VMBO Haven & Vervoer Werkboek 8 OPSLAG & OVERSLAG Naam : Klas :
Auteur : RS van Rijn VMBO Havenleer Versie : maart 2010 SCHEEPVAART EN TRANSPORT C O L L E G E WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 2
Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding / Eindtermen 4 Hoofdstuk 2 Opslag & Overslag 5 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Soorten goederen (bulk/stukgoed) 3.1 inleiding 3.2 - producten/ goederen 3.3 onverpakt 3.4 verpakt Samenstellen van vrachten 4.1 factoren die de lading bepalen 4.2 - stapelmethodes 4.3 - hulpmiddelen 4.3 laadbakken / afzetbakken Stuwen en sjorren van lading 5.1 krachten tijdens transport 5.2 stuwen van lading 5.3 verdeling massa 5.4 hulpmiddelen 5.5 soorten lading 5.6 samenvatting 5.7 - vragen 11 18 27 Hoofdstuk 6 Overslag in de keten 49 Hoofdstuk 7 Praktijk & eindtermen 59 Opdrachten 63 08.01 Video clip 8 min Klas/ individueel 08.02 Plaatjes zoeken 08.03 Deel 1 Stuwen lading 08.04 Havens van Nederland Kader opdracht 08.05 Video Port van Europa Klas 08.06 Deel 2 Sjorren / lading behandeling 08.07 Openboek oefentoets 08.08 Web puzzel Teletop WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 3
Hoofdstuk 1 Inleiding / Eindtermen 1 Inleiding Zonder opslag en overslag zou het maar een rustige boel zijn in de haven, alles zou dan stil liggen. Want zonder opslag en zonder overslag kan er geen transport plaatsvinden, en dat is nu juist iets wat we wel graag willen in de haven. Wat is dat nou precies, opslag en overslag. Daar gaan we het in dit Werkboek over hebben. 2 Doel van de les Na deze les ben je bekend met de begrippen opslag en overslag en kun je deze ook begrijpend uitleggen. We bekijken nogmaals Bulk en Stukgoed. Je bent in staat om verschillende vrachten samen te stellen. Je bent bekend met de specificaties van het stuwen en sjorren van lading. We bekijken de stappen in de transportketen Beatrix Terminal in 1966 WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 4
Hoofdstuk 2 Opslag & Overslag Opslag kan verwijzen naar: 3. Opslag (plantenmorfologie), uit de grond groeiende stammen of takken dichtbij of verder verwijderd van de moederplant 4. Opslag (salaris), verhoging van het maandelijkse of jaarlijkse salaris 5. Opslag (balsport), een opslag van een bal in het tennis, volleybal,... 6. Opslag (bewaren), het opslaan van goederen of informatie Welke soort opslag Overslag kan verwijzen naar: overslag (gymnastiek), een hele draai om de breedteas met afzet van de handen overslag (munt), het dubbel beslaan van een munt overslag (elektriciteit), het overspringen van een elektrische lading overslag (transport), het tijdelijk opslaan van goederen Overslag, een dorp dat half in Zeeuws-Vlaanderen ligt en half in het Belgische Oost-Vlaanderen WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 5
Vorm van Overslag? Doel van Opslag Als we in de haven praten van opslag, dan bedoelen we daarmee te zeggen dat we goederen gaan opslaan. We gaan ze dus tijdelijk ergens neerzetten. Dat tijdelijk neerzetten kan diverse redenen hebben, we slaan dus op om diverse redenen: goederen wachten op transport; goederen wachten om verder verwerkt te worden; goederen wachten om verkocht te worden. Deze laatste mogelijkheid noemen we ook wel het houden van een voorraad. We kennen diverse opslagmogelijkheden, bijvoorbeeld in de open lucht (steenkolen) of in een overdekte loods (computeronderdelen). vraag - 1 - Waarom kunnen bepaalde goederen niet in de open lucht opgeslagen worden? WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 6
