s t u d i e De feesten De feesten OIVO, december 2009

s t u d i e De feesten De feesten OIVO, december 2009

Agenda 1. Doelstellingen 2. Methodologie 3. De activiteiten 4. De kerstbomen 5. De feestmaaltijden: kerstavond en kerstdag, oudejaarsavond en nieuwjaarsdag (genodigden, gewoonten, plaatsen, geconsumeerde producten, een bob voorzien) 6. De voedingsaankopen voor de feesten 7. Conclusies 2

Doelstellingen De gewoonten van de consumenten voor de feestmaaltijden ter gelegenheid van de eindejaarsfeesten (Kerstmis, Nieuwjaar) analyseren in verband met het menu, de bereiding, de plaats, de soorten geconsumeerde producten, de aankopen,... 3

Methodologie Kwantitatieve studie over gebruik en houdingen 775 kwantitatieve interviews, telefonisch afgenomen (België). Field: januari 2009. Aselecte gelaagde gecorrigeerde steekproef. De resultaten hebben de gepaste statistische bewerkingen (χ2, Student en normale wet) ondergaan. De totale foutmarge op de steekproef bedraagt 3,5%. Enkel de betekenisvolle resultaten worden voorgesteld. Elk gegeven werd echter geanalyseerd in functie van het geslacht, de leeftijd, de taalgroep, de grootte en samenstelling van het gezin, de locatie (gewesten), de sociale groep, hoofdverantwoordelijke voor de aankopen (HVA) of niet. 4

Eindejaarsfeesten Viert u...? 88% Kerstmis 90% 89% 81% De meeste consumenten vieren Kerstmis. Het deel consumenten dat Kerstmis viert, evolueerde in stijgende lijn sinds 2005, maar stagneert in 2008. De personen die alleen wonen, vieren minder talrijk Kerstmis (76%). Nieuwjaar 63% 74% 77% 3 op de 5 consumenten zegden in 2008 dat ze Nieuwjaar vierden. Dat deel feestvierders nam licht toe sinds 2005, maar neemt af sinds 2006. De leeftijdgroep van 18-29 jaar (87%) hebben nog talrijker het nieuwe jaar gevierd in 2008. 72% Het feest wordt vaak geassocieerd met de maaltijd. 2005 2006 2007 2008 Basis: respondenten 5

Uitgaven voor de eindejaarsfeesten 53,20 Hoeveel geeft u gemiddeld uit per persoon voor dat feest? Kerstmis Nieuwjaar 46,7 48,1 35,60 41,1 46,8 De uitgaven voor de activiteiten (maaltijd, uitgaan, decoraties, kleding,...) liggen rond de 53 voor de kerst en rond de 35 voor Nieuwjaar. Deze bedragen dekken echter niet dezelfde lading. De uitgaven voor de maaltijd lopen hoger op wanneer die buitenshuis gegeten wordt (wat vaker het geval is op oudejaarsavond), maar weinig consumenten gaan op restaurant. Het is immers waar dat de prijs van de menu s elk jaar stijgt en tot hoge geraamde bedragen oploopt. 2006 2007 2008 Basis: globale uitgaven 6

Kerstmis: de activiteiten Gezinsmaaltijd 84% Hoe viert u Kerstmis? Cadeautjes 75% Huis versieren Wenskaarten Kleding Bloemen Restaurant Uitgaan Varia 8% 3% 3% 1% 1% 22% 40% Kerstmis is een familiefeest, waar traditioneel een gezinsmaaltijd, het geven van cadeautjes en het versieren van het huis komt bij kijken. 1 op de 5 consumenten wenst anderen een vrolijk kerstfeest door een wenskaart te sturen. Vorig jaar werd dat talrijker gedaan (28%). In 1 op de 10 gevallen kopen de consumenten nieuwe kleren voor deze gelegenheid. Uitgaan en bloemen kopen wordt minder frequent gedaan voor het kerstfeest. De gezinsmaaltijd is bij 8 op de 10 consumenten een onderdeel van het feest. Basis: respondenten die Kerstmis vieren 7

Kerstmis: de activiteiten Kerstmis is een feest dat 9 op de 10 consumenten vieren. Mensen die alleen wonen (76%) vieren Kerstmis minder. De activiteiten rond dit feest variëren echter volgens het sociaaldemografische profiel: De gezinsmaaltijd (84%): de leeftijdgroep van 18 tot 29 jaar (92%) en de inwoners van de kleine dorpen (98%) eten talrijker een feestmaaltijd met het gezin om Kerstmis te vieren. Cadeautjes (75%): de Franstaligen (89%), de mensen die tot de hoge sociale groepen behoren (88%), de leeftijdgroep van 18-39 jaar (86%) en de gezinnen met kinderen van 0 tot 11 jaar (84%) geven nog talrijker cadeautjes. Het huis versieren (40%) voor Kerstmis komt minder frequent voor bij de Brusselaars (15%) en de mensen in de lage sociale groepen (30%) en gebeurt frequenter in de steden dan in de landelijke gemeenten en de kleine dorpen. De wenskaarten (22%): de traditie om wenskaarten met de post te versturen geldt vooral voor de Nederlandstaligen (29%) en de consumenten in de leeftijdgroep van 40 tot 49 jaar (34%). 8

