FACTSHEET Landelijk programma Aanpak geweld Landelijk programma Aanpak geweld Het Landelijk programma Aanpak geweld is van start gegaan op 1 januari 2012 en had als doel een slagvaardige integrale aanpak voor geweld te ontwikkelen. Dat heeft zij gedaan door: Vanuit de politie een persoonsgerichte aanpak te ontwikkelen voor geweldplegers en andere plegers van geprioriteerde problemen of delicten; Een goede informatiepositie van de politie op gewelddadige personen in Nederland op te bouwen en te benutten; Te werken aan een verbetering van de ketensamenwerking; Kwalitatief goede kennis op het gebied van (de aanpak van) geweld te verzamelen en beschikbaar te stellen; Bewustzijn te creëren bij politiemedewerkers binnen het slachtoffersysteem over (de aanpak van) geweld en hun eigen rol. Het programma heeft producten en praktische kennis ontwikkeld die een bijdrage kunnen leveren aan de aanpak van geweld. De producten zijn in 2014 afgerond en overgedragen aan de politie. Het thema geweld krijgt een vaste plaats in de staande organisatie en het programma is per 1 januari 2015 opgeheven. Hieronder volgt een beschrijving van de producten.
Landelijke definitie geweld en geweldpleger Geweld is een verbale, fysieke en/of seksuele handeling gericht tegen mens of dier en tegen de wil van het slachtoffer, waardoor lichamelijk en/of psychisch letsel kan ontstaan dan wel de integriteit van een persoon kan worden geschonden. Een geweldpleger is een persoon die geweld pleegt zoals omschreven in de definitie. Bureau Beke heeft in opdracht van het Landelijk programma Aanpak geweld deze definitie opgesteld. De definitie is van belang voor de informatiepositie op het thema geweld, eenheid van begrip en de integrale aanpak van geweld en geweldplegers. Deze is ontwikkeld in samenwerking met meerdere regio s van de politie, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het Openbaar Ministerie en het Veiligheidshuis West Veluwe Vallei. Dit gebeurde op grond van interviews, het raadplegen van literatuur en wetsartikelen en is vastgesteld door de Korpsleiding. De politie werkt hier landelijk mee. Risicotaxatieinstrument geweld De politie registreert heel veel personen in het informatiesysteem Basisvoorziening Handhaving (BVH). Al deze personen staan in de Basisvoorziening Informatie (BVI). Daarbij gaat het niet alleen om verdachten, maar ook om slachtoffers, getuigen, melders en andere betrokkenen. De informatie in dat systeem helpt bij het beoordelen van personen op het risico om een misdrijf te plegen. Door de risicovolste personen in beeld te krijgen is het mogelijk onze partners op een goede manier te adviseren. Dat kan dankzij het Risicotaxatieinstrument (RTI) geweld ook specifiek voor geweld. Het RTI geweld is geïntegreerd in BVI waardoor automatisch, op basis van risicofactoren die wetenschappelijk zijn vastgesteld, het risico op geweldpleging voor elke persoon die in dat systeem staat in kaart wordt gebracht. Door de uitkomst te ordenen is het mogelijk om personen met elkaar te vergelijken en te zien bij wie het risico op geweldpleging het grootst is. Proactief reageren Het RTI helpt de politie nog gerichter te werken doordat alle beschikbare informatie wordt gebruikt. Iedereen die in BVI staat, ongeacht de rol van de persoon, wordt meegenomen in de risicotaxatie, waardoor het mogelijk wordt om een geweldsprobleem te herleiden naar één of meerdere personen. Doordat het gaat om een voorspelling kan de politie er voor kiezen om, eventueel in samenwerking met partners, proactief te reageren. Het RTI is een signalerings- en adviseringsinstrument richting politie en partners om aan de voorkant van het probleem te komen en geweld tegen te gaan.
