Oud-minister Witteveen over Breng het innerlijk en Zondagmorgen, een wandeling in de zon door de duinen, Katwijk aan Zee. Nee, geen strandbezoek. Het doel straalt mij al tegemoet hoog vanaf het duin: de glanzende koepel van de Soefitempel. Ik ben uitgenodigd om een universele eredienst bij te wonen in de Murad Hassil in het kader van een interview dat ik binnenkort zal hebben met een van de voorgangers aldaar: de inmiddels achtentachtigjarige oud-minister van financiën en oud-voorzitter van het IMF dr. H.J. Witteveen. De tempel ziet er aan de buitenkant uit als een mengeling van oosterse en westerse architectuur met zijn glazen-blok-raampjes, rechte vormen en de uivormige koepel als oosterse toef op de taart. Binnen ademt een vervlogen-tijden-sfeer. Het publiek is gemêleerd; van dertigers tot mensen hoog op leeftijd. Mijn aandacht wordt meteen getrokken door het altaar, centraal voorin. Er staan zeven kaarsen, drie links, drie rechts, één middenvoor. Vóór de kaarsen liggen zes boeken waar de jaren aan af te lezen zijn. De dienst begint. Vier weken later De heer Witteveen doet open als ik aanbel. Ik had al kennis met hem gemaakt in de tempel in Katwijk, waar hij tijdens de eredienst sprak over opoffering. Na afloop van die dienst was er gelegenheid om vragen te stellen aan dr. Witteveen, die iedereen opvallend rustig, helder en met humor te woord stond. En nu neemt hij mij mee naar zijn werkkamer, waar we nog even terugkomen op de eredienst: Hoe zit dat precies met die zeven kaarsen? Witteveen: In de eredienst steken we een kaars aan voor elke religie, aan die ene kaars die staat voor het licht dat die Ene voorstelt. De drie kaarsen links op het altaar staan voor het boeddhisme, het hindoeïsme en Zarathustra. Rechts staan drie kaarsen voor het jodendom, de islam en het christendom. De kaars in het midden, de zevende, verbeeldt al diegenen, bekend of onbekend, die aan de wereld, in de duisternis van de menselijke onwetendheid, het licht van de waarheid hebben voor-gehouden. We spreken wel over religie, maar er zijn veel verlichte geesten die je daar niet allemaal in onder kunt brengen. Daarvoor is die laatste kaars. En we lezen uit de heilige geschriften van die verschillende religies en laten ze dus met hun eigen woorden spreken over een bepaald onderwerp, zoals over opoffering, die laatste keer in Katwijk. Hierin horen we dan dat al die religies, met hun verschillen door hun taal, hun cultuur en de tijd waarin ze ontstonden, met één stem spreken. Dat is een aspect dat in deze tijd, waarin de religies zo dicht naast elkaar staan, heel belangrijk is.
soefisme en politiek: het uiterlijk leven samen Wat is voor u de essentie van het soefisme? Dat is meteen de moeilijkste vraag en eigenlijk niet in woorden te vangen, maar ik zou zeggen dat de essentie voor mij de weg naar contact met de ene geest van de schepping is. Die zou je een naam kunnen geven God of Allah. Eén geest, dat vind ik het buitengewoon mooie van het soefisme, wat laat zien dat in die schepping, in al zijn veelsoortigheid, één geest het leven geeft, inspiratie, licht, liefde en scheppingskracht. Wij hebben óók iets van die kracht van de scheppende geest. Daar vloeit natuurlijk uit voort dat je in de samenleving met anderen naar de eenheid zoekt. Het streven van de soefibeweging is de eenheid van religieuze idealen. Om de stromingen, die elkaar zou vaak en zo lang naar het leven hebben gestaan, te zien als verschillende wegen naar die Éne die het allemaal inspireert en daar dan ook in díe geest naar te luisteren. Toch zijn er ook binnen de soefibeweging weer allerlei verschillende vormen ontstaan Maar dat is nu juist de fout die zo vaak gemaakt wordt! Die Ene moet niet gezien worden als dat het altijd hetzelfde moet zijn. Wat zou dat saai zijn! De schoonheid van die Ene komt pas echt tot uitdrukking in ál die wegen en kleuren en vormen, dus dat is ook zichtbaar in