Kerstmis: de genodigden Met wie viert u Kerstmis? Beperkte familiekring Ruime familiekring Partner(in) Grootouders Met vrienden 9% 8% 6% 51% 65% Het kerstfeest is voornamelijk een familieaangelegenheid, in beperkte of ruime familiekring. 3 op de 5 consumenten vieren Kerstmis met het gezin (75% van de leeftijdgroep van 18-29 jaar en 80% van de gezinnen met 4 personen). 1 op de 2 consumenten viert Kerstmis in ruime familiekring (met ouders, kinderen, grootouders, broers en zussen,...) en dat geldt voor nog meer mensen uit Vlaamse gezinnen (62%) en voor de consumenten die tot de hoge sociale groepen behoren (62%). 1 op de 10 consumenten viert Kerstmis in het gezelschap van grootouders en een zelfde aantal viert het gewoon met de partner(in). In minder dan 1 op de 10 gevallen vieren de consumenten Kerstmis met vrienden (6%). Basis: respondenten die Kerstmis vieren, meerdere antwoorden mogelijk 9

Kerstmis: de genodigden Met hoeveel mensen viert u Kerstmis? 11,4 Gemiddeld komen 11 personen bij elkaar om dit klassieke feest te vieren. De lage sociale groepen hebben de neiging dit feest met minder mensen (9,3) samen te vieren, en dat geldt ook voor de 65+ ers (9,2) en de Brusselaars (8,8). Vorig jaar waren er gemiddeld 10,4 genodigden voor het kerstfeest. Aantal genodigden Basis: respondenten die Kerstmis vieren 10

De kerstactiviteiten: evolutie 90% 84% 76% 80% Feestmaaltijd met familie 55% 51% 68% 40% Huis versieren 55% 56% 47% 76% Cadeautjes geven 26% 27% 28% 22% Wenskaarten sturen 8% 9% 8% 3% Kleren kopen Activiteiten op Kerstmis: vergelijking 2005-2008 De activiteiten ter gelegenheid van het kerstfeest blijven van jaar tot jaar dezelfde. Cadeautjes geven wordt almaar meer gedaan sinds 2005. Een kerstdiner eten met het gezin en nieuwe kleren kopen blijven stabiel. In vergelijking met de voorgaande jaren komt het huis versieren en wenskaarten versturen minder frequent voor. Kerstmis 2005 Kerstmis 2006 Kerstmis 2007 Kerstmis 2008 Basis: respondenten die Kerstmis vieren 11

Kerstmis: de kerstboom Hebt u voor Kerstmis een kerstboom in uw woning gezet? 14% In België versieren bijna 9 op de 10 consumenten voor Kerstmis hun woning met een kerstboom. Die traditie komt minder frequent voor in Brussel (67%). Ze wordt meer onderhouden in de leeftijdgroep van 30-39 jaar (96%) en door de gezinnen met 4 personen (93%). 86% Ja Nee Basis: geïnterviewden 12

Kerstmis: de kerstboom Was die kerstboom...? 65% 35% Twee derden van de consumenten versieren hun woning met een kunstboom. Dat is in het bijzonder het geval voor de mensen die alleen wonen (85%) en de lage sociale groepen (78%). Een derde van de consumenten kiest voor een natuurlijke kerstboom, zij het wel meer frequent bij de hoge sociale groepen (49%). een echte boom geen echte boom Basis: wie een kerstboom in hun woning zetten 13

Kerstmis: kostprijs van de natuurlijke kerstboom 24 Hoeveel hebt u betaald voor die kerstboom? Gemiddeld gaven de consumenten die een echte boom als kerstboom gekocht hebben, 24 uit. In Wallonië loopt die uitgave op tot gemiddeld 32. De totale markt van de natuurlijke kerstbomen kan geraamd worden op ongeveer 32 miljoen euro verkoop in totaal. Gemiddelde kostprijs van een natuurlijke kerstboom Basis: wie een natuurlijke kerstboom in hun woning zetten 14

Maaltijd op kerstavond 2% 1% 3% U hebt op kerstavond een maaltijd gegeten die opgediend werd...? 22% Het diner op kerstavond wordt traditioneel thuis en/of in gezinsverband genuttigd. Het diner op kerstavond vindt meer zelden plaats bij vrienden, in een restaurant of in een zaal. 72% In een restaurant Bij vrienden Thuis In een zaal In gezinsverband Basis: respondenten die Kerstmis vieren 15

