Normwaarde = is een waarde die je af leest, zoals bij de thermostaat, zie je 19 graden staan dan is dat de normwaarde. Zo warm moet het zijn.

Transcriptie

1 Boekverslag door E woorden 17 maart keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting paragraaf 1 Een regelkring = is een kring van meerdere apparaten die samen 1 dingen willen, maar dat niet alleen kunnen. Zoals bij het verwarmen van het huis daar zijn radiatoren, een ketel en een thermostaat voor nodig. Normwaarde = is een waarde die je af leest, zoals bij de thermostaat, zie je 19 graden staan dan is dat de normwaarde. Zo warm moet het zijn. Negatieve terugkoppeling = een remming van he proces. Positieve terugkoppeling = een toename van het resultaat het proces versterkt. Je lichaam is ongeveer de hele tijd 37 graden daar zorgt je lichaam zelf voor dus als je het koud hebt, maar ook als je het heel warm hebt dan ga je bijvoorbeeld heel erg zweten. Zintuigcellen zijn de sensoren die verandering van de normwaarde in een organisme waarnemen, ze geven dan bijvoorbeeld een signaal af aan klieren en hormonen. Dit zijn de controlecentra die de signalen verwekken en communiceren met andere weefsels en organen. Het inwendige milieu van he lichaam blijft hierdoor min of meer constant. Dit noemen we Homeostase In meercellige organismen vindt communicatie tussen cellen plaats met signaalmoleculen. Deze worden door bepaalde cellen afgegeven en binden zich aan receptoren, in het membraan van andere cellen : de doeleiwitten. Hormoonklieren geven signaalmoleculen af die we hormonen noemen, deze worden aan het bloed afgegeven. Klieren die hun product afgeven aan het bloed noemen we endocriene klieren. Klieren die hun product afgegeven via een afvoerbuis noemen we exocriene klieren. De hormonen zijn echter alleen werkzaam in organen waarvan de cellen hormoonreceptoren bezitten waaraan de hormonen kunnen binden. Deze organen noemen we ook wel doelwitorganen. De mate van de reactie van een doelwitorgaan wordt onder andere bepaald door de concentratie van het hormoon in het bloed. We noemen deze concentratie de hormoonspiegel. Paragraaf 2 De hypofyse ligt tussen de beide hersenhelften in. Hij bestaat uit 2 gedeelten de voorkwab en de achterkwab. De secretie van hormonen door de hypofyse wordt geregeld door de hypothalamus. Dit is een deel van de hersenen Pagina 1 van 5

2 dat boven de hypofyse ligt. De hypofyse produceert enkele hormonen die de werking van andere hormoonklieren beïnvloeden. Verschillende hormonen FSH & LH = deze beïnvloeden de ovaria en de testes. TSH = komt van de hypofyse en beïnvloedt de schildklier. Oxytocine = uit de achterkwab, stimuleert het ontstaan van weeën en melksecretie. ADH = regelt de resorptie van water in de nieren bij de vorming van urine. GH = deze regelt de groei en de ontwikkeling. Als de hypofyse te veel afgeeft kan reuzengroei ontstaan en te weinig dwergengroei. De schildklier De schildklier ligt in de hals, voor het strottenhoofd en tegen de luchtpijp. De schildklier maakt onder andere thyroxine, dit beïnvloedt de stofwisseling bij kinderen ook de ontwikkeling van het beenderenstelsel en het centrale zenuwstelsel. Als de schildklier te veel thyroxine produceert, neemt de intensiteit van de stofwisseling toe. Dat kan onder meer leiden tot gewichtsverlies, toename van de eetlust en rusteloosheid. Als de schildklier te weinig thyroxine produceert, neemt de intensiteit van de stofwisseling af, dit kan leiden tot gewichtstoename en vermoeidheid. Je kan het dan ook snel koud krijgen. Bij kinderen blijft dan de geestelijke en lichamelijke ontwikkeling achter. Dwerggroei kan ook een gevolg zijn van te weinig thyroxine, dit gaat vaak gepaard met een beperkte geestelijke ontwikkeling. Een lage productie van thyroxine kan komen door te weinig jood, door te weinig jood kun je ook een struma krijgen. De alvleesklier De alvleesklier heeft als verteringsklier een exocriene functie, verspreid tussen de cellen van de alvleesklier liggen groepjes cellen met een endocriene functie. Dit zijn de eilandjes van langerhans, ze produceren insuline en glucagon. Deze hormonen regelen de glucose concentratie. De glucoseconcentratie van het bloed noemt men ook wel de bloedsuikerspiegel. Insuline stimuleert de cellen in het lichaam om meer glucose op te nemen uit het bloed. Cellen in de lever en in spieren zetten de glucose om in glycogeen. Deze wordt dan in die cellen opgeslagen. De glucoseconcentratie in het bloed zal hierdoor dalen. Als je lang niet hebt gegeten, zetten de eilandjes van langerhans aan dat ze glucagon gaan produceren, dit stimuleert de lever en in spieren de omzetting van glycogeen in glucose. Glucose word vervolgens weer afgegeven in het bloed waardoor de glucoseconcentratie van het bloed stijgt. De bijnieren De bijnieren liggen als kapjes boven op de nieren. Een bijnier bestaat uit 2 delen : 2. Bijnierschors Bijniermerg. In stress volle situaties produceert deze het hormoon adrenaline. Pagina 2 van 5