onze beweging, natuurlijk! U bent in een soefigezin opgegroeid. Bent u altijd met het soefisme verbonden gebleven, of is het ook weggeweest? Nee, ik ben daar altijd mee doorgegaan want ik ben er buitengewoon door geïnspireerd. Ook door de soefivrienden die ik sprak en met name door wat ik las van Hazrat Inayat Khan. Het soefisme geeft een buitengewoon helder en plausibel beeld van de schepping. Ik ben wel in mijn studententijd onafhankelijk gaan nadenken over religie. Ik was lid van een christelijke studentenbond, sprak er met vrienden over religieuze onderwerpen. Dat was heel goed, maar het versterkte juist mijn gevoel dat, hoe mooi het ook verder allemaal was, voor mij niets het haalde bij de diepte en het omvattende inzicht van het universele soefisme. Ik ben op mijn achttiende jaar ingewijd en dat betekent dat je iedere dag bepaalde geestelijke oefeningen doet die je in je leven door laat werken en waar je uiting aan probeert te geven. Ik heb altijd allerlei werk voor de soefi-beweging gedaan, van leider van een groep soefijongeren, tot het spreken voor diensten. Van het een komt het ander; er is veel te doen. Zelf ga ik al heel lang uit van de reïncarnatiegedachte. Toen ik voor het eerste in een soefiboek over het hiernamaals las, dacht ik: ja, zo zou het natuurlijk óók kunnen zijn. Inayat Khan heeft daar een hele mooie en verbindende voorstelling van gegeven. Hij zegt namelijk dat in het latere leven, na de aardse dood, in de wereld van de Jins, je je lichaam achterlaat, maar dat je met heel je psyche, je mind, je geheugen en je wil verder gaat. Je lost er problemen op, je komt er over dingen heen en het verlangen van de ziel wordt steeds sterker naar dat ene licht. Het is een ontwikkeling waarbij je langzamerhand uit die hele geesten- en engelenwereld komt en dan in dat licht opgaat. Dat kan heel lang duren, maar, en dit is ook zo mooi, ieder mens, hoe slecht ook, hoe vreselijk ook, komt uiteindelijk terug in die bron. Ooit is het uit die goddelijke bron gekomen, als een klein straaltje licht en het móet zich uiteindelijk weer daarmee verenigen. Het eeuwig verdoemd zijn is een vreselijk idee waar ik niet in geloof. Tegelijkertijd zijn er nieuwe zielen die uit die bron kómen en dus vinden daar ontmoetingen plaats tussen >> H.J. Witteveen (Zeist, 1921) Econoom en voormalig VVDpoliticus. Dr. H.J. Witteveen werkte als hoogleraar, was betrokken bij de oprichting van het Centraal Planbureau, werd minister van financiën in twee Nederlandse kabinetten (in de periode 1963-1971) en was van 1973 tot 1978 voorzitter van het IMF (Internationaal Monetair Fonds). Witteveen groeide op in een soefigezin en werd een bekend aanhanger van de Soefi Beweging Nederland. Op de vierde zondag van iedere maand (behalve in de maanden juli en augustus) spreekt Witteveen in de Universele Eredienst in Katwijk. Boeken - Universeel soefisme (Panta Rhei, 2000) - Soefisme en economie (AnkhHermes, 2001)
aankomende en vertrekkende zielen. De ziel die vertrekt, is eigenlijk nog helemaal blank en kan een indruk meekrijgen van die terugkerende ziel. Dat is wat de ziel die naar de aarde gaat mee kan nemen. Zo kan als het ware de persoonlijkheid, of bepaalde eigenschappen van die teruggekeerde ziel dus reïncarneren. Op die manier kun je dus herinneringen hebben en door de intensiteit van de ontmoeting in de bron kun je je voorstellen dat je het zelfs geweest bent. We zijn puur bewustzijn en om met de metafysica te spreken: we zijn een ongedeeld deeltje van het aldoordringende bewustzijn. Een cruciale tijd Dr. Witteveen heeft inmiddels bijna een eeuw geleefd en enorme veranderingen en crisissen, waaronder de recessie van de jaren dertig en een wereldoorlog, meegemaakt. Je kunt je voorstellen dat je vanuit zo n breed perspectief anders kijkt naar de ontwikkelingen op dit moment in de wereld. Ik vraag hem of hij in dit perspectief de problemen waarvoor we in deze