Ruimte om te groeien Pedagogisch werkplan 2016-2017 Peuterspeelzaal Dribbel Pagina 1 van 16
INHOUDSOPGAVE Woord vooraf 3 1. De basisgroep 4 2. Welbevinden en ontwikkeling 8 3. Pedagogische doelen 11 Pagina 2 van 16
OPVANG ONTWIKKE- LING ONTSPAN- NING OPVOEDING ONDERWIJS WOORD VOORAF Voor u ligt het werkplan van locatie: Dribbel Dit werkplan maakt deel uit van ons pedagogisch beleidsplan, het Wasko ABC en het Convenant Kinderopvang en Peuterspeelzaal. In de convenanten staan de landelijke kwaliteitsregels voor de kinderopvang beschreven. In ons pedagogisch beleidsplan beschrijven wij onze algemene pedagogische visie en werkwijze. Het Wasko ABC geeft praktische algemene informatie, van Aanmelding tot Voeding. Deze drie documenten zijn te vinden op de website van Wasko (www.wasko.nl). In hoofdstuk 1 staat praktische informatie die specifiek voor de genoemde locatie geldt. In hoofdstuk 2 beschrijven wij hoe we met de kinderen omgaan. In hoofdstuk 3 wordt beschreven waar wij de komende periode op onze locatie extra aandacht aan besteden. Mocht u na het lezen vragen hebben dan zijn wij graag bereid deze te beantwoorden. De medewerkers Teamleider: Mary Boon Vestigingsmanager: Els Boon Datum: April 2016 Pagina 3 van 16
GROEPSOPBOUW ONTWIKKELING ACTIVITEITEN VEILIGHEID SAMENWERKING met het onderwijs 1. DE BASISGROEP Ieder kind zit in een basisgroep, waar vaste pedagogisch medewerkers werken. Tijdens afwezigheid van de vaste pedagogisch medewerkers streven wij ernaar vaste invalkrachten op de groep in te zetten. Hierdoor zien de kinderen zoveel mogelijk vertrouwde gezichten. Op onze locatie zijn de volgende basisgroepen: dagdeel dagdeel dagdeel dagdeel (VVE) 1 maandagmiddag donderdagochtend dinsdagmiddag vrijdagochtend dagdeel dagdeel dagdeel dagdeel (VVE) 2 dinsdagochtend donderdagmiddag woensdagochtend vrijdagmiddag Binnen Wasko kennen wij twee soorten peuterspeelzalen. Naast reguliere peuterspeelzalen hebben wij peuterspeelzaalgroepen die werken met een programma voor voor- en vroegschoolse educatie (VVE). De voorschoolse en vroegschoolse educatie begint op de peuterspeelzaal en loopt in principe door tot in de eerste groepen van de basisschool. Per locatie kan het VVE-programma verschillen, maar bij allen is de uitvoering van het programma bestemd voor jonge kinderen met (kans op) een achterstand. Wij werken met VVE-programma s die gericht zijn op meerdere ontwikkelingsgebieden (taalontwikkeling en ontluikende geletterdheid; denkontwikkeling en ontluikend rekenen, motorische- en creatieve ontwikkeling, persoonlijke en sociaal-emotionele ontwikkeling). De kinderen worden voorbereid op de basisschool en door deze extra ondersteuning maken zij daar een betere start. Deze VVE groepen zijn gericht op peuters die, om uiteenlopende redenen, baat hebben bij extra ondersteuning. Door extra ondersteuning te bieden, worden deze kinderen voorbereid op de basisschool en maken zij daar een betere start. De belangrijkste ontwikkelingsgebieden komen in samenhang aan bod. Door een combinatie van uitdagende activiteiten krijgen de kinderen vanuit een veilige omgeving grip op de wereld. Een VVE groep bestaat uit kinderen met en zonder indicatie. De indicatie wordt afgegeven door de arts van het consultatiebureau. Pagina 4 van 16
