 2: Het Marketingplan: hoe speelt de kunstenaar in op de wensen en mogelijkheden van zijn doelgroepen? - Deel 3: Het Organisatieplan: hoe gaat de kunstenaar zijn werk aanpakken? - Deel 4: Het Financieel plan: hoe vertaalt één en ander zich in euro s? 7
Deze reeks workshops werd in 2011 driemaal georganiseerd. Reeks 1: 28/02/2011; 14/03/2011; 28/03/2011; 02/05/2011 Reeks 2: 26/05/2011; 09/06/2011; 30/06/2011; 12/09/2011 Reeks 3: 17/10/2011; 24/10/2011; 30/10/2011; 21/11/2011 Docent: François De Heel (lic. T.E.W. en professioneel fotograaf) Het auteursrecht De essentie van het auteursrecht werd toegelicht met oog voor de praktijk. Volgende vragen kwamen aanbod: Wat is auteursrecht? Wie en wat wordt door het auteursrecht beschermd? Moet ik iets doen om mijn werken te beschermen? Moet ik bijvoorbeeld mijn liedjesteksten bij Sabam deponeren? Wat te doen bij schending van auteursrechten? Wat moet ik doen, als ik merk dat mijn artikel wordt gebruikt op een website? Wat is het voordeel om aan te sluiten bij een beheersvennootschap? 18/03/2011: Brussel Docent: Katrien Van der Perre (jurist SACD/Scam, praktijkassistent UG, docent RITS) Coproductie overeenkomsten Deze infosessie ging specifiek in op wat nu precies een coproductie is en welke verschillende vormen van coproducties er bestaan. (cofinanciering, ter beschikking stellen van locaties, materiaal of personeel,...). De samenwerkingsmodellen die in de praktijk het meest voorkomen werden overlopen en er werd nagegaan waaraan je moet denken als je een coproductie overeenkomst opmaakt. Verder werd ingegaan op de financiële afhandeling en eventuele problemen die kunnen opduiken,vb. wat als één organisatie btw-plichtig is, en de andere niet? 25/03/2011: Brussel Docent: Els Vanheusden (advocaat Nietvelt, Van Hove, Van Heusden) Zelfpromotie voor kunstenaars (traject) Deze interactieve workshop richtte zich tot individuele kunstenaars die op een gestructureerde manier meer werk willen maken van promotie om zo hun naamsbekendheid te verhogen. De verschillende onderwerpen werden ingeleid door een korte theoretische omkadering. In hoofdzaak was deze workshop toegespitst op de individuele artistieke praktijk van de deelnemers. 8
Programma: Onderwerp 1: de artistieke identiteit - algemene omkadering van het begrip - toepassing op de individuele praktijk Onderwerp 2: bepaling van de positie binnen het artistieke veld - korte theoretische introductie over het belang van positionering technieken - toepassing op de individuele praktijk Onderwerp 3: de gerichte promotiestrategie - publiek, prijs, plaats & promotie - toepassing op de individuele praktijk Deze reeks workshops werd in 2011 tweemaal georganiseerd. Reeks 1: 8, 15 en 29/04/2011 Reeks 2: 7, 10 en 11/10/2011 Docent: Kathleen Deboutte (consulent Kunstenloket) Bekendmaking van je artistiek project Deze opleiding ging dieper in op de communicatie naar het grote publiek toe. Volgende onderwerpen en vragen kwamen aan bod: Communicatie is één van de belangrijkste middelen om (h)erkenning te zoeken voor je project. Een goed beheer van je externe relaties is dan ook noodzakelijk als je een platform wil creëren voor je project. Hoe je doelgroepen bepalen en welke kanalen inzetten om het publiek warm te maken? Aan welke aspecten moet je denken om jouw project succesvol te communiceren naar het publiek? Hoe bouw je een communicatieplan op? Een en ander werd toegelicht aan de hand van een casestudie. 06/05/2011: Brussel Docent: Tatjana Bonne (communicatieverantwoordelijke - Theater aan Zee) Het beheer van digitale rechten Deze workshop rondom digitale rechten ging over beschermen van je werken in een digitale omgeving, zoals hergebruik van data en beeld en geluid, wat is Creative Commons, enz. Verder kwam ook het respecteren van de rechten van de werken van anderen aan bod: wat mag je met het materiaal van een ander doen in je eigen situatie? 18/05/2011 en 30/05/2011: Brussel Docent: Didier Deneuter (advocaat Modo Law) 9