Maaltijd op kerstavond 3% 4% 10% Dat kerstdiner was klaargemaakt...? 71% 12% 7 op de 10 consumenten maken zelf de feestmaaltijd klaar die ze op kerstavond nuttigen (82% vorig jaar). In 1 op de 10 gevallen werd de maaltijd klaargemaakt door een traiteur (12% vorig jaar). Meer zelden wordt het diner klaargemaakt door de genodigden of gezamenlijk (door de gastheer/-vrouw + de genodigden of de traiteur). Die trend geldt enkel bij een minderheid. Een deel door uzelf en een deel door de gasten Een deel door uzelf, een deel door een traiteur Door de gasten Door een traiteur Door uzelf Basis: respondenten die Kerstmis vieren 16

Maaltijd op kerstavond Aperitief 75% Wat hebt u gegeten? Koud voorgerecht 58% Soep Warm voorgerecht rke drank vóór hoofdgerecht Hoofdgerecht Kaas Dessert Koffie 8% 45% 36% 24% 49% 79% 92% Het diner op kerstavond telt over het algemeen 5 gangen: een aperitief, een voorgerecht, een hoofdgerecht, een nagerecht en koffie. Een koud voorgerecht komt in meer dan 1 op de 2 gevallen en een warm voorgerecht in meer dan 1 op de 3 gevallen voor. In vergelijking met 2006 en 2007 neemt de consumptie van meerdere voorgerechten bij het kerstdiner toe. In een vierde van de gevallen worden er op het einde van de maaltijd ook kazen geproefd. In vergelijking met 2006 en 2007 komt sterke drank vóór het hoofdgerecht en een digestief na de maaltijd minder vaak voor (resp. 18% en 23% in 2007). Digestief 15% Basis: respondenten die Kerstmis vieren 17

Maaltijd op kerstavond Was de maaltijd waaraan u hebt deelgenomen klassiek of exotisch? 4% De feestmaaltijd voor Kerstmis is in de meeste gevallen klassiek: kalkoen, ganzenlever, gerookte zalm, schelpdieren, zeevruchten en wild scoren het hoogst. Er komt zelden exotisme aan de kerstmaaltijd te pas. 94% Exotisch Klassiek Basis: respondenten die Kerstmis vieren 18

Maaltijd op kerstdag 1% 2% 4% Op kerstdag hebt u een maaltijd gegeten die klaargemaakt was... 24% Net als op kerstavond wordt de kerstdagmaaltijd traditioneel gehouden in familieverband en/of thuis. De feestmaaltijd op kerstdag vindt minder vaak plaats bij vrienden (4%) en heel zelden in een restaurant (2%) of in een zaal (1 %). 69% In een zaal Bij vrienden Thuis In een restaurant In familieverband Basis: respondenten die Kerstmis vieren 19

Maaltijd op kerstdag 3% 4% 9% Die maaltijd was klaargemaakt...? 72% 12% 7 op de 10 consumenten maken zelf de maaltijd klaar die ze op kerstdag eten (80% vorig jaar). In meer dan 1 op de 10 gevallen werd de maaltijd klaargemaakt door een traiteur of door de genodigden. Bereiding door de gasten gold maar voor 4% van de gevallen in 2007. Meer zelden wordt de maaltijd gezamenlijk klaargemaakt (met de gasten of de traiteur). Een deel door uzelf en een deel door de gasten Een deel door uzelf en een deel door de traiteur Door de gasten Door een traiteur Door uzelf Basis: respondenten die Kerstmis vieren 20

Maaltijd op kerstdag Aperitief 71% Wat hebt u gegeten? Koud voorgerecht 48% Soep Warm voorgerecht Sterke drank tussendoor Hoofdgerecht Kaas Dessert Koffie 31% 11% 22% 49% 53% 78% 92% De feestmaaltijd op kerstdag bestaat over het algemeen uit 5 gangen (aperitief, voorgerecht, hoofdgerecht, nagerecht en koffie). In 3 op de 10 gevallen omvat het menu meerdere voorgerechten. In 1 op de 5 gevallen proeven de consumenten ook kazen. In 1 op de 10 gevallen nemen de consumenten een glas sterke drank vóór het hoofdgerecht en een digestief na de maaltijd. Dat glas sterke drank tussendoor komt meer voor op kerstdag dan op kerstavond, in tegenstelling tot de digestief die na het avonddiner meer succes heeft. Digestief 12% Basis: respondenten die Kerstmis vieren 21

Maaltijd op kerstdag Was de maaltijd waaraan u hebt deelgenomen klassiek of exotisch? 6% Op kerstdag is de feestmaaltijd in de meeste gevallen klassiek: kalkoen, ganzenlever, gerookte zalm, schelpdieren en wild scoren het hoogst. Aan de feestmaaltijd voor de eindejaarsfeesten komt maar zelden exotisme te pas. 94% Exotisch Klassiek Basis: respondenten die Kerstmis vieren 22

