Aan dit document kunnen geen rechten worden ontleend (2009) (2010) Bij de opleidingen:
Technische Innovatiewetenschappen Innovatie Challenge Na het overweldigende succes van afgelopen jaren, wordt komend jaar wederom de Innovatie Challenge georganiseerd. Met de Innovatie Challenge daagt de opleiding Technische Innovatiewetenschappen scholieren uit 5- en 6-vwo uit om te voorspellen hoe een bepaalde technologie zich de komende jaren zal ontwikkelen en hoe mensen het zullen gaan gebruiken. De Innovatie Challenge kan ook gebruikt worden als invulling van het profielwerkstuk. Komend jaar staat de Innovatie Challenge in het teken van Technologie 2020'. De opdracht luidt: "Voorspel hoe mensen een technologie in 2020 gebruiken". Leerlingen kunnen individueel meedoen of in groepjes tot 4 personen. Ze worden inhoudelijk begeleid door enthousiaste studenten van de opleiding Technische Innovatiewetenschappen, die in hun opleiding vanaf het begin leren hoe je dit soort vraagstukken moet aanpakken. Zij worden op de achtergrond gecoacht door TU/e-docenten. Het eindresultaat is een verslag en een poster, die op donderdag 17 maart 2011 door de leerlingen gepresenteerd wordt tijdens de I-day (Innovatie-Day) op de TU/e. Een jury met deskundigen zal het werk van de scholieren beoordelen. De besten winnen een mooie prijs. Dit jaar zal een reischeque ter waarde van 500,- worden uitgereikt. Wil je meer informatie over de Innovatie Challenge? Neem dan een kijkje op onze website: www.innovatiechallenge.nl. Heb je een ander onderwerp voor een profielwerkstuk binnen Technische Innovatiewetenschappen? Neem dan contact op met de coördinator vwo-aansluiting, dhr ir. Wil Kuijpers. 11
Technische Innovatiewetenschappen Profielwerkstuk: Ontwerp een website Als je een woord niet begrijpt kun je Wikepedia gebruiken voor uitleg en definitie. http://nl.wikipedia.org/wiki/hoofdpagina. Op dit moment heeft Google meer dan 8 miljard webpagina s geïndexeerd, uitgaande van een gemiddelde van 100 pagina's per website komen we op 80 miljoen websites. Met zoveel keuze en concurrerende bedrijven is het zeer belangrijk dat gebruikers snel de informatie kunnen vinden die ze zoeken. Als het laden van een website langer dan 10 seconden duurt, zal de gebruiker al snel zijn informatie ergens anders gaan zoeken. Ook wil je natuurlijk dat het zoekproces plezierig verloopt. De bovenstaande vereisten komen terug in de ISO norm voor Usability (ISO 9241-11). Een interface (bijv. de desktop van Windows) is gebruikersvriendelijk als een bepaalde taak: Efficiënt (snel), Effectief (correct) en Plezierig uitgevoerd kan worden. Een website kost al gauw 10.000 Euro en grote bedrijven zijn ongeveer 500.000 Euro kwijt en dan tellen we het onderhoud niet mee. Als een website eenmaal online staat is het een zeer arbeidsintensief en prijzig proces om ontwerpfouten te corrigeren, verder is de kans groot dat gebruikers of potentiële klanten na een slechte ervaring nooit meer terugkeren naar jouw website. Je wilt dus dat ontwerpfouten in een vroegtijdig stadium ontdekt worden en verbeterd kunnen worden. Hiervoor is paper prototyping zeer geschikt. Paper prototyping is een snelle en eenvoudige manier om meerdere iteratieslagen te maken in interface & interactie ontwerp. In dit profielwerkstuk ontwerp je de basis van een website door middel van papieren prototypen en onderzoekt de gebruikersvriendelijkheid van het ontwerp met gebruikers. De faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences van de Technische Universiteit Eindhoven verzorgt drie bacheloropleidingen en vier masteropleidingen. Bij de drie bacheloropleidingen is het mogelijk om een profielwerkstuk te maken. In dit boekje wordt dit per opleiding toegelicht. Voor meer informatie of aanmelden: Faculteit Industrial Engineering & Innovation Sciences Coördinator vwo-aansluiting: ir. Wil Kuijpers Tel. 040 247 4650 (bgg 247 2234) E-mail: profielwerk@tue.nl Inleiding 10 3