Time management voor kunstenaars (TRAJECT) In deze interactieve opleiding werd inzicht gegeven in de basics van time management en wat verantwoord omgaan met tijd betekent voor een creatieveling. Er werd geanalyseerd welke soorten tijd er ter beschikking zijn, en wat er daarmee zou kunnen gedaan worden. Een aantal basiselementen zoals realistische plannen en opvolgen werden besproken. Tijdsbestedinggedrag, tijdrovers en valkuilen werden bekeken. Er werd een basis en enkele technieken aangereikt om nee te leren zeggen tegen de dingen die tijd zomaar opeten. Deze reeks werd in 2011 tweemaal georganiseerd. Reeks 1:27/05/2011; 10/06/2011: Brussel Reeks 2:14/10/2011; 21/10/2011: Brussel Docent: Els Deboutte (zaakvoerder Elsewhere Consulting, master bedrijfspsychologie en master in de muziek) ABC van de BTW In deze opleiding werd een overzicht gegeven van wat BTW nu eigenlijk is en hoe je er mee moeten omgaan. Volgende vragen kwamen aan bod: Wanneer moet ik BTW aanrekenen? Wie moet BTW aanrekenen. Hoeveel BTW moet ik aanrekenen en kan dat ook verschillen? enz. Aan de hand van duidelijke voorbeelden werd de BTW problematiek uitgeklaard. 18/05/2011 en 30/05/2011: Brussel Docent: Kathleen Deboutte (consulent Kunstenloket) VZW of Vennootschap? In de afweging of men zijn artistieke/creatieve activiteiten wenst te organiseren als vereniging (VZW) of vennootschap (BVBA, NV, CVBA,... ), dient men rekening te houden met verschillende aspecten. Tijdens de sessie kregen de deelnemers een duidelijk beeld krijgen van de voor- en nadelen van de verschillende rechtspersonen die men kan oprichten. 20/09/2011: Brussel Docent: Koen Byttebier (Prof. Vennootschapsrecht VUB) Het statuut van de kunstenaar (overzicht) Tijdens dit overzicht kwamen de basisprincipes van het statuut van de kunstenaar aan bod. De consulent van het Kunstenloket verschafte informatie over de combinatie van een artistieke activiteit met een werkloosheidsuitkering, de kleine vergoedingsrege- 10
ling voor kunstenaars, de tewerkstelling met een SBK, BTW en inkomstenbelastingen. 11/10/2011: Brussel Docent: Julie Van Elslande (consulent Kunstenloket) Boekhouding voor de zelfstandige kunstenaar Deze workshop bood een introductie in de basisbegrippen van de boekhouding. In deze praktijkgerichte vorming kregen kunstenaars meer inzicht in hun eigen boekhouding. Volgende vragen kwamen o.a. aan bod: Welke dagboeken moet ik bijhouden? Wat is een balans? Wat is een resultatenrekening? Welke gegevens moeten er op een factuur staan? Wat is een inventaris? 13/10/2011 Docent: Koen Huygebaert (accountant- HVCO) Contractonderhandeling voor kunstenaars Werken zonder samenwerken is niet denkbaar. Of het nu een productiehuis, platenmaatschappij, galerie of gewoonweg een collega betreft: er komt een moment waarop de financiële en andere voorwaarden van een samenwerking ter sprake komen. Als individueel kunstenaar voel je je soms in een wankele positie wanneer je aan de onderhandelingstafel zit. Wat betekenen al die termen in een contract? Waar zet je eigenlijk je handtekening onder? En vooral: kan je betere voorwaarden bedingen, en hoe? In deze praktische workshop maakten de deelnemers kennis met enkele onderhandelingstechnieken. Aan de hand van een simulatie met feedback konden ze hun vaardigheden aanscherpen. 08/11/2011: Brussel Docent: Didier Deneuter (advocaat Modo Law) BTW internationaal In deze opleiding werd er verder gebouwd op het ABC van de BTW. Door een globalisering van de artistieke sector komt men veel meer in aanraking met de BTW problematiek in het buitenland. Volgende vragen kwamen aan bod: Als ik in het buitenland exposeer moet ik dan Belgische BTW aanrekenen of de BTW van het land waar ik werk? Ik koop een werk uit het buitenland welke BTW wordt mij aangerekend? Moet ik BTW betalen als ik in een EU-land ga werken of verkoop? Kan ik buitenlandse BTW ook terugvorderen? 10/11/2011: Brussel Docent: Koen Huygebaert (accountant - HVCO) 11
