Directiebeoordeling CO2 prestaties 2016

Directiebeoordeling CO2 prestaties 2016 1 e halfjaar Auteur: J. van Drunen Datum: 19 september 2016 Aspecten: 3.C.1, 2.B.4 G. van der Ven B.V. Aannemingsbedrijf Van Heemstraweg 2 5306 TA Brakel T 0418-671 510 E info@vanderven.nl www.vanderven.nl

Inhoudsopgave 1.0 Inleiding... 3 2.0 Evaluatie doelstellingen CO2... 3 2.1 Scope 1: Directe emissies... 3 2.1.2 Diesel... 3 2.1.3 Gas... 4 2.2 Scope 2: Indirecte emissies... 4 2.2.2 Woon-/werkverkeer... 5 2.3 Verhouding CO2 uitstoot en draaiuren... 5 3.0 Behaalde doelstellingen... 6 3.1 Scope 1... 7 3.2 Scope 2... 7 3.3 Scope 3... 7 3.4 Project voortgang doelstelling... 8 3.4 Veranderingen van invloed op gegevens... 10 3.5 Verbetering marges... 10 4.0 Genomen maatregelen in 2015... 11 5.0 Genomen maatregelen in 2016... 11 6.0 Te nemen maatregelen... 12 7.0 Voortgang en trends... 12 8.0 Afwijkingen, corrigerende en preventieve maatregelen... 13 9.0 Communicatie... 13 9.1 Interne communicatie... 13 9.2 Externe communicatie... 14 10.0 Audits... 14 11.0 Verbeterpunten... 14 12.0 Conclusies... 15 2

1.0 Inleiding G. van der Ven B.V. Aannemingsbedrijf heeft 1 december 2015 het CO2 bewust certificaat niveau 3 behaald. Hiervoor is onder andere een emissie inventaris opgesteld met 2014 als basisjaar. De doelstelling is een vermindering van 10% CO2 uitstoot in 2020 ten opzichte van 2014 te realiseren gerelateerd aan de omzet. In deze voortgangsrapportage wordt de voortgang beschreven van de jaren 2014 t/m 30 juni 2016. 2.0 Evaluatie doelstellingen CO2 De te beoordelen periode is gelijk aan het boekjaar en loopt van 1 januari t/m 31 december. De gerapporteerde periode is: 1 januari t/m 30 juni 2016. De totale CO2 uitstoot in 1 e halfjaar 2016 is met 875,76 ton CO2 lager dan in dezelfde periode vorig jaar. De totale uitstoot in 2016 lijkt dan ook lager te gaan uitvallen dan in 2015 (1.974 ton). 2.1 Scope 1: Directe emissies De directe emissie van CO2 is gemeten en berekend op 860,54 ton. 2.1.1 Benzine Het benzineverbruik (1.745 liter) is nagenoeg gelijk ten opzichte van 2015 (totaal 3.402 liter) Dit is logisch, omdat benzine alleen wordt gebruikt voor het gebruik van klein materieel zoals bandenzagen en bosmaaiers. 2.1.2 Diesel Binnen Van der Ven blijft brandstof de grootste veroorzaker scope 1 van CO2 uitstoot met een aandeel van 98% (835 ton). Diesel wordt verbruikt door vrachtwagens, shovels en kranen, maar ook door de auto s. Het brandstofverbruik wordt middels tankregistratie per voertuig/materieelstuk geregistreerd. Tevens wordt aan de hand van de inkoopfacturen het brandstofverbruik gecontroleerd. Ook in 2016 lijkt een daling van de CO2 uitstoot ten opzichte van 2015 gerealiseerd te gaan worden terwijl de omzet stijgt. De daling zou enerzijds te verklaren zijn doordat meer gebruik gemaakt wordt van onderaannemers, maar anderzijds ook door opnieuw aanschaf van 5 nieuwe, zuinigere auto s/busjes en een drietal nieuwe zuinigere kranen. Ook is een nieuwe energiezuinige wals aangeschaft. Onder het personeel zal in de 2 e helft opnieuw een enquête uitgevoerd worden betreffende het brandstofverbruik met als doel te meten of de bewustwording groter is geworden. De nieuw aangeschafte kranen zijn energiezuiniger. Met de binnendraaier hopen we bovendien minder bewegingen te hoeven maken hetgeen een vermindering van de draaiuren zou moeten geven. Ook is een kraan met een verlengde giek aangeschaft, die bovendien draait op foodgrade oil. Reco heeft nu een klein vrachtwagentje i.p.v. een bus met aanhanger. Op de nieuwe trilwals zit een ecomode stand waardoor hij zuiniger is in verbruik, maar ook geluidsarm is. 3