tijd gesteld worden -de milieuproblematiek, de financiële crisis, de morele crisiscruciaal zou noemen. Witteveen: Zeker, het ís een cruciale tijd omdat grote delen van de menselijke samenleving in verwarring zijn. De inspiratie van de religies uit het verleden werkt vaak niet meer door. Zij hebben de ontwikkeling van het denken van de moderne mens niet bijgehouden. Er is een kloof ontstaan tussen de diepe wetenschappelijke inzichten en de traditionele religieuze opvattingen. Hierdoor zijn veel mensen de religie helemaal kwijtgeraakt en zo bevinden we ons in een vacuüm. Er is moeite om bepaalde normen en gedragsregels te vinden. Religies botsen, omdat de aanhangers hartstochtelijk gehecht zijn aan hun eigen vorm. Door de overtuiging van de enige waarheid wordt juist gemist wat de Ene werkelijk is en ontstaan er religieuze conflicten. Ja, de wereld wordt verscheurd en het is een tijd waarin een nieuwe inspiratie nodig is. Dat zie je op het ogenblik ook. Op veel plaatsen ontstaat het verlangen naar spiritualiteit in allerlei vormen, naar iets dat ons boven de materie uittilt naar een lichtere wereld. Ik denk dat we in een periode leven waarin langzamerhand een nieuwe cultuur aan het ontstaan is. Een cultuur die ook een verzoening kan brengen tussen religie en wetenschap, waarbij je religie moet zoeken in de mystieke kant. We moeten het contact zoeken met die ene aldoordringende en alomvertegenwoordigde geest. Dat sluit aan bij het wetenschappelijke beeld van het kwantum vacuüm, wat namelijk geen vacuüm bleek te zijn, maar een alles-doordringende energie die overal leven aan geeft. Dáár komen weten schap en religie samen. Er zal een eenheid moeten ontstaan tussen die twee terreinen en daartoe zal binnen de religieuze stromingen steeds meer de mystieke kant worden ontwikkeld. De mystiek is namelijk overal dezelfde, of je nu de christelijke mystiek neemt, de soefimistiek, de yoga, of wat dan ook. De beleving is dezelfde, al kunnen de technieken om er te komen wat verschillen. Het is een proces dat generaties nodig heeft. Dat gaat niet even in een paar jaar, is niet te regelen of op te leggen. Het vraagt een natuurlijke groei. Maar dat vraagt ook openheid van de wetenschap: de wetenschap lijkt soms een religie op zich! Veel wetenschappers zijn helemaal niet open, zeer gehecht aan hun materialistische beeld. Gelukkig zijn er ook grote wetenschappers die gezocht hebben naar die geestelijke achtergrond. Denk aan Einstein, en ook aan wetenschappers in deze tijd zoals benoemd in mijn boek. Maar een meerderheid in deze tijd sluit er nog angstig de ogen en oren voor. Het breekt hun hele wereldbeeld af. Deze tijd vraagt ook moed; de moed om de consequenties van ons handelen onder ogen te zien. We zien dat we wat aan de CO2-uitstoot moeten doen. Er worden geweldige verhalen door de regering gehouden, maar als puntje bij paaltje komt dan wordt het weer naar later opgeschoven, worden er uitzonderingen gemaakt voor de bedrijven die het meest getroffen worden, noem maar op. Als je naar de kleine lettertjes kijkt in de verdragen, dan zul je zien dat het nú en volgend jaar minder betekent dan het zou moeten. Je kunt niet meer wegkomen met mooie verhalen die niet uitgevoerd worden. Moedige besluiten zijn vaak vervelende boodschappen. Jazeker. De politiek is een hoogst interessant beroep dat je gelukkig niet je hele leven kunt doen. Aan de ene kant ben je afhankelijk van de stemmen en de steun van veel mensen. Dus je moet luisteren naar wat ze willen, maar je moet tegelijkertijd óók leiding geven. Grote politici hebben een ideaal waarmee ze verbonden zijn, dáár staan ze voor en dan zien ze wel of ze steun krijgen. Dat zijn de grote leiders, die er helaas altijd te weinig zijn. Regeren in de huidige maatschappij is een ingewikkelde taak, zo complex en Er moet zoveel afgewogen worden. Dat is niet zo gemakkelijk duidelijk te maken. Vroeger waren mensen nog veel meer gebonden aan bepaalde kerken, die vertelden dat je bijvoor-beeld vertrouwen moest hebben, ook in de politiek. Mensen zijn niet meer op die manier gebonden, denken zelfstandig na. Er zijn allerlei informatieve televisieprogramma s, maar het echt begrijpen is nog moeilijk. Je krijgt dan populisten die met hele aansprekende en eenvoudige formuleringen mensen trekken voor plannen die onuitvoerbaar zijn. We hebben dat bij Fortuyn gezien; prachtige verhalen, maar binnen twee jaar bleek het helemaal niet te kunnen en was
