Private Wealth Update nr. 2016/6 (eerste jaargang augustus 2016) Maandelijks selectie van gepubliceerde wetgeving rond vermogen en vermogensbelastingen vanuit de invalshoek (1) persoon, familie en vermogen en (2) persoon, werk en vennootschap. De update heeft in regel betrekking op de nieuwe wetgeving van de voorgaande maand en verschijnt telkens rond de 10 e. Auteur: advocaat Ferenc Ballegeer 1 (balie van Brussel) Wat mag u in deze editie verwachten? In deze editie, die betrekking heeft op de maanden juni en juli, licht ik de nieuwe fiscale en sociale regularisatieregeling toe en heb ik verder enkele topics uit de Programmawet van 1 juli jl. gelicht. Verder komen ook enkele nieuwe standpunten van Vlabel aan bod. De wet over de nieuwe en permanente fiscale en sociale regularisatie is in werking getreden op 1 augustus jl., al is het nog wachten op het modelformulier om de regularisatie te kunnen indienen bij het Contactpunt regularisaties (CPR). Ook de samenwerkingsakkoorden met de gewesten, nodig om gewestelijke belastingen waaronder erf- en (bepaalde) registratiebelastingen te regulariseren, zijn er vooralsnog niet. Dit is uiteraard een belangrijke beperking. Wel liggen de contouren van de nieuwe regularisatie nu vast, waaronder de boeten. U leest er hier meer over. De nieuwe procedure is op grond van de wet permanent, in die zin dat er in tegenstelling tot de vorige regularisatieregeling geen einddatum is voorzien. 1) Persoon, familie en vermogen 1.1) Fiscale en sociale regularisatie De nieuwe permanente fiscale en sociale regularisatieprocedure is in werking getreden op 1 augustus jl. Het formulier voor de regularisatieaangifte is nog niet gepubliceerd, maar de procedureregels en de boeten voor dit jaar en de komende jaren liggen nu vast. Een regularisatie staat open zowel voor particulieren als voor rechtspersonen (vennootschappen e.a.). De belastingplichtige kan de aangifte zelf indienen of zich laten vertegenwoordigen door een door de wet aangeduide gemachtigde, bijv. een advocaat. De nieuwe regularisatieaangifte is weliswaar permanent, maar wel eenmalig. Personen die op grond van de vroegere wetgeving reeds een regularisatieaangifte deden worden door de nieuwe wet niet uitgesloten. Zij kunnen dus opnieuw een regularisatieaangifte doen. 1 Alle rechten voorbehouden. 1
Er wordt een onderscheid gemaakt worden tussen fiscaal nog niet verjaarde inkomsten, sommen (zie hierna) en BTW enerzijds en fiscaal verjaarde kapitalen anderzijds. Daarnaast is er ook een sociale regularisatie. Het belang van een regularisatie van fiscaal verjaarde kapitalen ligt, zoals ook bij de vorige regularisatieregeling, in de strafrechtelijke immuniteit die aldus voor deze kapitalen kan worden bekomen. De tarieven: a) Fiscaal nog niet verjaarde inkomsten (< 7 jaar) ondergaan hun normale tarief verhoogd met 20 percentpunten (bij de vorige regularisatie was dit 15%). Het normale tarief verwijst naar het tarief van het jaar waarin de inkomsten werden behaald of verkregen, m.a.w. het tarief voor het jaar waarin de belasting verschuldigd was. Ook de niet verjaarde belastingen uit het Wetboek diverse rechten en taksen (waaronder de verzekeringstaks) en de (federale) registratierechten worden beoogd. Dit zijn de zogenaamde geregulariseerde sommen. Het normale tarief is van toepassing verhoogd met 20 percentpunten. Ook de niet verjaarde BTW kan worden geregulariseerd. Bovenop het normale tarief geldt ook hier een verhoging met 20 percentpunten, behalve indien de inkomsten uit de aan de BTW onderworpen handelingen geregulariseerd worden als beroepsinkomsten. In dat geval is er kennelijk geen verhoging bovenop het