Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar 2010-2011, Grootegast, 31 augustus 2010 Er was eens een boerin die twee emmers verse, romige melk buiten zette. Vlakbij de emmers waren twee kikkers aan het spelen. Zij hadden de emmers niet in de gaten en ze vielen er in. De ene kikker in de ene emmer, de andere in de tweede emmer. Ze begonnen wanhopig te zwemmen. De ene kikker zag het nut van dat zwemmen al snel niet meer in. Hij gaf het op en verdronk. De andere kikker wist van geen ophouden. Hij bleef maar zwemmen. Totdat de boerin de volgende ochtend in de emmers keek. In de ene dreef een dode kikker. In de andere zag ze een kikker die heel moe was. Dankjewel voor al die mooie boter die je hebt gemaakt, zei ze tegen de vermoeide kikker. Maar waarom klim je er niet gewoon uit? Als beloning tilde ze hem toen uit de emmer. Meisjes en jongens, dames en heren, Waarom begin ik de feestelijke opening van het nieuwe vmboschooljaar nu met een verhaal over twee kikkers? Dat zal ik jullie straks uitleggen. Allereerst wil ik jullie allemaal van harte welkom heten. Ik ben er trots op dat ik hier vandaag op de Woldborg mag zijn. Alweer zo n prachtige school in onze 1
provincie. Bij de universiteiten in ons land is het al heel lang een traditie dat het nieuwe studiejaar officieel en feestelijk wordt geopend. Daar wordt veel aandacht aan besteed. Ook bijvoorbeeld bij de universiteit in Groningen. Misschien heb je daar wel eens iets over gehoord of gelezen. Een paar jaar geleden bedacht ik dat het eigenlijk raar is dat je dat bij de universiteit zo doet, terwijl het schooljaar op de middelbare school gewoon vanzelf begint. In ons land gaat zo n 60% van de middelbare scholieren naar het vmbo. Dat is dus de meerderheid. Waarom zou je daar het schooljaar dan ook niet feestelijk en officieel openen? Twee jaar geleden deed ik dat voor het eerst op het Dollard College in Winschoten. Vorig jaar was ik in Winsum op het AOC Terra. En vandaag ben ik in Grootegast, bij jullie op de Woldborg. Dit is dus de derde keer en dat vind ik al aardig op een mooie traditie lijken. Hopelijk kunnen we dat heel veel jaren zo blijven doen en gaan anderen het ook overnemen. Want ik vind die opening niet belangrijk omdat ik bijvoorbeeld wel van een feestje houd. Of omdat ik zo graag weer eens ergens een toespraak wil houden. Nee, ik vind het belangrijk om bij de start van het vmbo-schooljaar stil te staan, omdat wat jullie hier op school ook het komende jaar weer gaan doen, van 2
belang is voor jullie eigen toekomst, voor die van de provincie Groningen én die van heel Nederland. En dan kom ik op de twee kikkers. De ene kikker die in de melk viel gaf het al snel op. Hij zag het nut van hard werken niet in. Waarom zou hij zijn best doen om te zwemmen als hij uiteindelijk misschien toch wel zou verdrinken? Met die houding verdronk hij tenslotte ook. De tweede kikker had een heel andere houding. Die zag misschien het nut van al dat zwemmen ook niet direct in, maar hij wilde toch niet opgeven. Stel dat hij door te zwemmen toch zijn leven zou kunnen redden? Door actief te zijn, in beweging te blijven en niet op te geven redde hij uiteindelijk niet alleen zijn eigen leven, maar had hij ook een heleboel roomboter gemaakt. Zo zorgde hij niet alleen voor een goede toekomst voor zichzelf, maar deed hij ook nog iets nuttigs voor de samenleving. Het klinkt misschien een beetje raar, maar zo is het ook met het werk dat jullie op school doen. Je hebt nu heel lang vakantie gehad. En ik weet wel hoe dat voelt. Lekker doen waar je zin in hebt, uitslapen, geen huiswerk, geen proefwerken. Dat is een heerlijk leven. Het liefst zou je daar nog een tijdje mee doorgaan. Wat voor nut heeft het nu om vanaf deze week weer hard te moeten werken en te leren? Voorlopig schiet je daar 3