Verdere verbetering op CO2-gebied is het verminderen van het aantal draaiuren. Door in de werkvoorbereiding reeds een slimme werkmethode te bedenken kunnen per project aanzienlijke verbeterslagen in het aantal draaiuren worden gemaakt. Ook op het gebied van planning kunnen nog voordelen behaald worden. Zo kan het transportbewegingen schelen een kraan langer op het ene project te houden, zodat hij rechtstreeks door kan naar een volgend project. Onderhoud op locatie bespaart ook veel transport van groot materieel. 2.1.3 Gas Ten behoeve van het verwarmen van het kantoor en de gebouwen op de hoofdvestiging heeft het in 2016 verbruikte gas een uitstoot van 17,89 ton CO2 veroorzaakt (2%). Doordat in 2016 over de juiste inkoopgegevens kan worden beschikt, kan het verbruik reëel berekend worden. Scope 1-2014 3% 15% aardgas wagenpark Scope 1 2015 3% 24% aardgas wagenpark 82% materieel en projecten 73% materieel en projecten Scope 1 2016 2% aardgas 22% wagenpark 76% materieel en projecten 2.2 Scope 2: Indirecte emissies De indirecte emissie van CO2 is gemeten en berekend op 15,22 ton. 2.2.1 Elektriciteit Het elektriciteitsverbruik zal naar verwachting in 2016 iets stijgen. Aan de ene kant is door de besparingsmaatregelen een kleine daling gerealiseerd, echter aan de andere kant is het aantal gebruikers gestegen waardoor ook weer meer verbruikt wordt. Omdat sinds 1 oktober 2015 de meterstanden maandelijks worden opgenomen zal eind 2016 voor het eerst een jaarverbruik a.d.h.v. meterstanden kunnen worden bepaald. De in het jaar 2016 verbruikte 4

elektriciteit heeft 0,72 ton CO2 emissie (5%) veroorzaakt. Op de locatie Van Heemstraweg 2 wordt 100% groene stroom van Green Choice ingekocht. De CO2-uitstoot is berekend aan de hand van het via de leverancier beschikbare stroometiket. 2.2.2 Woon-/werkverkeer Het grootste deel van de indirecte emissie, te weten 14,5 ton CO2 (95%) is toe te wijzen aan het brandstofverbruik van het woon/werkverkeer. Bij Van der Ven bestaat vrijwel al het woon- /werkverkeer uit vervoer per auto. Met het openbaar vervoer is het kantoor niet bereikbaar. Incidenteel maken werknemers gebruik van hun privéauto om een werkbezoek te brengen. De CO2 uitstoot voor het woon-/werkverkeer is redelijk stabiel. Over 2015 is een stijging van de uitstoot te zien. Er is in 2015 een pool-auto aangeschaft, echter door het groeiend aantal werknemers en projecten die verder uit de buurt liggen zijn er meer kilometers gedeclareerd. In 2016 is een 2 e pool-auto ingezet. Scope 2-2014 7% elektriciteit Scope 2 2015 5% elektriciteit 93% woonwerkverkeer 95% woonwerkverk eer Scope 2 2016 5% elektriciteit 95% woonwerkverkeer 2.3 Verhouding CO2 uitstoot en draaiuren In 2015 is er 0,04 ton CO2 uitstoot gegenereerd per draaiuur. In 2014 was dit 0,10 ton CO2. Omdat gebleken is dat het lastig is de uitstoot te relateren aan het aantal draaiuren is besloten met ingang van 2016 de uitstoot te relateren aan de omzet. Als we de uitstoot van 2015 relateren aan de omzet komen we uit op 0,09 kg CO2 per omzet. Op moment van deze directiebeoordeling is de omzet van 2016 nog niet bekend. Voor wat betreft project 14v7146 Diefdijklinie is het trekken van conclusies op basis van de uitstoot per draaiuur per kwartaal ook lastig. De uitstoot en aantal draaiuren zijn sterk afhankelijk van de fase waarin het project zich bevindt en het soort werkzaamheden dat uitgevoerd moet worden. Uiteindelijk wordt de doelstelling zo aangepast dat er 2% minder 5