het weer voorbij. Dat geldt voor Wilders ook, al zie ik nog niet zo gauw gebeuren dat hij in de regering komt. Hij heeft zich zo tégen alles ingezet dat hij met niemand kan samenwerken. Het is lastig in de politiek, het midden is erg klein geworden. De moed ontbreekt in de politiek. Veel politici gaan ook maar een populistische toon aanslaan om mensen bij Wilders weg te houden. Ik denk dat ze dat niet moeten doen. Als regeerders met moed duidelijk maken waar ze voor staan, spreekt dat de mensen aan. Ik vond het ook bemoedigend dat bij de Europese verkiezingen juist de partijen die duidelijk vóór Europa waren grote winst hebben geboekt. Ik ben zelf erg voor Europese samenwerking. Is Obama in uw ogen een moedig politicus? Ik ben een enorme bewonderaar van Obama. Hij is een enorm goed voorbeeld van een echte leider, een moedig politicus, die duidelijk heeft gezegd waar hij voor staat en die heel helder ziet dat deze tijd vraagt om een andere benadering. Ik vind hem een geweldige figuur, spiritueel ook, die duidelijk heeft gemaakt dat hij zich niet laat meeslepen tijdens die hele intensieve campagne. Hij houdt vast, hij legt uit en hij gaat door. Natuurlijk heeft hij de wereld niet in zijn hand. Maar hij werkt in de juiste geest, in de goede richting. De wereld kun je niet ineens veranderen. Na de rede in Cairo kan iedere weldenkende moslim zien dat je met Amerika kunt samenwerken. Obama kan en wil de dingen niet forceren. Ik ben benieuwd hoe het gesprek met de Russen zal verlopen de komende tijd. Er moet een overeenkomst komen over de nucleaire ontwapening. Dat is zó ongelooflijk belangrijk. Door de meeste mensen wordt dit nauwelijks meer gezien, die denken: ach, er gebeurt toch niets, maar het blijft een héél groot gevaar, die nodeloos grote aantallen nucleaire wapens die nog altijd hightriggeralert staan en die zó kunnen worden afgevuurd. Levensgevaarlijk! Speelde uw levensbeschouwing een rol toen u voor de politiek koos? In zoverre dat het mijn ideaal was om een beter economisch beleid te krijgen. Ik heb in de dertiger jaren gezien hoe de grote depressie toesloeg en in Rotterdam, waar ik woonde, elke week rijen mensen stonden, om te stempelen voor hun uitkering. Een uitkering waar je heel magertjes van kon leven. Wat mijn vader ondervond om de diensten te leiden waarbij collega s moesten worden wegbezuinigd, hoe hem dat aangreep. Zo moet die economie toch niet werken, dacht ik toen. Dat is een van de motieven geweest om economie te gaan studeren. Mijn leermeester Tinbergen vond, net als ik: de vrije economie is prachtig, maar er moet wel een overheid zijn die op strategische punten ingrijpt, op punten waar dat vrije proces zou kunnen ontsporen. Dat heeft hij prachtig uitgewerkt. Ik ben altijd in de politiek geïnteresseerd geweest, ook als hoogleraar en zo ben ik er dan in terecht gekomen. Ik wilde het wel eens in de praktijk proberen, als minister van financiën. Als u nu jong was en de politiek in zou gaan, werd het dan weer de VVD of misschien de spirituele partij? Ach ja, die zijn natuurlijk nog veel te klein. Ik zou er ernstig over denken om dan voor het CDA te kiezen vanwege de religieuze inspiratie. Het is een partij met afgewogen en evenwichtige beleidslijnen, stabiel. Bij de VVD laten we ons vaak opjagen en weten we niet precies wat we willen. Maar ik heb ze tot nu toe altijd nog gesteund. Bij de