Kerstmaaltijd: geconsumeerde producten Bij een kerstmaaltijd serveert u...? Wijn 85% Champagne Aperitief 58% 68% Bijna 9 op de 10 consumenten serveren wijn. Mensen die tot de lage sociale groepen behoren, drinken minder talrijk wijn op Kerstmis (74%). Champagne drinken zit in de lift: 7 op de 10 consumenten serveerden champagne bij het kerstfeestmaal in 2008 (61% in 2007). De Nederlandstaligen drinken talrijker dan het gemiddelde champagne (83%). Aperitief wordt geserveerd door bijna 6 op de 10 consumenten. Slechts 15% van de consumenten serveren bier. Bier 15% Basis: respondenten die Kerstmis vieren 23

Kerstmaaltijd: geconsumeerde producten Bij een kerstmaaltijd serveert u...? Gerookte zalm 29% Vis Zeevruchten Wild 29% 26% 23% In 2008 is er een duidelijke terugval van de zeeproducten in vergelijking met 2007, zowel voor gerookte zalm (29% vs. 55%), vis (29% vs. 51%) als zeevruchten (26% vs. 41%). Ook voor wild (12% vs. 35%), ganzenlever (9% vs. 30%) en de Waalse producten (6% vs. 15%) is er een grote terugval van de consumptie in vergelijking met 2007. Ganzenlever 21% Waalse producten 9% Basis: respondenten die Kerstmis vieren 24

Kerstmis: een bob voorzien 8% Hebt u voor die gelegenheid van de diensten van een bob (M/V) gebruikgemaakt? 1 op de 10 consumenten heeft een bob voorzien voor het transport naar (of na) het kerstdiner. Dat percentage gaat in dalende lijn: 8% tegenover 13% vorig jaar. Deze praktijk komt op ruimere schaal voor onder de Brusselaars (22%), bij de hoge sociale groepen (15%) en bij de jongere leeftijdgroep van 18 tot 29 jaar (18%). De praktijk is weinig courant bij de Walen en de inwoners van kleine dorpen of landelijke gemeenten. 92% Ja Nee Basis: respondenten die Kerstmis vieren 25

Kerstmis: een bob voorzien iemand die voor de gelegenheid geen alcohol drinkt een lid van het gezin 79% 75% Die bob (M/V) was...? De bob is in 8 op de 10 gevallen een persoon die speciaal voor deze gelegenheid geen alcohol drinkt. In 3 op de 4 gevallen is het een lid van het gezin. In 4 op de 10 gevallen gaat het om een persoon die geen alcohol drinkt, nooit drinkt. iemand die geen alcohol drinkt, nooit drinkt 42% Basis : respondenten die voor het kerstfeest een bob gebruikt hebben 26

Nieuwjaar: de activiteiten Gezinsmaaltijd 61% Hoe viert u Nieuwjaar? Uitgaan Cadeautjes Restaurant Wenskaarten Huis versieren Kleren kopen Dancing Bloemen Varia 26% 17% 11% 10% 5% 4% 4% 2% 1% 6 op de 10 consumenten organiseren een familiemaaltijd om het nieuwe jaar te vieren. 3 op de 10 consumenten gaan voor die gelegenheid met vrienden uit en 1 op de 10 gaat op restaurant eten. Cadeautjes geven voor die gelegenheid komt minder voor dan op Kerstmis. Bijna 1 op de 5 consumenten geeft cadeautjes voor Nieuwjaar. In 1 op de 10 gevallen versturen de consumenten hun wensen met de post. Het huis versieren wordt maar door 5% van de consumenten gedaan. Minder vaak worden er voor de overgang naar het nieuwe jaar nieuwe kleren of bloemen gekocht of wordt er naar een discotheek gegaan. Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 27

Nieuwjaar: de activiteiten Nieuwjaar is een feest dat 3 op de 5 consumenten vieren, hoofdzakelijk in de leeftijdgroep van 18 tot 29 jaar (87%). De activiteiten waarmee dit gevierd wordt, variëren volgens het sociaaldemografische profiel: De gezinsmaaltijd (61%): de mensen die tot de hoge sociale groepen behoren (49%) en de jongere leeftijdgroep van 18 tot 29 jaar (49%) eten minder talrijk een feestmaaltijd in gezinsverband om Nieuwjaar te vieren. Uitgaan (26%): de Brusselaars (52%) en de jonge leeftijdgroep van 18 tot 29 jaar (48%) gaan talrijker uit met vrienden voor die gelegenheid. Cadeautjes geven (17%): de Brusselaars (2%), de consumenten in de leeftijdgroep van 30-39 jaar (5%) en de mensen die alleen wonen (6%) geven minder talrijk cadeautjes. Restaurant (11%): op restaurant gaan eten voor Nieuwjaar komt meer voor bij de gezinnen met 3 personen (21%) en bij de inwoners van de Vlaamse landelijke gemeenten (54%). 28

