Webinar: Financiën ontrafeld Live vanuit: Reeuwijk 6 juni 2016
Even kennismaken Rob Latten info@ 06 1024 66 60 Liza Arends OR-Ondersteuning.nl 6-6-2016 Rob Latten 2
Agenda: 1. Relatie tussen strategie en financiën 2. Financiële begrippen / begrip krijgen 3. Welke bril kan de OR opzetten? 6-6-2016 Rob Latten 3
0. Waar staan wij nu? 6-6-2016 Rob Latten 4
Financiën is niet lastig Omzet minus is resultaat de rest is vakjargon, laat je niet gek maken Wij maken het onszelf lastig 6-6-2016 Rob Latten 5
Eerst grip op het proces.dan de rest (inhoud). 6-6-2016 Rob Latten 6
Speel het spel!! 6-6-2016 Rob Latten 7
Ego-posities? Grootheidswaanzin? Mentaal geëmigreerd? Hebzucht, egocentrisch, narcistisch? Hautaine? Opportunistisch? Moralistisch, verwaand? Zelfgenoegzaam? Jean-Paul Votron en Maurice Lippens, Fortis (2008) Erik Staal, Vestia (2012) Piet Moeland, Rabobank (2013) Dirk Scheringa, DSB (2009) Cees van der Hoeven, Ahold (2003) Rijkman Groenink, ABN-Amro (2007) Tjibbe Joustra, UWV (2004) Gerrit Zalm (2015) 6-6-2016 Rob Latten 8
Wat is je basishouding? 6-6-2016 Rob Latten 9
6-6-2016 Rob Latten 10
1. Inhoudelijke invloed 6-6-2016 Rob Latten 11
Strategische beleidscyclus (en de financiële planning&control cyclus) Meerjarenbeleidsplan (strategisch plan, incl. begroting) Richten (visie/missie/strategie) Inrichten (beleidsplannen) Toekomstige situatie Kaderbrief (uitgangspunten komend jaar) Begrotingscyclus Jaarplan (Budget) Belichten (SWOT) Huidige situatie Monitoren (maand-kwartaalcijfers) Jaarverslag (verantwoording, risicoanalyse, managementletter) 6-6-2016 Rob Latten 12
Meerjarenbeleidsplan (strategisch plan, incl. begroting) September Kaderbrief (uitgangspunten komend jaar) Oktober-November Strategische beleidscyclus (en de financiële planning&control cyclus) Eind juni Richten (visie/missie/strategie) Inrichten (beleidsplannen) Begrotingscyclus Jaarplan (Budget) Belichten (SWOT) Huidige situatie Jaarverslag (verantwoording, risicoanalyse, managementletter) April December Toekomstige situatie Monitoren (maand-kwartaalcijfers) Mei/juni Maandelijks 6-6-2016 Rob Latten 13
Zoek moment van invloed Meerjarenbeleidsplan (strategisch plan, incl. begroting) Richten (visie/missie/strategie) Inrichten (beleidsplannen) Toekomstige situatie Kaderbrief (uitgangspunten komend jaar) Inbrengen (planmatig, speel het spel, beargumenteer) Begrotingscyclus Jaarplan (Budget) Belichten (SWOT) Huidige situatie Jaarverslag (verantwoording, risicoanalyse, managementletter) Monitoren (maand-kwartaalcijfers) Rationeel onderbouwen: - Kwalitatief - Kwantitatief ( ) OR-speerpunten - Duurzame inzetbaarheid - Communicatie met achterban - Werkdruk Balans, 6-6-2016 Rob Latten - Etc. 14
Lever als OR toegevoegde waarde In feite is er sprake van drie basisopdrachten: > Het leveren van een inhoudelijke bijdrage (ideeën, bevindingen, risico s, aandachtspunten, et cetera) > Het leggen van verbindingen en breng de bevindingen (met medewerkers, toezichthouders, klanten, anderen). > Het bewandelen van nieuwe wegen (door initiatief voorstellen, actief zijn, out-of-the-box denken). Bron: Patrick Vermeulen, Overleg: niet voor de vorm (2011) 6-6-2016 Rob Latten 15
Voorbeeld Beste bestuurder: de OR wil Duurzame inzetbaarheid op de agenda Beste bestuurder: onderzoek toont aan Risico op productiviteit verlies WAI Risico-uitval WAI (risico op toename ziekteverzuim) < 2 weken > 2 wkn - 3 mnd > 3 mnd In % Uitstekend1,000 Uitstekend 1,00 1,00 1,00 Goed 1,21 1,65 1,43 Matig 1,39 2,00 2,90 Slecht 0,91 1,51 3,18 Goed1,071 Gemiddeld1,166 Slecht1,264 Beste bestuurder: uitgaande van een nulmeting, gekeken naar WAI, Life en Engagement scan, kunnen we met een investering van 100k meer dan 250k besparen. 6-6-2016 Rob Latten 16
6-6-2016 Rob Latten 17
Tip! Zorg dat de OR in de juiste energiestand komt. Ontwikkel de juiste proces -competenties. Breng de (financiële) beleidscyclus in kaart. Bepaal je strategie voor het gesprek. Werk vanuit een OR-visie, speerof uitgangspunten. Bespreek de juiste bril. 6-6-2016 Rob Latten 18