Geweld als onderdeel van de Gebiedsscan Nu de landelijke definitie geweld en geweldpleger is vastgesteld, kan dit worden ingezet om zicht te krijgen op geweld en de geweldpleger. Met de Geweldsscan is het mogelijk inzicht te verkrijgen in de belangrijkste lokale geweldsproblemen èn een selectie te maken van de groep stelselmatige geweldplegers. Hiermee kan de politie een signalerende en adviserende taak op het thema geweld invullen en informatie aanleveren ten behoeve van de persoonsgerichte aanpak (Beke, 2012). Met de geweldsscan wordt de systeemkennis over het geweld en de geweldplegers gekoppeld aan de straatkennis door de gegevens uit de systeemanalyse te bespreken met de wijkagenten, jeugdagenten, coördinatoren en andere collega s die de geweldplegers op straat tegen komen. Zo ontstaat er een goed beeld van de aard en omvang van het geweld en de geweldplegers, waardoor betere beslissingen kunnen worden genomen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat een wijkteam meer aandacht gaat besteden aan een specifieke geweldpleger of dat een geweldpleger voorgedragen wordt voor een persoonsgerichte aanpak binnen de keten. Ontwikkeling uniforme persoonsgerichte aanpak De politie heeft onder andere als taak om te signaleren en adviseren. De regisserende ketenpartners kunnen besluiten om een persoonsgerichte aanpak (PGA) toe te passen, als blijkt dat een dader verdacht wordt van meerdere delicten en sprake is van een geprioriteerd probleem. Het is van belang dat de politie over de juiste informatie beschikt en uniform werkt. Het projectteam PGA, dat bestaat uit een vertegenwoordiging van het project High Impact Crime, veelplegers en het Landelijk programma Aanpak geweld, wil één lijn trekken voor de gehele politieorganisatie als het gaat om de PGA. Zo wordt voorkomen dat op verschillende plekken en niveaus binnen de politie het wiel opnieuw wordt uitgevonden. Deze PGA is delictonafhankelijk, aangezien daders zich niet schuldig maken aan uitsluitend hetzelfde delict. Uniforme producten Binnen de PGA worden landelijke en lokale prioriteiten vertaald tot een aanpak. Hierbij moeten wij een betrouwbare partner zijn, die op een voorspelbare manier handelt, met uniforme producten. Daarom is het van groot belang het politieproces tot PGA gestandaardiseerd en geüniformeerd te hebben, met uniforme producten als resultaat. Dit alles moet leiden tot de aanpak van probleemveroorzakers door middel van interventies en inspanningen van alle partners. Deze stap past bij de ontwikkeling in de Veiligheidshuizen, waar de oude doelgroepenbenadering is losgelaten.
Methode PGA PGA is opgedeeld in drie fasen: 1. Signaleren & adviseren; 2. Selecteren & Prioriteren en 3. Aanpak & Interventies. Naast het signaleren en adviseren is de politie verantwoordelijk voor haar deel in het opstellen en uitvoeren van plannen van aanpak op personen. Voor fase 1 heeft het projectteam het afgelopen jaar producten ontwikkeld, de zogeheten Methode PGA fase 1. Deze methode wordt op dit moment geïmplementeerd. De resterende twee fasen worden de komende jaren projectmatig uitgewerkt. Geweld in de woonwijk Leren van elkaars aanpak Geweld is een onderwerp waar de politie veelvuldig mee te maken krijgt. Tijdens grootschalige evenementen, maar ook in het dagelijks politiewerk op straat. De vraag is hoe je als politie omgaat met geweld. Heeft de politie als taak om alleen in te grijpen als het misgaat of kan de politie ook wat doen voordat er geweld, zowel fysiek als niet-fysiek, wordt gebruikt? Om meer inzicht te krijgen in de aanpak van geweld in de woonwijk (mishandeling, bedreiging en openlijke geweldpleging) is de Politieacademie bij het lectoraat Openbare Orde en Gevaarbeheersing (OOG) een promotietraject gestart. In het promotietraject worden wetenschappelijke kennis en nieuw onderzoek gekoppeld aan praktijkkennis en -aanpak. Dat gebeurt op verschillende manieren. In de eerste plaats hebben politiemedewerkers door middel van peer reviews kennis gedeeld over de (politie)aanpak van geweld Uit de peer reviews is een aantal ingrediënten gekomen die kunnen worden meegenomen wanneer wordt nagedacht over een aanpak van geweld. Dit zijn zaken die in teams juist wel of niet gebeurden. Deze ingrediënten zijn opgenomen in een praatplaat en kunnen helpen om een aanpak van geweld vorm te (gaan) geven. In de tweede plaats wordt op dit moment in het kader van het promotietraject onderzoek gedaan naar de (politie)aanpakken van intimiderende groepen in woonwijken. Instrument uitgaansgeweld Uitgaansgeweld krijgt op dit moment veel aandacht in de media, politiek en politiepraktijk. In de praktijk zijn veel goede werkwijzen te vinden, maar een beschrijving van de meest effectieve en kansrijke aanpakken, de samenwerking met partners gezien door de politiebril en een praktische vertaling van wetenschappelijke kennis naar de politiepraktijk ontbreken. Ook het leren van elkaars ervaringen binnen de politie is onderbelicht. Het instrument uitgaansgeweld speelt daarop in. Binnen de aanpak uitgaansgeweld is een instrument ontwikkeld waarin de kennis over veelbelovende en bewezen effectieve maatregelen uit wetenschap en praktijk beschikbaar is voor alle politiemedewerkers en in het bijzonder horecacoördinatoren. Het gaat om maatregelen die, passend bij de lokale situatie, al dan niet in combinatie kunnen worden ingezet.