Kg CO2 per omzet uitstoot aan het einde van het project moet zijn dan voor aanvang van het project verwacht werd op basis van de calculatie. 0,14 CO2-uitstoot Van der Ven 0,12 0,10 0,08 0,06 0,04 0,02 0,00 2014 2015 2016 3.0 Behaalde doelstellingen In 2016 zal wederom minder CO2 uitstoot zijn dan in 2015. In vergelijking met 2014 een daling van 13,9%. Uit de voortgang blijkt dat brandstof bedrijfsauto s behoorlijk daalt, dit kan komen doordat er vaker gecarpoold wordt. Het verbruik van aardgas daalt ook flink, oorzaak hiervoor is waarschijnlijk dat eerder geen zuivere gegevens beschikbaar waren. Het doel om in 6 jaar 10% minder CO2 uitstoot per omzet, lijkt vooralsnog haalbaar. 2015: 0,09 kg/co2 per omzet 2020: 0,08 kg/co2 per omzet Emissies 2014 2015 Verwachting 2016 Scope 1 Aardgas 48,9 50,62 35,78 Gas (flessen) 3,86 4,11 5,78 Benzine 8,09 9,32 9,56 Gasolie (diesel vrachtwagens) 339,00 305,96 288,5 Gasolie (diesel materieel) 1.303,00 1.069 1.011 Gasolie (diesel personenauto) 85,87 86,4 Gasolie (diesel wagenpark) 307,00 384 284,2 Scope 2 Elektriciteit 1,81 5,47 1,44 Zakelijk gebruik privé-auto s 23 26,7 29 Totaal scope 1 en 2 2.034 1.940,6 1.751,5 6

3.1 Scope 1 Verlagen van de CO2-uitstoot met 9% in 2020 ten opzichte van 2014 welke betrekking heeft op de volgende meest materiële emissies door: Het verbruik van brandstof door het materieel te reduceren met 2% in 2020 t.o.v. 2014. 2015 is totaal 425.592 liter brandstof verbruikt door het materieel ten opzichte van 508.384 liter in 2014. Wanneer we het aantal liters aan de omzet relateren betekent dit: In 2014 0,03 liter per omzet, in 2015 0,02 liter per omzet. In 2020 zou door het materieel 0,023 liter per omzet (bij verwachte omzet van 20.000.000) verbruikt mogen worden om een daling van 2% op het verbruik te realiseren. Dit zou betekenen dat de doelstelling nu al behaald is. Eind 2016 zal bekeken worden of dit inderdaad zo is. Het aantal gereden km s te reduceren met 5% in 2020 t.o.v. 2014 In 2015 zijn 2.001.126 km verreden, in heel 2014 1.528.254. Voor 2016 wordt een totaal verwacht van 3.195.726 km. Ondanks de inzet van een 2 e pool-auto zal er geen besparing kunnen worden gerealiseerd. Oorzaak ligt grotendeels in de langere afstanden die de vrachtwagens van en naar de projecten moeten rijden. Auto s hebben meer km gemaakt doordat de projecten steeds verder van Brakel (o.a. Scheveningen en Amsterdam) af zijn. Het doel om in 2015 reeds een daling te realiseren is helaas niet behaald, ook in 2016 zal dit niet behaald worden. De verwachte daling van het privégebruik eigen auto door de inzet van een 2 e pool-auto is niet gekomen, opnieuw is groei van de organisatie de voornaamste reden. In 2016 zal de aandacht op de planning komen te liggen, hopelijk kan hier een reductie in km worden bewerkstelligd. 3.2 Scope 2 Verlagen van de CO2-uitstoot met 1% in 2020 ten opzichte van 2014 welke betrekking heeft op de volgende meest materiële emissies door: Het elektriciteitsverbruik op de vestiging te verminderen met 1% in 2020 t.o.v. 2014 Verbruik in 2014: 9.603 kwh, 2015: 70.780 kwh, 2016 verwacht 19.360 kwh Om een vermindering van 1% te realiseren zou in 2020 9.593 kwh verbruikt mogen worden. Deze doelstelling is door de onbetrouwbaarheid van de tot 1 oktober 2015 beschikbare gegevens niet realistisch. Eind 2016 is er een beter beeld doordat dan de meterstanden van 1 jaar beschikbaar zijn. Het aantal gedeclareerde km s te reduceren met 80% in 2020 t.o.v. 2014 In 2014 zijn 107.757 kilometers gedeclareerd. Dit zou betekenen dat in 2020 nog 21.551 kilometers gedeclareerd mogen worden. Over 2015 zijn 121.526 kilometers gedeclareerd, in 2016 worden 131.928 km verwacht. Hieruit kunnen we concluderen dat we niet op de goede weg zijn de doelstelling te behalen. De vraag is dan ook of de doelstelling wel past in een periode van groei van de organisatie. 3.3 Scope 3 In 2020 dient 30% van de onderaannemers lokaal (<20km reisafstand tot het project) te zijn en dient 100% van de A-aanbieders CO2-bewust gecertificeerd te zijn. 7

