jaargroep 4 a b c algemene instaptoets leerkrachtdeel reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs a l g e m e n e leerkrachtdeel i n s t a p t o e t s
Inleiding Introductie Om te kunnen signaleren waarop leerlingen ondersteuning kunnen gebruiken om vloeiend de overstap naar Wizwijs te maken is een duidelijk overzicht nodig van hun kennis over de verschillende domeinen. Wizwijs ontwikkelde hiervoor een algemene instaptoets met bijbehorend registratieformulier en verwijzingsschema. De algemene instaptoets De algemene toets is in zijn geheel of in delen te downloaden van www.wizwijs.nl. De toets heeft 24 opdrachten die gebaseerd zijn op de leerstof van eind groep 3. Per toetsonderdeel wordt één opdracht aangeboden. De opdrachten zijn verdeeld over de volgende domeinen: Getallen en bewerkingen (8 opdrachten) Meten (8 opdrachten) Verbanden (3 opdrachten) Meetkunde (5 opdrachten) Elk domein is onderverdeeld in subdomeinen zodat nauwkeurig vastgesteld kan worden waarop leerlingen ondersteuning kunnen gebruiken (figuur 1). Getallen en bewerkingen Betekenis geven aan getallen 1. tellen 2. cijfersymbolen 3. positionele waarde van cijfers in een getal 4. getallen samenstellen Bewerkingen: handig rekenen 5. optellen 6. aftrekken Belangrijke strategieën 7. halveren en verdubbelen 8. splitsen Meten 1. lengte 2. gewicht 3. inhoud 4. oppervlakte 5. volume 6. geld 7. tijd 8. kalender Verbanden 9. integratie van leerstof 10. grafieken 11. tabellen 2 Figuur 1 Meetkunde 1. plaatsbepalen 2. patronen 3. construeren 4. spiegelen 5. schaduwen
Inleiding Registratieformulier Instaptoets groep 4 Getallen en bewerkingen toetsopdracht 1 t/m 8 toetsopdracht namen verwijzing 1 Instapmodule: getallen en getalbegrip. 2 Instapmodule: getallen en getalbegrip. 3 Instapmodule: getallen en getalbegrip. 4 Herinstructie aan de hand van groep 3, les 12 van blok 6, les 7 van blok 8 en les 1 en les 11 van blok 9. 5 Herinstructie aan de hand van groep 3, les 12 van blok 6, les 7 van blok 8 en les 1 en les 11 van blok 9. 6 Herinstructie aan de hand van groep 3, les 1, les 6 en les 12 van blok 7, les 2 en les 6 van blok 8 en les 12 van blok 9. 7 Instapmodule: halveren en verdubbelen. 8 Herinstructie aan de hand van groep 3, les 7 en les 11 van blok 7, les 3 en les 8 van blok 8 en les 6 van blok 9. Figuur 2 3 De registratie en verwijzing Het registratieformulier is in zijn geheel of in delen te downloaden van www.wizwijs.nl. (figuur 2). Op het formulier vult u de namen in van de leerlingen die de instaptoets maken. U kruist aan welke leerlingen uitvallen op de opdrachten van de instaptoets. De kleuren en de nummering op dit formulier komen overeen met de kleuren en nummering in figuur 1. Hiermee wordt duidelijk binnen welk domein en op welk subdomein de leerling ondersteuning kan krijgen. In figuur 2 is het registratieformulier van Getallen en bewerkingen toetsopdrachten 1 tot en met 8 te zien. Als een groot deel van de groep uitvalt op een toetsonderdeel kijkt u in de kolom Verwijzing hoe u hiermee aan de slag kunt. De overstap naar Wizwijs is mogelijk via herinstructie of een instapmodule. Voor onderdelen waarin Wizwijs in aanpak niet wezenlijk verschilt van andere methodes is dit een verwijzing naar herinstructie aan de hand van opdrachten uit de methode. Voor de leerlijnen waarin de aanpak van Wizwijs wel anders is, zijn instapmodules ontwikkeld. Herinstructie Herinstructie