Werkloosheidsuitkering voor kunstenaars: het einde van een tijdperk? In oktober 2011 verzond de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) een nieuwe 'infobrief voor kunstenaars'. Daarin werden de toepassing van de regels voor kunstenaars verfijnd en verder geinterpreteerd. De nieuwe infobrief wekte een aantal vragen op. Wie kan nog van welke voordelen genieten?, Hoe werkt dit in de praktijk? enz. In deze infosessie lichte het kunstenloket de nieuwe stand van zaken toe. 14/11/2011: Brussel Docent: Kathleen Deboutte (consulent Kunstenloket) Creatief omgaan met Sociale Media (Traject) Twitter, Facebook, Linkedin, Google+,... zijn niet meer wegdenken uit het dagelijkse leven. In deze workshop werden de begrippen, mogelijkheden en valkuilen van de zgn. social media besproken. De workshop was gesneden op maat van de kunstenaar/creatieveling die zich ook via deze weg wil promoten. Onderwerpen waren: - Sociale media: to be or not to be? - Kenmerken social media: S.O.C.I.A.L - Door het bos de bomen: verkennen van het Social Media landschap - Twitter/Facebook/linkedin doeltreffend inzetten - Stappenplan voor het gebruik van Social Media Dit alles werd voorzien van vele praktische voorbeelden, specifiek gericht op de kunstenaar/creatieveling. 09/12/2011, 16/12/2011: Brussel Docent: Stefaan Lammertyn (ondernemer en auteur van "Succesvol met Sociale Media".) Op maat voor scholen Om kunstenaars in opleiding voldoende te informeren over de zakelijke aspecten van de artistieke beroepspraktijk, werden er in 2011 26 opleidingen met verschillende onderwerpen gegeven in kunstscholen. Artesis Hogeschool Antwerpen, Koninklijk Vlaams Conservatorium, richting Muziek Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar 11/01/2011 12
Hogeschool Gent, KASK, postgraduaat Tebeac Onderwerp: Inkomensbelasting en BTW 27/01/2011 Stedelijke Academie voor Schone Kunsten Lier, opleiding gericht naar de docenten Onderwerp: Het vergoeden van artistieke prestaties naast doceren 31/01/2011 Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen, dep. Sint Lucas Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar 02/02/2011 Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen, dep. Sint Lucas Onderwerp: Werken met een SBK 02/02/2011 Hogeschool Gent, KASK, postgraduaat Tebeac Onderwerp: Auteursrecht 03/02/2011 Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen, dep. Sint Lucas Onderwerp: Sociale zekerheid en arbeidsrecht 08/02/2011 Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen, dep. Sint Lucas Onderwerp: Basisbeginselen rond verzekeringen 16/02/2011 Erasmus Hogeschool Brussel, RITS, Onderwerp: Zakelijk beleid: het statuut, contracten, enz. 22/02/2011 Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen, dep. Sint Lucas Onderwerp: Zelfpromotie van de kunstenaar 23/02/2011 Erasmus Hogeschool Brussel, RITS, Onderwerp: Zakelijk beleid: het statuut, contracten, enz. 24/02/2011 Sabbattini, Antwerpen Onderwerp: Fondsenwerving 03/03/2011 Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen, dep. Sint Lucas Onderwerp: Inkomensbelasting en BTW 16/03/2011 13
Artesis Hogeschool Antwerpen, Koninklijk Vlaams Conservatorium, richting Podiumkunsten Onderwerp: Sociale zekerheid en arbeidsrecht en Belastingen 21/03/2011 Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen, dep. Sint Lucas Onderwerp: Auteursrechten 23/03/2011 Artesis Hogeschool Antwerpen, Koninklijk Vlaams Conservatorium, richting Podiumkunsten Onderwerp: Arbeidsrecht (individueel en collectief) en Belastingen 28/03/2011 Provinciale Hogeschool Limburg, PHL Hasselt richting Muziekmanagement Onderwerp: Sociale zekerheid en Belastingen 21/03/2011 Artesis Hogeschool Antwerpen, Koninklijk Vlaams Conservatorium, richting Podiumkunsten Onderwerp: Werken in het buitenland 04/04/2011 Artesis Hogeschool Antwerpen, Koninklijk Vlaams Conservatorium, richting Podiumkunsten Onderwerp: Organisatievormen 02/05/2011 Artesis Hogeschool Antwerpen, Koninklijk Vlaams Conservatorium, richting Podiumkunsten Onderwerp: Auteurs- en nevenrechten 09/05/2011 Hogeschool voor Wetenschap en Kunst, Sint-Lukas Brussel Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar 11/05/2011 Artesis Hogeschool Antwerpen, Koninklijk Vlaams Conservatorium, richting Podiumkunsten Onderwerp: Contracten en contractonderhandeling 16/05/2011 Brugge Businessschool, Expertclasses Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar 06/12/2011 14