Opslag vindt meestal plaats op een afgesloten terrein, zodat diefstal niet mogelijk is. Want goederen die opgeslagen worden vertegenwoordigen natuurlijk wel een bepaalde waarde en er zijn altijd mensen die daarin geïnteresseerd zijn. vraag - 2 - Beschrijf van de onderstaande goederen of ze overdekt of in de open lucht opgeslagen moeten worden: Ijzererts: Auto s: Papier: Sojabonen: Zakken met koffiebonen: vraag - 3 - Ken jij nog meer betekenissen voor het woord overslag? wat over iets anders heen valt, zit; berekening, raming; het omslaan, het over de kop slaan van een vliegtuig; het overslaan van goederen; slag die men bij het bridgespel maakt boven het geboden contract Overslag komt van het woord overslaan. Daar geeft het woordenboek de volgende mogelijkheden voor: vraag - 4 - Ken jij nog meer betekenissen voor het woord opslaan? snel van het ene voorwerp op het andere overgaan; over iets heen slaan; (koopwaar, vrachtgoed) overladen; van een opdruk voorzien; over iets heen vallen in een hogere toon overgaan. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 7
Overslaan is het overladen van goederen van: vervoermiddel naar vervoermiddel vrachtauto vrachtauto; schip vrachtauto; vliegtuig vrachtauto; binnenvaartschip trein; trein schip; etc. etc. vervoermiddel naar opslag; opslag naar vervoermiddel. Voor het overslaan van goederen hebben we meestal hulpmiddelen nodig. De vorm die nog zonder hulpmiddelen kan is het overslaan met de hand. Bijvoorbeeld het lossen van zakken met peper uit een container. Maar meestal gebruiken we tegenwoordig hulpmiddelen voor de overslag, zoals bijvoorbeeld heftrucks voor de overslag van pallets en straddlecarriers voor de overslag van containers. auto s vraag - 5 - Geef van de onderstaande goederen aan hoe jij denkt dat ze overgeslagen worden (dus hoe worden zij bijvoorbeeld vanuit de opslag in het vervoermiddel geladen): rollen papier container met computers houten kist met daarin een machine pallet met printers in dozen sojabonen vaten met geconcentreerd sinaasappelsap WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 8
4 Conclusie Zoals je hebt kunnen zien zijn er misschien wel duizenden soorten goederen die allemaal op een specifieke manier moeten worden opgeslagen en overgeslagen. Je moet dus veel kennis hebben van de goederen om te kunnen weten hoe je ze moet behandelen. Het grote voordeel van een container is dat je daar de goederen in kan laden en daarna de containers met hetzelfde middel kan overslaan. En ook voor de opslag van containers is niet veel meer nodig dan een open terrein. Samenvatting Overslag in de transportwereld houdt in dat goederen van de ene naar de andere vervoersmodaliteit worden overgebracht of overgezet (goederen zijn te transporteren producten, verpakt in kisten, dozen, balen, pallets, containers). Voorbeelden van overslag zijn verplaatsing van de goederen van een schip naar de kade van een een groter schip naar een kleiner schip van een trein naar een vrachtauto van deze auto naar een magazijn vanuit een magazijn naar een vliegtuig. Bovengenoemde vervoersmodaliteiten zijn dan het schip, het vliegtuig, de trein, de vrachtauto. Het magazijn en de kade zijn opslagplaatsen. De middelen om de overslag te realiseren zijn de hijskraan, de vorkheftruck en de lopende band. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 9
aantekeningen WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 10