echte kern >> wat is SOEFISME Het soefisme brengt niets nieuws. Het woord Soefi duidt op een zoeken naar wijsheid (Sophia) en een zoeken naar zuiverheid (Safa). Het soefisme is geen godsdienst, men vindt soefi s in vrijwel alle godsdiensten. Volgens de soefi is er geen nieuwe godsdienst nodig. Wat wel nodig is: dat ieder naar zijn godsdienst tracht te leven! Er is één godsdienst onder vele godsdiensten verborgen. Naarmate het besef van ware godsdienst in de mens aanwezig is, wordt alles wat hij doet, dienst aan God. Dat is soefisme. Alle godsdiensten kunnen volgens de soefi wegen zijn om tot God te komen en ieder kiest de weg die het beste bij hem of haar past. Daarom wordt in de Universele Eredienst voor elke godsdienst een kaars ontstoken als symbool voor het licht dat deze bepaalde godsdienst aan de wereld brengt. Bovendien wordt in die Universele Eredienst gelezen uit de heilige boeken van zes grote godsdiensten. Dogma s zijn de soefi vreemd. Wat de soefi nastreeft, is geestelijke vrijheid. De soefi kent wel beginselen waarnaar hij in zijn gedachten, woorden en daden tracht te leven: liefde, harmonie en schoonheid. Deze drie blijken in het dagelijks leven voor ons handelen een juiste gids. Door zich elke dag in gebed en meditatie af te stemmen, tracht de soefi die innerlijke harmonie te verkrijgen die ons boven alle moeilijkheden verheft. (tekst uit de folder Soefisme Nu ) Meer informatie: www.soefi.nl www.sufimovement.org
van de VVD, het sociaal-liberale, voel ik mij het meest thuis. In de Amerikaanse politiek wordt openlijker omgegaan met de religieuze beleving. Je zult Balkenende niet snel het woord god in de mond horen nemen, hooguit op een CDA-partijdag. Er lijkt een soort beschaamdheid te zijn. Dat is een groot verschil ja. Hier is het antireligieuze sentiment zo sterk geworden dat men er niet erg voor uit durft te komen. Dat vind ik heel ongelukkig. Je ziet het zelfs in spirituele boeken, waarin het woord God soms helemaal gemeden wordt. Dat vind ik een beetje weglopen voor de werkelijkheid. Overigens gaat het in Amerika ook weer niet altijd op zo n gunstige manier, soms erg fel en eenzijdig. We vinden ons zelf tolerant, maar hoe tolerant ben je als je de ander eigenlijk niet kent, niets van zijn beleving weet en tolerantie niet veel meer is dan accepteren. Onze erfenis van tolerantie wordt bedreigd. Het gaat er niet alleen om dat je begrip hebt voor die ander, maar dat je die ander zelfs waardeert. Zouden Nederlandse politici zichtbaarder kunnen worden in hun spirituele beleving? Of willen ze krampachtig voorkomen dat het idee zou kunnen ontstaan dat kerk en staat niet meer gescheiden zijn? Dat laatste speelt een rol en is wel verstandig. Maar het komt ook doordat ze weten dat veel mensen religiositeit verwerpen. Het is niet zo gemakkelijk om over religieuze belevingen in het openbaar te spreken, zeker als je geen gehoor hebt dat daar sympathiek tegenover staat. Misschien krijgen ze respect als ze het op een overtuigende, oprechte manier durven doen. Spiritualiteit is niet identiek aan religie. In mijn boek heb ik geschreven over economie en soefisme, omdat ik die twee terreinen bij elkaar wilde brengen. Ik vind dat deze financiële crisis bewijst hoe jammer het is dat de spiritualiteit in de economie nog zo weinig is doorgedrongen. De economie zou gespiritualiseerd moeten worden: meer mensen in bedrijven en bij de overheid zouden spiritueel geïnspireerd moeten zijn. De hele manier van werken en leidinggeven wordt dan anders. Dat is alles wat nu precies níet is gelukt! Het gaat om betrokkenheid, om het voorhouden van een ideaal en dat het niet alléén om de winst gaat; dat er hoge idealen zijn die voor ogen gehouden moeten worden. Dat gaat natuurlijk beter als een leider dat begrijpt en dat in zijn houding en handeling toont. Hoe doe je dat? Je eerste stappen zijn dat je je gaat richten op het zoeken van contact. Hiertoe