Brugge Businessschool, Expertclasses Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar 13/12/2011 Hogeschool Gent, KASK, richting Beeldende vormgeving Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar 15/12/2011 (2x) Op maat voor andere organisaties. Het Kunstenloket wordt regelmatig uitgenodigd door andere organisaties om een opleiding of consultaties te geven voor hun leden en/of doelgroep. De opleidingen worden aangepast aan de specifieke vragen van de organisatoren en deelnemers. In 2011 werden consulenten van het Kunstenloket 13 keer uitgenodigd. ARA Roubaix Frankrijk Onderwerp: Werken in het buitenland 22/01/2011 CC GENK Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar en BTW 31 /01/2011 CC GENK Onderwerp: Positionering in de markt 07/02/2011 CC GENK Onderwerp: Ondernemerschap voor de kunstenaar 14 /02/2011 VDAB GENT Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar 03/03/2011 CREATIEF SCHRIJVEN Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar 14/05/2011 DESIGN VLAANDEREN Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar, opportuniteiten voor designers? 19/05/2011 MEDIADESK Onderwerp: Marketing van je project 13/10/2011 15
VDAB AALST Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar 24/10/2011 LA MALTERIE, Lille Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar 16/11/2011 KUNSTWERK(T) Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar en basisvragen rond de kleine vergoedingsregeling voor kunstenaars 21/11/2011 VDAB ANTWERPEN Onderwerp: Het statuut van de kunstenaar 22/11/2011 VDAB Hoofdkantoor (traject, loopt door in 2012) Onderwerp: Opleiding voor VDAB consulenten gericht naar kunstenaars (dedicated consulenten) 25/11/2011 Lesmodules De vraag vanuit de hogescholen, academies en organisaties naar informatie en gastcolleges is de voorbije jaren toegenomen. De optie van het Kunstenloket is om niet op het einde van het laatste jaar de studenten te informeren, maar de zakelijke aspecten van de beroepspraktijk in te bedden in de loop van het normale curriculum. Hierom werd een pakket van lesmodules ontwikkeld. Hogescholen, academies en organisaties kunnen deze lessen aanreiken aan hun doelgroepen. SPECIFIEKE PROJECTEN Zin om aan het roer te staan? Het Kunstenloket organiseerde in 2011 tweemaal dit meerdaagse starterpakket voor aspirant zakelijk leiders in de culturele sector. Gedurende vijf dagen werden verschillende experts en praktijkdeskundigen aan het woord gelaten om via theoretisch onderbouwde, maar praktijkgerichte sessies in te gaan op de specifieke competenties van een zakelijke leider binnen een culturele organisatie. Tijdens de slotreceptie konden de deelnemers daarenboven kennis maken met een aantal belangrijke actoren in het kunstenlandschap waaron- 16
der kunstensteunpunten, werkgeversorganisaties, sociale fondsen, De summer- en winterschool richtte zich tot: personen met enige praktijkervaring binnen de kunstensector, die een leidinggevende functie ambiëren; kunstenaars die zich willen om- of bijscholen met het oog op het beheer van hun eigen project of organisatie; personen met ervaring in een andere sector die zich wensen te specialiseren in zakelijke leiding van culturele organisaties of projecten. Kandidaat-deelnemers werden geselecteerd op basis van hun profiel en motivatie Summerschool: 20/06/2011 t.e.m. 24/06/2011 Winterschool: 14/11/2011 t.e.m. 18/11/2011 Docenten: Kathleen Deboutte, Greet Souvereyns en Julie Van Elslande (consulenten Kunstenloket), Kathleen Weyts (afdelingshoofd Publiekswerking & Communicatie Muhka) Hugo Vanden Driessche (algemeen directeur Kaaitheather), Eric Krols (zakelijk leider Muhka), Didier Deneuter (Advocaat Modo Law), Tatjana Bonne (communicatieverantwoordelijke Theater aan Zee), Koen Van Dijck (management consulent), Liesbeth Dejonghe (directeur oko), Koen Byttebier (Prof. vennootschapsrecht VUB) VAF crash course Het Kunstenloket organiseerde een crash course in filmbeheer in samenwerking met het Vlaams Audiovisueel Fonds. Doel was de zakelijke kant van het filmmaken te belichten. In vier dagen werden er een aantal praktische modules doorlopen i.v.m. alle aspecten van filmmanagement: van statuten en budgetten tot contracten en public relations. 