gebeurt aan de hand van lessen uit jaargroep 3. Bij toetsopdracht 4 (figuur 2) wordt verwezen naar les 12 van blok 6, les 7 van blok 8, les 1 en les 11 van blok 9. U zoekt deze lessen op in het materiaal van jaargroep 3. Als u de lessen in zijn geheel geeft, kopieert u alleen van de werkboeken de bijbehorende lessen. In dit voorbeeld heeft u dan de beschikking over vier lessen met opdrachten uit het werkboek. U kunt er ook voor kiezen om het aantal lessen te verminderen. Bij toetsopdracht 4 (figuur 2) wordt verwezen naar les 12 van blok 6, les 7 van blok 8, les 1 en les 11 van blok 9. U zoekt deze lessen op in het materiaal van jaargroep 3. Les 12 van blok 6 en les 11 van blok 9 beginnen met een doe-activiteit over hetzelfde onderwerp met hetzelfde materiaal. Deze twee doeactiviteiten voegt u samen en biedt u de leerlingen aan in verkorte vorm. De opdrachten van de bijbehorende lessen in het werkboek kopieert u en maakt er vervolgens een boekje. In dit geval bestaat het boekje dan uit de volgende opdrachten: Werkboek, blok 6, les 12, opdracht 1 en 2 Werkboek, blok 8, les 7, opdracht 4 Werkboek, blok 9, les 11, opdracht 1 Instapmodules De instapmodules zijn te downloaden van www.wizwijs.nl. Per module is een handleiding en instapboekje beschikbaar. Vanuit de toetsresultaten wordt verwezen naar de volgende modules: Getallen en getalbegrip (groep 4) Halveren en verdubbelen (groep 4) Klokkijken (groep 4)
Inleiding In de kolom Verwijzing wordt bij toetsopdracht 1, 2 en 3 en bij toetsopdracht 4 en 5 naar dezelfde instapmodule respectievelijk lessen verwezen. Het advies is om de instapmodule of de lessen aan te bieden als de leerlingen uitvallen op één toetsopdracht binnen het cluster van toetsopdrachten. Bijvoorbeeld de leerling maakt toetsopdracht 1 en 3 goed, maar opdracht 2 fout. De leerling komt dan in aanmerking voor ondersteuning met behulp van de instapmodule Getallen en getalbegrip. Het belang van observaties Tijdens de lessen en tijdens het zelfstandig werken zijn observaties belangrijk om een indruk te krijgen of de leerling de leerstof begrijpt en inzicht heeft in wat hij doet. Het gaat hierbij minder om goede of fouten antwoorden of het wel of niet volledig beheersen van de leerstof. Het is dan ook van belang om tijdens de lessen en zelfstandig werken leerlingen veel aan het woord te laten door ze bijvoorbeeld regelmatig naar hun manier van oplossen te vragen of door ze juist een uitleg te laten geven hoe zij een probleem aanpakken. Deze observaties geven een indruk hoe de leerling de leerstof van Wizwijs oppakt zodat u tijdens het werken met de methode daar rekening mee kunt houden. 4
Voorbereiding Voor deze toets heeft iedere leerling nodig: Deel A Toelichting Getallen en bewerkingen Betekenis geven aan getallen 1 maak vast Maak het getal op de juiste plaats vast aan de getallenlijn. 2 hoeveel taartjes? tel en schrijf In elke doos zitten 5 taartjes. Tel hoeveel taartjes er in de dozen samen zitten. Schrijf dat getal in het hokje. 3 hoe teken je dat? Onderaan staat een som. Teken de som met zakjes. Getallen en bewerkingen Bewerkingen: handig rekenen 5 hoeveel punten gooit ali? schrijf Ali heeft bij het ballen gooien 10, 5, 2, 1 en 0 punten gehaald. Reken uit hoeveel punten hij samen heeft. Schrijf het antwoord in het hokje. 6 maak de som Schrijf onder de bussen de som die past bij wat je ziet. Getallen en bewerkingen Belangrijke strategieën 4 hoe gooit kamal 24 punten? maak een som Kamal gooit ballen door poortjes. Hij maakt met zijn 5 ballen 24 punten. Schrijf een som die daarbij past. 7 halveer. maak de som Halveer het getal. Schrijf daaronder de som die erbij past. 8 wie zitten in de bus? maak de som Schrijf bij de bushalte het getal dat erbij past. Maak een som met de drie getallen bij de halte. 5