OMVANG EN LEEFTIJDSOPBOUW VAN DE GROEP De groep bestaat uit maximaal 16 kinderen. De leeftijd van de peuters varieert van 2 jaar en 3 maanden tot 4 jaar. ONTWIKKELING De leidsters volgen uw kind in zijn of haar ontwikkeling. Reguliere peuters worden rond hun derde verjaardag geobserveerd. Deze observatie wordt tijdens een oudergesprek met de ouders besproken. Rond het vierde jaar wordt de peuter nogmaals geobserveerd. Deze bevindingen worden vastgelegd in de peuterestafette. Dit document wordt na toestemming van de ouders door Wasko overgedragen aan de toekomstige basisschool van de peuter. Peuters die ons VVE-programma Piramide volgen, worden vanaf hun derde jaar tweemaal geobserveerd en getoetst. De observaties en toetsen worden met de ouders besproken. Rond het vierde jaar wordt eveneens een peuterestafette ingevuld en na toestemming van de ouders worden de toets- en observatieresultaten samen met de peuterestafette overgedragen aan de toekomstige basisschool van de peuter. ACTIVITEITEN Dagritme Binnenkomst en inloop van ouders/afscheid nemen Vrij spelen in de hele zaal en moment voor dagritmekaarten Ruimte voor een activiteit als boekje lezen etc. (Piramide) Werken over het thema (Piramide) Vrij spelen in de zaal Opruimen (de kinderen weten waar ze alles op moeten ruimen omdat kasten en lades gelabeld zijn) Kring: zingen goedemiddag/morgen allemaal namen lezen fruit of kaakje eten drinken ruimte voor voorlezen/zingen/spelletje (Piramide) of voorlezen Buiten spelen Inloop van ouders en ophalen VEILIGHEID Veiligheid is een belangrijk thema in onze organisatie. Het bieden van een veilig klimaat zit verweven in onze werkwijze. Naast het creëren van een open aanspreekcultuur, zijn er tal van afspraken en maatregelen die wij nemen om de veiligheid te waarborgen. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Indien ouders hun kind niet zelf komen ophalen wordt het kind uitsluitend na toestemming van ouders aan een andere volwassenen meegegeven. De leidsters staan nooit alleen, er zijn altijd twee volwassenen op de groep aanwezig. Pagina 5 van 16
Een leidster van de peuterspeelzaal is nooit langdurig alleen met een kind of kinderen in een aparte ruimte aanwezig. Dit gebeurt alleen als er een kind verschoond moet worden buiten de groepsruimte of als het toilet zich buiten de groepsruimte bevindt. Dan is er nog een andere leidster in de buurt en waar mogelijk zorgen we voor een transparante omgeving (ramen, doorkijkjes en dergelijke). Voor zowel ouders als medewerkers hebben we beschreven waar ze terecht kunnen met vragen, signalen en klachten. Meer informatie hierover kunt u vinden op www.wasko.nl De meeste locaties zijn afgesloten met een pincodeslot. Elk jaar wordt er een risico-inventarisatie gemaakt inzake (brand-)veiligheid, gezondheid en hygiëne. Binnen onze organisatie hebben we een aandachtfunctionaris kindermishandeling en huiselijk geweld. Leidinggevenden en medewerkers kunnen met vragen en twijfels op dit gebied bij haar terecht. Indien nodig wordt een hulpverleningstraject in gang gezet. Het inschakelen van Veilig Thuis (voorheen Advies en Meldpunt Kindermishandeling) en het melden in het Zorg voor Jeugd Signaleringssysteem. Op onze locatie hebben we daarnaast de volgende maatregelen genomen: Er zit een dubbele deurklink op de voordeur en de toegangsdeur naar de BSO-ruimte zodat kinderen deze zelf niet kunnen openen VIEROGENPRINCIPE Wij hebben afspraken gemaakt om invulling te geven aan het Vierogenprincipe. Zo zijn er altijd 2 pedagogisch medewerkers op de groep. Mocht er om een bepaalde reden een medewerker even afwezig zijn, dan is er altijd een andere volwassene aanwezig. De speelzaal is voorzien van glazen ramen, waar je dus makkelijk