[Uitzending nr.137: Marcus 4: 1 t/m 41]

[Uitzending nr.137: Marcus 4: 1 t/m 41] In Marcus 4 komen verschillende gelijkenissen aan de orde en het wonder van het bedaren van de storm op het meer van Galilea. Bij de bespreking van het evangelie naar Mattheüs zijn dezelfde gelijkenissen en gebeurtenissen aan de orde geweest maar er zijn ook nieuwe dingen. Eerst komt de gelijkenis van de zaaier aan de orde. Dan volgen er nog andere gelijkenissen en de geschiedenis van de storm op het meer. Het evangelie naar Marcus is vol actie. De gebeurtenissen rollen over elkaar heen en dat zien we ook in dit vierde hoofdstuk. Marcus 4 vers 1: Toen Jezus weer bij het meer was, kwamen er zoveel mensen naar Hem luisteren dat Hij in een boot ging zitten. Van daaruit sprak Hij verder tot de vele mensen die op de oever stonden. Het woordje weer maakt duidelijk dat de situatie die in het eerste vers wordt beschreven een herhaling is. Daarmee is het duidelijk dat met het meer - evenals vorige keren - het meer van Galilea wordt bedoeld. De Here Jezus geeft onderwijs aan de mensen. Opnieuw komen er drommen mensen naar Hem toe. Daardoor moet Jezus in een boot gaan zitten. Voorheen drongen de mensen zich aan Hem op om Hem maar even aan te kunnen raken en genezing te kunnen ontvangen. Nu neemt Jezus heel bewust een bepaalde afstand in acht. Hij zit in een boot op het meer van Galilea. Het was gebruikelijk dat een leraar of rabbi zittend onderwijs gaf. Van de mensen wordt nadrukkelijk gezegd dat ze op de oever stonden Zo kunnen ze de Here Jezus niet meer aan raken en is er alle ruimte om te luisteren naar Zijn onderwijs. Marcus 4 vers 2: Om duidelijk te maken wat Hij bedoelde, vertelde Jezus gewoonlijk een gelijkenis. Dat deed Hij nu ook. De Here Jezus geeft aan de mensen onderwijs door middel van gelijkenissen. Dat wil zeggen dat Hij gebruikt maakt van voorbeelden uit het dagelijkse leven van Zijn tijd. 1

Deze voorbeelden hebben een bepaalde geestelijke toepassing, die duidelijk maken waar het de Here Jezus nu uiteindelijk om gaat. De reden dat Jezus op deze manier Zijn onderwijs geeft, wordt later gegeven (in vers 11 en 12). De Here Jezus vertelde de mensen veel van zulke gelijkenissen (vers 33 en 34). Een aantal van die gelijkenissen wordt in Marcus 4 beschreven (vs.3 t/m 32). Daarnaast wordt in het evangelie naar Marcus alleen in hoofdstuk 12 nog een gelijkenis weergegeven. Marcus 4 vers 3 t/m 7: Luister, zei Hij, een boer ging naar zijn land om te zaaien. Daarbij viel er wat zaad op het pad. De vogels kwamen erop af en pikten het weg. Er viel ook zaad op plaatsen waar veel stenen in de grond zaten. Daar lag maar een dun laagje aarde. Het zaad kwam daardoor wel vlug op, maar toen de felle zon ging schijnen, verschroeide het jonge groen. Het ging dood, omdat het nauwelijks wortels had. Ander zaad viel tussen de distels. De distels overwoekerden de planten, zodat er geen vrucht aan kwam. De gelijkenis laat zien dat het zaad in drie verschillende soorten aarde viel. Het stelt de mensen voor die het evangelie, het Woord van God, niet willen ontvangen. Hun leven is als het zaad dat op het pad is gestrooid. Daar pikten de vogels het zaad weg. Er kunnen heel wat vogels in een mensenleven zijn die het zaad van het evangelie wegpikken maar één vogel is er altijd bij de duivel pikt het zaad van het evangelie, het Woord van God, weg. Ander zaad valt op plaatsten waar veel stenen liggen. Omdat er maar een dun laagje aarde is en het zaad geen wortel kan schieten verschroeit de zon het opkomende plantje. Soms kunnen er heel wat stenen in een mensenleven zijn. Hoeveel van zulke stenen moeten er bij u nog worden opgeruimd?. Ander zaad viel tussen de distels. En het opkomende plantje wordt door distels verstikt. Hoeveel mooie dingen zijn er verstikt door de distels in uw leven? Pijn, verdriet en teleurstelling kunnen zulke distels zijn. Marcus 4 vers 8 en 9: Maar het zaad dat in goede grond viel, kwam mooi op. Het werd rijp en gaf een grote opbrengst. Wel 30, 60 en 100 keer zoveel als was gezaaid. Onthoud dit goed! 2