Voorbereiding Voor deze toets heeft iedere leerling nodig: Deel B Toelichting Meten 1 maak vast Bovenaan zie je een meetlat van 1 meter. Vergelijk het potlood met de meetlat. Is het potlood korter, even lang of groter dan de meetlat? Maak het potlood vast aan het juiste kaartje. 2 wat is zwaarder? kruis aan Vergelijk het pak suiker met de ballon. Zet een kruisje onder het voorwerp dat zwaarder is. 3 maak vast Bovenaan zie je een pak melk. In het pak melk past precies 1 liter melk. Vergelijk de emmer met het pak melk. Past er in de emmer meer, evenveel of minder dan in het pak melk? Maak de emmer vast aan het juiste kaartje. Verbanden 9 in elk deel evenveel Verdeel het bedrag in vier even grote groepen. Schrijf in het hokje onder de cirkel hoeveel het bedrag bij elkaar is. Schrijf in de hokjes in de cirkel hoeveel ieder kind krijgt. 10 hoeveel blokjes? kruis aan Tel het aantal blokjes van het blokkenbouwsel. Zet een kruisje onder de torengrafiek waarin het juiste aantal blokjes is gekleurd. 11 vul in Schrijf in de lege hokjes hoeveel taartjes in de dozen zitten. 4 welke vloer is het grootst? kruis aan Zet een kruisje bij de grootste vloer. 5 hoeveel blokjes passen in de doos? vul in Schrijf onder de doos hoeveel blokjes erin passen. 6 in elk deel evenveel Verdeel het bedrag in vier even grote groepen. Schrijf in het hokje onder de cirkel hoeveel het bedrag bij elkaar is. Schrijf in de hokjes in de cirkel hoeveel ieder kind krijgt. 7 hoe laat is het? vul in Op de klok is het 8 uur geweest. Schrijf onder de klok hoeveel minuten over 8 uur het is. 8 vul in Deze kalender begint op woensdag 27 juli. Een dag is niet ingevuld. Vul de dag van de week en de datum in dit lege vak op de kalender in. 6
Voorbereiding Voor deze toets heeft iedere leerling nodig: doosje met mozaïekfiguren spiegel kleurpotloden Deel C Toelichting Meetkunde 1 2 hokjes naar links. kleur Op het eerste plaatje zie je waar het jongetje uitkomt als het 2 vakjes naar links gaat. Dat vakje is paars gekleurd. Het meisje in de tweede tekening gaat 2 vakjes naar links. Kleur het vakje waarop het meisje uitkomt. 2 leg na Leg het voorbeeld na met mozaïekvormen. 3 wat past bij elkaar? maak vast Kies de bouwtekening uit die bij het blokkenbouwsel hoort. Maak deze tekening vast aan het blokkenbouwsel. 4 kleur het spiegelbeeld Pak je spiegel. Kleur aan de andere kant van de lijn het spiegelbeeld van de figuur. 5 maak vast Maak de hand vast aan zijn schaduw en aan zijn lijntekening. 7
Colofon Hoofdauteur Mieke van Groenestijn, Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie Auteur Els van Herpen Vormgevingsconcept x-hoogte, Tilburg Nicolette Obers (studio Zwijsen) Opmaak Louis Donders, (vlnr) communicatievormgeving, Tilburg Foto omslag Kasper van t Hoff Fotografie, Eindhoven Projectgroep Uitgeverij Zwijsen Uitgeverij Zwijsen BV, Tilburg www.zwijsen.nl en www.wizwijs.nl Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Indien iemand meent als rechthebbende in aanmerking te komen, kan hij of zij zich tot de uitgever richten.