doorheen kunt kijken. Veelal is er ook een raam bij de toiletruimte van de peuters. Als dit niet het geval is, wordt de deur open gelaten wanneer een leidster met een peuter naar het toilet gaat. SAMENWERKING MET HET ONDERWIJS De samenwerking met het onderwijs stimuleren wij door: Van ieder kind wordt een observatie gemaakt welke wordt overgedragen aan de school. Voor alle kinderen die gebruik maken van het VVE-programma vindt een overdrachtsgesprek plaats met de toekomstige leerkracht van het kind. Indien nodig wordt ook de intern begeleider van school hierbij betrokken. De schoolpleinen van de speelzaal en beide scholen grenzen aan elkaar. Dit biedt de mogelijkheid tot contact bij het gezamenlijk buiten spelen. Kinderen zien zo dat ze straks op school ook buiten spelen. Ook biedt dit de mogelijkheid om de juf en kind aan elkaar voor te stellen. WENBELEID Wij hebben afspraken gemaakt over het wennen van de kinderen op onze locatie. Hierover zijn de volgende afspraken gemaakt: kinderen komen de eerste dag samen met hun moeder/vader voor een intakegesprek. De eerste twee keer spelen staat in het teken van wennen, langzaamaan raken kinderen gewend aan de peuterspeelzaal. Kinderen spelen mee met het ritme van de peuterspeelzaal, mochten kinderen een speen of doekje of iets anders bij zich hebben wat het vertrouwen vergroot dan Pagina 6 van 16
mag dit natuurlijk. Na twee maanden evalueren we de wen periode met ouders middels een formulier met zo nodig een klein gesprekje. VOEDING Wij hebben de volgende afspraken met betrekking tot traktaties en voeding: Omdat een traktatie al snel een maaltijd is voor een jong kind, is het belangrijk dat het niet te groot is en niet teveel calorieën bevat. Ook hebben we liever geen traktaties met zuurtjes en lolly s. Er hoeft niet iets eetbaars getrakteerd te worden, een klein speeltje is ook altijd leuk. Bijv. een bellenblaas, een ballon, een klein boekje, leuk potlood of potje klei e.d. Er wordt altijd getrakteerd aan het einde van het dagdeel, zodat de ouders ook zien wat de peuters meekrijgen en dan zelf kunnen bepalen of zij dit aan hun peuter geven. Trakteren is niet verplicht, het belangrijkste is de gezelligheid en de specifieke aandacht voor het jarige kind. Pagina 7 van 16
ONDERSTEU- NING AUTONOMIE STRUCTUUR COMMUNI- CATIE DING BEGELEI- STIMU- LEREN 2. WELBEVINDEN EN ONTWIKKELING Door haar/zijn manier van werken stimuleert de pedagogisch medewerker het welbevinden en de ontwikkeling van de kinderen. De volgende interactievaardigheden worden daarbij gebruikt: Het bieden van emotionele ondersteuning Tonen van respect voor de autonomie Het bieden van structuur en het stellen van grenzen Praten, uitleggen en luisteren Het begeleiden van de interacties tussen de kinderen Het stimuleren van de ontwikkeling HET BIEDEN VAN EMOTIONELE ONDERSTEUNING Wij zorgen er voor dat de kinderen zich emotioneel veilig, gerespecteerd, gewaardeerd en geaccepteerd voelen bij ons. Dit doen wij o.a. op de volgende manieren: Veiligheid bieden door bijv. eigen knuffel mee te laten nemen, moeder even te laten blijven. Begeleiding in emoties, zoals boosheid, verdriet, etc. Foto van het kind laten zien in de kring. Geborgenheid bieden door persoonlijke aandacht d.m.v. een knuffel, aai over de bol, iets zeggen over kleding e.d. Ieder kind persoonlijk welkom heten bij binnenkomst. Inspelen op de individuele behoefte van het kind. Regelmatig complimenten geven. Streven naar vaste gezichten op de groep. De medewerkers hebben een positieve en enthousiaste houding. De medewerkers zijn consequent. HET TONEN VAN RESPECT VOOR DE AUTONOMIE Wij gaan er vanuit dat elk kind uniek is en recht heeft op eigen ideeën en wensen. Het bevorderen van de autonomie vinden wij erg belangrijk. Zelf speelgoedkeuze laten maken Ruimte om zelf iets mee te laten nemen van huis Een kind zelf oplossingen laten bedenken over hoe iets werkt Tot op zekere hoogte zelf ruzie/conflict op laten lossen Pagina 8 van 16
