Samenvatting Regio in beeld 2016 Drechtsteden
Samenvatting Aantal banen neemt toe, echter niet in collectieve sector In Drechtsteden groeit het aantal banen van werknemers (voltijd en deeltijd) in 2016 en 2017 met een gemiddelde van 1% per jaar tot bijna 118.400 eind 2017. Tijdens de voorbije crisisjaren hebben structurele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt plaatsgevonden. Zorg en welzijn Industrie Ov. zakelijke diensten Groothandel Detailhandel Bouwnijverheid Vervoer en opslag Spec. zakelijke diensten Onderwijs Openbaar bestuur Horeca Overige diensten ICT Financiële diensten Landbouw Grote sectoren in Drechtsteden zijn zorg & welzijn, industrie, overige zakelijke diensten en de handel. De werkgelegenheid groeit in de meeste sectoren. Grote groeiers zijn overige zakelijke diensten, groothandel en bouwnijverheid. Werkgelegenheidskrimp is er in financiële diensten en openbaar bestuur. Deze laatste twee sectoren zijn betrekkelijk klein van omvang. Ook krimpt de werkgelegenheid in zorg & welzijn en onderwijs. Groei is even sterk als het landelijke beeld. 0 5.000 10.000 15.000 20.000 Aantal banen, 2017 Trends in de ontwikkeling van de werkgelegenheid Een aantal trends speelt een rol op de arbeidsmarkt zoals flexibilisering, toename van het aantal zelfstandigen, vergrijzing en veranderingen in kwalificaties van functies. De leeftijdsopbouw van werknemers is een relevant gegeven. Door vergrijzing en verhoging van de pensioenleeftijd neemt de participatie van ouderen toe. Een hoog aandeel 50-plussers betekent dat er meer vervangingsvraag te verwachten is. Voor de groep 60-plussers speelt dat binnen afzienbare tijd. Onderwijs en openbaar bestuur zijn sectoren met een hoog aandeel oudere werknemers. In absolute aantallen zijn er veel 50- plussers in zorg & welzijn werkzaam, en juist weinig in horeca, detailhandel en uitzendbedrijven. Spec. zakelijke diensten Overige diensten Vervoer en opslag Bouwnijverheid Horeca Detailhandel ICT Financiële diensten Ov. zakelijke diensten Groothandel Onderwijs Zorg en welzijn Industrie Openbaar bestuur Landbouw Totaal Door de voortzetting van de flexibiliseringstrend neemt het aantal banen van zelfstandigen sneller toe dan het aantal werknemers. In totaal zijn er in Drechtsteden bijna 15.000 zelfstandigen. Sectoren met een groot aandeel zelfstandigen zijn de bouwnijverheid, vervoer en opslag en veel vormen van zakelijke diensten. In de landbouw werken traditioneel veel zelfstandigen, maar de economische ruimte voor toetreders lijkt beperkt en is een héle kleine sector in Drechtsteden. In bijvoorbeeld de bouwnijverheid is de afgelopen jaren het aantal zelfstandigen wel fors gegroeid. 0% 25% 50% 75% Aandeel zelfstandigen, 2013-2014 Bron: CBS, bewerking ROA Regio in beeld 2016 Samenvatting Drechtsteden 1
Aantal vacatures neemt toe In 2015 en 2016 neemt het aantal ontstane vacatures toe. De toename van vacatures vindt in vrijwel alle sectoren plaats. Uitzonderingen zijn de horeca en openbaar bestuur. In de zakelijke diensten (uitzendbranche) is het aantal vacatures relatief het meest toegenomen. 12.000 10.000 8.000 6.000 In 2015/2016 zijn er bijna 10.000 vacatures ontstaan. In 2012/2013 daalt het aantal ontstane vacatures. In de jaren daarna neemt het aantal ontstane vacatures weer toe. In 2015/2016 zijn er bijna 2.000 vacatures meer ontstaan dan in 2011/2012. UWV verwacht dat in 2016 en 2017 het aantal ontstane vacatures verder toeneemt. 4.000 2.000 0 11/12 12/13 13/14 14/15 15/16 Detailhandel Zorg en welzijn Groothandel Industrie Ov. zakelijke diensten Bouwnijverheid Spec. zakelijke diensten Vervoer en opslag Overige diensten Horeca Onderwijs Financiële diensten Openbaar bestuur ICT Landbouw De sector met de meeste vacatures in Drechtsteden is detailhandel. In 2015/2016 ontstonden in deze sector 2.000 vacatures. Voor laagopgeleiden ontstaan de meeste vacatures in detailhandel, zakelijke diensten en horeca. Voor middelbaar opgeleiden zijn er veel vacatures in zorg & welzijn, detailhandel, industrie, zakelijke diensten en groothandel. Hoogopgeleiden vinden vooral veel vacatures in zakelijke diensten, onderwijs en zorg & welzijn. 