doe je dagelijks geestelijke oefeningen. Je leert bijvoorbeeld zuiver, regelmatig adem te halen. Dat lijkt heel eenvoudig, maar het is zó belangrijk! Veel mensen hebben daar geen idee van. Ik begin er elke ochtend mee, de ademhaling die ik de purification noem, de zuivering van de adem en door de adem de zuivering van het le-ven. Het ademen gaat in een bepaalde, rustige regelmaat, een ritme waarmee je de dag begint. Zo kun je, als dan tijdens je werk de dingen van de dag op je afkomen -alles waardoor je er weer vanaf wordt getrokken- het weer in de hand te nemen. Je concentreert je op je adem, een gebed, een heilig woord; het zijn allemaal instrumenten. Ongelooflijk belangrijk. Waar een ander denkt: Ik moet even tot tien tellen, doet u een ademhalingsoefening. Ja, of even de gedachte richten op de ene. Ik geloof dat ik het anders allemaal niet op deze manier had kunnen doen. Er waren natuurlijk mensen die zeiden: hoe doe je dat, die oefeningen, terwijl je het zo drukt hebt? Ja, dáárom moet je het juist doen; omdát je het zo druk hebt! Door de dagelijkse meditatie kun je de distantie nemen, waardoor je je in de strijd objectiever op kunt stellen, sterker wordt en je niet door de opwinding mee laat sleuren. Het gaat erom degene die er anders over denkt, die een ander belang heeft, te begrijpen en te zien of je toch een brug kunt slaan. Ik las op veel plaatsen dat u een bruggenbouwer bent. Ja zeker, de harmoniezoeker. Harmonie verbindt de schijnbare tegendelen. Dat is de weg naar de Ene. Kan het soefisme in deze tijd van tegenstellingen en polarisatie niet een enorme hulp bieden bij het slaan van bruggen? Daarom geef ik er al mijn tijd aan. Om de soefi-ideeën op een geschikte manier naar voren te brengen. Toch is het soefisme niet eg zichtbaar in Nederland. In de Islamitische wereld is het natuurlijk wel betrekkelijk groot. Maar daar worden ze vaak weggedrukt. In Iran wordt het soefisme onderdrukt, in Saoudie Arabië kan er geen sprake van zijn. Ik zie het als het beste tegenwicht tegen fundamentalisme. Wordt het weggedrukt omdat het met ontwikkelen van bewustzijn te maken heeft? Ja, maar de meeste mensen willen zich niet meer laten vangen in dogmatiek. Het is natuurlijk niet zo dat soefisme iets is dat je men-
sen kunt opleggen. Het moet uit het verlangen van de mens voortkomen. Er zijn centra, we Hoe communiceert non-lokaal bewustzijn met het lichaam en Weer een andere patiënt herhaalde moeiteloos de gesprekgeven boeken uit. Wie het nodig heeft wordt er naartoe geleid, die vindt zo n boek toevalzijn afzonderlijke cellen? Hoe weten de hersenen dat ze op ken die familieleden en artsen tijdens de reanimatie met lig en wordt erdoor getroffen, dat zien we telkens weer. Het gaat langzaam, maar anders hun eigen veld afstemmen en niet op dat van een ander? elkaar hadden gevoerd. Dit maakt duidelijk dat lichaam en is het niet echt. Het soefisme is de religie van het hart, zegt Inayat Khan. Mensen moeten bewustzijn twee afzonderlijke dingen zijn. Ik ben er thans, na Daar kan ik een kort antwoord op geven: het lijkt onvermijdelijk om vaak een zeker verlangen krijgen om zich in het innerlijk leven te verdiepen, dat komt op jarenlang onderzoek, bijna van overtuigd dat het bewustzijn hier een centrale rol toe te kennen aan het DNA. Het is duidelijk een bepaald moment, dat kun je niet forceren, je hebt eerst de tijd nodig om in het leven na de dood blijft bestaan. Volgens mensen met een BDE is dat DNA als enig persoonsspecifiek en continu aanwezig op te gaan en geestelijk te slapen. dood niet dood maar een andere vorm van leven. onderdeel in elke cel van ons lichaam een essentiële rol moet De hersenen zijn geen producent van gedachten, gevoelens spelen. Inmiddels schijnt de late namiddagzon fel de werkkamer in en wordt het gesprek even onen ervaringen. Volgens veel hersenonderzoekers is het volderbroken door de telefoon. Ik bekijk de