Nieuwjaar: de genodigden Familie (beperkte kring) 48% Met wie viert u Nieuwjaar? Vrienden Familie (ruime kring) Partner(in) Grootouders Andere 39% 26% 12% 3% 3% Nieuwjaar wordt door een meerderheid in familieverband (beperkte of ruime kring) gevierd. De Franstaligen en de Brusselaars brengen oudejaarsavond meer in beperkte familiekring door, terwijl de Vlamingen familie (in ruimere kring) uitnodigen. 2 op de 5 consumenten vieren Nieuwjaar met vrienden, in het bijzonder bij de Brusselaars (56%), de leeftijdgroep van 18-29 jaar (64%) en de hoge sociale groepen (53%). Dat is minder het geval bij de mensen van 50 en ouder (22%). 1 op de 10 consumenten brengt oudejaarsavond gewoon met de partner(in) door. Maar heel weinig consumenten vieren Nieuwjaar in het gezelschap van alleen maar de grootouders (3%). Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren, meerdere antwoorden mogelijk 29

Nieuwjaar: de genodigden Met hoeveel mensen viert u Nieuwjaar? 15,9 Gemiddeld komen bijna 16 personen, familieleden of vrienden, samen om Nieuwjaar te vieren. Vorig jaar ging dat gemiddeld om 12,6 personen. De mensen ouder dan 40 (met ongeveer 9 personen) en mensen die tot de lage sociale groepen behoren (met 9,7 personen) vieren dit feest in het gezelschap van gemiddeld minder personen. De jongere leeftijdgroep van 18-29 jaar komt in grotere groepen samen om het nieuwe jaar te vieren: gemiddeld met 28,5 personen. Aantal gasten Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 30

De nieuwjaaractiviteiten: evolutie Activiteiten ter gelegenheid van Nieuwjaar 59% 61% 60% 61% Gezinsmaaltijd 30% 29% 26% 21% Uitgaan met vrienden 27% 17% 12% 9% Cadeautjes geven 16% 12% 8% 11% Restaurant De activiteiten voor Nieuwjaar zijn verschillend tussen 2005 en 2008. De feestmaaltijden in familiekring zijn nog altijd in, maar het uitgaan (met vrienden of naar een restaurant) neemt eerder af. Cadeautjes geven voor Nieuwjaar is toegenomen en wordt gedaan door 17% van de consumenten voor Nieuwjaar. Het uit eten op restaurant neemt af. Nieuwjaar 2005 Nieuwjaar 2006 Nieuwjaar 2007 Nieuwjaar 2008 Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 31

De nieuwjaaractiviteiten: evolutie Activiteiten ter gelegenheid van Nieuwjaar 11% 9% 12% 8% 8% 10% 12% 12% Het huis versieren, wenskaarten versturen, nieuwe kleren kopen en naar dancing/bals gaan komt minder voor dan vroeger. 5% 5% 6% 4% 4% 4% 4% 2% Huis versieren Wenskaarten Kleren kopen Dancing Nieuwjaar 2005 Nieuwjaar 2006 Nieuwjaar 2007 Nieuwjaar 2008 Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 32

Maaltijd op oudejaarsavond 4% 6% Op oudejaarsavond hebt u deelgenomen aan een maaltijd die klaargemaakt was...? 65% 12% 13% Twee derden van de consumenten eten het feestmaal voor oudejaarsavond thuis (72% op kerstavond). In tegenstelling tot kerstavond, wanneer de consument heel vaak thuis blijft, eet 1 op de 4 consumenten bij vrienden of bij iemand van de familie op oudejaarsavond. Slechts 1 op de 20 consumenten gaat op restaurant of viert oudejaarsavond in een zaal. In een zaal In gezinsverband Thuis In een restaurant Bij vrienden Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 33

Maaltijd op oudejaarsavond Die feestmaaltijd was klaargemaakt...? 4% 3% 8% 66% 19% Twee derden van de consumenten maken zelf het oudejaarsdiner klaar (to. 71% op kerstavond). In 1 op de 5 gevallen is het feestmaal klaargemaakt door een traiteur en in bijna 1 op de 10 gevallen door de gasten. Gezamenlijk de feestmaaltijd klaarmaken (met hulp van een traiteur of van de gasten) doen maar weinig mensen (resp. 3 en 4%). Een deel door uzelf en een deel door de gasten Een deel door uzelf en een deel door een traiteur Door de gasten Door een traiteur Door uzelf Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 34

Maaltijd op oudejaarsavond Aperitief 71% Wat hebt u gegeten? Koud voorgerecht 39% Soep Warm voorgerecht Sterke drank tussendoor Hoofdgerecht Kaas Dessert 11% 17% 36% 34% 72% 85% Het oudejaarsdiner bestaat over het algemeen uit 5 gangen: aperitief, voorgerecht (in 1/3 van de gevallen), hoofdgerecht, dessert en koffie. In 36% van de gevallen nuttigen de feestvierders een soep vóór het hoofdgerecht. In 1 op de 5 gevallen staat er ook kaas op het menu. Een borrel tussendoor en een digestief achteraf komen maar weinig frequent voor. Koffie 46% Digestief 13% Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 35

Maaltijd op oudejaarsavond Was de maaltijd waaraan u hebt deelgenomen klassiek of exotisch? 9% Het oudejaarsavondmenu is over het algemeen klassiek. In 1 op de 10 gevallen eet de consument meer exotische gerechten. 91% Exotisch Klassiek Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 36

