Mij geschiede naar uw Woord preek over Lucas 1,26-38. Ik neem jullie vanochtend mee in drie stappen. Lucas beschrijft de aankondiging van de geboorte van Jezus vanuit het perspectief van Maria. Best bijzonder. Ik wil allereerst met jullie nadenken over het geloof van Maria. Geloof is een voorwaarde voor het ervaren van Gods leiding. En in dat geloof ging Maria ons voor. Hoe kwam zij zover dat zij die wereldberoemde woorden uitsprak, beter bekend in de oudere vertalingen: mij geschiede naar uw Woord? Hoe kunnen wij daaraan een voorbeeld nemen? Was Maria niet een naïef tienermeisje? En is het voor ons niet veel moeilijker om te geloven? Dan in een tweede stap. Maria werd natuurlijk op een wel heel bijzondere manier door God in gebruik genomen. Zij werd de moeder van God. Hoe zit dat bij ons? Hoe leidt God jouw leven? Wat is zijn plan met ons en hoe kan jij dat herkennen? En dan tot slot nog iets over de gevolgen. Wat waren eigenlijk de gevolgen van die bijzondere leiding in het leven van Maria? En voor ons? Geloof Ik weet niet wat voor beeld je hebt van engelen in de Bijbel, maar omdat het bijna kerst is ga ik er voor het gemak even vanuit dat je net als ik vooral denkt aan sprookjesachtige figuurtjes met vleugels. Toch geeft Lucas in zijn beschrijving daar geen aanleiding toe. Engelen zijn in de Bijbel altijd boodschappers. Meestal niet zo schattig trouwens. Eerder krachtig. In werkelijkheid kwam het vaker voor dat mensen als ze al engelen ontmoetten in real life (mensen in bijbelverhalen ontmoetten heus niet om de haverklap een engel) die engelen niet als zodanig herkenden. Denk bijvoorbeeld aan Abraham. En Manoach, de vader van Simson. Ook de engel in Lucas twee komt doodleuk bij Maria binnengelopen. En uit de reactie van Maria blijkt dat de schrik niet de verschijning van de engel betreft, maar zijn boodschap. Die boodschap zal voor een belangrijk deel geklonken hebben in voor Maria vertrouwde woorden. Over de troon van David. En het volk van Jakob. Maria was een gelovig meisje.
De engel sluit hier aan bij een verwachting die God zelf door verschillende profeten had gewekt. Er zou een Messias komen uit de familie van David die het volk van Jakob ging bevrijden van onderdrukkers. Tot zover niks bijzonders (nou ja, voor een gelovig meisje dan). Het bijzondere is wel dat de engel Gabriël juist haar aanspreekt. Een vrouw, een tienermeisje. En, last-but-not-least: in de manier waarop God Maria inschakelt: De heilige Geest zal over je komen en de kracht van de Allerhoogste zal je als een schaduw bedekken. Nu de reactie van Maria. Misschien denk je, of dacht je dat toen we net luisterden naar Lucas 1: Tja, dat was tóen een stuk makkelijker dan nu. En toch: vergeet het maar. Of dacht je dat mensen van toen een lager IQ hadden dan jij en ik? Maria, Paulus en later: Augustinus? Om maar een paar voorbeelden te noemen? Wat is ervoor nodig om zo te reageren zoals Maria deed? Wat is ervoor nodig om christen te worden? [slide 1] Nieuwsgierigheid. Dat je in gesprek blijft met God, zoals Maria met de engel Gabriël. Zij doet de deur niet meteen dicht (vriendelijk bedankt hoor!) maar vraagt door. Grote woorden. Oké, maar hoe zit dit dan? Of dat? En wat dan als? Vraag maar door. Daar zijn wij voor! [slide 2] Verstand. Denk na. Het schrikken van Maria (vers 29) is eigenlijk meer: overleggen, redeneren. Maria denkt na. Wat dacht je! Maria twijfelt ook. Hoe zal dat gebeuren? Ik heb immers nog nooit gemeenschap met een man gehad. Maria is heus niet gek. Ook tóen was het niet normaal voor een maagd om zwanger te worden! schakel je verstand in, in plaats van uit! [slide 3] Ontvankelijkheid. Hiermee bedoel ik dit. Maria was al een gelovig meisje. Toch was de weerstand voor Maria minstens net zo groot als voor jou en mij om christen te worden. Die weerstand zit m voor ons waarschijnlijk vooral in het gesloten wereldbeeld dat wij elkaar aanleren. Verklaringen hebben vooral te maken met oorzaak en gevolg. Maar voor Maria was het net zo absoluut ondenkbaar dat God zich zou openbaren in een mens. Dat God mens zou worden. Dat was voor joden, net als voor moslims, tot op de dag van vandaag absoluut ondenkbaar! Gelovige mensen worden ingeschakeld in Gods plan en geloven vraagt een basishouding van ontvankelijkheid. Aanvaarden dat voor God niets onmogelijk is (vers 37)! [leeg scherm]