Een in 2015 uitgevoerd haalbaarheidsonderzoek laat zien dat in 2015 7% van de onderaannemers lokaal is. Voor 2016 is een doel gesteld van 15% inzet lokale onderaannemers. Eind 2016 zal inzichtelijk worden of dit doel gehaald wordt. Om de doelstelling te behalen zijn de calculators/werkvoorbereiders geïnstrueerd om per project minstens 2 offertes op te vragen bij lokale aanbieders. Een in 2015 uitgevoerd haalbaarheidsonderzoek laat zien dat in 2015 31,7% van de A-aanbieders CO2-bewust gecertificeerd is. Ook hiervoor geldt dat de calculators/werkvoorbereiders geïnstrueerd zijn per project bij minimaal 2 gecertificeerde aanbieders offertes op te vragen. Opgemerkt dient te worden dat niet alle contracten vrije keuzemogelijkheden bieden en dat het economisch niet altijd verantwoord of kwalitatief onmogelijk is de vanuit CO2-gedachte meest voordelige partij te kiezen. 3.4 Project voortgang doelstelling Het project 14v7146 Dijkverbetering Diefdijklinie is een project met gunningvoordeel. De doelstelling voor dit project is de uitstoot van CO2 met 10% te verminderen gedurende de looptijd van het project ten opzichte van de te verwachte uitstoot. Op basis van de calculatie is de verwachting van 0,08 ton CO2 per draaiuur berekend. In het laatste kwartaal van 2014 was de CO2-uitstoot inderdaad ook 0,08 ton CO2 per draaiuur. Hierna zien we een steeds sterkere daling naar 0,04 ton CO2 per draaiuur in het 3 e kwartaal van 2015. Daarna volgt weer een stijging. Deze trend komt voort uit de aard en hoeveelheid van de werkzaamheden en de weersomstandigheden. Het trekken van conclusies op basis van de uitstoot per draaiuur blijkt lastig. De uitstoot en het aantal draaiuren zijn namelijk sterk afhankelijk van de fase waarin het project zich bevindt en het soort werkzaamheden dat uitgevoerd moet worden. Ook de weersomstandigheden zijn van invloed op de uitstoot. De projectdoelstelling is wel behaald, door het nemen van uitstoot verminderende maatregelen is een uitstootvermindering van 22% procent ten opzichte van de verwachting gerealiseerd. Genomen maatregelen met positieve invloed op de CO2-uitstoot zijn gebleken: - Onnodige transportbewegingen vermijden door aanpassing grondstromenplan - Aangepaste werkwijze bij storten taluds (meer kleinere stortjes zorgt voor minder brandstofverbruik dan minder maar grotere storten) - Just in time levering om onnodige transportbewegingen/meerdere handelingen te voorkomen - 100% Groene stroom i.p.v. grijze stroom Factoren met een negatieve invloed op de CO2-uitstoot zijn gebleken: - Levering van meerdere vrachten grond tegelijk, zodat kranen onnodige bewegingen moeten maken om de grond te verwerken. Streven is levering just-in-time, echter in de praktijk blijkt dit niet altijd te lukken. 8