normale tarief inzake BTW. In 2017 zullen de verhogingen worden opgetrokken naar 22 percentpunten. Vanaf 2018 komt er telkens nog eens één percentpunt bij om uiteindelijk in 2020 25 percentpunten te bedragen. Handig om weten is dat de bewijsstukken kunnen worden ingediend tot 6 maanden na de indiening van de regularisatieaangifte. Dit kan nuttig zijn gelet op de jaarlijkse verhogingen. b) De fiscaal verjaarde kapitalen (uit hiervoor vermelde inkomsten, sommen of BTW) kunnen geregulariseerd worden aan een tarief van 36%. Dit tarief geldt tevens indien het kapitaal werd ondergebracht in een levensverzekering of juridische constructie of indien het op een buitenlandse rekening staat. Ook hier is er een getrapte verhoging vanaf 2017 van telkens één percentpunt tot 40% in 2020. c) De sociale regularisatie Niet verjaarde sociale bijdragen kunnen geregulariseerd worden op voorwaarde van betaling van een aanvullende sociale heffing van 15%. Er wordt dan een sociaal regularisatieattest bekomen. Ook deze heffing wordt verhoogd vanaf 2017 (17%). Daarna komt er elk jaar één percentpunt bij tot 20% in 2020. 2
In combinatie met de steeds veelvuldiger en meer verregaande uitwisseling van financiële gegevens op internationaal vlak alsook met de steeds strenger wordende antiwitwasbepalingen, biedt deze regularisatiemogelijkheid de kans in het reine te komen met niet aangegeven belastbare inkomsten of andere belastbare sommen. Ook op Belgisch vlak wordt verwacht dat de toegang van de belastingdiensten tot financiële gegevens zal worden verruimd (zie bijv. reeds de verruimde toegang tot het Centraal aanspreekpunt (zie verderop)). Gelet op de Panama Papers kan verwacht worden dat deze evolutie naar transparantie, ook ten aanzien van exotische oorden, onomkeerbaar is. Deze nieuwe regularisatiewetgeving biedt rijksinwoners en binnenlandse vennootschappen of andere rechtspersonen opnieuw een kans om kapitaal te repatriëren en/of opnieuw zinvol te investeren. Voor de erfbelasting moet er echter nog geduld worden uitgeoefend. 1.2) Vlaams Gewest Schenking van een levensverzekeringscontract aan de begunstigde Het betwistbare standpunt over een schenking van een levensverzekeringscontract aan de begunstigde is opnieuw aangevuld door Vlabel (nr. 15133): de antimisbruikbepaling zal worden ingeroepen indien een secundaire begunstigde zichzelf aanduidt als begunstigde van de polis. Verzekeringnemer X sluit een verzekeringspolis af op zijn hoofd met als begunstigde : 1) persoon Y 2) bij vooroverlijden van Y is A de secundaire begunstigde. Tijdens het leven van Y schenkt X de rechten van het verzekeringscontract aan A die meteen de begunstiging wijzigt ten voordele van alleen zichzelf. Y is op dat ogenblik nog in leven maar wordt uitgesloten als begunstigde. Bij het overlijden van X komt het verzekerd kapitaal toe aan A en zal artikel 2.7.1.0.6 VCF toepassing vinden in hoofde van A. 2 Artikel 2.7.1.0.6 VCF veronderstelt een beding ten behoeve van een derde. De situatie die Vlabel tracht te belasten betreft echter (opnieuw zie hierna) een beding ten behoeve van zichzelf (in het voorbeeld A). Blijkens het aangevulde standpunt beroept Vlabel zich op de antimisbruikbepaling (bij gebrek aan steun hiervoor in artikel 2.7.1.0.6 VCF?). Nochtans lijkt A een duidelijk niet fiscaal motief te hebben om zichzelf als begunstigde aan te wijzen, nl. aan zichzelf of zijn erfgenamen het kapitaal van de levensverzekering doen toekomen. Dit lijkt m.i. andermaal een standpunt dat op gespannen voet staat met de wet. 2 Vlabel: standpunt nr. 15133. 3