H 3 Soorten goederen 3.1 Inleiding Indien een schip de haven van Rotterdam aanloopt om goederen te lossen, dan worden deze goederen ergens op het terrein van de stuwadoor tijdelijk neergezet. We noemen dit ook wel opslag bij de stuwadoor. Ook als lading wordt geëxporteerd, vindt er opslag bij de stuwadoor plaats. Het kan namelijk zijn dat het schip nog niet gearriveerd is, terwijl de lading wel al bij de stuwadoor is aangeleverd. Zo zie je dat er diverse soorten opslag zijn, want bovenstaande voorbeelden zijn natuurlijk niet de enige mogelijkheden van opslag. In dit werkboek gaan we voor diverse goederen de mogelijkheden van opslag bespreken. Dus bij de stuwadoor zoals hierboven, of bij de exporteur zelf in zijn loods. En het kan zelfs nog bij de importeur in zijn distributiecentrum. Doel van de les Na het bestuderen van deze les ben je bekend met de volgende begrippen: Producten en goederen; Verpakte en onverpakte goederen; Diverse opslagmogelijkheden voor diverse producten en goederen. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 11
3.2 Producten en goederen We gebruiken de begrippen producten en goederen nog wel eens door elkaar, we denken dat ze hetzelfde betekenen. Dit is echter niet zo, er is een duidelijk verschil. Vanaf vandaag praten we dus of over producten of over goederen. Producten: Als voorbeeld nemen we auto s. Deze worden in een fabriek geproduceerd. Als een auto geheel in elkaar is gezet noemen we die auto een product. We spreken ook van landbouwproducten en tuinbouwproducten. Goederen: Goederen zijn producten die geschikt zijn gemaakt voor transport van herkomst naar bestemming. Zo worden auto s die in de fabriek zijn gemaakt voorzien van een beschermlaag. Verder worden ze gemerkt en genummerd voor de bestemming en gaan er plastic hoezen om de bekleding. De auto s zijn nu gereed voor transport. Nu noemen we de auto s goederen. vraag - 6 - Geef aan wanneer strijkijzers producten zijn en wanneer ze goederen zijn? WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 12
Conclusie: In dit werkboek spreken we uiteindelijk over de goederen. Ze staan namelijk in opslag om getransporteerd te worden, of ze zijn reeds getransporteerd en staan in opslag om te wachten op uitlevering aan de klant. Zoals je weet hebben we twee soorten goederen, te weten verpakte goederen en onverpakte goederen. 3.3 - Onverpakte goederen De onverpakte goederen noemen we ook wel de goederen in bulk of bulkgoederen. We kunnen daar een onderscheid maken in natte en droge bulkgoederen. Vraag: Noem minimaal 5 soorten droge bulkgoederen. Droge bulkgoederen worden opgeslagen in bulk, dus letterlijk op de grote hoop. Dat kan zijn in de open lucht, maar bijvoorbeeld ook in silo s. Een silo is een overdekte opslagplaats voor bulkgoederen. Natte bulkgoederen noemen we ook wel vloeibare lading. Vloeibare lading wordt opgeslagen in grote ronde opslagtanks. Enkele voorbeelden van vloeibare lading zijn : Minerale oliën; Chemicaliën; Plantaardige en dierlijke oliën en vetten. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 13
vraag - 7 - Teken hieronder een opslagtank voor vloeibare lading en een silo. Opslagtank Silo 3.4 - Verpakte goederen Verpakte goederen noemen we ook wel stukgoed. Als we denken aan verpakte goederen, kunnen wij onze fantasie de vrije loop laten gaan. Want in principe kunnen alle producten verpakt worden om zodanig getransporteerd te worden. vraag - 8 - Bedenk zelf minimaal 10 producten die na verpakking als goederen vervoerd kunnen worden. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 14
De meest gangbare manier om verpakte goederen te verschepen is met een container. De goederen worden in de container gestuwd, waarna zij dus beschermd zijn tegen invloeden van buitenaf. Containers worden opgeslagen in de open lucht. Meestal wordt de container opgeslagen vooraf aan het transport overzee, of juist na het transport overzee. Beide manieren van opslag vindt plaats op het terrein van de stuwadoor. Deze heeft daarvoor de beschikking over een groot terrein waar hij alle containers neer kan zetten. Door gebruik te maken van een modern computersysteem weet de stuwadoor ook nog eens waar alle containers precies staan. Zo worden containers nooit door elkaar gehaald. Conventioneel Soms worden verpakte goederen nog wel eens conventioneel vervoerd. Dat betekent dus niet in een container, maar direct in het ruim van een schip. Vooral bepaalde soorten goederen zoals groenten en fruit worden nog wel eens op deze manier verscheept. Het fruit zit dan bijvoorbeeld in dozen, die op een pallet gestapeld staan. De pallet wordt dan met een kraan in het schip gehesen. Conventionele ladingen in het ruim van een schip WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 15