Maaltijd op nieuwjaarsdag 1% 2% 7% Op Nieuwjaardag hebt u deelgenomen aan een maaltijd die was klaargemaakt...? 69% 21% 7 op de 10 consumenten hebben op Nieuwjaardag thuis gegeten. 1 op de 5 consumenten heeft met het gezin gegeten. In 1 op de 10 gevallen wordt bij vrienden gegeten. Minder vaak wordt het Nieuwjaarsfeestmaal in een zaal of in een restaurant gegeten. In een zaal Bij vrienden Thuis In een restaurant In familieverband Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 37

Maaltijd op nieuwjaarsdag Die feestmaaltijd was klaargemaakt...? 3% 4% 7% 73% 13% Net als vorig jaar maken 3 op de 4 consumenten zelf het nieuwjaarsfeestmaal klaar. In 1 op de 10 gevallen wordt de maaltijd door een traiteur klaargemaakt. Minder vaak wordt de maaltijd door de gasten of gezamenlijk door meerdere personen (de gastheer/-vrouw + de gasten of de gastheer/-vrouw + een traiteur) klaargemaakt. Een deel door uzelf en een deel door de gasten Een deel door uzelf en een deel door een traiteur Door de gasten Door een traiteur Door uzelf Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 38

Maaltijd op nieuwjaarsdag Aperitief 54% Wat hebt u gegeten? Koud voorgerecht 33% Soep Warm voorgerecht Borrel tussendoor Hoofdgerecht Kaas Dessert Koffie 32% 22% 7% 12% 54% 44% 81% Het feestmaal op nieuwjaarsdag is lichter (en gaat gepaard met minder alcohol) dan de maaltijd op oudejaarsavond en bestaat uit 4 à 5 gangen. Het omvat over het algemeen een aperitief, een voorgerecht (in 1/3 van de gevallen), een hoofdgerecht, een dessert (in 1 op de 2 gevallen) en een koffie. In 1/3 van de gevallen staat er ook een soep en/of een twee voorgerecht op het menu en in 1 op de 10 gevallen zijn er ook kazen voorzien. De borrel vóór het voorgerecht en de digestief na de maaltijd, staat maar zelden op het nieuwjaarsmenu. Digestief 6% Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 39

Maaltijd op nieuwjaarsdag Was de maaltijd waaraan u hebt deelgenomen klassiek of exotisch? 5% De feestmaaltijd op nieuwjaarsdag is over het algemeen klassiek, zoals op kerstdag. 95% Exotisch Klassiek Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 40

Nieuwjaarsmaaltijd: geconsumeerde producten Bij een nieuwjaarsmaaltijd serveert u...? Wijn 84% Champagne Aperitief 57% 75% 8 op de 10 consumenten serveren wijn en 3 op de 4 serveren champagne bij een nieuwjaarsmaaltijd. De Nederlandstaligen serveren talrijker champagne bij die gelegenheid. Bubbels zijn duidelijk nauw verbonden met dit feest. 6 op de 10 consumenten (63% vorig jaar) serveren aperitief, in het bijzonder in de jongere leeftijdgroep van 18 tot 29 jaar (70%). 1 op de 5 consumenten serveert bier bij het nieuwjaarsdiner. Bier 18% Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 41

Nieuwjaarsmaaltijd: geconsumeerde producten Vis Wild Zeevruchten Gerookte zalm Ganzenlever 27% 25% 23% 21% 18% Bij een nieuwjaarsdiner serveert u...? Bijna 2 op de 10 consumenten eten gerookte zalm of zeevruchten tijdens het nieuwjaarsdiner (ongeveer 35% in 2007). Het zijn vooral de mensen die tot de hoge sociale groepen behoren, die deze producten consumeren. De consumptie van vis gaat op voor 3 op de 10 consumenten (38% in 2007). ¼ van de consumenten eet wild. 1 op de 5 consumenten eet ganzenlever (vooral de Walen (41%) en de Franstaligen (38%) eten daar talrijker van). 1 op de 10 consumenten serveert Waalse producten tijdens het nieuwjaarsdiner: dat geldt in het bijzonder voor de inwoners van de Waalse steden (41%) en de mensen van 65 en + (20%). Waalse producten 10% Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 42

Nieuwjaar: een bob (M/V) voorzien 17% Hebt u voor die gelegenheid van de diensten van een bob gebruikgemaakt? Bijna 1 op de 6 consumenten heeft van de diensten van een bob gebruikgemaakt voor het nieuwjaarsfeest (14% vorig jaar). Die praktijk komt minder vaak voor in Brussel (2%) en in de kleine dorpen (6%). 83% Ja Nee Basis: respondenten die Nieuwjaar vieren 43