2. Begrippenkader 6-6-2016 Rob Latten 19
> Eerst kennis > Dan begrip Financieel gesprekspartner zijn door > Ten slotte toepassen Van mening op basis van feiten en een hypothese naar argumenteren. 6-6-2016 Rob Latten 20
6-11-2014 Vakjargon Jargon = voor oningewijden moeilijk verstaanbare taal, vak- of groepstaal Vaktaal = terminologie die eigen is aan een bepaald vak of beroep Vakjargon = voor oningewijden nauwelijks begrijpbare groepstaal onder vakgenoten Alle drie mogen en staan ook in de Van Dalen. 21
Planning & Control cyclus Kosten en kostprijzen Budgettering Management-informatie (BSC) Management and cost accounting Projectmanagement, Investeringen, Innovaties Treasury Corporate finance (o.a financiering, aantrekken middelen) Cashmanagement (o.a. geldstroom- en liquiditeitenbeheer) Basisadministratie Boekhouding Financieel management Financial accounting Jaarverslaggeving (o.a. balans, w/v-rekening, kasstroomoverzicht) Management Letter Ratio-analyse Regelgeving (RJ, IFRS, etc.) Fiscaliteit Procesbeheersing Risicomanagement modellen (COSO) Beheersing ICT AO / IC Corporate Governance Sarbanes Oxley en Tabaksblat In control statement Besturing, toezicht en afleggen van verantwoording. Compliance officer (bewaken wetgeving, regelgeving, transacties, integriteit, etc) 6-6-2016 Rob Latten 22
Van RA (registeraccountant) Naar RC (register controller) 6-6-2016 Rob Latten 23
Tip! Weet waar het over gaat (maak een eigen woordenboek). Vraag door op meningen en stellingen. Werk vooral aan de interne kant (=toekomstgericht) en laat je niet te veel verleiden tot de externe verslaglegging Heb inzicht in het probleem, voordat met oplossingen wordt gestart. Maak een scenarioanalyse. 6-6-2016 Rob Latten 24
4. Ten slotte 6-6-2016 Rob Latten 25
Analyse vanuit OR-bril - Wat zijn de strategische doelen van de organisatie en zijn die verwerkt in de toekomst (begrotingen)? Welke acties zijn hierop gedefinieerd? - Reflecteer de financiële uitkomsten op de doelstellingen die gesteld zijn. - Maak een trendanalyse van o.a. activa, omzet, kosten, rendementen. Blijf in de buitenschil en ga de diepte in om extra inzicht te krijgen. - Heb zicht op afschrijvingen, investeringen en financieringsvorm. - Heb helderheid over zaken als Liquiditeit, Solvabiliteit en andere kengetallen waarop de bestuurder de organisatie aanstuurt (waar ligt hij wakker van?). - Let op er is verschil tussen een Verdienmodel (rendement) en de Bekostiging (cashflow). 6-6-2016 Rob Latten 26
De kern Omzet minus Kosten = Resultaat Oftewel: het gaat om optellen, aftrekken en vermenigvuldigen. Moeilijk wordt het als accountants regels stellen. Het aannemen van een referentiepunt als waarheid. Cijfers worden vaak als een gegeven beschouwd. Onderzoek de achterliggende aannames en berekeningen. Niet in de fuik lopen om beelden als feiten aan te nemen. Financieel beleid is een mening. Als de specialist het niet kan-wil uitleggen...wat zit er dan achter? Fraude v.s. creatief v.s. mening hebben. Directie is gevoelig voor: financiële en juridische argumenten en de reactie van stakeholders. Analyseer vanuit je eigen speerpunten (toegevoegde waarde). 6-6-2016 Rob Latten 27
6-6-2016 Rob Latten 28
Taakstelling Financieel (vanuit OR-bril) Strategische doel(stelling)en (alignment) Vanuit daar naar Operationele kosten en opbrengsten (autonoom resultaat, rendementsanalyse) Kosten (opbrengst)-analyse Financiering Investeringen Risicoanalyse OR-kengetallen Incidentele besluiten (b.v. organisatiewijzigingen) Signaliseringsfunctie gebruiken met mogelijke detail-analyse (BSC, Liquiditeitsbegroting, Due Dilligence, Forensic Accounting, projecten, benchmark etc.) 6-6-2016 Rob Latten 29
Relatie tussen begrippen: aansturing 6-6-2016 Rob Latten 30
Relatie tussen begrippen: strategie 6-6-2016 Rob Latten 31