stukgoederen worden meestal in een overdekte loods opgeslagen. Onder een loods verstaan we een af te sluiten ruimte waar goederen op een geordende manier staan opgeslagen. Ook weer door middel van een computersysteem weet de loodsbaas precies waar alle goederen zich bevinden. Tegenwoordig gebruiken we steeds minder het woord loods, maar spreken we over warehouse (het Engelse woord voor loods) of distribitie-centrum. Want ook in het distributiecentrum vindt natuurlijk opslag plaats. De goederen liggen daar te wachten tot ze uitgeleverd (gedistribueerd) worden naar de klanten. vraag - 9 - Waarom moet een loods overdekt zijn? Onder stukgoed verstaan we ook goederen die in zakken of balen worden vervoerd en opgeslagen. Zakken worden zowel in containers als conventioneel vervoerd. 1 2 3 4 5 vraag - 10 - Noem minimaal 5 producten die in zakken worden vervoerd en opgeslagen. vraag - 11 - waarom zie je tegenwoordig niet zoveel schepen meer met conventionele lading? WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 16
3.5 - Diversen Buiten bovenstaande ladingsoorten zijn er nog andere goederen die vervoerd dienen te worden. Een goed voorbeeld hiervan zijn auto s. Auto s worden overzee vervoerd in grote car-carriers. Dit zijn schepen die speciaal ingericht zijn voor het vervoer van auto s. Deze schepen moet je niet verwarren met ferry s. Een car carrier een ferry vraag - 12 - Buiten het feit dat car-carriers veel groter zijn dan ferry s, is er nog een zeer belangrijk verschil tussen deze twee. Noem dit verschil. Car-carrier Ferry Auto s worden ook in de open lucht opgeslagen, op zeer grote terreinen die meestal van de stuwadoor zijn. Vanaf daar worden de auto s verder getransporteerd naar de dealers. 4 Conclusie Goederen kunnen op diverse manieren worden opgeslagen, afhankelijk van de soort goederen. Door de sterke positie van de container betekent dit dat stuwadoors steeds grotere terreinen tot hun beschikking moeten hebben om deze containers op te slaan. We kunnen echter nog lang niet zonder loodsen (warehouses) omdat na lossing van de container de goederen nog opgeslagen dienen te worden voordat ze uitgeleverd worden aan de klant. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 17
aantekeningen WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 18
H 4 Samenstellen van lasten Het beladen van pallets Inleiding Het beladen van pallets hangt af van de soort pallet die we gebruiken. In de lesbrief over mobile opslagmiddelen zijn we hier uitvoerig op ingegaan. Op deze plaats herhalen we nog even wat de hoofduitvoeringen zijn: - tweeweg- en vierweg pallets - enkeldeks- en dubbeldeks pallet - omkeerbare- en niet omkeerbare pallets Daarnaast zijn er speciale uitvoeringen van pallets. Eén ervan in de boxpallet. Een boxpallet wordt gebruikt als goederen moeilijk veilig te stapelen zijn. 4.1 - Factoren die de belading bepalen 4.2 - Stapelmethodes op pallets 4.3 Hulpmiddelen 4.4 - Laadbakken en afzetbakken WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 19