Ton CO2 per draaiuur - Kleine en ook onpraktische werkvakken, waardoor vrachtwagens meer rijbewegingen moeten maken om op de juiste locaties te kunnen komen. - In oorspronkelijk plan hebben wij de fasering aangepast om efficiënter te kunnen werken door minder transportbewegingen te hoeven maken. Echter, opdrachtgever heeft door ons gedaan voorstel niet volledig geaccepteerd. 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 73 gasolie Q4-2014 77,6 gasolie Q1-2015 14V7146 ton CO2 uitstoot 65,9 gasolie Q2-2015 57,08 57,87 gasolie Q3-2015 gasolie Q4-2015 19 gasolie Q1-2016 1,72 gasolie Q2-2016 gasolie Q4-2014 gasolie Q1-2015 gasolie Q2-2015 gasolie Q3-2015 gasolie Q4-2015 gasolie Q1-2016 gasolie Q2-2016 0,09 CO2-uitstoot 14v7146 Diefdijklinie 0,08 0,07 0,06 0,05 0,04 0,03 0,02 0,01 0 Q4-2014 Q1-2015 Q2-2015 Q3-2015 Q4-2015 Q1-2016 Q2-2016 9

3.4 Veranderingen van invloed op gegevens Het idee om de uitstoot te relateren aan de draaiuren is niet de juiste gebleken. Gezien de diversiteit van onze projecten met veel verschillende soorten werkzaamheden kan een hoge omzet gerealiseerd worden zonder veel inzet van materieel. Daarom is besloten de CO2 uitstoot met ingang van 2016 te relateren aan de omzet. De gegevens uit de financiële administratie zijn niet betrouwbaar als het gaat om elektraverbruik. Om het echte elektraverbruik te bepalen dient van de meterstanden te worden uitgegaan welke sinds 1 oktober 2015 bijgehouden worden. De registraties in 2016 zijn sterk verbeterd. Uit het tanksysteem kunnen alle verbruiksgegevens worden gehaald. De financiële administratie is op een aantal punten aangepast zodat verbruiksoverzichten eenvoudig gegenereerd kunnen worden, bijvoorbeeld van de brandstof. 3.5 Verbetering marges De zwaarste tijden voor de bouwsector en met name de GWW sector lijken geleden. Er wordt weer volop geïnvesteerd in de aanschaf van nieuw zuiniger materieel. Ook voor komende jaren staan nog diverse investeringen gepland. 10

4.0 Genomen maatregelen in 2015 In 2015 zijn reeds een aantal maatregelen ten opzichte van 2014 genomen, bijvoorbeeld: Jaarlijkse analyse energierekeningen van de gebouwen 100% Groene stroom voor de hoofdvestiging Vervanging bestaande verlichting door LED-verlichting in gebouwen en keten Aanschaf nieuwe auto s met gemiddelde CO2-uitstoot 150-110 gr/km Aanschaf nieuwe busjes met gemiddelde CO2-uitstoot 210-175 gr/km Aanschaf nieuwe mobiele werktuigen welke voldoen aan Tier IV/EURO5 Monitoring brandstofverbruik met jaarlijkse terugkoppeling naar bestuurders/machinisten Halfjaarlijks terugkerende toolboxmeeting m.b.t. energiemanagement Reisafstand weegt mee in selectieprocedure voor onderaannemers Bezit CO2-bewust certificaat van onderaannemers weegt mee in selectieprocedure onderaannemers Digitale verwerking facturenstroom Maandelijkse controle bandenspanning bij <25% van de auto s, busjes en mobiele werktuigen Het machinepark wordt onderhouden conform fabrieksopgave en onderhoudsprogramma Toevoeging Ad Blue aan brandstof vrachtwagens Gebruik van rijplaten om de rolweerstand te verminderen 5.0 Genomen maatregelen in 2016 In 2016 zijn wederom een aantal maatregelen genomen, bijvoorbeeld: Aanschaf nieuwe auto s met gemiddelde CO2-uitstoot 150-110 gr/km Aanschaf nieuwe busjes met gemiddelde CO2-uitstoot 210-175 gr/km Aanschaf nieuwe mobiele werktuigen welke voldoen aan Tier IV/EURO5 Monitoring brandstofverbruik met halfjaarlijkse terugkoppeling naar bestuurders/machinisten Halfjaarlijks terugkerende toolboxmeeting m.b.t. energiemanagement Digitaal archief Paperless office, aanvang met digitalisering In the cloud werken aantal projecten Planning efficiënter Alternatieve werkwijzen Aanschaf tablets voor buitenmedewerkers Aanschaf 2 e beeldscherm voor kantoormedewerkers Geen 3 e printer aangeschaft ondanks flinke groei aantal kantoormedewerkers Smartphones 11

