1. Het groeihormoon. Figuur 2: Groeihormoon neemt af met de leeftijd Figuur 4: Effecten van groeihormoon

Vergelijkbare documenten
Groeischijf. Kraakbeen. 2. Groeispurt. Voor de geboorte 6 maanden na de geboorte

Sarcoïdose. & botontkalking

Over het afremmen van osteoporose en tips voor een aangepast bewegingspatroon

Inleiding. Wat is osteopenie? Hoe ontstaat osteopenie?

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 13 Hormonen

H Osteoporose (bij behandeling voor borstkanker)

Infobrochure. Wat is osteoporose? Geriatrisch dagziekenhuis T mensen zorgen voor mensen

Osteopenie. Chirurgie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Behandeling van osteoporose (botontkalking) Afdeling Interne geneeskunde

Osteopenie Uitleg en leefstijladviezen.

Osteoporose en Botdichtheidsmeting

Meer informatie Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen dan kunt u contact opnemen met de specialist die uw osteoporose behandelt.

bijschildklieroperatie

Botontkalking. Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2014 pavo 0298

Nederlandse samenvatting (Dutch summary)

Behandeling van osteoporose Botontkalking.

Doe de test: welke hormonen zijn uit balans?

Osteoporose VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? VRAAG HET UW APOTHEKER

PCOS (Poly Cysteus Ovarium Syndroom)

veroudering leidt tot afname vitaliteit*

Groeihormoontekort bij volwassenen

Biologie SE4. Hoofdstuk 13 Paragraaf 1 Begrippenlijst:

Osteoporose. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Inleiding. Wat is osteoporose?

SKELET: Wees er zuinig op

Osteopenie. Uitleg en leefstijladviezen. Afdeling Interne geneeskunde

Het APD-infuus. Een behandeling bij botontkalking. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Samenvatting Biologie Regeling

Behandeling van osteoporose

Beschrijving van osteoporose Verschijnselen van osteoporose Risicofactoren voor osteoporose Diagnose stellen bij osteoporose...

Osteopenie. Uitleg en leefstijladviezen. mca.nl

Botontkalking. Chirurgie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

bijschildklieroperatie

Oefenopgaven voortplanting / hormonale regulatie De mannenpil

Prolactinoom ANTWOORDKAART

Polikliniek voor Fractuurpreventie en Osteoporose

Bijschildklieroperatie halsexploratie

De osteoporosespolikliniek

Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel HORMONALE THERAPIE. PROSTAATKANKER Hormonale therapie

Regeling. Regeling is het regelen van allerlei processen in het lichaam. Regeling vindt plaats via twee orgaanstelsels: Zenuwstelsel.

Botdichtheidsmeting. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden

Fractuur- en Osteoporose Polikliniek

Osteoporose en botdichtheidsmeting (Dexa)

Het APD-infuus. Een behandeling voor osteoporose

Proeve 512; Multipathologie

Fig De Leefstijlacademie

Botontkalking. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

MAN. - Klein hormoonprofiel man. - Groot hormoonprofiel man. Deze folder informeert u over het hoe en waarom van hormoononderzoeken

Adviezen voor omgang met botontkalking en valrisico

Botbreuk en botontkalking (osteoporose)

Hormoonbehandeling bij prostaatkanker Urologie

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten

Operatie aan de bijschildklier. Poli Chirurgie Poli Interne Geneeskunde

Opgaven bij BINAS 6e druk

Botdichtheidsmeting Dexametrie

Botbreuken en osteoporose. Nucleaire geneeskunde

Anatomie / fysiologie

Extra paragraaf. Hormonen

Osteoporose en botdichtheidsmeting

V5 Begrippenlijst Hormonen

Praktische opdracht Biologie Osteoporose

Operatie aan de bijschildklier

Bijschildklieroperatie

6,7. Samenvatting door een scholier 1580 woorden 20 juni keer beoordeeld

Examentrainer. Vragen vmbo-bk. Scan

Osteoporose Botontkalking Hou je je broze botten heel? Vakgroep Reumatologie P. van Oijen, reumatoloog J. van der Donk, osteoporoseverpleegkundige

H Botontkalking (osteoporose)

5,9. Samenvatting door een scholier 1581 woorden 10 april keer beoordeeld. Hypofyse. Tekening van de hypofyse:

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Polyneuropathie. rkz.nl

PATIËNTEN INFORMATIE. Osteoporose. Botontkalking

Wil Peters Enocent Mobility Solutions

Groeihormoon tekort na het bereiken van de uiteindelijke lengte. Informatie voor patiënten

Medicijnen bij botontkalking of bij de behandeling van kanker

Osteoporose spreekuur

De onderontwikkelde follikels die bij PCOS ontstaan, worden cysten genoemd.

Normwaarde = is een waarde die je af leest, zoals bij de thermostaat, zie je 19 graden staan dan is dat de normwaarde. Zo warm moet het zijn.

Osteopenie. (te kort aan botmassa) Osteoporose (Poli Geriatrie) Locatie Hoorn/Enkhuizen

Hypofyse ANTWOORDKAART

Samenvattingen. Samenvatting Thema 6: Regeling. Basisstof 1. Zenuwstelsel regelt processen:

vwo hormoonstelsel 2010

Goede zorg voor de bijnierpatiënt. Charlotte Krol Internist-endocrinoloog

Arginine/GHRH-test (Groeihormoon Releasing Hormoon)

Vragen en antwoorden over de hypofyse

de productieplaats van groeihormoon 8 2. oorzaken van een groeihormoontekort 18 gemeten 24 symptomen van een tekort 30

Wat is het verschil tussen vitamines en mineralen?

