Naam: Klas: Leestoets Reynaert de Vos Wat zeggen deze openingsregels ons over de manier waarop Middeleeuwse teksten overgeleverd en aan de man gebracht werden? Hoe kan je dat zien aan deze tekst? /2 Fraeye historie ende al waer Mach ic u tellen, hoort naer. Het was op enen avontstonde Dat karel slapen begonde Tengelem op den rijn. Dlant was alle gader sijn. Hi was keyser ende coninc mede. Hoort hier wonder ende waerhede Wat den coninc daer ghevel,. En steeldi in deser nacht niet, So is u evel geschiet. Ik mag je een geheel waar verhaal Vertellen, luister ernaar. Het was op een avond Dat Karel begon te slapen Te Ingelheim aan de Rijn Het hele land was van hem Hij was zowel keizer als koning. Hoor hier welk waargebeurd wonder De koning daar overkwam, En steel je deze nacht niet Zo zal je onrecht geschieden. De literatuur werd mondeling overgeleverd: hoort naer Omdat de literatuur mondeling werd overgeleverd, werd ze in versvorm/rijmvorm geschreven. Dat zorgde ervoor dat de teksten makkelijker konden onthouden worden door de vertellers of sprooksprekers Geef 3 kenmerken van het Middelnederlands aan de hand van vorige tekst. /2 ei en ij waren eigenlijk lange u (de i werd gebruikt om een letterteken langer te maken, zie bv. huys = huus) > hi ipv hij in dit fragment het gebruik van ende, wat later en geworden is in het Nederlands (lijkt meer op het Engels woorden die meer op woorden uit het Frans en Engels lijken: Fraeye: vray in het Frans Een uitgebreid naamvallensysteem: den coninc den rijn is anders dan de coninc, de rijn De opening van de Reynaert is iets zeer typisch voor Middeleeuwse verhalen. Hoe heet dit soort begin? Wat is er allemaal typisch voor dit soort verhaalbegin? Hoe verschilt dit hier van een typisch middeleeuws verhaalbegin? /3
Het is een proloog, er worden verschillende topoi gegeven die in vele andere literaire werken ook voorkwamen. 1. Topos 1: vermelden van vroeger werk: We weten uit de proloog dat Willem een bekend werk geschreven had, namelijk de Madocke. Van die Madocke is jammer genoeg niets overgebleven 2. Topos 2: Vermelden hoe veel moeite het de auteur heeft gekost om dit verhaal te schrijven en hoe weinig het een schrijver opbrengt. 3. Vermelden van eerdere pogingen zonder het door de auteur gewenste resultaat Extra topoi die vaak voorkwamen in Middeleeuwe geschriften: 4. Het vermelden van de bronnen waaruit de auteur geput heeft: op grond van de Franse handschriften 5. God aanroepen om sterkte: om het zware werk dat literaire arbeid was te volbrengen, moest een auteur steeds de kracht van God over zich roepen 6. De opdrachtgeefster wordt bekend gemaakt: Adelheyde 7. Vragen om een goed publiek : 11 20 Hoe niet typisch: meeste middeleeuwse werken waren anoniem, Reynaert niet. Hij geeft er vaak een draai aan, waardoor ze humoristisch worden, zoals bv in zijn vraag om niet door de boerenkinkels gehoord te worden, terwijl in zijn verhaal niets dan boernekinkels voorkomen. Op welke bronnen had de schrijver van de Reynaert zich gebaseerd voor zijn boek? /2 Ysengrimus: Verhalencyclus van De Roman de Renart: 28 overgeleverde afleveringen. Branche 1 is de voornaamste bron van de Reynaert. De verhaalmotieven stammen uit oudere Griekse, Germaanse en Arabische verhalen uit de volkscultuur. bv: 6e eeuw voor Christus: Aesopus schrijft zijn bundel fabels Er is al heel lang discussie over de vraag tot welke sociale klasse de schrijver van de Reynaert behoorde. Geef 3 sociale klassen waartoe hij zou kunnen behoord hebben, en geef bij 2 van de 3 minstens 1 goed tegenargument waarom dit onwaarschijnlijk zou zijn. /3
