Running head: INVLOED VAN DAGELIJKSE STRESS OP BURN-OUT KLACHTEN De Invloed van Dagelijkse Stress op Burn-Out Klachten, Gemodereerd door Mentale Veerkracht en Demografische Variabelen The Influence of Daily Hassles on Burnout, Moderated by Resilience and Demographic Variables Tim Peeters Naam student: Tim Peeters Studentnummer: 851403017 Cursusnaam en code: S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan Eerste begeleider: Johan Lataster Tweede begeleider: Mayke Janssens Inleverdatum: 04/08/2015
INVLOED VAN DAGELIJKSE STRESS OP BURN-OUT KLACHTEN 2 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Summary... 5 Inleiding... Fout! Bladwijzer niet Burn-out... Fout! Bladwijzer niet Burn-out symptomen... Fout! Bladwijzer niet Verschillen tussen burn-out en depressie... Fout! Bladwijzer niet Incidentie en kosten van burn-out... Fout! Bladwijzer niet Stress en burn-out... Fout! Bladwijzer niet Dagelijkse stress... Fout! Bladwijzer niet Mentale veerkracht en het SSKK-model... Fout! Bladwijzer niet Verschillen Belgen en Nederlanders... Fout! Bladwijzer niet Waarom onderzoek... Fout! Bladwijzer niet Doelstelling en hypothesen... Fout! Bladwijzer niet Methode... Fout! Bladwijzer niet Onderzoeksdesign en respondenten... Fout! Bladwijzer niet Procedure... Fout! Bladwijzer niet Meetinstrumenten... Fout! Bladwijzer niet Analyse... Fout! Bladwijzer niet Resultaten... Fout! Bladwijzer niet Dagelijkse stress en burn-out... Fout! Bladwijzer niet Invloed demografische variabelen en mentale veerkracht op burn-out Fout! Bladwijzer niet Moderatie demografische variabelen en mentale veerkracht... Fout! Bladwijzer niet Verschillen Belgen en Nederlanders... Fout! Bladwijzer niet Discussie... Fout! Bladwijzer niet Dagelijkse stress en burn-out... Fout! Bladwijzer niet Demografische variabelen, mentale veerkracht en burn-out... Fout! Bladwijzer niet Moderatie demografische variabelen en mentale veerkracht... Fout! Bladwijzer niet Moderatie geslacht... Fout! Bladwijzer niet Moderatie leeftijd... Fout! Bladwijzer niet Moderatie burgerlijke staat... Fout! Bladwijzer niet Moderatie mentale veerkracht... Fout! Bladwijzer niet Verschillen Belg - Nederlander... Fout! Bladwijzer niet Samenvatting van de niet-significante bevindingen... Fout! Bladwijzer niet Implicaties voor praktijk en vervolgonderzoek... Fout! Bladwijzer niet Sterke punten en limitaties van het onderzoek... Fout! Bladwijzer niet Conclusie... Fout! Bladwijzer niet Literatuurlijst... Fout! Bladwijzer niet Figuur 1. Illustratie conceptueel model met theoretisch kader... Fout! Bladwijzer niet Figuur 2. Illustratie conceptueel model... Fout! Bladwijzer niet Figuur 3. Illustratie bevindingen van dit onderzoek... Fout! Bladwijzer niet Tabel 1.... Fout! Bladwijzer niet Tabel 2.... Fout! Bladwijzer niet Tabel 3.... Fout! Bladwijzer niet
INVLOED VAN DAGELIJKSE STRESS OP BURN-OUT KLACHTEN 3 Bijlagen... Fout! Bladwijzer niet Bijlage 1: Oproepingsbrief... Fout! Bladwijzer niet Bijlage 2: Vragenlijst... Fout! Bladwijzer niet Samenvatting Dit cross-sectioneel online survey-onderzoek had tot doel om meer inzicht te krijgen in de relatie tussen dagelijkse stress en burn-out klachten bij volwassenen (vanaf 18 jaar) in een algemene steekproef van de Belgische en Nederlandse populatie. De onderzoeksvragen betroffen of dagelijkse stress een invloed had op burn-out klachten; of demografische variabelen (geslacht, leeftijd en burgerlijke staat) en mentale veerkracht deze relatie modereert; en of Belgen en Nederlanders verschillen in dagelijkse stress, burn-out klachten, mentale veerkracht en de relatie tussen dagelijkse stress en burn-out klachten. Respondenten werden gecontacteerd via e-mail en op de sociale netwerksite Facebook. Uiteindelijk werden de gegevens van 110 respondenten (25 mannen en 85 vrouwen) geanalyseerd. Er werd gebruik gemaakt van een hiërarchische multipele regressieanalyse (Methode Enter) en een onafhankelijke t-toets om de onderzoeksvragen te toetsen. Hieruit bleek dat dagelijkse stress een significante invloed had (p <.01) en 13.6% van de proportie verklaarde variantie in burnout klachten verklaarde; als respondenten meer dagelijkse stress ervoeren, namen burn-out klachten toe. Er werd een directe samenhang gevonden tussen mentale veerkracht en burn-out klachten; als respondenten een hoge mate van mentale veerkracht ervoeren, namen burn-out klachten af. Er werd geen moderatie-effect waargenomen voor zowel de demografische variabelen (geslacht, leeftijd en burgerlijke staat) als mentale veerkracht in de relatie tussen dagelijkse stress en burn-out klachten. Hoewel uit de literatuur blijkt dat in een specifieke beroepsgroep bovenstaande variabelen wel een invloed en modererend effect hebben op burnout, blijkt uit dit onderzoek dat deze resultaten niet zomaar gegeneraliseerd kunnen worden bij een algemene niet-specifieke beroepsgroep. Het onderzoeken van burn-out klachten in een specifieke beroepsgroep zou de resultaten kunnen vertekenen waardoor er wel een moderatie-