0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 Ontstane vacatures, 2015/2016 Top 10 openstaande vacatures naar beroep 1 Elektriciens en elektronicamonteurs 2 Loodgieters en pijpfitters 3 Bouwarbeiders ruwbouw 4 Transportplanners en logistiek medewerkers 5 Bouwarbeiders afbouw 6 Machinemonteurs 7 Metaalbewerkers en constructiewerkers 8 Hulpkrachten bouw en industrie 9 Vrachtwagenchauffeurs 10 Ingenieurs (geen elektrotechniek) In de tabel is te zien voor welke tien beroepen gemiddeld de meeste vacatures op werk.nl openstonden, gedurende de eerste helft van 2016. In Drechtsteden was de vraag naar elektriciens en elektronicamonteurs het grootst. De andere vacatures verder uit diverse sectoren zoals de bouw en transport. Naast de techniek wordt ook voor Drechtsteden voor ICT-beroepen in de periode 2015-2020 de grootste uitbreidingsvraag voorzien. Regio in beeld 2016 Samenvatting Drechtsteden 2
Aantal nieuwe WW-uitkeringen daalt Aan de instroom in de WW is te zien dat het beroep op de WW terugloopt. In de eerste helft van 2016 werden minder nieuwe WW-uitkeringen verstrekt dan in dezelfde periode vorig jaar. De daling in Drechtsteden was minder sterk dan gemiddeld in Nederland. Alblasserdam Hendrik-Ido- Am bacht Papendrecht Sliedrecht Zwijn d recht Do rdrecht Instroom WW jan t/m juni 2016 naar beroepsgroep 1 Hulpkrachten bouw en industrie 2 Verkoopmedewerkers detailhandel 3 Laders, lossers en vakkenvullers 4 Receptionisten en telefonisten 5 Callcentermedewerkers outbound en overige verkopers 6 Secretaresses 7 Verzorgenden 8 Schoonmakers 9 Transportplanners en logistiek medewerkers 10 Boekhoudkundig medewerkers In de tabel is de top tien van beroepen weergegeven met de hoogste instroom in de WW. Het gaat vooral om technisch personeel zoals hulpkrachten bouw & industrie, maar ook de instroom uit de detailhandel. Ook administratief personeel stroomt vaak de WW in, zoals receptionisten, secretaresses, boekhoudkundig en administratief medewerkers. Beroepen in techniek en logistiek zijn conjunctuurgevoelig en daar trekt momenteel de markt aan. Op termijn blijven deze functies kansrijk. Voor administratief personeel geldt dat er op termijn functies verdwijnen door digitalisering. Drechtsteden Aantal Aandeel Aantal Wajong 3.720 Geslacht Man 2.050 55% Vrouw 1.670 45% Leeftijd <25 jaar 1.110 30% 25-35 jaar 1.350 36% 35-45 jaar 520 14% 45-55 jaar 420 11% 55 jaar of ouder 320 8% Wajong-percentage 2,2% In Drechtsteden zijn er 3.720 Wajongers. Het merendeel is man en jonger dan 35 jaar. Het aantal werkende Wajongers neemt toe, vooral bij reguliere werkgevers. Het aandeel werkende Wajongers daalt echter. Dit komt doordat het totale aantal Wajongers sneller steeg dan het aantal werkenden onder hen. Om Wajongers aan het werk te krijgen en houden blijven inspanningen en investeringen nodig in de vorm van bijvoorbeeld loondispensatie en jobcoaches. Factoren die arbeidsparticipatie bevorderen zijn een sterke sociale cohesie in de regio, sterke betrokkenheid van professionals en ouders en samenwerkingsbereidheid tussen diverse partijen. Regio in beeld 2016 Samenvatting Drechtsteden 3
Gemiddelde arbeidsmarktspanning in Drechtsteden; krapte in specifieke beroepen De arbeidsmarkt in Drechtsteden wordt minder ruim door een toename van openstaande vacatures en een afnemend aantal kortdurend werkzoekenden. Momenteel is er een gemiddelde arbeidsmarktspanning. Totaal ICT Commercieel Transport en logistiek Economisch en admin. Technisch Agrarisch Pedagogisch Dienstverlenend Managers Zorg en welzijn Openbaar bestuur Creatief en taalkundig zeer ruim ruim gem. krap zeer krap -4-3 -2-1 0 1 2 3 4 De arbeidsmarkt in Drechtsteden is minder ruim dan landelijk. In totaal zijn er ongeveer evenveel vacatures als werkzoekenden en is er een gemiddelde arbeidsmarktspanning. Over het algemeen is er een krappe arbeidsmarkt voor beroepen op wetenschappelijk niveau. Er is een krappe arbeidsmarkt voor informaticaberoepen. Deze beroepen zijn vooral voor hoogopgeleiden. Voor technische beroepen lijken er geen grote knelpunten, maar dit beeld vertekent. Er zijn vooral in de techniek, maar ook in ICT en zorg, beroepen waar er knelpunten zijn. Het gaat