3 Door de adrenaline komt er omdat glycogeen zich omzet in glucose er veel meer in het bloed, dit zorgt ervoor dat je hart sneller gaat kloppen, je sneller gaat ademen e verwijden van de bloedvaten. Organen die op dat moment niet belangrijk zijn worden uitgezet. Paragraaf 3 Het zenuwstelsel bestaat uit 2 delen Het centrale zenuwstelsel Deze bestaat uit de : grote en kleine hersenen, hersenstam en ruggenmerg. Het perifere zenuwstelsel Deze bestaat uit : alle zenuwen. Prikkel = een invloed uit het milieu op een organisme. Onder invloed van prikkels ontstaan in je zintuigen impulsen. Prikkel impuls in je zintuigen hersenen- impuls word verwerkt hersenen reageren door afgeven van impulsendeze word via de zenuwen naar een bepaalde handeling. Zintuigcellen worden ook wel receptoren genoemd dat komt omdat je prikkel opvangen uit het milieu en zetten ze om in impulsen. Zenuwcellen geleiden impulsen daardoor worden ze ook wel conductoren genoemd. Klieren reageren op impulsen door stoffen te scheiden. Spiercellen en kliercellen worden effectoren genoemd. º Zenuwcellen het zenuwstelsel bestaat uit zenuwcellen(neuronen), deze geven signaalmoleculen af die we neurotransmitters noemen. Uitlopers van een bepaalde zenuwcellen zijn omgeven door myelineschede, deze bestaat uit de cellen van schwann. Tussen de cellen van schwann zit telkens een kleine onderbreking een insnoering. Een uitloper die impulsen ontvangt en naar het cellichaam toe geleidt, heet een dendriet. Een uitloper die impulsen van het cellichaam af geleidt heet een axon. De vertakkingen van een axon een axon eindigen in synapsen, dat zijn plaatsen waar een impuls van de ene cel naar de andere cel word doorgegeven. Een synaps is een spleet tussen het uiteinde van een axon van een zenuwcel en een doelwitcel. Als er een impuls aankomt aan het einde van de axon versmelten de blaasjes met een neurotransmitter, en daarna komt hij vrij in de spleet. Het zijn een soort receptoren die dan melden of ze nog door moeten gaan met de reactie of stoppen. Hierna laten ze weer los, en worden ze opgenomen door de axon of ze worden door enzymen in de synaptische spleet afgebroken. Er zijn 3 typen zenuwcellen Pagina 3 van 5

