Boeken in deze serie: HB: 978-94-6175-056-3 HB: 978-94-6175-055-6 HB: 978-94-6175-058-7 EB: 978-94-6175-914-6 EB: 978-94-6175-913-9 EB: 978-94-6175-912-2 HB: 978-94-6175-053-2 HB: 978-94-6175-054-9 HB: 978-94-6175-057-0 EB: 978-94-6175-915-3 EB: 978-94-6175-911-5 EB: 978-94-6175-910-8 Over de schijfster: Anita Ganeri studeerde taalwetenschappen aan de universiteit van Cambridge, Engeland. Ze heeft al veel informatieve boeken voor kinderen geschreven.
Inhoud Wat is grammatica?... 4 Wat is een bijvoeglijk naamwoord?... 6 Herken het bijvoeglijk naamwoord....8 Andere voorbeelden.... 10 Trappen van vergelijking...12 Nog meer voorbeelden.... 14 Wat is een bijwoord?... 16 Herken het bijwoord.... 18 Zelf aan de slag...20 Andere bijwoorden... 22 Gelijk geschreven...24 Wat is een voorzetsel?... 26 Voorzetsel of bijwoord?... 28 Zoek woorden die beschrijven........ 30 Moeilijke woorden...31 Meer weten... 32 Register... 32 Sommige woorden zijn vetgedrukt. Op bladzijde 31 lees je wat deze woorden betekenen.
Wat is grammatica? Grammatica bevat regels die je nodig hebt om een taal te kunnen schrijven en spreken. Grammatica is moeilijk, maar wel belangrijk. Het helpt je elkaar beter te begrijpen. bruine rent hond erg mijn hard Zonder grammatica snap je niets van deze zin. 4
Soms wil je drie of meer dingen, mensen of dieren met elkaar vergelijken. Wanneer je dat doet zet je - st achter het bijvoeglijk naamwoord. Dit noem je de overtreffende trap. Het kan niet meer of beter zijn. Het hoogste trapje. Deze giraf is langer dan die giraf. Deze giraf is het langst van allemaal. Langer is de vergrotende trap. Langst is de overtreffende trap. 13
Nog meer voorbeelden Bij sommige woorden lukt het niet om er -er of -st achter te zetten. Dat gebeurt bijvoorbeeld als het bijvoeglijk naamwoord al eindigt op een -e. Dan zet je er alleen een -r achter. Bij de overtreffende trap schrijf je het woordje meest erbij. Dit is een roze roos. Deze roos is rozer dan die. Die roos is het meest roze van allemaal. 14 Rozer is de vergrotende trap. Meest roze is de overtreffende trap.
Stellend goed graag veel weinig Vergrotend beter liever meer minder Overtreffend best liefst meest minst Kun je nog meer trappen van vergelijking bedenken? Er zijn dus ook bijvoeglijke naamwoorden die bij geen enkele regel passen. Ze staan in het schema hierboven. Er zit niets anders op dan deze trappen van vergelijking gewoon uit je hoofd te leren. 15
Wat is een bijwoord? Een bijwoord zegt ook iets over een ander woord. Niet over zelfstandig naamwoord, maar over een doe-woord (werkwoord). Luid is hier het bijwoord. Het zegt hoe de hond blafte. Blafte is het doe-woord. De hond blafte luid. 16
Het is best wel moeilijk om een bijwoord in een zin te herkennen. Een bijwoord vertelt je hoe, waar, wanneer of waarom iets gebeurt. Ik laat mijn nieuwe vlieger buiten op. Buiten is een bijwoord. Het vertelt waar jij de vlieger oplaat. Oplaten is hier het doe-woord. 17
Herken het bijwoord Kijk naar deze rij met woorden. Hoeveel bijwoorden zie je hier? Weet je het nog? Een bijwoord is een woord dat iets zegt over een doe-woord. 18 vliegen prachtig zingen woest grappig kopen Prachtig, woest en grappig zijn bijwoorden. Vliegen, zingen en kopen zijn doe-woorden.
Kijk naar de volgende zinnen. Kun jij de bijwoorden vinden? Ik zal je een beetje helpen. Je vindt er een in de eerste zin, er staan er twee in de tweede zin en drie in de derde zin. Zij at haar brood snel op. Ik zong het lied zacht en zuiver. De uil kraste plotseling luid, maar toen werd het stil. De bijwoorden zijn snel, zacht, zuiver, plotseling, luid en stil. 19
Zelf aan de slag Weet je het nog? Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig van een naamwoord. Een bijwoord over een doe-woord. Maar weet je dat je van een bijvoeglijk naamwoord ook een bijwoord kunt maken? Kijk maar eens naar deze voorbeelden. Bijvoeglijk naamwoord slimme snelle zachte lange Bijwoord slim snel zacht lang 20 Kun jij nog meer van deze voorbeelden verzinnen?
De baby heeft een vrolijke lach. De baby lacht vrolijk. Vrolijke is hier het bijvoeglijk naamwoord. Het zegt iets over de baby. Vrolijk is een bijwoord. Het zegt iets over het doe-woord lacht. Zo zie je dat een bijvoeglijk naamwoord en een bijwoord veel op elkaar kunnen lijken. Let altijd goed op waar het woord staat en waar het iets over zegt. 21