hoofdzakelijk om beroepen op middelbaar, hoger en wetenschappelijk niveau. Alleen in techniek (dakdekker, CNC-machinebediener) en transport (vrachtwagenchauffeur) laten beroepen op laag niveau krapte zien. Naar verwachting ontstaan de komende jaren voor werkgevers meer knelpunten in een brede range van technische beroepen. Ook gaan werkgevers knelpunten ervaren in het vinden van ICT-personeel, onderwijs, managementfuncties en op economisch gebied op hoog beroepsniveau. Voor administratieve, dienstverlenende en commerciële beroepen worden nauwelijks knelpunten verwacht. Scholing vergroot kansen Het volgen van opleidingen en cursussen kan de kansen op werk voor werkzoekenden vergroten. Het ministerie van SZW heeft daarvoor een pakket aan maatregelen vastgesteld zoals scholingsvouchers, Brug-WW en sectorplannen. Een verbeterde aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt is wenselijk. Opleiding Totaal Mbo 2/3 Totaal Mbo 4 Totaal Hbo Totaal Wo Totaal Arbeidsmarktperspectief Matig Matig Redelijk Goed Redelijk ROA heeft een inschatting gemaakt van de toekomstige arbeidsmarktperspectieven naar opleiding. Op totaalniveau zijn de toekomstperspectieven redelijk. De beste perspectieven zijn er voor wo ers en hbo ers opgeleid in techniek, onderwijs en landbouw/natuur. Voor economische en zorgopleidingen op mbo niveau zijn de perspectieven minder gunstig. Kansen buiten de regio Werkzoekenden kunnen niet alleen hun kansen vergroten door te kijken naar alternatieve beroepen en het volgen van scholing. Zij kunnen, net als werkgevers, ook hun zoekgebied uitbreiden. Drechtsteden heeft een negatief pendelsaldo, dat wil zeggen dat er minder mensen in Drechtsteden komen werken dan dat er inwoners van Drechtsteden elders werken. Waar werken inwoners van Drechtsteden 3% 2% 6% 4% Drechtsteden Rijnmond Waar wonen werkenden in Drechtsteden Drechtsteden 6% 1% 3% 7% Rijnmond 23% 62% Gorinchem West-Brabant 16% 66% Gorinchem West-Brabant Haaglanden Haaglanden Overig Overig Bron: CBS, bewerking UWV Regio in beeld 2016 Samenvatting Drechtsteden 4
Een deel van de werkenden in Drechtsteden komt uit Rijnmond, Gorinchem en West-Brabant. Omgekeerd werkt een deel van de inwoners van Drechtsteden in regio s Rijnmond, Gorinchem en West-Brabant. Kansen voor werkzoekenden op het vinden van werk worden groter als ze ook buiten Drechtsteden zoeken naar werk. Uitdagingen voor de toekomst De economische recessie van de afgelopen jaren zorgde voor een ruime arbeidsmarkt in Drechtsteden. Nu de economie herstelt, trekt ook de arbeidsmarkt weer aan. De arbeidsmarkt van na de recessie is een andere (minder ruim) dan die van voor de recessie en wordt complexer van aard. Ouderen, laagopgeleiden en arbeidsgehandicapten hebben een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Daarnaast zijn er problemen in het aantrekken van personeel. Dit vraagt om het leggen van verbindingen en onderhouden van relaties tussen gemeenten, onderwijs en bedrijfsleven. Een aansprekend initiatief is bijvoorbeeld de Infra Deal en Infra Talent. Daarnaast is er aandacht voor de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Vanuit de overheid worden jongeren gestimuleerd voor een kansrijke opleiding te kiezen en is afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven nodig. Regio in beeld 2016 Samenvatting Drechtsteden 5
Colofon Regio in Beeld Regio in Beeld is een jaarlijkse uitgave van UWV Auteur Jacqueline Toxopeus Inlichtingen arbeidsmarktinformatie@uwv.nl Redactieadres UWV Afdeling Arbeidsmarktinformatie en -advies Postbus 58285 1040 HG Amsterdam Eindredactie Suzanne IJzerman Roelof van der Velde Regio samenstelling De arbeidsmarktregio Drechtsteden is het werkgebied van Werkplein Dordrecht. De gemeenten Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht maken deel uit van deze arbeidsmarktregio. Disclaimer Meer informatie is te vinden op www.werk.nl/arbeidsmarktinformatie. Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen, echter uitsluitend met bronvermelding. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. UWV 2016 Regio in beeld 2016 Samenvatting Drechtsteden 6
Einde rapport Regio in beeld 2016 Samenvatting Drechtsteden 7