Uit deze verzen wordt duidelijk dat er van al het zaad maar een vierde deel in goede aarde valt. Het stelt de mensen voor die worden gered en verlost door Christus. Hij heeft het oordeel voor hen gedragen aan het kruis! Zij hebben Zijn Woord tot zich mogen nemen en hebben Hem aanvaard als de Redder van hun leven. Vers 8 maakt ook duidelijk dat het zaad vrucht draagt maar dat de vrucht niet bij alle zaadjes gelijk is. Voor een gelovige vind ik dat een geweldige bemoediging! Vaak zoekt een mens naar vrucht in vergelijking met anderen. Maar, daar kun je erg bedrogen mee uitkomen. Ook kan een gelovige zich er mateloos mee frustreren. Waarom? Als uw opbrengst 30x zoveel mag zijn maar, u vergelijkt uzelf steeds met iemand die een opbrengst van 100x zoveel heeft, dan heeft u altijd het idee dat het niet genoeg en niet goed is. U komt altijd te kort en dat frustreert. U geniet zelf niet meer van de vrucht. Op een dieptepunt gaat u zelfs denken dat u geen vrucht draagt! Maar, de Here Jezus laat hier zien dat het zaad aan het doel beantwoordt als het vrucht draagt. Hoewel de hoeveelheid vrucht verschilt, draagt al het zaad in de goede aarde vrucht. Daardoor is het van grote waarde voor de Zaaier! Jezus heeft gezegd: Ik ben de wijnstok en jullie zijn de ranken. Als jullie in Mij blijven en Ik blijf in jullie, brengen jullie veel vrucht voort (Joh.15:5). De Here Jezus besluit de gelijkenis van de zaaier met een oproep. De oproep is gelijk aan Zijn eerdere oproep aan het begin van de gelijkenis, in vers 3. Toen klonk: Luister! De oproep in vers 9 sluit er bij aan en is uitgebreider: Onthoud dit goed! Na de gelijkenis van de zaaier roept Jezus Zijn toehoorders op om te horen en door te dringen tot de betekenis van de gelijkenis. Hij spoort hen aan om de verborgen boodschap te horen. In vs.23 wordt deze oproep herhaalt. U kunt het vergelijken met een waarschuwingsbord: Onthoud dit goed! Uit het vervolg wordt duidelijk dat sommigen van Zijn volgelingen de betekenis van deze gelijkenis niet begrepen. Marcus 4 vers 10 t/m 12: Later waren Zijn twaalf leerlingen en enkele anderen met hem alleen. Zij vroegen wat Hij met die gelijkenis bedoelde. 3