Het oorspronkelijke standpunt dateert van eind 2015 en stelt voorop dat na een geregistreerde schenking van een levensverzekering aan de begunstigde (de begunstigde is de nieuwe verzekeringnemer) er nadien erfbelasting zou verschuldigd zijn bij uitkering aan de begunstigde, ingevolge het door de oorspronkelijke verzekeringnemer in het voordeel van de begunstigde gemaakte beding, ook al is de begunstiging als gevolg van de (geregistreerde) schenking een beding ten behoeve van zichzelf geworden. Deze nieuwe lezing is m.i. nochtans helemaal niet verzoenbaar met de tekst van artikel 2.7.1.0.6 VCF dat (zoals haar vroegere variant uit het Wetboek Successierechten) handelt over bedingen ten behoeve van een derde. Wellicht zullen de rechtbanken zich hierover vroeg of laat moeten uitspreken. 1.3) Inkomstenbelastingen Boete van 6.250 bij niet of onvolledige aangifte van een juridische constructie in de personen- en de rechtspersonenbelasting De Programmawet van 1 juli 2016 voorziet in een nieuwe administratieve boete van 6.250 (aanvulling art. 445 Wetboek Inkomstenbelastingen met een 2) indien er geen of een onvolledige aangifte gebeurde van een juridische constructie, zowel de trustachtige figuren als de geviseerde rechtspersonen. De boete wordt toegepast per jaar en per niet gemelde juridische constructie. De regeling trad in werking op 4 juli 2016. Het betreft hier een forfaitaire administratieve boete, ongeacht het kapitaal in de juridische constructie. Vooral belastingplichtigen (in de personenbelasting en de rechtspersonenbelasting) met juridische constructies van een relatief beperkte omvang kunnen schrikken van de omvang van de boete. De nieuwe boete kan bijkomend een argument zijn voor een repatriëring van deze kapitalen of een fiscale regularisatie. 1.4) Vlabel - Ouderlijke boedelverdeling naar Nederlands recht eenvoudigere berekening van de erfbelasting contra legem Op 7 juli jl. publiceerde Vlabel een nieuw standpunt dat zowel handelt over het lot in de erfbelasting van een ouderlijke boedelverdeling naar Nederlands recht als over verblijvingsbedingen onder last. 4
Bij een ouderlijke boedelverdeling naar Nederlands recht verkrijgt de langstlevende echtgenoot aldus Vlabel alle goederen van de nalatenschap in natura onder last om het gedeelte boven zijn/haar kindsdeel (bij 2 kinderen bijv. bedraagt het kindsdeel 1/3 van de nalatenschap nl. op basis van het aantal kinderen +1) op termijn uit te betalen aan de kinderen. Deze last is aftrekbaar in hoofde van de langstlevende en belastbaar bij de kinderen. In het voorbeeld van twee kinderen erft elk kind aldus een vordering op de langstlevende van 1/3. Deze vordering kan rentedragend zijn wat de berekening van de erfbelasting compliceert, omdat aldus de rente gekapitaliseerd moet worden in functie van de verwachte levensduur van de langstlevende. Zonder hier in detail te treden bestaat hiervoor op het federale niveau een technische oplossing door gebruik te maken van een kapitalisatietabel. In het standpunt (met nr. 16053) stelt Vlabel dit anders te zullen doen. De berekeningswijze die Vlabel voorstelt is, hoewel eenvoudiger, wellicht niet in overeenstemming met de wet: Het gaat om een schuldvordering op termijn waarvan de langstlevende echtgenoot in principe het levenslang genot heeft, enerzijds, en die rentedragend is, anderzijds. Vermits dit genot en de rentelast (die ten laste van het genot valt) elkaar opheffen, wordt door Vlabel enkel het nominaal bedrag van deze schuldvordering in aanmerking genomen. 