6.0 Te nemen maatregelen Om de doelstellingen te kunnen behalen worden de volgende maatregelen genomen. Maatregel Besparing Besparing scope 1 Besparing scope 2 Besparing Scope 3 Niet stationair laten 8.814 liter brandstof 28,5 ton CO2 - - draaien materieel Cursus het nieuwe 4.035 (1%) liter 13 ton CO2 - - draaien brandstof Aanschaf zuiniger 30.319 (5%) liter 97,93 ton CO2 - - auto s/materieel brandstof Cursus het nieuwe 950,4 (1%) liter 3,07 ton CO2 - - rijden brandstof Carpoolen 475 (0,5%) liter - 1,53 ton CO2 - brandstof Elektriciteit 1% op aantal kwh (96) - 0,01 ton CO2 - Zonnepanelen 40% op aantal kwh - 0,7 ton CO2 - (3840) Aanschaf energiebesparend 34% brandstofbesparing 2,66 ton CO2 per - - materieel voertuig op jaarbasis Alternatieve werkwijze 10% CO2-uitstoot 36 ton CO2 op - - vermindering jaarbasis Efficiënter plannen 2% op totale 1.910 ton CO2 in - - Inzet lokale onderaannemers brandstofverbruik 2020 t.o.v. 2014 75.000 verreden km - - 24,25 ton CO2 De te nemen maatregelen zijn opgenomen in het energiemanagement actieplan. 7.0 Voortgang en trends Om de voortgang te kunnen meten is 2014 het basisjaar voor G. van der Ven B.V. Aannemingsbedrijf. De grootste CO2 uitstoot komt uit scope 1. Het brandstofverbruik veroorzaakt nog steeds de grootste uitstoot, namelijk 98% ofwel 835 ton CO2. De uitstoot in 2015 is gemiddeld gezien lager dan die in 2014. Dit is te verklaren door de uitvoering van minder projecten met grondwerk. Het aantal draaiuren is hoger, terwijl de CO2-uitstoot per draaiuur lager is. Dit komt waarschijnlijk door inzet zuiniger materieel en minder zware werkzaamheden. In 2016 zet de daling van de uitstoot door terwijl de omzet blijft stijgen. Dit kan veroorzaakt worden doordat er steeds vaker projecten met behulp van inzet onderaannemers worden uitgevoerd. Doordat G. van der Ven B.V. Aannemingsbedrijf pas net gestart is met de registratie van de CO2 uitstoot en er nog winst te behalen is in de metingen blijken echte resultaten nog niet zichtbaar. We hopen hier in 2016 een slag mee te kunnen maken zodat eind 2016 de uitstoot goed vergeleken kan worden met de omzet en kan er geconcludeerd worden of er een daling dan wel stijging gaande is. Sinds kort neemt de organisatie ook deel aan initiatieven welke moeten leiden tot een reductie van CO2 uitstoot. De uitkomsten uit deze initiatieven zullen intern besproken worden en getoetst worden op toepasbaarheid binnen de organisatie. 12