INVLOED VAN DAGELIJKSE STRESS OP BURN-OUT KLACHTEN 4 effect gevonden wordt voor demografische variabelen en mentale veerkracht in een specifieke beroepsgroep, maar niet in een algemene niet-specifieke beroepsgroep. Er werden geen verschillen gevonden tussen Belgen en Nederlanders in de scores op dagelijkse stress, burnout klachten en mentale veerkracht. Belgen en Nederlanders verschillen dus niet op het ervaren van dagelijkse stress, burn-out klachten, mentale veerkracht en de relatie tussen dagelijkse stress en burn-out klachten, wat laat zien dat deze begrippen crosscultureel zijn, althans voor Belgen en Nederlanders. Uit een post-hoc analyse bleek dat burgerlijke staat een invloed heeft op het ervaren van dagelijkse stress; alleenstaanden ervaren meer dagelijkse stress in vergelijking met getrouwden en samenwonenden. Vervolgonderzoek is noodzakelijk om meer inzicht te krijgen in de relatie tussen dagelijkse stress en burn-out klachten bij een algemene doelgroep en om na te gaan welke variabelen een invloed hebben op deze relatie. Keywords: dagelijkse stress, burn-out, geslacht, leeftijd, burgerlijke staat, nationaliteit, mentale veerkracht, verschillen tussen Belgen en Nederlanders
INVLOED VAN DAGELIJKSE STRESS OP BURN-OUT KLACHTEN 5 Summary This cross-sectional online survey-research investigated the relation between daily hassles and burnout in an adult (minimum 18 years) general population sample. The research questions explored whether daily hassles influence burnout; whether demographic variables and resilience moderate the presumed relationship between daily hassles and burnout; and whether there are differences between Belgian and Dutch respondents in daily hassles, burnout, resilience and the relationship between daily hassles and burnout. Respondents were contacted through email and the social network site Facebook. The sample consisted of 110 respondents (25 men and 85 women). In order to examine the hypotheses, a hierarchical multiple regression analysis (Method Enter) and an independent sample t-test were performed. Findings showed that daily hassles had a significant impact (p <.01) and predicted 13.6% of the variance in burnout; if respondents experienced more daily stress, burnout symptoms were more prevalent. A main effect was found of resilience on burnout; respondents experiencing relatively high levels of resilience, reported relatively less burnout symptoms. There was no moderating effect of the demographic variables (gender, age and marital status) and resilience on the relation between daily hassles and burnout. Although literature in occupational psychology shows that the above mentioned variables moderate the relationship between daily hassles and burnout in certain occupational groups, the current research shows that these results cannot be generalized to the general population. Examining burnout in a specific occupational group could bias the results, resulting in finding the relation between daily hassles and burnout to be moderated by demographic variables and resilience, whereas the same does not hold for a non-specific work population. This study shows that there is no moderation effect for the aforementioned variables and that these findings differ from previous research. There were no differences found between individuals from the Belgian and Dutch sample regarding measures of daily hassles, burnout, resilience, and the
INVLOED VAN DAGELIJKSE STRESS OP BURN-OUT KLACHTEN 6 relationship between daily hassles and burnout. A post-hoc test showed that marital status impacted on the experience of daily hassles experienced by adults; more research is necessary to understand the relationship between daily hassles and burnout in the general population and which variables influence this relationship. Keywords: daily hassles, burnout, gender, age, marital status, nationality, resilience, differences between Belgians and Dutch