Technische Bedrijfskunde Bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde (www.bedrijfskunde.nl) Sta jij ook te popelen om bedrijfsprocessen te verbeteren? Technisch bedrijfskundigen willen 'bottlenecks' oplossen, de kwaliteit verbeteren, de productie verhogen en de processen stroomlijnen, kortom de organisatie beter laten functioneren. Of het nu gaat om productieprocessen, waarbij je de goederenstroom volgt van grondstof tot eindproduct of om personele processen, waarbij je de inzet van mensen onder de loep neemt. Bij Technische Bedrijfskunde in Eindhoven leer je integrale analyses van bedrijfsprocessen te maken. Je maakt hierbij gebruik van kennis op het gebied van mens, techniek, organisatie en economie. Meteen vanaf het eerste jaar worden hoorcolleges afgewisseld met groepswerk, instructiecolleges en opdrachten. Naast de theoretische basisvakken werk je dus al direct samen met je medestudenten aan een project. Na je bachelor kun je kiezen voor een groot aantal masteropleidingen waarin je je verder kunt specialiseren. Na je afstuderen kun je in een breed beroepenveld aan de slag, doordat je breed bent opgeleid en je met verschillende specialisten kunt samenwerken. Typische startfuncties zijn logistiekplanner, kwaliteitsmedewerker, begeleider van ICT-projecten, projectleider productvernieuwing of organisatieadviseur. Profielwerkstuk: voorspellen Dit profielwerkstuk gaat over het voorspellen van de vraag naar producten. Om niet te veel (voorraadkosten) of te weinig (kosten van buitenvoorraad) te produceren, probeert men te voorspellen wat de vraag in de toekomst gaat doen. Als basis voor voorspellingen dient onder andere data uit het verleden. Uit deze data kan een trend (mp3 spelers) of een seizoenspatroon (ijs) blijken. Soms is de vraag nagenoeg stabiel (melk). Uiteraard komen er doorgaans gecompliceerde mengvormen van deze patronen voor. In dit werkstuk verken je welke voorspelmethodieken er zijn en voor welke situatie ze zijn bedoeld. Belangrijk is ook om je af te vragen hoe de prestatie van 4 Technische Innovatiewetenschappen Bacheloropleiding Technische Innovatiewetenschappen (www.innovatiewetenschappen.nl) Het mobieltje, de mp3-speler en de hybride auto zijn voorbeelden van succesvolle innovaties. Maar ontvang jij je rekeningen in Privver, de digitale brievenbus van TNT post? Nee? En ken jij veel mensen die in een energie-nul-huis wonen? Ook niet? Dit zijn voorbeelden van innovaties die (nog) niet zijn aangeslagen. Het succes van een innovatie hangt van vele factoren af: niet alleen of een product of dienst technisch goed werkt, maar bijvoorbeeld ook of de kosten opwegen tegen de baten en of de mensen voor wie het ontwikkeld is ermee kunnen werken. Met deze combinatie van technische, menselijke en maatschappelijke factoren houdt Technische Innovatiewetenschappen zich bezig. In deze studie krijg je wiskundige en technische basisvakken (40%), daarnaast mens- en maatschappijgerichte vakken (30%) en practica en projecten (30%). Na de studie kun je aan de slag in uiteenlopende functies en organisaties. Werkgevers hebben een groeiende behoefte aan breed opgeleide ingenieurs die een brug kunnen bouwen tussen de techniek en de mens. Profielwerkstuk: Nieuw Schoolgebouw Als er ergens een nieuw schoolgebouw moet komen, dan wordt altijd eerst nagegaan aan welke eisen voldaan moet worden. De eisen van de verschillende partijen worden verzameld en samengevoegd in een zogenaamd programma van eisen. Dit geeft de basiseisen en voorwaarden van een succesvol project weer. Er zijn meerdere actoren (spelers) en factoren die invloed hebben op het programma van eisen. Uiteindelijk moet een en ander resulteren in een lijst met eisen waaraan het uiteindelijke schoolgebouw moet voldoen. De punten op deze lijst hebben te maken met ligging, indeling maar ook de inrichting van de school. In dit werkstuk gaat het om het opstellen van dit programma van eisen voor een nieuw schoolgebouw. 9
Technische Bedrijfskunde voor de Gezondheidszorg Heb je een ander onderwerp voor een profielwerkstuk binnen Technische Bedrijfskunde voor de Gezondheidszorg? Neem dan contact op met de coördinator vwo-aansluiting, dhr ir. Wil Kuijpers. Technische Bedrijfskunde verschillende regels te toetsen is. Je kunt je daarnaast afvragen hoe deze methoden in het bedrijfsleven worden toegepast: welke voorspelmethoden worden er bijvoorbeeld in de supermarkt gebruikt? Profielwerkstuk: voorraadbeheersing In een ideale situatie zou een bedrijf, op het moment dat de vraag zich voordoet, onmiddellijk een product of dienst kunnen produceren en leveren. Ook zou het niet uitmaken hoeveel vraag er is: de capaciteit is oneindig. Helaas is de situatie meestal verre van ideaal en moet er voorraad aangehouden worden. Voorraadbeheersing probeert de