Algemeen. Het hormoonstelsel. Soorten. Soorten. Hormoonklieren: hypofyse. Soorten Hebben invloed op:

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Osteopenie. VFA VFA is een moderne DEXA methode. Deze methode geeft naast de botdichtheid ook informatie over de wervelstructuur.

De ziekte van Graves

OPERATIE AAN DE BIJSCHILDKLIER PARATHYREOIDECTOMIE FRANCISCUS VLIETLAND

H.6 regeling. Samenvatting

Voortplantingshormonen

Dossier. Wetenschappelijke informatie op een begrijpelijke manier uitgelegd. Het belang van: VITAMINE D

PATIËNTENINFORMATIE. ADRENOGENITAAL SYNDROOM Informatie voor ouders/verzorgers

- Is een centrale hormoonklier die zich net onder de grote hersenen bevindt en een doorsnee van ongeveer één centimeter heeft.

Een behandeling met APD wordt onder andere voorgeschreven

sterke botten bij borstkanker Hoe houd ik mijn botten gezond?

Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de. hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het

De veranderingen ontstaan door regelstoffen/hormonen. Die worden gemaakt in de hormoonklier bijvoorbeeld de hypofyse.

primaire geslachtkenmerken Geslachtskenmerken die al bij de geboorte aanwezig zijn

Transcriptie:

1. Het groeihormoon Figuur 2: Groeihormoon neemt af met de leeftijd Figuur 4: Effecten van groeihormoon Figuur 3: Groeihormoon afgifte gedurende de dag Figuur 1: Regulatie van het groeihormoon Maastricht University Figuur 5: Groeihormoon is ook belangrijk voor groei! P.O. Box 616 6200 MD Maastricht, The Netherlands

2. Groeispurt Groeifactoren, groeihormonen, geslachtshormonen Hypothalamus Hypofyse Schildklier Geslachtshormonen FSH & LH Groeihormoon Tyroxine Versnelling Groeifactoren IGF Botvorming Oestrogeen Testosteron Secundaire Maastricht University geslachtskenmerken Groeispurt P.O. Box 616 6200 MD Maastricht, The Netherlands

Groeihormoondeficiëntie Volwassenen 1 op 10.000 Aandoening hypofyse / hypothalamus Toename lichaamvet in buik Afname spiermassa Afname botdichtheid Diagnose Groeihormoonstimulatietest Groeihormoondeficiëntie = tekort aan groeihormoon GH produceert groeifactoren (IGF- 1) Kinderen 1 op 2000 baby s Erfelijke aandoeningen / aanlegstoornis hersenen/ herseninfectie Niet hetzelfde als dwerggroei! Behandeling Injectie met groeihormoon Figure 1: Ondertekst bij tabellen en afbeeldingen Effect op ledematen, niet op zenuwstelsel Diagnose IGF-1 gehalte in bloed Röntgenfoto linker hand Behandling 1x daag injectie mt groeihormoon

4. Reuzengroei Figuur 1: door de jaren heen is goed te zien wat de effecten van overmatig groeihormoon zijn Vergroot voorhoofd Grotere wenkbrauw Grotere neusbasis Verdikking nasolabiaalplooi Verdikking lippen Speekselkliervergroting Figuur 2: Locatie van de hypothalamus en hypofyse binnen de hersenen Hoekiger gelaat Kin steekt meer naar voren Figuur 3: Kenmerkende verschijnselen van acromegalie Figuur 4: de procedure bij de transsfenoïdale hypofysectomie Figuur 5: de huidige langste man ter wereld, 2,52 m. Ook hij had een hypofysetumor.

5. Dwerggroei (Achondroplasie) Oorzaken Wist je dat: - Achondroplasie ook voorkomt in de dierenwereld? - Het beste voorbeeld hiervan de teckel is Genetische oorzaak Nieuwe mutatie (80%) Kenmerken: 1. Korte armen en benen 2. Groot hoofd met prominent voorhoofd, plat gezicht, korte neus 3. Korte vingers + uit elkaar e e staan 3 en 4 vinger 4. Korte grote teen 5. Bult van midden- en onderrug (kyfose), later extreme holle rug (lordose) 6. O-benen (genu varum) 7. Gebogen ellebogen

6. De schildklier Te snel? Te traag?

7. Ziektes met een afwijkende botstofwisseling: Rachitis, Osteomalacie en Osteoporose Michiel Moonen, Tim Smeijsters, Ilse Huijbregts Betrokken hormonen: - Bijschildklierhormoon (PTH) - Vitamine D - Calcitonine Rachitis/ osteomalacie --> tekort aan vitamine D, verstoorde botopbouw Osteoporose --> vergevorderd verlies aan botverkalking

8. Botten en hormonen: Use it or Lose it! Botten: een levend weefsel Onze Botten zijn levend weefsel dat constant wordt afgebroken en weer opgebouwd. Elke 5 jaar wordt ons hele skelet volledig vernieuwd Krimpen met de leeftijd heeft sterk met osteoporose te maken. Osteroporose (botontkalking) is het afnemen van de botdichtheid. Het mineraal calcium speelt hierin een belangrijke rol, maar ook hormonen zoals PTH, Calcitonine en Oestrogeen spelen een belangrijke rol bij het onstaan van botontkalking. De opbouw en afbraak van botten is een delicate balans. Waarneer de afbraak van botten de overhand krijgt ontstaat osteoporose. Maastricht University P.O. Box 616 6200 MD Maastricht, The Netherlands