Hij zou tot de clerus kunnen behoren (kerkelijke functie): Hadden toegang tot perkament en schrijfgerei, waren geletterd Waarom niet: de clerus wordt hier heel slecht afgeschilderd. Adel: adel was rijk en kon leren schrijven. Zou de adel ervan genieten om zichzelf zo slecht af te schilderen? Burgerij: Dit lijkt het meest waarschijnlijke, maar anderzijds zou het goed kunnen dat het is zoals bij Geert Hoste, dat de vooraanstaande politici op de eerste rij in de zaal zitten in de hoop dat er met hen gelachen wordt, omdat dat betekent dat zij belangrijk zijn. In het verhaal staan vele dieren voor een personificatie van een (dood)zonde. Welk dier in de Reynaert zou je plaatsen bij: /3 Vraatzucht (2 dieren)? Bruun en Tibeert Hebzucht? Nobel Snobisme? Courtois, het bekakte Franstalige hondje Overspeligheid? Hersinde (haar zin doend), O Wij (O ja) zijn beiden overspelige vrouwen honger naar status? Belijn de ram verloochent zijn kritische zin om beter te kunnen staan bij het hof wanneer Reynaert hem vraagt om een brief af te leveren aan het hof. Waar verwijst de prent op de voorpagina naar? Leg ook uit wat hier de diepere betekenis van is. /3 Reynaert die Cuwaert het credo leert zingen en hem tot kapelaan maakt. Dit zijn beide termen uit de kerk, maar ze hebben een homoseksuele bijbetekenis. Zelfs in die tijd waren er al schandalen rond priesters. ( zie 17) Heeft op het einde van de Reynaert het recht gezegevierd? Leg uit hoe de personages er op het einde allemaal aan toe zijn om je antwoord te illustreren. /3 Bruun is een deel van zijn zitvlak kwijt opdat er een tas voor Reynaert uit gemaakt kon worden
Ysengrim en zijn vrouw zijn 2 van hun poten kwijt Belijn en zijn familie tot zwart schaap gemaakt door de koning om zijn eigen fouten te doen vergeten. De koning verliest alle gevoel voor rechtvaardigheid om zelf buiten schot te zijn, want het is zijn hebzucht die de staat tot ondergang brengt. Cuwaert is opgegeten door Reynaert Waar of niet waar. Vermeld ook steeds op welke pagina je de juiste info vond. /3 Lees ook de pagina s nog eens opnieuw zodat je weet waarom het zo is De schrijver houdt geen rekening met hoe de dieren in het echt zijn: zo laat hij de beer binnengaan in het vossenhol, hoewel dat in het echt nooit zou kunnen. Het is tot twee maal toe de vrouw van de pastoor die ervoor zorgt dat een gezant van de koning niet wordt afgemaakt wanneer hij in de val van Reynaert trapt. In regel 581 spreekt Bruun Reynaert aan met neve omdat hij verre familie is van de vos. niet waar Waar niet waar Reynaert wordt door de andere dieren van het dorp aangeklaagd omdat hij hen slecht behandeld heeft. Welke dieren klagen hem aan, wat is hun aanklacht en zijn deze aanklachten allemaal correct? Geef 2 verhelderende voorbeelden. /2 Courtois: Worst gestolen door Reynaert, maar hij had hem zelf gestolen van Tibeert Reynaert zou een affaire hebben met de vrouw van Isengrym, maar blijkbaar is het de vrouw die haar zin doet (Hersinde) en zou zij Reynaert hebben verleid. Waarom wordt er pas na het verhaal van Canteclaer beslist om tot actie over te gaan tegen de vos? Hoe verschilt deze misdaad van de vorige 2? /1 Deze misdaad gebeurde tijdens de koningsvrede, die was heilig en mocht niet verbroken worden. Volgens het middeleeuws procesrecht moesten de wonden of daden kunnen aangetoond worden. DAt gebeurt hier voor het eerst in de aanklacht. Wat is er bijzonder aan de tussenkomst van Grimbeert wanneer de klachten over Reynaert worden bekend door de dieren? Hoe komt het dat Grimbeert zo reageert (2 redenen)? /2
Hij is de enige die Reynaert verdedigt. Hij is familie van Reynaert, schande over Reynaert zou schande over de hele familie van Reynaert brengen Alle beklagers zijn zelf ook schuldig aan misdaden tegen Reynaert of zijn op zijn minst in hetzelfde bedje ziek als Reynaert