schilderijen van Witteveens ouders aan de muur komen onmogelijk dat de hersenen alles opslaan wat een Het DNA is uniek voor ieder mens en ieder organisme. Ik vermoed en de portretten van Inayat Khan, Witteveens grote leermeester. In de tuin staat een bronmens in een leven denkt, voelt en ervaart. De hersenen fundat het werkt als een ontvangstapparaat tussen de informatiezen hoofd, eveneens van Kahn. Deze kamer ademt rust en tevredenheid. Hoe kijkt u op geren vooral als ontvanger en zender van informatie. Je kunt velden en het organisme. Niet alleen de hersencellen, maar alle uw leven terug? vraag ik Dr. Witteveen als hij de hoorn neerlegt. Witteveen: Ik kijk met ze vergelijken met een televisietoestel dat afstemt op bepaalcellen van ons lichaam zouden dan gebruik maken van het DNA grote dankbaarheid terug, ik heb een prachtig leven ervaren. Als ik terugkijk zie ik mijzelf de elektromagnetische golven en die golven omzet in beeld om af te stemmen op de informatie die de cel aanzet tot actie. en die geest van leiding, hoe ik van de ene fase van mijn leven in de andere kwam. Van en geluid. En tegelijk ook als een televisiecamera die beeld Eerder al is door de onderzoeker Cleve Backster aangetoond dat het hoogleraarschap naar de politiek en de internationale samenwerking bij het IMF en en geluid codeert tot elektromagnetische informatie. Het cellen op afstand met elkaar kunnen communiceren en reageren vandaar in het bedrijfsleven, waarbij ik een groot deel van mijn tijd vrij hield om met het bewustzijn is naar mijn overtuiging non-lokaal, dat wil zeggen op gedachten en gevoelens van de eigenaar van de cellen. Hij soefisme te werken. Alles is op mij afgekomen; het is alleen nodig om heel af en toe de dat het niet op een bepaalde plaats en tijd te lokaliseren is. heeft metingen verricht bij witte bloedlichaampjes die verwijderd moed te hebben om een heel ander terrein op te gaan. Dat was met name bij het IMF. Ik Het is overal. Ik vermoed dat er een dimensie is waar deze waren uit het wangslijmvlies van een proefpersoon en op kweek ben daar heel duidelijk naartoe geleid, dat beschrijf ik misschien nog wel eens en keer. informatie ligt opgeslagen. Door de eeuwen heen is er ook levend werden gehouden. De proefpersoon werd vervolgens tien Door alle functies heen kon het soefisme zich steeds meer verdiepen. Overal kun je naar vanuit ander tradities gesproken over een bewustzijn dat kilometer verder achter een beeldscherm geplaatst waar hij afwisde harmonie zoeken. En door steeds dezelfde gebeden, dezelfde oefeningen te doen. onsterfelijk en dus eindeloos is. De Zwitserse psychiater Carl selend afschuwelijke of seksueel opwindende afbeeldingen te zien Oefeningen die ik veertig jaar geleden al deed, maar ze geven nu een heel andere ervagustav Jung spreekt van het collectief onbewuste, een colleckreeg. Op het moment dat de proefpersoon naar deze beelden ring, veel dieper. Dat gebeurde ook in mijn werk waar het zoeken naar harmonie moeilijk tief informatieveld waar we individueel op afstemmen om keek veranderde niet alleen huidweerstand, maar ontstond er Hier zijn zou een citaat van Inayat Khan kunnen komen kon zijn. Je ervaart vervolgens de vreugde als het in bepaalde situaties lukt. Het IMF was onze gedachten, gevoelens en herinneringen op te halen. ook een meetbare reactieover in de cellen die op kweek waren gezet. moed. Heeft u daar een geschikt citaat voor? uitermate interessant voor mij, om daar al die landen bij elkaar te brengen. Er werd alleen Alles wat een mens voelt, denkt en ervaart ligt daar opgeslaelke cel bleek via het persoonsspecifieke DNA te kunnen reageren gewerkt met consensusbesluiten, dat was het mooie. gen en blijft in essentie voortbestaan. De ene mens heeft een op de gemoedstoestand van de persoon aan wie de cel toezuiverder ontvangst dan de ander. Die ontvangst is met name behoort. Wat vraagt deze tijd van ons? zuiver