Voor 2017 zijn de verwachtingen als volgt: Groei organisatie houdt aan Nieuwbouw kantoor, verplaatsing werkplaats Registraties kunnen geoptimaliseerd worden, zodat inzicht steeds betrouwbaarder wordt 8.0 Afwijkingen, corrigerende en preventieve maatregelen Ten aanzien van de CO2 footprint en CO2 prestatieladder zijn nog geen afwijkingen, corrigerende of preventieve maatregelen vastgesteld. Periode februari juni 2015 is niet gefactureerd door Green Choice, controle middels factuur op verbruik dus niet mogelijk 9.0 Communicatie 9.1 Interne communicatie Boodschap Verantwoordelijke(n) Communicatiemiddel Planning CO2 footprint Verantwoordelijke Intranet, website, personeelsbijeenkomsten Medio januari en medio juli CO2 reductiedoelstellingen en maatregelen Verantwoordelijke Intranet, website, personeelsbijeenkomsten Medio januari en medio juli Beleid, doelstellingen, aanpak (MT, directievergadering) Doelstellingen, aanpak Mogelijkheden voor individuele bijdrage, huidig energieverbruik en trends tips Directie, leidinggevenden Directie, leidinggevenden Verantwoordelijke Verantwoordelijke Uitvoerdersoverleg en managementbijeenkomsten Directiebeoordeling Startwerkinstructie Toolboxmeeting, werknemersoverleg, VAK-melding Nieuwsbrief 2 x per jaar 1 x per jaar Per project 2 x per jaar 2x per jaar Doorlopend 4x per jaar 13

9.2 Externe communicatie Boodschap CO2 footprint CO2 reductiedoelstellingen en maatregelen communicatiedocumenten in initiatieven scope 1, 2 en 3. Mogelijkheden voor individuele bijdrage, huidig energieverbruik en trends Nieuwe ontwikkelingen op CO2-reductiegebied en initiatieven Verantwoordelijke(n) Communicatiemiddel Planning Verantwoordelijke Website Medio maart en medio Verantwoordelijke Verantwoordelijke Verantwoordelijke Verantwoordelijke Website Website Website, nieuwsbrief Linkedin, twitter september Medio maart en medio september Continu update Medio maart en medio september Ad hoc 10.0 Audits Interne Audit Will2Sustain 14-09-2015 Verslag versie 1 Audit CI Eerland 26-10-2015 VEN-GD00T 11.0 Verbeterpunten Een verbeterpunt voor de organisatie is het toezicht op de genomen doelstellingen. Om deze reden is er binnen de organisatie een medewerker aangesteld welke verantwoordelijk is voor toezicht op de genomen doelstellingen en maatregelen, namelijk de KAM-coördinator. Factuur elektriciteitsverbruik is niet gebaseerd op 1 boekjaar en betreft nu een inschatting. Verbruik dient naar rato berekend te worden. Met de aankomende nieuwbouw zal het verbruik flink toenemen. Hier dient rekening mee te worden gehouden. De monitoring van de verschillende machines kan beter. Veel van de machines heeft een mogelijkheid tot het uitlezen van gegevens, hier wordt echter nog geen gebruik van gemaakt. Voorstel richting directie doen dit wel te gaan doen. 14

12.0 Conclusies G. van der Ven B.V. Aannemingsbedrijf realiseert op vele vlakken een reductie van CO2- uitstoot. In de cijfers komt dit echter niet goed naar voren door de groei die het bedrijf doormaakt momenteel. Doordat er een medewerker in de organisatie is aangesteld om toezicht te houden op het daadwerkelijk naleven van de genomen maatregelen en zij de registratiemogelijkheden sterk aan het verbeteren is laat de organisatie zien dat zij actief bezig blijft met dit onderwerp. Realistische conclusies over het effect van de maatregelen kunnen waarschijnlijk pas eind van het jaar 2016 getrokken worden. Aan de hand van deze conclusies zal er een verbeterd plan van aanpak gemaakt worden voor 2017 en indien nodig zullen de doelstellingen aangepast worden. Betrokkenheid medewerkers De betrokkenheid van medewerkers bij duurzame ontwikkelingen werkt twee kanten op. De werknemers is bepalend voor het draagvlak van duurzame ontwikkeling. Hij/zij zal de werkzaamheden bewust duurzamer uitvoeren en hiermee verbeteringen bereiken. Daarnaast zullen initiatieven zich van binnenuit moeten ontwikkelen. De medewerker is degene die de bedrijfsprocessen het beste kent en de verbetermogelijkheden kan benoemen. De slagingskans voor duurzame projecten is beter wanneer medewerkers zich betrokken voelen bij de duurzame ontwikkeling van de organisatie. Het onderwerp duurzaamheid wordt met regelmaat op de agenda van diverse overleggen gezet, zoals de toolboxmeetings. Tevens worden intranetmogelijkheden benut om medewerkers met regelmaat te informeren. 15