19 t.e.m. 23/09/2011 Docenten: Kathleen Deboutte (consulent Kunstenloket), Dries Phlypo (producent), Katrien Van der Perre (jurist SACD/ Scam, praktijkassistent UG; docent RITS), Nino Lombardo (producent), Christian De Schutter (Directeur Flanders Image), Bert Lesaffer (assistent Mediadesk), Didier Deneueter (advocaat Modo Law), Hans Van Nuffel (regisseur) 17
Internationale mobiliteit van de kunstenaar In 2008 werd het Kunstenloket uitgenodigd om mee te werken aan Practics een driejarig internationaal project gesteund door de Europese unie. Practics heeft als doel informatie te verstrekken bij grensoverschrijdend werken in de culturele sector. Eind november werd het project afgerond. Het eindrapport : Practics: a pilot project for cultural mobility is te lezen op onze website. Een van de voornaamste resultaat is de ontwikkeling van een kwaliteitscharter voor organisaties die informatie verstrekken m.b.t. internationale mobiliteit in de culturele sector (p.12 van het rapport). Door te participeren aan Practics kreeg ons internationaal netwerk vorm en kreeg het Kunstenloket meer bekendheid als aanspreekpunt voor internationale mobiliteit van en naar België. Ook werd het mogelijk/noodzakelijk om delen van onze website te vertalen naar het Frans en het Engels. In oktober 2011 werd door 11 organisaties een nieuw project Practics 2 ingediend. Practics 2 voorziet een duurtijd van 2 jaar met aanvang in mei 2012. Het opzet van dit project is o.a. in andere lidstaten van de EU ook infopunten i.v.m. internationale mobiliteit op te zetten. Het Kunstenloket wenst ook in dit project participeren. Inmiddels is bekend dat de het project niet werd weerhouden. Coaching voor individuele kunstenaars Bij Ministerieel Besluit van 1 december 2010 werd aan het Kunstenloket een aanvullende subsidie van 31.000 Euro toegekend voor het ontwikkelen en uitvoeren van een coachingstraject voor kunstenaars. Er werd beslist dit pilootproject in 2011 te realiseren. Het project was in handen van Kathleen Deboutte, consulent bij het Kunstenloket. Vooraleer met de eigenlijke coaching op individuele basis van start te gaan, namen de kunstenaars deel aan een driedaagse gezamenlijke vormingssessie waarbij een pakket aan zakelijke basiskennis werd aangereikt. Op basis van een individueel oriënteringsgesprek werd dan een individueel begeleidingstraject uitgewerkt. Er werd gewerkt met 8 kunstenaars uit verschillende disciplines. Aan het Agentschap Kunsten en Erfgoed werd begin november 2011 een verslag van het project bezorgd. De conclusies zijn opgenomen in bijlage 2. Oprichting nieuwe rechtspersoon Deze werd in januari 2012 opgericht onder vorm van een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid: Upwards cvba 2 Bijlage 2: Pilootproject coaching:conclusies 18
In de loop van 2011 werd op de Raad ven Bestuur van het Kunstenloket verschillende malen van gedachten gewisseld over de oprichting er van. Tevens wordt in de beleidsbrief van de minster de oprichting van deze spin-off vermeld. Een aantal bestuurders van het Kunstenloket kwam samen om het businessplan van de cvba te bespreken. Zeven mensen wilden ten persoonlijken titel en met eigen financiële inbreng meestappen in dit nieuwe verhaal. Het Kunstenloket zal zich bij voorbaat richten tot individuen. Rechtspersonen kunnen terecht bij de cvba. Om kleine vzw s toch aan te zetten om waar nodig begeleiding op te nemen, zal het Kunstenloket de begeleiding van deze kleine organisaties uitbesteden aan de cvba. Ook een aantal administratieve opdrachten zullen worden uitbesteed. De samenwerking tussen beide organisaties zal worden vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. Zowel het IVA Kunsten en Erfgoed als het Kabinet van de Cultuur zijn op de hoogte van deze evolutie en hebben geen bezwaren geuit. Oprichting loonsecretariaat-managementkantoor Het is een gegeven dat werken als kunstenaar complex is (regelgeving, hobbelige loopbaan, enz.) en dat nogal wat administratieve en organisatorische problemen zich kunnen voordoen. Het leek de raad van bestuur dat het opzetten van een loonsecretariaat wat zich specifiek richt op de artistiek sector gecombineerd met een dienst voor management van artistieke projecten een oplossing zou kunnen bieden. Om de haalbaarheid van dit initiatief te toetsen werd overleg gepleegd met geïnteresseerde SBK s en beheersvennootschappen. NETWERKING De medewerkers van het Kunstenloket blijven contacten onderhouden met andere organisaties om info uit te wisselen en na te gaan of samenwerking mogelijk en/of wenselijk is. Regelmatig wordt het Kunstenloket uitgenodigd door hogescholen en ander organisatie om de werking voor te stellen. We ontvingen ook een delegatie uit Zweden, Polen en uit Tsjechië. Op meer systematische basis neemt het Kunstenloket deel aan Isoc (overleg van organisaties uit de sociaal-culturele sector), het Brussels Kunstenoverleg en het Overleg Culturele Industrieën (OCI). We participeren ook aan het maandelijks overleg van de gebruikers van het Kaaigebouw. Hier worden voornamelijk praktische zaken i.v.m. de huisvesting geregeld. Maar ook wordt uitgekeken naar opportuniteiten i.v.m. samen aankoop en beheer. Verder is er overleg met de steunpunten, de organisaties die advies verstrekken aan kunstenaars, de sociale fondsen, 19
Verder werd het Kunstenloket door een aantal organisaties gevraagd om informatie te verstrekken. - We gingen in op de vraag van het Agentschap ondernemen om mee te brainstormen over de ontwikkeling van de tool ondernemingsplan creatieve industrie. - Samen met ander adviesverleners ontvingen we de voorzitter van de Commissie Kunstenaars op gesprek. Hierbij werd van gedachten gewisseld over de knelpunten bij de praktische toepassing van de regelgeving m.b.t. de sociaal rechtelijke kwalificatie van inkomens uit artistiek activiteit. - We participeerden binnen het OCI in diverse werkgroepen, meer bepaald i.v.m. ondernemerschap. Er werd ook meegewerkt aan het onderzoek met als doel de creatieve industrieën in Vlaanderen in kaart te brengen. - We gingen op uitnodigen van VOBK en Belgart vzw om aanwezig te zijn op besprekingen i.v.m. de knelpunten in het statuut van de kunstenaar. Dit n.a.v. de infobrief van de RVA. - De Brugge Businessschool nodigde ons uit om deel te nemen aan het programmacomité m.b.t. de Expert Class Management van Cultuurorganisaties. - We gaven input aan de Sarc deelraad sociaal-cultureel werk i.v.m. tewerkstelling van occasionele medewerkers. - Met de Vdab werd samengewerkt om de opleiding van de dedicatied consulenten vorm te geven. Ook werken we samen i.v.m. de deelwebsite specifiek voor kunstenaars. - 20
5. MEDEWERKERS PERSONEEL Medio februari verliet de onthaalmedewerker het Kunstenloket om meer tijd te hebben voor een eigen artistiek project. Na diverse wissels werd eerst via interim-arbeid en nadien met een arbeidscontract een nieuwe medewerker voltijds aangesteld. Medio mei verliet Greet Souvereyns, jurist, de organisatie. Na 7 jaar mee aan gewerkt te hebben aan de uitbouw van het Kunstenloket, besloot zij een andere professionele uitdaging aan te gaan. Zij werd vervangen door Julie Van Elslande eveneens jurist. Door de aangroei van de subsidies werd het mogelijk de dienstverlening van het Kunstenloket verder uit te bouwen. Er werd beslist om 3 consulenten halftijds aan te werven voor auteurs- en nevenrechten, voor sociale zekerheid en arbeidsrecht en voor zakelijk advies. Voor deze functies vonden de selectiegesprekken plaats in december. VRIJWILLIGERS In 2011 was er 1 vrijwilliger actief in het Kunstenloket. Zij werd ingezet bij de invoer van gegevens in databanken, het verzorgen van de post, enz. 21