Jezus antwoordde: Jullie mogen weten wat het geheim van het Koninkrijk van God is, maar aan de mensen die er buiten staan, vertel Ik erover met behulp van gelijkenissen. Er staat immers geschreven: Hun ogen zitten dicht en hun oren zijn doof. Daarom zullen zij niets zien, horen of begrijpen. Daarom kunnen zij niet naar God terugkeren, want dan zou Hij hen vergeven. Vanaf vers 10 spreekt de Heiland niet tot de vele mensen op de oever maar tot een beperkte kring. De 12 leerlingen en een aantal anderen. Zij vragen Jezus naar de betekenis van de gelijkenis van de zaaier. Op hun vraag legt Jezus eerst uit waarom Hij in gelijkenissen spreekt (vs.11 en12) en geeft daarna de uitleg in de verzen 13 t/m 20. De reden dat Jezus Zijn toevlucht neemt tot gelijkenissen is boeiend. Zijn tegenstanders verwerpen Zijn onderwijs, veel mensen waren onverschillig geworden met betrekking tot geestelijke dingen en waarheden. De mensen waren bijzonder geïnteresseerd in de wonderen die de Here Jezus verrichtte, maar doorgronden de geestelijke betekenis er niet van. De Heiland wil met het gebruik van gelijkenissen hun aandacht blijven trekken. De vijandige houding van de Joodse leiders en de onverschilligheid en het onbegrip van veel mensen noodzaakte Jezus om over te schakelen naar het gebruik van gelijkenissen. De reden dat de Here Jezus gelijkenissen gebruikt heeft ook te maken met het geheim van het Koninkrijk van God. Het woord geheim houdt in dat iets verborgen is, d.w.z. nog niet is geopenbaard of bekend gemaakt. Er is openbaring van God nodig om het te begrijpen. De Here Jezus zegt: Jullie mogen weten wat het geheim van het Koninkrijk van God is. Dit in tegenstelling tot de mensen die er buiten staan. Daarmee worden diegenen bedoeld die door kritiek op Jezus en, ongeloof aan Zijn goddelijke roeping zichzelf buiten Gods genade plaatsten. In geestelijke zin zijn zij buitenstaanders. Voor die mensen zegt Jezus: vertel Ik erover met behulp van gelijkenissen. Deze woorden maken duidelijk dat het niet alleen gaat om de woorden van Jezus, maar ook om alles wat er rondom Hem gebeurt. Zij zien en horen alles wel, maar doorgronden het niet. De diepe inhoud en betekenis van de boodschap die de Here Jezus brengt, is en blijft een verborgenheid voor hen. 4

Met een citaat uit Jes.6 gaat Jezus verder in op wat Hij zojuist heeft gezegd over de mensen die er buiten staan. De Here maakt duidelijk wat het gevolg is van hun houding van ongeloof. Het zijn mensen die wel zien wat er gebeurt, maar ze doorzien het niet. Zij luisteren naar de woorden van Jezus, maar ze verstaan de boodschap niet. En dáár gaat het nu juist om! Een gelijkenis moet dan ook niet worden opgevat in de zin van een verhelderend verhaal, maar als een beeldspraak waarin op levendige wijze geestelijke waarheid wordt geopenbaard. Het gevolg voor mensen die niet willen geloven in de boodschap van Jezus, is dat zij er zelf voor kiezen om geen vergeving te ontvangen. Zij keren niet terug naar God en daardoor kunnen zij ook niet door Hem worden vergeven. Jezus wil juist dat de ogen worden geopend en Zijn geestelijk onderwijs wordt ontvangen. Dat verkondigen ook al Zijn volgelingen. Neem de apostel Paulus: Wat niemand heeft gezien, niemand heeft gehoord en wat niemand ooit heeft bedacht, dat heeft God allemaal klaar voor hen, die Hem liefhebben. God heeft het ons door de Geest duidelijk gemaakt. Want voor de Geest is niets verborgen, zelfs het diepste wezen van God niet. Daarover spreken wij dan ook niet met menselijke welsprekendheid, maar met woorden die de Geest ons ingeeft. Wij gebruiken dus de woorden van de Geest om de gedachten van de Geest over te brengen (1Cor.2). Soms hoor je zeggen: zonder Jezus Christus gaat een mens verloren. Dat is op zich waar maar de werkelijkheid is tragischer. De waarheid is dat ieder mens van nature nu al verloren is. Dat is niet mijn gedachte of een leerstelling van een kerk, nee! Het zijn woorden van Jezus Zelf. Leest u het maar in Joh.3 vers 18: Wie zijn vertrouwen op Jezus stelt, wordt niet veroordeeld. Maar wie niet gelooft, is al veroordeeld omdat hij geen vertrouwen heeft gehad in de naam van Gods enige Zoon. Het is echt waar, een mens zal altijd verloren zijn als hij Christus niet als Redder wil ontvangen. Een mens moet kiezen, daarin zijn mensen zelf verantwoordelijk. Wilt u de Here Jezus aanvaarden als uw Redder? 5