Ruimte om zelf te ontdekken en te experimenteren Inspelen op initiatieven van het kind HET BIEDEN VAN STRUCTUUR EN STELLEN VAN GRENZEN Kinderen ontwikkelen zich het beste in een liefdevolle, veilige omgeving. Door regels te stellen en structuur te bieden, krijgen kinderen vat op hun omgeving. Wij zorgen voor een veilig klimaat door: Er zijn vaste groepsregels die herhaaldelijk worden benoemd. Vaste rituelen (bijv. liedje voor het opruimen, liedje voor het eten etc.). Het kind corrigeren door te benoemen wat je ziet gebeuren. Indien nodig even apart nemen en uitleggen wat je verwachtingen zijn. Voorspelbaar gedrag en consequent zijn als leidster. Gelabelde kasten om opruimen te stimuleren. Hele duidelijke dagindeling (d.m.v. dagritmekaarten). COMMUNICATIE: PRATEN, UITLEGGEN EN LUISTEREN Wij maken de buitenwereld en gevoelswereld voor kinderen begrijpelijk door te praten, uit te leggen en naar de kinderen te luisteren. Praten met de kinderen, aandacht hebben voor wat ze bezighoudt. Praten over materialen, (knutsel)activiteiten, belevenissen thuis. Uitleggen van dat wat kinderen moeten weten voor het uitvoeren van een opdracht, bijv. over een werkje maken. Luisteren naar kinderen en kinderen stimuleren tot een actieve luisterhouding door bijv. interactief voorlezen. Praten op ooghoogte. Ruimte geven. Naar de ouders toe: vaste gespreksmomenten inpassen, website, Facebook, e-mail, mondelinge overdracht. HET BEGELEIDEN VAN DE INTERACTIES TUSSEN DE KINDEREN Wij stimuleren de verbondenheid in de groep en het wij-gevoel. Dit doen wij door: Kinderen elkaar laten helpen, bijvoorbeeld bij het maken van een puzzel. Om de beurt laten spelen met het speelgoed. Samen met de kinderen meespelen met bijvoorbeeld fantasiespelen zoals eten maken, poppen verzorgen e.d. Helpen in samen oplossen van een conflict. Helpen contact maken met de andere kinderen. Afwezige kinderen benoemen in de kring. HET STIMULEREN VAN DE ONTWIKKELING Wij laten kinderen groeien door ze nieuwe ervaringen op te laten doen. Materialen en activiteiten aanbieden kijkend naar het niveau van het kind. Werken met de Piramidemethode. Uitdagend en gevarieerd aanbod aanbieden. Pagina 9 van 16
Werken met thema s. BIJSCHOLING PEDAGOGISCH MEDEWERKERS DOOR MIDDEL VAN BEELDCOACHING De peuterspeelzaalleidsters worden getraind op de interactievaardigheden door middel van Beeldcoaching. Bij Beeldcoaching wordt gebruik gemaakt van filmopnames. De peuterspeelzaalleidsters wordt tijdens haar werk gefilmd. De opname wordt met de peuterspeelzaalleidster op microniveau geanalyseerd en besproken (reflectiebijeenkomst). Door het terugkijken van de beelden, kan de peuterspeelzaalleidster de succesvolle interactiemomenten herkennen en leert zij de communicatie met het kind en de groep te verbeteren. Een leidster wordt twee keer per jaar gefilmd. Meestal is een opname van 5 minuten voldoende om ingesleten interactiepatronen zichtbaar te maken. Een reflectiebijeenkomst duurt per keer een half uur. Wellicht lijkt dit weinig, maar Beeldcoaching is een krachtig middel; één beeld zegt immers meer dan 1000 woorden! Het resultaat is doorgaans direct zichtbaar: er ontstaat een betere interactie tussen peuterspeelzaalleidster en kinderen. Tijdens de nabespreking ligt het accent op geslaagde interactiemomenten. Beeldcoaching is dan ook geen beoordelingsinstrument. De leidster krijgt tips en handvatten en stelt zelf haar eigen leerdoel vast. Dit leerdoel vormt input voor het functioneringsgesprek van de peuterspeelzaalleidster. Pagina 10 van 16