Gods leiding We zetten een tweede stap. Maria werd natuurlijk op een wel heel bijzondere manier door God in gebruik genomen. Maar hoe zit dat bij ons? Hoe leidt God jouw leven? Ik weet niet of jij het ook wel eens hebt meegemaakt. Dat iemand tegen je zei: God gaat grote dingen met jou doen Of door jou. En dat je toen eerst dacht: wauw! Maar later: wat dan eigenlijk precies? Hoe groots is de manier waarop God jouw leven leidt? Een cruiseschip is groot. Mijn leven lijkt vaak meer op een roeibootje. Of een wrakhout. In de bijbel staan over Gods leiding dan ook een paar (h)eerlijk ontnuchterende dingen. Ja, door het geloof is er vrede met God. Dankzij Jezus Christus. Dat is het grote verhaal. Maar als we dan gaan kijken wat dit betekent, staan er in de bijbel een paar hele concrete. Micha schrijft in dat bekende bijbelvers [dia 4]: Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de HEER van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God. Of Jakobus [dia 5]: Voor God, de Vader, is alleen dit reine, zuivere godsdienst: weduwen en wezen bijstaan in hun nood, en je in acht nemen voor de wereld en onberispelijk blijven. Laten we dit voor het gemak toepassen op twee onderwerpen: werk en relaties. Over werk gesproken: God wil, als Hij je daarvoor mogelijkheden gegeven heeft, dat je werkt [dia 6]. Efeziërs 6,7: Doe uw werk met plezier, alsof het voor de Heer is en niet voor de mensen, En 2 tess. 3,12: In naam van de Heer Jezus Christus dragen wij [ ] mensen nadrukkelijk op rustig hun werk te doen en hun eigen brood te verdienen. Zolang het eerlijk werk is, geldt werk als een roeping voor christenen. Maar er staat nergens in de bijbel waar je moet solliciteren. Of over relaties. [dia 7] In de bijbel staat bijvoorbeeld dat het huwelijk bedoeld is voor één man en één vrouw (Genesis 2,24; 1 Tim. 3,2.12; Titus 1,6) en dat christenen met christenen moeten trouwen (Mal. 2:11; 1 Kor. 7:39). Maar er staat niet met wie je moet trouwen. Ik had van de week met iemand een gesprek en die had, vond ik, helemaal in de stijl van Maria een mooi beeld van leven onder Gods leiding. [leeg scherm] Vergelijk je leven met een boot. God is het roer. Maar om te kunnen sturen moet een boot wel varen. Met andere woorden: denk na, praat over dingen. En neem een beslissing!
Zoeken naar Gods leiding is heel gelovig maar het kan ook een christelijke variant op het bekende dertigersdilemma zijn. Je weet wel, keuzestress. Je hebt, tenminste in theorie, zoveel keuze dat het je totaal verlamt. Je weet altijd: het kan ook anders. Dat geldt voor je nieuwe schoenen. Maar ook voor je partner. Je wilt het goed doen. Er kan ook iets achter zitten van het op zoek zin naar totale vervulling in dit leven gevolg: we zijn slecht in het maken van keuzes. De bijbel zegt dan, als je Gods leiding wilt ervaren denk aan het voorbeeld van dat bootje dan moet je wel kiezen. Lees de bijbel. Gebruik je verstand, gebruik de wijsheid die je in de gemeenschap kunt vinden. En doe iets! 1 De gevolgen Nu het laatste. De gelovige keuze van Maria had gevolgen. Maar welke? Maria s inschakeling in Gods plan was een hele eer, reken daar maar op! Maar haar inschakeling was op een bepaalde manier ook een uitschakeling. Juist vanwege Gods leiding in haar leven, moest Maria leven met de schande van het ongetrouwd zwanger zijn. Vanwege Gods leiding moesten Jozef en Maria vluchten naar Egypte. Om over het kruis nog maar te zwijgen. Herken je dat óók in je eigen leven met God? Als je zoekt naar Gods leiding zijn het natuurlijk net zo goed of misschien wel juist de moeilijke dingen die je daarop attent maken. Toch? Het kan zijn dat je christen-zijn op je opleiding zorgt voor uitsluiting en meewarige blikken. We hadden het van de week over de gevolgen van het vermelden van bepaalde activiteiten voor de kerk of misschien je kerklidmaatschap op je CV. Of, uit een tweetal reacties die ik kreeg in de afgelopen week: Een relatie die je niet hebt willen doorzetten omdat de ander niet van God wil weten. Of: niet willen meewerken aan een onderzoek omdat er gemanipuleerd wordt met data. Gods leiding ervaren is vaak ook: lijden aan Gods leiding. Maria had het ervoor over. En weet je wat? Voor haar was dat nog moeilijker dan voor jou en mij. Omdat zij geloofde, nog voordat ze wist wie Jezus was en wat Hij zou doen voor haar. Dát excuus hebben wij niet. Dat heb jij niet. En ik niet. 1 Dat is de titel van een aardig boekje over dit onderwerp: Kevin DeYoung, Doe iets! Een bevrijdende visie op de wil van God. Hoe goede keuzes te maken zonder dromen, visioenen, losse bijbelverzen, woorden in de wolken, open deuren, dobbelstenen en bliksemschichten, Barneveld (de Vuurbaak), 2010. Vert. uit het Engels: Just do Something!
Maria is de eerste die haar leven aan Jezus heeft gegeven, nog vóórdat ze wist wat Hij zou doen voor haar. Zo werd zij moeder van de kerk, de oer-gelovige. Iemand zei eens: Maria was de eerste christen. Juist omdat ze heeft gelooft voordat ze Jezus kende wordt haar naam tot op de dag van vandaag met ere genoemd. Zij was de eerste. Wie volgt? [amen]