6. COMMUNICATIE EN DATABANKMANAGEMENT In 2011 werden 14 elektronische nieuwsbrieven verstuurd naar onze contactadressen. We bereikten hiermee eind 2011 8.600 contacten. In deze nieuwsbrieven kwamen wetswijzigingen, activiteiten en ander nieuws dat verband houdt met de werking van het Kunstenloket aan bod. Daarnaast werden de opleidingen systematisch aangekondigd. Voor het genereren van cijfers i.v.m. onze website 3 baseren we ons op google analytics. Onze website werd 174.589 maal bezocht met een gemiddeld paginabezoek van 2,84 pagina s per bezoeker en een gemiddeld verblijf van 2 min. Om de informatie van contacten en cliënten die dagelijks toestroomt optimaal te kunnen ontsluiten en om de communicatie te onderbouwen werken we met een CRM-pakket (Cliënt Relationship Management). De kwaliteit van de gegevens in de databank is afhankelijk van de input. In 2011 werd een aanvang gemaakt met de analyse van de gegevensstructuur en de gebruiksvriendelijkheid ervan voor de consulenten (input en opvolging). Met de leverancier is een gesprek aangegaan om de wijze waarop gegevens gegenereerd kunnen worden beter te kunnen enten op onze noden en ook i.v.m. de upgrading van het pakket. 3 Zie bijlage 3: Statistieken website 22
7. HUISVESTING EN LOCATIES Het Kunstenloket is gehuisvest in het Kaaigebouw. Gezien de personeelsploeg begin 2012 zal uitbreiden, werd een optie genomen op een bijkomende ruimte gesitueerd op de tweede verdieping van het Kaaigebouw. Het Kaaitheater treedt op als hoofdhuurder van de Vlaamse Gemeenschap en zorgt ook voor het nodige eigenaarsonderhoud. Tevens is het Kaaitheater trekker van het maandelijks overleg met de gebruikers van het gebouw. Voor de consultaties in Gent werden de nodige lokalen en technische faciliteiten ter beschikking gesteld door Kunstencentrum Vooruit. In Antwerpen kunnen we beroep doen op een ruimte in desingel. Verder kunnen wij voor de opleidingen allerhande gratis gebruik maken van de infrastructuur van het Kaaitheater. Indien dit toch niet mogelijk blijkt, wijken we uit naar andere locaties. 23
8. FINANCIEEL Het Kunstenloket wordt nominatim gesubsidieerd via een samenwerkingsovereenkomst met een looptijd van vijf jaar. Voor 2011 was de subsidie 564.000 euro (een stijging van 173.000 euro). Eind 2010 kreeg het Kunstenloket een bijkomende opdracht waarvoor 31.000 euro extra werd toegekend. Gezien deze opdracht pas in 2011 werd gerealiseerd is dit bedrag overgedragen naar 2011. Rekening 2011 Voor het opmaken van de rekeningen wordt samengewerkt met het boekhoudkantoor Andante. In 2011 werd viermaal een status opgemaakt en werd de realiteit getoetst aan de begroting. De rekeningen 2011 4 zijn in bijlage toegevoegd. 4 Zie bijlage 4: Rekeningen 2011 24
BIJLAGEN Bijlage 1: Overzicht aantal contacten in 2011 Bijlage 2: Pilootproject coaching: conclusies Bijlage 3: Statistieken website 2011 Bijlage 4: Rekeningen 2011 25
Bijlage 1 Overzicht aantal contacten in 2011 Maand Opleiding eigen initiatief Meet & Greet Tel. Advies Consult. Opleiding in scholen Opleiding in organisaties TOTAAL jan/11 0 0 278 102 110 80 570 feb/11 8 0 304 61 230 100 703 mrt/11 52 0 287 58 152 120 669 apr/11 18 0 195 42 11 0 266 mei/11 88 0 231 76 33 55 483 jun/11 158 0 160 69 0 0 387 jul/11 24 0 153 57 0 0 234 aug/11 0 0 191 41 0 0 232 sep/11 22 0 193 52 0 0 267 okt/11 90 0 198 52 0 60 400 nov/11 111 25 196 46 0 354 732 dec/11 23 0 128 25 138 10 324 Totaal 594 25 2514 681 674 779 5267 GESTELDE VRAGEN TIJDENS TEL. ADVIES EN CONSULT ONDERWERP Individu Organisatie TOTAAL 01. Kwalificatie van artistieke inkomsten 1268 278 1546 02. Vervangingsinkomsten + artistieke activiteit 680 51 731 03. Visa en arbeids- of beroepskaarten 15 4 19 04. Auteursrecht 150 48 198 05. Verzekering 10 7 17 06. Transport en douane 13 2 15 07. Projectbeheer (rechtsvorm, markco, financieel) 221 177 398 08. Contracten (nalezen + geschillen) 65 33 98 09. Subsidies (worden doorverwezen) 22 7 29 10. Arbeidsmarkt 5 3 8 11. Opleidingen 5 2 7 12. Andere 95 34 129 TOTAAL 2549 646 3195 - Individuen: 79,5% - Organisaties: 20,5% 26