Nieuwjaar: een bob voorzien iemand die voor de gelegenheid geen alcohol drinkt een lid van het gezin 55% 50% Die bob was...? De bob is in 1 op de 2 gevallen een lid van het gezin en/of een persoon die voor die gelegenheid geen alcohol drinkt. In 35% van de gevallen gaat het om een persoon die geen alcohol drinkt, nooit drinkt. iemand die geen alcohol drinkt, nooit drinkt 35% Basis: respondenten die een bob hadden voor het nieuwjaarsfeest 44

Maaltijd: afwisseling in de menu s 13% Houdt u het jaar na jaar bij hetzelfde menu of verandert u van menu? Bijna 9 op de 10 consumenten veranderen elk jaar het menu voor de feestmaaltijden (83% vorig jaar). 1 op de 10 consumenten gebruikt jaar na jaar hetzelfde menu. 87% Zelfde menu Ander menu Basis: respondenten die de eindejaarsfeesten vieren 45

Maaltijd: inspiratie voor het menu 21% Gebruikt u uw persoonlijke inspiratie om het menu samen te stellen? De consumenten zeggen met een meerderheid dat ze zich baseren op eigen inspiratie om de feestmenu s samen te stellen. 79% Ja Nee Basis: respondenten die de eindejaarsfeesten vieren 46

Maaltijd: inspiratie voor het menu U gebruikt recepten die afkomstig zijn... 54% 39% Meer dan de helft van de consumenten gebruikt geen recepten voor het maken van hun feestmenu. Wanneer ze er gebruiken, zoeken ze vooral inspiratie in receptenboeken en in mindere mate in tijdschriften en op het internet. 11% uit een boek van het internet 19% uit een tijdschrift geen recepten Basis: respondenten die de eindejaarsfeesten vieren 47

Maaltijd: kok aan huis 7% Hebt u al van de diensten vaneen kok aan huis gebruikgemaakt voor een feestmenu? Slechts 7% van de consumenten hebben al een beroep gedaan op een kok aan huis om hun feestmaaltijd klaar te maken. 93% Ja Nee Basis: respondenten die de eindejaarsfeesten vieren 48

Maaltijd: beheer van de aankopen Voor de aankopen voor uw feestmaaltijden... stelt u een boodschappenlijstje op dat u tot op de letter volgt stelt u een boodschappenlijstje op, dat u aanpast in functie van aanbiedingen in de winkels stelt u geen boodschappenlijstje op 20% 32% 48% Voor de feesten stellen de consumenten over het algemeen een boodschappenlijstje op voordat ze naar de winkel gaan om hun voedingsproducten te kopen. De helft van hen houdt zich aan dat lijstje tot op de letter en een derde past het aan in functie van de aanbiedingen in de winkels. De Walen (41%) worden meer aangetrokken door de aanbiedingen wanneer ze hun inkopen gaan doen. 1 op de 5 consumenten koopt zijn voedingsproducten voor de feesten zonder vooraf een boodschappenlijstje op te stellen. De consumenten in de leeftijdgroep van 18 tot 29 jaar (31%) gaan talrijker op die manier te werk. Basis: respondenten die de eindejaarsfeesten vieren 49

Maaltijd: beheer van de aankopen Voor de aankopen voor uw feestmaaltijden... hangt het van de producten af 64% vertrouwt u op de grote merken vertrouwt u op de winkelmerken 18% 17% Voor de feesten kiezen de consumenten over het algemeen zowel voor producten van gekende merken en voor winkelmerken, naargelang het product dat ze willen kopen. Bijna 1 op de 5 consumenten stelt vooral zijn vertrouwen in de grote merken wanneer hij voedingsproducten voor de feestmaaltijd koopt. 1 op de 6 consumenten kiest hoofdzakelijk voor winkelmerken voor voedingsproducten voor de feestmaaltijd, en dat geld vooral voor de inwoners van de Waalse steden (35%). Basis: respondenten die de eindejaarsfeesten vieren 50

Conclusies De eindejaarsfeesten vieren Kerstmis vieren gaat traditioneel gepaard met een feestmaaltijd met het gezin (met gemiddeld 11 deelnemers), het geven van cadeautjes en het versieren van de woning. Een meerderheid van de consumenten versieren hun woning met een kerstboom: een kunstboom in twee derde van de gevallen en een natuurlijke boom voor de overige consumenten. 1 persoon op de 5 stuurt kennissen postkaarten om ze een vrolijk kerstfeest te wensen. Nieuwjaar is ook een gelegenheid waar een feestmaaltijd met familie bij hoort, maar is tevens voor 3 op de 10 consumenten synoniem voor uitgaan met vrienden. Bijna 1 op de 10 personen geeft cadeautjes en stuurt wenskaarten voor die gelegenheid. Het huis versieren geldt maar voor 1 op de 20 consumenten. Maar de belangstelling voor dit feest is afgenomen in vergelijking met voorgaande jaren. De uitgaven voor het vieren van Nieuwjaar nemen af sinds 2006 en komen uit op 35 euro per persoon in 2008, terwijl de uitgaven voor Kerstmis stabiel blijven of zelfs toenemen (53 euro in 2008). 51