4.1 - Factoren die de belading bepalen. 1. Transportdoel van de lading Voordat we een pallet gaan beladen moeten we ons eerst afvragen wat er met de lading gaat gebeuren. De volgende situaties kunnen zich voordoen: -De beladen pallet wordt in een stelling gezet voor (langdurige)opslag -De beladen pallet wordt alleen maar voor transport gebruikt -Kort of lang traject -Auto,boot,trein of vliegtuig -Rechtstreeks of met overlading 2. Massa van de lading Een andere overweging is uiteraard de massa van de goederen die op de pallet moeten worden beladen. Pallets kunnen slechts een beperkte massa dragen. Als norm kunnen we per pallet een massa van 3000kg /m2 hanteren. 3.Afmetingen van de lading De afmetingen van de goederen op een pallet spelen ook een rol. Als de lading uitsteekt zal eerder beschadiging optreden tijdens het laden en lossen. Daarom moet uitstekende lading zoveel mogelijk vermeden worden WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 20
4.2 - Stapel methodes op pallets Bij het stapelen van pallets moeten we allereerst de afmetingen van de verpakkingen weten. Daarna kunnen we bepalen welke stapeling we maken. Er bestaan twee stapeltechnieken 1.verbandstapelen 2.blokstapelen Verbandstapelen Bij verbandstapelen worden de goederen verspringend boven op elkaar gestapeld. Als we op deze manier stapelen krijgen we een stevige palletstapeling. Een nadeel is echter dat deze wijze van stapeling een negatieve invloed heeft op het draagvermogen van de stapel. Dit komt doordat niet alle dragende wanden van de verpakking wordt benut. Blokstapeling Bij deze manier van stapelen worden de goederen recht op elkaar gestapeld zonder te verspringen. Deze manier van stapeling geeft een minder stevige palletstapeling dan wanneer we verbandstapelen toepassen. Deze twee stapeltechnieken kunnen ook door elkaar gebruikt worden, afhankelijk van de groote van de lading en de pallet WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 21
4.3 - Hulpmiddelen Bij het beladen van pallets kunnen we ook gebruik maken van verschillende hulpmiddelen, Zoals rekfolie, Krimpfolie, omsnoeringsmateriaal en lijm. Wanneer er ruimte overblijft tussen de dozen in een stapeling kunnen we deze het beste opvullen met schuim of iets anders (b.v. stuwzakken), om verschuiving te voorkomen. afrolapparaat ppband Rolcontainers In het stukgoedvervoer wordt steeds vaker gewerkt met rolcontainers in plaats van de pallets. Voordeel is dat in de hele logistieke keten de goederen in de rolcontainer kunnen blijven staan. Een flinke ruggebreker voor de chauffeurs en magazijnmedewerkers is het overstapelen van goederen. Met rolcontainers kan dat meestal beperkt of voorkomen worden. Redenen voor het gebruik van rolcontainers Minder overstapelen, een hogere beladingsgraad van de vrachtwagen en het sneller kunnen laden en lossen zijn redenen voor het gebruik van rolcontainers. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 22
Laden/lossen van pallets met een heftruck gaat vaak in eerste instantie wel snel. Maar het lossen bij een klant met een handpompwagen kost heel wat meer moete. De rolcontainer is veel flexibeler en gemakkelijker te hanteren. Dat neemt niet weg dat werken met rolcontainers toch heel gewichtig werk blijft. Vooral als ze (te) zwaar beladen zijn, Bij slecht onderhouden wielen en op zachte of oneffen ondergronden. rolcontainer Beladen rolcontainers Het verschil met het beladen met pallets is dat de lading op een rolcontainer ook steun heeft door het gebruik van de hekken. Toch kunnen de hekken niet echt als laadsteun gebruikt worden. Wanneer de banden aan de hekken vastgezet worden kan de zijwaartse druk van de hekken op de lading groot worden. Probeer daarom, net als bij de lading van pallets, de lading binnen de laadvoer te stapelen. Rijden met de rolcontainer Een rolcontainer in beweging brengen en houden vergt heel wat kracht. Lopen dewielen niet goed (bijv. door een slecht onderhoud) of moet je drempels of stoepen overwinnen dan wordt de inspanning nog groter. rolcontainers in het distributiecentrum WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 23