Bijlage 2 Pilootproject coaching: conclusies 1. De noden waarvan de deelnemende kunstenaars blijk gaven, zijn zeer uiteenlopend en beslaan verschillende vakgebieden. Om een adequate begeleiding te verzekeren, is toegang tot een diversiteit aan expertise vereist. 2. Tijdens de oriëntatiegesprekken voor invulling van de individuele trajecten kwam naar voor dat kunstenaars onvoldoende kennis hebben van het bestaand aanbod aan zakelijke tools, formats en opleidingen en hierdoor hun eigen noden niet altijd accuraat kunnen plaatsen. Dit belemmert hen in een gerichte zoektocht naar een verdere ontplooiing op vlak van zakelijke vaardigheden. 3. Anderzijds bleek tijdens het eigenlijke verloop van de individuele trajecten dan weer dat de deelnemende kunstenaars over een potentieel aan zakelijke vaardigheden beschikken waarvan ze zich niet bewust zijn en/of die niet gestructureerd worden toegepast. De individuele begeleiding leidde evenzeer tot een bewustwordingsproces en mentaliteitswijziging waar het de inschatting van de eigen capaciteit op zakelijk vlak betreft. 4. De kunstenaars vertoonden een sterk engagement voor zowel de deelname aan het gezamenlijk traject, als de deelname aan en het voorbereiden van de individuele sessies. Het is de perceptie dat alle deelnemende kunstenaars de mogelijkheid van coaching als een unieke kans hebben ervaren om hun loopbaan in een stroomversnelling te brengen en/of naar een hoger niveau te tillen. 5. Gelet op de eerder beperkte duurtijd van de individuele trajecten kon slechts een aanzet van strategische aanpak worden uitgewerkt voor het realiseren van de respectievelijke individuele doelstellingen. Het lijkt aangewezen om ook de implementatie van die strategieën op langere termijn te kunnen opvolgen en, zo nodig, bij te sturen. 6. Het begeleiden van kunstenaars op individuele basis vergt een procesmatige benadering en kan niet op basis van een ad hoc-tussenkomst van de coach gebeuren. De coach moet bij alle sessies aanwezig zijn, 27
en de sessies met externe experten voorbereiden (o.a. door het formuleren van de coachingvraag) en opvolgen (o.a. door terugkoppeling binnen het volledige traject naar andere experten). Hierdoor ligt de tijdsinvestering van de coach veel hoger dan het aantal uur dat met de kunstenaars wordt doorgebracht. Coaching lijkt uitsluitend mogelijk te zijn indien dit als kernopdracht wordt waargenomen. 7. De coach moet te allen tijde waakzaam blijven over de scope van het project (eigenlijke coaching) en de eigen rol binnen de trajecten, i.e. begeleiden. Een bedrijfsmatige begeleiding omvat een degelijke kennis van, en zekere betrokkenheid bij het project van de kunstenaar. Hierdoor ontstaat het gevaar dat de coach in de rol van sparring partner terecht komt. 28
Bijlage 3 Statistieken website In 2011 werd de website van het Kunstenloket 174.589 keer bezocht. Een gemiddelde van 478,69 bezoeken per dag. De bezoeker surfte gemiddeld 2 minuten op de site. Er werden een gemiddelde van 2,84 pagina s per bezoek opgevraagd. Maand Unieke Bezoekers Bezoeken jan/11 9.856 13.742 feb/11 9.547 13.398 mrt/11 10.603 14.500 apr/11 8.430 12.020 mei/11 11.592 15.989 jun/11 11.713 15.446 jul/11 8.141 10.744 aug/11 8.680 11.975 sep/11 11.514 15.259 okt/11 14.028 18.405 nov/11 13.310 17.590 dec/11 12.170 15.521 Verbinding naar www.kunstenloket.be via : o Direct verkeer : 15,08% (26.326 bezoeken) o Links vanuit een internet zoekmachine (vb. Google, Bing, yahoo ) : 75,17% (131.244 bezoeken) o Links vanuit externe websites (verwijzingsverkeer - behalve zoekmachines) : 9,74% (17.007 bezoeken) 29
Zoekwoorden Een totaal van 131.244 bezoeken via zoekwoorden kunstenloket 18.161 13,84% kunstenaarsstatuut 2.518 1,92% kunstenloket.be 2.039 1,55% werkloosheidsuitkering berekenen 1.955 1,49% kleine vergoedingsregeling 1.752 1,33% kleine vergoedingsregeling 2011 1.487 1,13% werkloosheidsuitkering 1.089 0,83% vzw oprichten 763 0,58% overheadkosten 694 0,53% wanneer Sabam betalen 651 0,50% anderen 118.296 90,14% 30
Bijlage 4 Rekeningen 2011 31
32
33
34