Ik kan het antwoord voor u niet geven, dat moet u echt zelf doen. U hoeft het antwoord ook niet aan mij te geven, maar aan de Here God. De Here God vraagt u en jou om in Christus te geloven. Wat is uw antwoord op Zijn vraag? Gods Woord is het zaad dat gezaaid wordt op de grond van uw leven. Waar valt het zaad bij u? Is de grond van uw leven met distels begroeit? Valt het op de harde stukken en kan het daarom geen wortel schieten? Of valt het Woord van God in goede grond? Dat is belangrijk. Laten we de uitleg van de Here Jezus samen gaan lezen. Marcus 4:13 t/m 20: Dus jullie begrijpen de gelijkenis niet? Hoe zullen jullie dan Mijn andere verhalen begrijpen? De boer is hij die Gods Woord bekendmaakt. Het zaad dat op het pad terechtkomt, zijn de mensen die wel het Woord van God horen, maar het meteen weer vergeten. De duivel neemt Gods Woord weg zodra het gezaaid is. Het zaad dat op steenachtige grond terechtkomt, zijn de mensen die het Woord van God horen en meteen erg enthousiast zijn. Maar het schiet geen wortel bij hen, ze zijn oppervlakkig. Als zij door hun enthousiasme over Gods Woord problemen krijgen, moeten zij er ineens niets meer van hebben Het zaad dat tussen de distels terechtkomt, zijn de mensen die het Woord van God horen en er ook in geloven. Maar de zorgen van het leven, de zinloze jacht naar rijkdom en het verlangen naar allerlei andere dingen krijgen de overhand, en zo doen deze mensen niets met wat zij hebben gehoord. Maar het zaad dat in de goede grond terechtkomt, stelt de mensen voor die het Woord van God horen, er met hun hele hart in geloven en er ook wat mee doen. Het zaad brengt vrucht voort in hun leven, tot dertig, zestig en wel honderd keer zoveel als er is gezaaid. Vruchtdragen is het doel van elke gelovige. Dat is al in het OT geopenbaard. Over de betekenis en inhoud van het vruchtdragen zegt de Here Jezus niets. Uit Luc.8 blijkt dat vruchtdragen te maken heeft met een volhardend geloofsleven. Bij vrucht kunnen we denken aan de uitwerking van de Heilige Geest in het innerlijk van de mens (Gal.5), een leven van heiliging of het winnen van anderen voor Jezus. 6

Marcus 4 vers 21 t/m 23: Daarna zei Jezus: Als je een lamp aansteekt, zet je er toch geen emmer overheen? En je verstopt hem ook niet onder een bed. Je zet hem juist op een standaard. Zo zal alles wat geheim of verborgen is, eens aan het licht komen. Onthoud dat goed! Tot en met vers 25 volgen nu een aantal korte gelijkenissen die met elkaar verband houden. Het verband ligt in het feit dat ze handelen over het geheime en geopenbaarde met betrekking tot het Koninkrijk van God. De eerste vraag die Jezus stelt, verwacht een ontkennend antwoord. Bij deze beelden moeten we denken aan een eenvoudige oosterse eenkamerwoning. Door één lamp kon de hele kamer worden verlicht. Daarvoor werd de lamp op een standaard gezet en uiteraard niet onder een emmer of onder het bed. De beelden staan voor de manier waarop de hoorders met het evangelie van de Here Jezus omgaan (Hij is het Licht van de wereld). Sommigen verdringen het woord als een lamp die onder een emmer door gebrek aan zuurstof uitgaat of onder een bed, waar een lamp geen functie heeft. Anderen luisteren goed en geven het woord van Jezus de ruimte om het te laten schijnen in hun leven. Zo komt het Koninkrijk van God openbaar. Marcus 4 vers 26 t/m 29: Het Koninkrijk van God kan vergeleken worden met een boer, die zijn land inzaaide. Na verloop van tijd kwam het zaad op. Het groeide vanzelf zonder dat de boer er iets aan deed. Eerst kwamen er jonge halmpjes uit de grond. Later kregen ze aren. Tenslotte kwamen er dikke, volle graankorrels in de aren. Zodra het graan rijp was, nam de boer zijn sikkel en haalde de oogst binnen. De verzen 26 t/m 32 bevatten twee gelijkenissen die handelen over het verschil tussen het ogenschijnlijk onbetekenende begin en het enorme eindresultaat van het Koninkrijk van God. De Here Jezus spreekt deze woorden weer tot alle toehoorders. In de gelijkenis van de zaaier gaat het over het horen naar en reageren op het gezaaide Woord van God. In de gelijkenis van het opkomende zaad (een gelijkenis die we alleen bij Marcus vinden) gaat het over het eindresultaat dat God bewerkt. 7