toch niet veel mee op? Net als die ene kikker denk je misschien ook wel eens dat je net zo goed kunt stoppen met leren. Maar dat zou erg dom zijn. Want wie deze prachtige opleiding niet afmaakt, mist straks heel veel kansen. Bijvoorbeeld de kans om door te leren op het mbo en daarna misschien wel op het hbo. Of op de havo of het vwo. Je mist ook de kans op een goede baan als vakvrouw of vakman. Terwijl we die over een aantal jaren heel erg hard nodig hebben. Daarom kun je beter het voorbeeld volgen van de kikker die maar doorzwom. Terwijl hij daar op dat moment het nut misschien helemaal niet zo van inzag, werkte hij toch aan zijn toekomst. Met als resultaat dat hij zichzelf had gered én iets nuttigs had gemaakt. Zo is het ook met het leren op school. Soms is het hard werken en moet je echt doorzetten. Maar áls je dat doet, zul je je later goed kunnen redden in de samenleving. Bovendien leer je een vak. Daarmee kun je niet alleen je eigen geld verdienen. Maar je kunt er ook mensen mee helpen en de samenleving beter maken. Je hoort tegenwoordig veel over vergrijzing. Mensen worden steeds ouder. Tegelijkertijd worden er minder kinderen geboren dan vroeger. Daardoor zijn er naar verhouding steeds meer oudere mensen die zorg nodig hebben en steeds minder jonge mensen die die zorg kunnen geven. Daarom is het heel belangrijk dat 4
veel jonge mensen bijvoorbeeld kiezen voor een opleiding in de verpleging of de verzorging. Want die mensen zullen we over een aantal jaren heel hard nodig hebben, net als bijvoorbeeld technische vakmensen. Wat jullie hier op het vmbo doen is dus van groot belang. Niet alleen voor jullie zelf, maar voor ons allemaal. We willen graag dat jullie je inzetten en je best doen. Maar omgekeerd willen wij ons er ook voor inzetten dat jullie zo goed mogelijk onderwijs krijgen. Er is de laatste jaren bijvoorbeeld hard gewerkt om ervoor te zorgen dat je soepel van vmbo naar mbo kunt doorstromen. Ook kijken we hoe de stap van school naar werk zo gemakkelijk mogelijk kan zijn. Bijvoorbeeld door stages bij bedrijven of via leerwerkplekken. Ook hier op de Woldborg wordt daar actief aan meegewerkt. Ik weet dat jullie aan allerlei activiteiten buiten de school kunnen meedoen, ook zelfs in het buitenland. Dat vind ik heel belangrijk. Je kunt heel veel leren als je over je eigen grenzen en de grenzen van je land heen durft te kijken. Op deze school worden jullie opgeleid tot verantwoordelijke, zelfstandige mensen die goed kunnen samenwerken. Dat is een uitstekende voorbereiding om je later te kunnen redden in de maatschappij. Om leuk werk te kunnen vinden en een prettig leven te leiden. 5
Tot slot. Na een lange vakantie gaan jullie nu weer aan de slag. Misschien nu nog met frisse tegenzin, maar denk dan nog maar eens aan die kikker die maar bleef doorzwemmen in zijn emmer met melk. Uiteindelijk werd zijn werken beloond en liep het goed met hem af. Ik wens jullie een heel goed schooljaar, waarin je niet alleen hard werkt, maar waarin je vooral ook veel plezier zult hebben samen met je medeleerlingen en jullie docenten. Maak er samen een mooi en goed jaar van! Daar wil ik graag met jullie een toost op uitbrengen! 6