3. PEDAGOGISCHE DOELEN Ieder jaar spreken wij drie pedagogische doelen af waar we op onze locatie extra aandacht aan besteden. Deze doelen komen tot stand in samenspraak met de oudercommissie. In de periode van maart 2016 tot maart 2017 staan de volgende onderwerpen centraal. Doel 1 Kinderen wordt de gelegenheid geboden vaardigheden te ontwikkelen die zij nodig hebben in de huidige maatschappij (21e eeuw) Beoogd resultaat: Door het actief stimuleren van competenties als o.a. creativiteit, samenwerken, probleemoplossend vermogen, kritisch denken en het ontwikkelen van een betrokken, ondernemende, nieuwsgierige houding, dragen wij er aan bij dat kinderen goed kunnen functioneren (leren, werken, blijvend ontwikkelen) in de kennissamenleving van de 21e eeuw. Instrument: Overzicht ontwikkeling peuters Groepsplan Edux Jaarplanning Edux Overdrachtsformulier basisschool Acties: Peuterspeelzaalleidsters observeren de ontwikkeling van de kinderen op hun groep met behulp van de jaarplanning vanuit EDUX, tijdens vrije spelmomenten en activiteiten. Peuterspeelzaalleidsters noteren opvallende zaken. Peuterspeelzaalleidsters passen hun activiteiten aan op de behoeften van de individuele kinderen op groep. Peuterspeelzaalleidsters brengen tijdens elk groepsoverleg verslag uit aan de teamleider. Peuterspeelzaalleidsters hebben in de overdracht naar de basisschool extra aandacht voor het duidelijk vermelden van de begeleidingsbehoefte van het kind. Doel 2 Interactievaardigheden worden bewust ingezet om de taalproductiviteit van kinderen te vergroten. Beoogd resultaat: Elk kind wordt op eigen niveau optimaal gestimuleerd in de taalontwikkeling. Instrument: Overzicht taalontwikkeling peuters Groepsplan Edux Jaarplanning Edux Overdrachtsformulier Basisschool Acties: Peuterspeelzaalleidsters observeren de taalontwikkeling van de kinderen op hun groep met behulp van de jaarplanning vanuit EDUX, tijdens vrije spelmomenten en activiteiten. Peuterspeelzaalleidsters noteren opvallende zaken. Peuterspeelzaalleidsters passen hun activiteiten aan op de behoeften van de individuele kinderen op groep. Peuterspeelzaalleidsters brengen tijdens elk groepsoverleg verslag uit aan de teamleider. Peuterspeelzaalleidsters hebben in de overdracht naar de basisschool extra aandacht voor het duidelijk vermelden van de begeleidingsbehoefte van het kind. Tevens krijgen de medewerkers van de peuterspeelzaal dit jaar een aantal inspirerende trainingen aangeboden. Pagina 11 van 16
Doel 3: Doorgaande lijn tussen PSZ en basisschool wordt bevorderd Beoogd resultaat: Er is een goede doorgaande lijn tussen peuterspeelzaal en basisschool, welke de overgang van kinderen van peuterspeelzaal naar de basisschool vergemakkelijkt. Instrument: Gezamenlijke thema s Gezamenlijke activiteiten Acties: Peuterspeelzaalleidsters plannen in overleg met school 2 gezamenlijke thema s en twee verschillende activiteiten. Het pedagogisch werkplan wordt jaarlijks geëvalueerd en op basis daarvan bijgesteld. Pagina 12 van 16