4.4 - Laadbakken en afzetbakken Inleiding Bij pallets en rolcontainers zien we dat dit mobiele opslagmiddel verzonden wordt met de transporteenheid, zoals een stapeling dozen. Als de opslagmiddel geleegd is, gaat deeze (weer gevuld of leeg) retour naar de afzender. Een andere opslagmiddel dat mobiel is, komen we vaak tegen als volledige laadruimte van een vrachtauto. Dit hoofdstuk gaat over laadbakken en afzetbakken. Ook deeze opslagmiddelen worden afgeleverd bij de geadresseerde tot het geleegd is. Wisselaadbakken Om een transportbedrijf draaiende te houden, moet het rijdend materieel (motorwagens, aanhangers en opleggers) zo veel mogelijk benut worden. Een manier om de wachttijden tijdens het laden en lossen te verkorten is doorgebruik te maken van wissellaadbakken en afzetbakken. Zoals we al eerder zagen kunnen we deze portable laad- en losruimtes afkoppelen van het autochassis en bij de klant achterlaten. De klant kan dan zelf de wissellaadbak en afzetbak laden of lossen. De chauffeur kan ondertussen een rit maken met een andere wissellaad- of afzetbak Voordelen op een rij: 1. beter benutten van chauffeur en auto 2. verkorten van wachttijden 3. zonder hulp van anderen laadbak wisselen 4. met minder motorwagens kan men bijna gelijk aantal ladingen vervoeren Hoe herkennen we wissellaadbakken? Wissellaadbakken zijn te herkennen aan de hoge steunpoten waarop ze staan als ze afgekoppeld zijn. Die hoge poten zijn nodig om er met een vrachtwagen onder te rijden. Wissellaadbakken komt men in verschillende soorten tegen, Afhankelijk van het doel waarvoor ze gebruikt worden. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 24
Een laadbak kan langs een dockshelter geplaatst worden. Op dat moment kan de laadruimte net als een andere laadvloer gelost worden door bijvoorbeeld een pallettruck. Afzetsystemen wissellaadbak We vinden het haast vanzelfsprekend dat een wissellaadbak zomaar van een motorwagen afgekoppeld kan worden. 3 van de bekendste systemen zijn : 1.Mechanische systeem - de motorwagen rijd onder(uit) de laadbak zonder gebruik te maken van hefsystemen. De ondergrond van de laadbak moet gelijk blijven. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 25
2.pneumatisch systeem de wissellaadbak wordt opgetild door een hefsysteem(lucht) op het chassis onder de laadbak. De steunen van de laadbak worden uitgeschoven waarna het hefsysteem de laadbak neerzet. Daarna rijdt de motorwagen onder de laadbak uit. 3. Of de luchtvering van de motorwagen wordt gebruikt om de laadbak te heffen en te laten zakken. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 26
Afzetbakken In tegenstelling tot wissellaadbakken worden afzetbakken direct op de grond geplaatst. De laadbak komt niet op steunpoten te staan zoals de wissellaadbak. Om dit mogelijk te maken is de vrachtwagen van een aangepaste afzet installatie voorzien. We noemen de twee meest voorkomende afzetinstallaties namelijk: 1.kraanarmininstalatie. 2.schaarinstallatie. Afzetbakken worden veel toegepast in de bouwwereld en bij het vervoer van afval. Afzetbakken worden bijna altijd gebruikt voor het vervoer van stortgoederen. Omdat bij het afzetten de afzetbak onder een hoek komt te staan is deze laadbak niet geschikt voor het vervoer van goederen die heel moeten blijven zoals verhuisgoederen of dozen. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 27
aantekeningen WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 28