3 Vlabel zal dus rekening houden met het nominaal bedrag. Deze principes worden op grond van dit standpunt ook toegepast op verblijvings- en keuzebedingen onder last naar Belgisch recht. De berekening die Vlabel vooropstelt is niet meer dezelfde als deze die wordt toegepast door de federale belastingdiensten in de andere gewesten. Afhankelijk van de hoogte van de rente zal dit in het voordeel van de langstlevende dan wel van de kinderen zijn of zal de totale erfbelasting hoger of lager uitvallen dan na toepassing van de andere berekeningswijze. Desgevallend kunnen de erfgenamen opkomen tegen deze nieuwe berekeningswijze, gelet op het wellicht contra legem karakter ervan. Er kan echter op gewezen worden dat wat in mindering kan worden gebracht bij de langstlevende het belastbaar actief uitmaakt voor elk van de kinderen. Dit principe blijft overeind. 1.5) Vlabel Erfbelasting - Spaarrekening met derdenbeding geopend door de erflater Vlabel heeft een tamelijk uitgebreid standpunt gepubliceerd (nr. 16067) over spaarplannen die bijv. (groot)ouders soms afsluiten ten gunste van hun (klein)kinderen. 3 Vlabel: standpunt nr. 16053 (eigen onderstreping). 5
Dit standpunt is niet zonder belang voor de bankpraktijk en kan een houvast bieden voor bestaande spaarplannen. Belangrijk om weten is m.i. vooral dat Vlabel bevestigt dat indien de rekening na het overlijden van de spaarder (de grootouder bijv.) geblokkeerd blijft tot het kind een bepaalde leeftijd bereikt, erfbelasting verschuldigd is bij het overlijden op basis van het saldo van de rekening op die datum (in de hypothese waarbij het kind bij het overlijden automatisch titularis wordt van de rekening). De intresten die de rekening nadien opbrengt zijn niet onderhevig aan erfbelasting. 1.6) Vlabel Erfbelasting Verzaking aan een conventionele terugkeer Vlabel bevestigt (standpunt nr. 16068) dat een verzaking door de schenker aan een beding van conventionele terugkeer tijdens het leven van de begiftigde geen handeling is die aan het Vlaams registratierecht kan worden onderworpen. Dit standpunt maakt (m.i. terecht) duidelijk dat een dergelijke verzaking door Vlabel niet als een schenking wordt aanzien. Een gevolg hiervan is m.i. dat ook geen erfbelasting verschuldigd is indien de schenker binnen de drie jaar na de verzaking overlijdt. GOED OM WETEN: - De programmawet van 1 juli 2016 verruimt de toegang tot het Centraal aanspreekpunt bij de Nationale Bank van België. Ter herinnering: het Centraal aanspreekpunt verzamelt o.a. de identiteitsgegevens en de rekeningnummers (en de contracten ) van de cliënten van Belgische banken (en andere Belgische financiële instellingen). De saldi van de rekeningen worden niet opgenomen. De toegang tot het Centraal aanspreekpunt wordt uitgebreid tot o.a. registratie- en successierechten, al is een voorafgaande machtiging van een ambtenaar met minstens de graad van adviseur-generaal vereist. 6
d) Persoon, werk en vennootschap 2.1) Fiscale en sociale regularisatie Er wordt verwezen naar 1.1) GOED OM WETEN: - De programmawet van 1 juli 2016 verruimt de toegang tot het Centraal aanspreekpunt bij de Nationale Bank van België. Ter herinnering: het Centraal aanspreekpunt verzamelt o.a. de identiteitsgegevens en de rekeningnummers (en de contracten ) van de cliënten van Belgische banken (en andere Belgische financiële instellingen). De saldi van de rekeningen worden niet opgenomen. De toegang tot het Centraal aanspreekpunt wordt uitgebreid tot belangrijke indirecte belastingen (BTW en douane), al is een voorafgaande machtiging van een ambtenaar met minstens de graad van adviseur-generaal vereist. Deze update vervangt geen juridisch of fiscaal advies of bijstand door een advocaat. Hoewel de update met grote zorg is opgesteld, is de auteur niet aansprakelijk voor eventuele schade uit onnauwkeurigheden of onvolledigheden of uit wat dan ook. 7