koppeling van vraag en aanbod zo goed mogelijk te realiseren tegen zo min mogelijk kosten. In dit werkstuk bestudeer je bestelregels die voorschrijven hoeveel voorraad aangehouden moet worden en wanneer er besteld wordt. Welke factoren nemen de bekendere bestelregels wel en niet mee, en voor welke situatie zijn ze geschikt? Je zult merken dat het in de voorraadbeheersing helemaal draait om afwegingen. Veel voorraad en weinig bestellen? Risico van 'nee' verkopen of risico van incourante voorraad? Aan jou de uitdaging om deze overwegingen te beoordelen! Profielwerkstuk: speltheorie Speltheorie is een methode die gebruikt wordt bij economische vraagstukken, sociale wetenschappen en zelfs evolutionaire biologie. In dit profielwerkstuk kijk je naar besluitvorming in situaties van conflict en samenwerking. Met (eenvoudige) wiskundige technieken maakt speltheorie deze besluitvorming inzichtelijk. Je kunt je richten op analyse van situaties van besluitvorming met speltheorie. Of geef je de voorkeur aan de rol van speltheorie in de praktijk? Je kunt bijvoorbeeld met speltheorie uitzoeken waarom de UMTS veiling in Nederland veel minder heeft opgebracht dan in Duitsland en Groot-Brittannië. Profielwerkstuk: business process management Business process management kijkt naar de informatiesystemen die (bedrijfs-)processen ondersteunen. Deze informatiesystemen verwerken 8 5
Technische Bedrijfskunde informatie met betrekking tot een proces, maar voeren steeds meer ook zelf processtappen uit. Business process management kan gebruikt worden om de functies en taken van ondersteunende informatiesystemen te specificeren voordat ze gebouwd geïmplementeerd worden, of om de prestatie van bestaande processen en systemen te meten. In dit werkstuk verdiep je je in Petri Netten, een manier om processen te specificeren en grafisch weer te geven. Aan de hand van een echte case kun je bijvoorbeeld tonen hoe Petri Netten kunnen helpen bij het identificeren van knelpunten in het proces. Het leuke is dat je elk proces dat je maar kunt bedenken, kunt specificeren. Wat wil je aanpakken: de verwerking van aanmeldingen bij verzekeraars, het produceren van een product, het vervoeren van goederen of het begeleiden van een patiënt in een ziekenhuis? Heb je een ander onderwerp voor een profielwerkstuk binnen Technische Bedrijfskunde? Neem dan contact op met de coördinator vwoaansluiting, dhr ir. Wil Kuijpers. Technische Bedrijfskunde voor de Gezondheidszorg Bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde voor de Gezondheidszorg (www.bedrijfskunde-gezondheidszorg.nl ) Centraal in Technische Bedrijfskunde voor de Gezondheidszorg staat het ondersteunen en verbeteren van processen in de gezondheidszorg met behulp van bedrijfskundige technieken. Het gaat met name om de vraag hoe instellingen inde gezondheidszorg hun logistieke prestaties kunnen optimaliseren, hun informatie- en communicatieprocessen kunnen verbeteren met behulp van ICT, en hoe nieuwe (zorg) technologische hulpmiddelen beter kunnen worden afgestemd op de wensen en mogelijkheden van patiënten en zorgverleners. In het bachelorprogramma wordt 50 procent veldspecifiek, dus toegespitst op de gezondheidszorg, ingevuld. In totaal bestaat 40 procent van het programma uit activerend, ontwerpgericht onderwijs: OGO. De opleiding speelt in op de behoefte in de gezondheidszorg aan innovatieve oplossingen voor vraagstukken veroorzaakt door bijvoorbeeld de vergrijzing en de invoering van marktwerking. Profielwerkstuk: Zorgvraag in de thuiszorg De thuiszorg kampt tegenwoordig met een sterk toenemende zorgvraag. De overheid, klanten en zorgverzekeraars stellen steeds strengere eisen aan zorginstellingen. Dit betekent dat zorginstellingen een goed beleid moeten vaststellen om hieraan te kunnen voldoen. Als er een goed beleid is, kunnen wachttijden verminderd worden, kosten bespaard worden en kan de efficiëntie verhoogd worden. Om dit te kunnen realiseren is een goede voorspelling van de zorgvraag essentieel. In dit profielwerkstuk leer je om vanuit de trends in de markt en de ontwikkeling van de zorgvraag in de afgelopen perioden een goede voorspelling van de vraag voor de komende periodes op te stellen. Het voorspellen van zorgvraag is een onderwerp uit de zorglogistiek, één van de kerngebieden van de opleiding Technische Bedrijfskunde voor de Gezondheidszorg. 6 7