Conclusies Een bob (M/V) voorzien Een bob kiezen voordat men de eindejaarsfeesten gaat vieren is een weinig voorkomende gewoonte. In 2008 maakt 1 op de 6 consumenten gebruik van de diensten van een bob voor het nieuwjaarsfeest en doet maar minder dan 1 op de 10 dat voor het kerstfeest. Deze praktijk komt meer voor onder de hoge sociale groepen en bij de jongere leeftijdgroep van 18 tot 29 jaar, en minder in Wallonië en in de kleine dorpen of landelijke gemeenten. 52

Conclusies De feestmaaltijden De Belg houdt van feesten en gezelligheid. Zo worden Kerstmis en Nieuwjaar over het algemeen met een feestmaal gevierd. Dit is een familieaangelegenheid voor Kerstmis en een evenement met familie en/of vrienden voor Nieuwjaar. Op Kerstmis is het traditie troef: de feestmaaltijd wordt thuis of bij een familielid gegeten. Op Nieuwjaar is de maaltijd feestelijk en wordt hij genuttigd met familie of onder vrienden. Het menu is meestal een persoonlijke inspiratie en wordt klaargemaakt door de gastvrouw/-heer (of in 1 op de 10 gevallen door een traiteur). De helft van de consumenten haalt echter inspiratie uit kookrecepten, hoofdzakelijk uit een boek. Slechts 1 op de 20 consumenten heeft al een beroep gedaan op een kok aan huis voor het klaarmaken van zijn feestmaaltijd. Het menu bestaat gewoonlijk uit een aperitief, een voorgerecht, een hoofdgerecht, een dessert en een koffie. In ongeveer 4 op de 10 gevallen is er een tweede voorgerecht of een soep voorzien vóór het hoofdgerecht en in 1 op de 5 gevallen worden er ook kazen geproefd. Een glas sterke drank vóór het hoofdgerecht en een digestief na de maaltijd wordt maar in 1 op de 5 gevallen voorzien op de vooravonden van de feesten en in 1 op de 10 gevallen op de feitelijke feestdag van Kerstmis en Nieuwjaar. De dranken die het meest frequent met de eindejaarsfeesten geassocieerd worden, zijn wijn, aperitief en champagne. Bij de avondmaaltijd (op de vooravonden van de feestdagen) komt er doorgaans meer drank aan te pas dan bij de maaltijd op kerstdag zelf (aperitief en digestief komen meer voor). 53

Synthese De consumenten veranderen graag jaar na jaar van menu: 8 op de 10 consumenten veranderen het feestmenu elk jaar, ook al worden de klassieke gerechten (kalkoen, wild, schelpdieren, zalm, ganzenlever enz.) altijd aangeboden. Vis en schelpdieren worden ten zeerste geapprecieerd tijdens de feestmaaltijden. Wild staat op het menu in een derde van de gevallen. Ganzenlever blijft eerder zeldzaam en wordt vaker gegeten door de Franstaligen. De Waalse producten worden behoorlijk weinig geconsumeerd. Voedingsproducten kopen voor de feesten In het algemeen stellen de consumenten een boodschappenlijstje op voordat ze voedingsproducten voor de feesten gaan inkopen, maar een derde volgt dat lijstje niet (strikt) en laat zich verleiden door de aanbiedingen in de winkels. Naar gelang van het product kopen de consumenten grote merken of distributeurmerken. Slechts 2 op de 5 consumenten hebben enkel vertrouwen in de grote merken wanneer ze voedingsproducten voor de feestmaaltijden gaan kopen. De basisproducten (vlees, drank,...) en meer specifieke producten (schelpdieren, ganzenlever,...) worden hoofdzakelijk gekocht in de winkels van type F1 (Colruyt, Carrefour, Delhaize De Leeuw,...). De bakkerij-/patisserieproducten worden gekocht in de gespecialiseerde kleinhandel (bakkers/banketbakkers). De consumenten doen hun boodschappen voor de feesten in hun gebruikelijke winkel(s). 54

Synthese De daling van de koopkracht heeft een direct gevolg gehad voor de uitgaven die de consumenten aan de feestactiviteiten voor het eindejaar besteden, maar dat effect verschilt naargelang het feest. De consumenten hebben hun uitgaven sterk teruggeschroefd voor het vieren van Nieuwjaar sinds 2006 (-14%, 36 in 2008), terwijl de uitgaven voor het kerstfeest gelijk gebleven zijn en zelfs verhoogden in de overgang van 2007 naar 2008 (+13%, 53 in 2008). 55

Verantwoordelijke uitgever : Marc Vandercammen OIVO Stichting van openbaar nut Paapsemlaan 20-1070 BRUSSEL Tel. 02/547.06.11 - Fax. 02/547.06.01 www.oivo.be Uitgave 2009 Catalogusreferentie 991-09 D 2009-2492-130 OIVO Foto Marc Vandercammen Prijs : 56 Overnames voor niet-commerciële doeleinden toegelaten mits bronvermelding 56