H 5 - Vastzet en sjormiddelen Vaak wordt gedacht dat de omgang met goederen zich alleen maar afspeelt in opslagbedrijven en de bedrijven waar de goederen worden verkocht of gebruikt. Over de weg daartussen, het transport, denkt men vaak: we stoppen het in een vrachtauto en dan komt het allemaal wel goed. Wij weten natuurlijk wel beter! De vrachtwagen, en met name de chauffeur, is het laatste contact met de klant. Als het werk in het magazijn goed is uitgevoerd, maar de vrachtwagen wordt slecht geladen of gelost, is de klant niet tevreden. Leerdoelen In dit hoofdstuk gaan we in op de belading van vrachtauto s. We bespreken de krachten die van invloed zijn op de lading. Daarna bekijken we hoe we kunnen voorkomen dat deze krachten de lading kunnen laten schuiven. Verder bekijken we waar je op moeten letten bij het beladen van goederen van verschillende vorm en massa. Als laatste bekijken we hoe we bij het beladen van de vrachtauto rekening kunnen houden met rijroute van de vrachtauto. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 29
5.1 - Krachten tijdens transport Tijdens het transport kunnen verschillende krachten optreden. Denk maar eens dat je bij je vader of moeder in de auto zit en deze maakt een scherpe bocht of er wordt plotseling hard geremd. Je lichaam en veiligheidsriem vangen de krachten op. De volgende krachten werken op je lichaam en ook op de lading: 1. Kracht door het versnellen van de auto hieronder kan de lading naar achteren schuiven. Vergelijk dit maar met de situatie waarin we in onze personenauto plotseling een grote snelheid maken. Dan worden we tegen de achterleuning van onze stoel gedrukt. 2. Kracht door remmen: hierdoor kan de lading naar voren gaan schuiven. Vergelijk ook deze situatie maar met het rijden in een personenauto. Bij plotseling remmen schieten we naar voren. 3. Zijdelingse kracht deze kracht werkt op de lading bij het maken van een bocht. 4. verticale kracht; wrijving tussen lading en laadvloer. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 30
Bij het laden en stuwen moet rekening gehouden worden met al deze krachten. De lading moet zo goed worden vastgezet dat ze niet verschuift bij het optreden van deze krachten. Daarnaast moet je letten op de volgende punten: 1. goederen mogen niet schuiven. 2. goederen moeten gelijkmatig over de laadvloer verdeeld zijn. 3. het massa van de goederen moet gelijkmatig over de assen verdeeld zijn. 4. beschadigen aan de goederen moeten worden voorkomen. 5. lek- en geurschade moet voorkomen worden. vraag 5.1 Welke van de 5 regels zijn hier overtreden? WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 31
5.2 - Het stuwen van de lading Wat hebben deze krachten nu met het beladen van een vrachtauto te maken? Als je weet welke krachten er op de lading werken. Weet je ook in welke richting en op welke manier je de lading vast moet zetten en moet stuwen. Voordat we lading vastzetten, plaatsten we deze eerst op de meest geschikte plaats. Als we een grote laadvloer tot onze beschikking hebben om een vat niet los in het midden van de laadvloer plaatsen. We beginnen met laden tegen het voorste gedeelte van de laadbak. We noemen dit ook wel het voorschot of kopschot. Zelfs als het vat niet vastgebonden zou zijn, zou in het geval van remmen het vat niet of nauwelijks vershuiven. Bij remmen van het voertuig wordt het vat naar voren geduwd, tegen het voorshot. Nog beter is het om het vat in de hiel tegen het voorshot te plaatsten. Dan is het vat tenminste tegen voorwaarstgerichte krachten en één zijwaartsgerichte kracht beschermd. Meestal wordt het grootste gedeelte van een laadvloer gebruikt. De goederen worden dicht tegen elkaar geplaatst. Dit heeft twee functies: 1. ruimte wordt optimaal benut. 2. goederen hebben steun aan elkaar, waardoor ze niet verschuiven. We noemen dit goed stuwen WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 32