Inhoud instrument Onderdelen van het instrument zijn: een landelijke definitie voor uitgaansgeweld, kennis op het gebied van alcohol, drugs en bejegening, omschrijving van veelbelovende en effectieve maatregelen, handvatten voor het voorkomen van onrust na uitgaansincidenten en een beschrijving van bestaande politieaanpakken van uitgaansgeweld. Hiervoor is samengewerkt met het Trimbos Instituut, het Centrum voor Criminaliteitspreventie (CCV) en de DSP-groep. Met het instrument in de hand kan lokaal een goede analyse gemaakt worden van uitgaansgeweld en de aanpak daarvan. In juni 2014 is tijdens een landelijke bijeenkomst het instrument gedeeld en was er ruimte voor het uitwisselen van praktijkervaringen. Kennis over geweld verzameld De opgedane kennis over geweld wordt op verschillende manieren gedeeld. Zo is er een kennispagina geweld op PolitieKennisNet. De pagina is te vinden onder Kennis/Criminaliteit/Geweld. Hier staan onder andere werkinstructies voor de geweldsscan en communicatie tijdens maatschappelijke onrust na geweldsincidenten. Het Landelijk programma Aanpak geweld heeft ook een kennisplattegrond ontwikkeld in samenwerking met het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). De Kennisplattegrond biedt inzicht in recente kennis en ervaring die de diverse organisaties hebben op het thema geweld. Dit maakt hun aanbod beter vindbaar en inzichtelijk. De kennisplattegrond is te vinden op de website van het CCV (www.hetccv.nl).
Handreiking communicatie: Maatschappelijke onrust Communicatie vanuit de politie kan, mits goed aangepakt, bijdragen aan het beperken van maatschappelijke onrust en daarnaast zelfs leiden tot een versteviging van het imago van de politie. Maar hoe pak je dit als communicatieprofessional van de politie nu aan? De handreiking Communicatie bij maatschappelijke onrust geeft handvatten om (dreigende) onrust in de maatschappij communicatief gezien zo snel en zo goed mogelijk aan te pakken. Er vinden geregeld ernstige geweldsincidenten plaats. Soms neemt de maatschappij een ernstige mishandeling of moord min of meer voor kennisgeving aan, andere keren heeft een incident grotere gevolgen: gevoelens van onzekerheid of angst onder burgers, onrust, rellen. De burger is over het algemeen niet gebaat bij dergelijke onrust. En het bemoeilijkt vaak het werk van politie, hulpdiensten, gemeenten, OM en andere instanties. Maatschappelijke onrust, en daardoor zelfs een verstoring van de openbare orde, wordt soms veroorzaakt en vaak verergerd door geen of slechte communicatie. Het Landelijk programma Aanpak geweld heeft daarom het initiatief genomen om een communicatiehandreiking te maken hoe hier mee om te gaan. De handreiking is tot stand gekomen in afstemming met andere communicatieprofessionals binnen de politie en sluit aan op het corporate communicatiebeleid van de politie. Bij incidenten die maatschappelijke onrust veroorzaken zijn altijd meer partijen betrokken, dus de handleiding is ook te downloaden op de website van het CCV (www.hetccv.nl). HANDREIKING HANDREIKING HANDREIKING Communicatie bij maatschappelijke onrust Communicatie bij maatschappelijke onrust Communicatie bij maatschappelijke onrust