Het is het alledaagse beeld van een boer die op zijn akker zaait en later de oogst binnenhaalt. Marcus 4 vers 30 t/m 34: Waarmee kunnen wij het Koninkrijk van God nog meer vergelijken? Wat zal Ik zeggen? Het lijkt op een mosterdzaadje. Hoewel dat een heel klein zaadje is, wordt het toch een erg grote struik. Er komen zulke grote takken aan dat de vogels eronder schuilen en erin kunnen nestelen. Hij vertelde veel van zulke gelijkenissen. Anders zouden zij Hem niet begrijpen. Als Hij hun iets wilde leren, deed Hij dat trouwens altijd door een gelijkenis te vertellen. Maar als Hij met Zijn leerlingen alleen was, legde Hij hun alles uit. De Here Jezus gebruikt het beeld van een mosterdzaadje. Daarmee duidt Hij de kleinheid en nietigheid van het gezaaide Woord aan. Mosterdzaad is spreekwoordelijk klein en daarmee het kleinste van alle gekweekte tuinzaden. Het verrassende van deze gelijkenis is dat de Here Jezus de nadruk legt op het zeer kleine begin. Hoewel uiterst miniem en zonder macht of luister, is toch het hele Koninkrijk in beginsel aanwezig. Hoe klein het mosterdzaadje ook mag zijn, het komt na gezaaid te zijn zeer snel op en groeit pijlsnel uit tot een zeer grote struik, groter dan alle andere tuingewassen. Met dit beeld maakt de Here Jezus duidelijk dat het Koninkrijk van God weliswaar zeer klein, nietig en gering begint, maar dat het uiteindelijk enorm groot in omvang zal zijn. Marcus 4 vers 35 t/m 41: Toen het avond werd, zei Hij tegen Zijn leerlingen: Kom, wij gaan naar de overkant van het meer. Zij lieten de mensen achter, stapten bij Jezus in de boot en staken van wal. Er gingen nog enkele boten met hen mee. Terwijl zij op het meer waren, stak er een vreselijke storm op. De opgezweepte golven sloegen over de boot. Er kwam zoveel water in dat die bijna zonk. Jezus lag rustig achter in de boot te slapen met Zijn hoofd op een kussen. In paniek maakten zij Hem wakker en schreeuwden: Meester, kan het U niets schelen dat wij vergaan! Hij stond op en riep tegen de wind dat hij stil moest zijn. Tegen de golven zei Hij: Kalm, wees rustig. De wind ging liggen en de golven bedaarden. Even later was op het water zelfs geen rimpeltje meer te zien. Waarom waren jullie zo bang? vroeg Jezus. Hebben jullie nu nog geen vertrouwen in Mij? 8

Vol ontzag zeiden zij tegen elkaar: Wie is Hij eigenlijk? Zelfs de wind en de golven doen wat Hij zegt. Als Jezus Zijn onderwijs heeft beëindigd gaat Hij en Zijn leerlingen in een boot het meer op. Hij wil gaan rusten, want Hij is moe. Jezus valt achter op het schip in slaap. Als de storm losbreekt wordt de Heiland er niet wakker van. Pas als Zijn leerlingen in paniek schreeuwen: Meester, kan het U niets schelen dat wij vergaan!, wordt Jezus wakker. Hij staat op en op Zijn Woord gebeurt het wonder. De wind gaat liggen en de golven bedaren. Jezus richt Zich vervolgens tot Zijn leerlingen. De twee vragen die Hij stelt, zijn vermanend van karakter en vormen een antwoord op hun verwijtende vraag: Meester, kan het U niets schelen dat wij vergaan! Jezus neemt het Zijn leerlingen kwalijk dat ze zich hebben laten beïnvloeden door de omstandigheden. De panische angst die dat hen bezorgde, was niet nodig geweest. Hij was immers bij hen. Vandaar ook de tweede vraag: Hebben jullie nu nog geen vertrouwen in Mij? Het gezag van de Here Jezus over de natuur maakt Hem nog groter in de ogen van Zijn leerlingen. Naast ontzag voor zijn onderwijs en voor Zijn macht over boze geesten en ziekten is door dit wonder hun ontzag voor de Here Jezus nog meer toegenomen. Immers, de macht over de elementen van de natuur heeft God alleen. Tot dusverre hadden zij Jezus misschien gezien als een rabbi of als een profeet. Nu wordt het steeds meer zichtbaar: Hij is de Messias! In de volgende uitzending gaan we verder met Marcus 5:1 t/m 43. Leest u het alvast maar door. 9