4 2. 3. Gevoelszenuwen- geleiden impulsen naar het centrale zenuwstelsel, een gevoelszenuw heeft 1 lange dendriet en een korte axon. Schakelcellen geleiden impulsen binnen het centrale zenuwstelsel, ze kunnen impulsen ontvangen van de gevoelszenuw en ze doorgeven aan de bewegingszenuwcellen. Ze kunnen ook onder elkaar impulsen versturen en doorgeven Bewegingszenuwcellen- geleiden impulsen van het centrale zenuwstelsel naar spieren en klieren. Deze heeft meerdere korte dendrieten en 1 lange axon. De uitlopers van gevoelszenuwen en bewegingszenuwen liggen bij elkaar in een zenuw. Om een zenuw ligt bindweefsel deze beschermt de zenuw. Gevoelszenuw heeft alleen uitlopers van gevoelszenuwcellen Bewegingszenuw bevat alleen uitlopers van bewegingszenuwcellen Gemende zenuw bevat beide. º Het ruggenmerg om het ruggenmerg liggen de ruggenmergvliezen die bescherming geven. Het loopt van de bovenste halswervel tot de 2 lendenwervel. Van boven tot onder, verlaten 31 paar ruggenmergzenuwen het wervelkanaal. Ruggenmergzenuwen zijn gemengde zenuwen. Elke zenuw verbindt een bepaald gedeelte van de romp of de ledematen met het ruggenmerg. Aan de rugkant komen uitlopers van gevoelszenuwcellen bij elkaar in gevoelszenuwen. De verdikkingen in deze zenuwen worden gevormd door een opeenhoping van cellichamen van gevoelszenuwcellen. Ze heten ruggenmergszenuwknopen of spinale ganglia. Als je een dwarsdoorsnede van het ruggenmerg ziet, heb je daarin 2 stoffen Witte stof hierin liggen veel uitlopers van schakelcellen, ze geleiden impulsen van en naar de hersenen. De wittige kleur word veroorzaakt door de myelineschede. Grijze stof in het midden zie je een grijze vlinder, in het midden en aan de rugzijde liggen cellichamen en schakelcellen. Aan de buikzijde liggen de cellichamen en den bewegingszenuwcellen. º Hersenen de hersen bestaan uit de grote,de kleine hersenen en de hersenstam. Twaalf paar hersenzenuwen verbinden de hersen met receptoren en effectoren in hoofd en in de hals. De hersenen zijn omgeven door drie hersenvliezen, deze beschermen de hersenen. In de schors van de grote en de kleine hersenen ligt de grijze stof. Hierin liggen de cellichamen van schakelcellen. In het merg ligt de witte stof, hierin liggen de uitlopers van schakelcellen. De hersenenstam ligt in het verlengde van het ruggenmerg. Ze geleidt impulsen van het ruggenmerg naar de grote en kleine hersenen en omgekeerd. Op de overgang van ruggenmerg naar hersenstam kruizen de impulsbanen elkaar. Links gaat naar de rechterhersenhelft. De hersenstam geleid ook impulsen van het hoofd en de hals naar de grote en kleine hersenen. Pagina 4 van 5

5 In de grote hersenen komen eer veel impulsen aan van receptoren die prikkels hebben opgevangen. pas als deze impuls is verwerkt in de grote hersenen word je je bewust van een prikkel. De plaats waar impulsen in de grote hersenen aankomen worden verwerkt. Bepaald de aard van de waarneming. De cellichamen van de schakelcellen liggen in groepen bij elkaar in de hersenschors: de hersencentra. Zo zit het gevoel en de beweging van de rechterkant aan je linkerkant en andersom. Toch hebben de hersenhelften geen identieke functie. Wel zeggen ze dat je met je rechter hersenhelft beter gezichten kan herkennen en taal beter met je linker kant. De meeste gevoelscentra liggen bij elkaar in de hersenschors achter de centrale groeve. Daar komen impulsen binnen van je gevoel. In het centrum voor zien komen impulsen aan die afkomstig zijn van je ogen. Als er een storing voorkomt in het deel voor zien kun je blind worden. De meeste bewegingscentra liggen bij elkaar in de hersenschors voor de centrale groeve. Een bewegingscentrum voor een bepaald lichaamsdeel ligt vlak voor het gevoelscentrum voor dat lichamsdeel. De impulsen veroorzaken bewegingen die je bewust maakt (gewilde bewegingen) De kleine hersenen coördineren alle bewegingen van je lichaam. Pagina 5 van 5