tijdens een BDE omdat dan de remmende invloed van Hiermee wordt dus een directe communicatie op afstand (non Om allemaal soefi te worden! Witteveen lacht hartelijk. Nee, dat kan niet, daar zijn we de hersenstam en hersenschors is weggevallen. Door deze lokaal) tussen het bewustzijn van de proefpersoon en zijn witte nog lang niet allemaal aan toe. Deze tijd vraagt om het hart te openen voor een andere collectieve informatie zijn we niet alleen met ons eigen bloedlichaampjes aangetoond. wereld dan de materiële én voor andere mensen. Dat is cruciaal. Een open hart voor de informatieveld, maar ook met dat van de anderen verbonden. mensen vlak om je heen, de maatschappij waarin je leeft, voor andere opvattingen en reheeft de gedachte dat het DNA werkt als ontvangstapparaat Vrijwel iedere bijna-dood ervaring is onvergetelijk. Mensen ligies en dat je erkent dat er meer is dan de materiële wereld. Dat kunnen we zelf laten om een mens af te stemmen op zijn eigen bewustzijnsveld voelen zich verbonden en gedragen. Ze ervaren een onvoorzien, dat kunnen we leven en dan kun je zien hoe mooi het werkt. En ach, het leven leert gevolgen voor bijvoorbeeld de orgaandonatie? waardelijke liefde en zijn vrij van alle beperkingen van het het je ook door wat je beleeft en de moeilijkheden die er zijn. Je wordt als mens zo gemakleven in een lichaam. Een patiënt vertelde: Ik keek van bo Ik ben niet principieel tegen orgaandonatie op voorwaarde dat de kelijk meegenomen in een geweldig meeslepende stroom en dat komt omdat er niet een venaf naar mijn eigen lichaam en zag dokters en verpleegkeuze om een orgaan af te staan een weloverwogen en liefdevolle ideaal is voor iets hogers, een afstemming op iets spiritueels, waardoor er geen afstand sters vechten voor mijn leven. Toen kreeg ik een warm gekeuze is. De meeste mensen weten niet eens het verschil tussen kan worden gehouden. Evenwicht bewaren is zó belangrijk. Laat het innerlijk en het uitervoel en kwam in een tunnel terecht. Aan het einde van de orgaandonatie en weefseldonatie en hebben nooitmusicus nagedacht Hazrat Inayat Khan, deook Indiase en myslijke leven samen gaan. We hoeven ons echt niet uit het uiterlijk leven terug te trekken om ticus (1882-1927) heeftereen nieuwe en richtmoderne tunnel was een fel, warm, wit vibrerend licht. Het was prachover de betekenis van hersendood = dood. wordt in de ons innerlijk leven te ontwikkelen, zoals de mystici vroeger deden. We moeten proberen versie van het eeuwenoude soefisme aan de wetig. Het gaf me een rustig zelfverzekerd gevoel. Ik zweefde lijnen voor orgaandonatie gesteld dat de diagnose hersendood reld gebracht. De soefi boodschap is een booddie twee dingen samen te laten gaan. Als je in harmonie kunt samenwerken kun je, net als ernaar toe. Ik voelde me thuis, geliefd en extatisch. Ik zag gelijkstaat aan dood. Maar het van BDE toont aan: dat isvrijheid, niet zo. Dusharschap eenheid, geestelijke liefde, in het tweede kabinet waarin ik zat, veel tot stand brengen. Wij, de zeven overgebleven monie en schoonheid, bestemd zelf voorgetuige de gehele mijn leven aan mij voorbijflitsen en plotseling voelde ik weer als jij een orgaan afstaat is het mogelijk dat je daarvan oud-kabinetsleden, lunchen nog steeds met enige regelmaat met elkaar. Ik ben een hele mensheid. Zij bedoelt niet een nieuwe religie te de pijn van het ongeluk en schoot ik terug in mijn lichaam. Ik bent! Ik wil mensen niet stichten, onnodig maar bangwekt maken, maar de gevolgen hen op die het geestelijk pad tijd in mijn leven de jongste geweest, de jongste hoogleraar, een van de jongste ministers, was razend dat de dokters mij hadden teruggehaald. van het vervangen van een orgaan zijn dan << inspiratie wensen te kunnen betredengroter en daarin tevens ondertussen ben ik de oudste geworden. Witteveen lacht. We zetten er een punt achter. hopen te vinden. << Inayat Khan over MOED bewustzijnmagazine 30