5.3 - Verdeling Massa en lading Als we rekening houden met de genoemde krachten en aandachtspunten zouden we een lading moeten kunnen vastzetten en stuwen. Voordat we de hulpmiddelen behandelen die we gebruiken bij het stuwen benoemen we een aantal aandachtspunten die van belang zijn voor de veiligheid van de goederen en de vrachtwagen met chauffeur. Goede verdeling van lading Om voor een goede verdeling van de massa/lading te zorgen moeten we op het volgende letten: 1. plaats zware voorwerpen onder en de lichtere voorwerpen erboven. 2. probeer de massa van de lading gelijkmatig te verdelen over de breedte van de auto 3. probeer de massa van de lading gelijkmatig te verdelen over de assen ( de lengte) van de auto. 4. let bij het inladen ook op dat de gelijkmatige verdeling van de massa bewaard blijft, als bepaalde colli laten worden uitgeladen. het nut van stuwen WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 33
Zwaartepunt Met de verdeling van de massa wordt meestal de verdeling bedoeld in een horizontaal vlak. Op het moment dat we goederen gaan stapelen (= verticale richting) spreken we over verdeling in het verticale vlak. Op dat moment krijgen we te maken met de plaats van het zwaartepunt. Eerder bedachten we al dat het beter is om zware goederen onder lichtere goederen te plaatsen. Dit is niet alleen beter voor de goederen zelf, maar ook voor de totale lading. Als het bovenste gedeelte van een lading relatief zwaar zou zijn, zal het zwaartepunt van de totale lading en zelfs van de vrachtwagen hoger liggen. De vrachtwagen wordt gevoeliger voor de wind en zal meer overhellen in bochten. Een gunstige wegligging bereik je door een zo laag mogelijk zwaartepunt. Hierdoor helt de vrachtwagen minimaal over. Dat betekent nogmaals; zwaar onder, licht boven; het zwaartepunt zo laag mogelijk WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 34
5.4 - Hulpmiddelen voor het stuwen van lading Je zult misschien denken dat een afgesloten laadruimte veiliger is dan een open laadbak. veiliger voor wie of wat?, is dan de tegenvraag. Veiliger voor omstanders, andere weggebruikers? Ja, dat klopt. Maar de goederen kunnen nog steeds beschadigen. Een gesloten vrachtauto biedt meer mogelijkheden om goederen te stuwen en vast te zetten. In de laadruimte kunnen allerlei voorzieningen worden aangebracht om de lading op z n plaats te houden. Achter voor en zijwanden van de vrachtauto steunen de lading en vangen krachten op. De voorwand vraagt speciale aandacht: hij moet eventueel lading kunnen tegenhouden bij plotseling remmen. Zonder echt gebruik te maken van hulpmiddelen is een lading al veiliger gestuwd in een gesloten vrachtwagen dan op een open laadvloer zonder zijwanden. We maken verschil tussen de volgende hulpmiddelen: 1. vaste hulpmiddelen 2. losse of verplaatsbare hulpmiddelen WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 35
Vaste hulpmiddelen Zijwanden kopschot Het kopschot, de zijwanden en de laadklep zijn hulpmiddelen die vast aan het voertuig zitten. Ook de voorzieningen die vast aan deze delen zitten,zoals haken en ogen, vallen onder vaste hulpmiddelen maar ook een laadvloer met een minder glad oppervlak beperkt ook het schuiven van goederen. Bij moderne vrachtauto s is de laadvloer volkomen veilig bevestigd aan het chassis. Maar om de lading veilig op zijn plaats te houden moeten maatregelen worden genomen. Hiervoor gebruiken we losse of verplaatsbare hulpmiddelen of stuwmiddelen WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 36
Losse of verplaatsbare hulpmiddelen Voor het vastzetten van lading kunnen de volgende hulpmiddelen gebruikt worden: sjorbanden en bindtouw rongen klampen en keggen staaldraadkabels met kettingbinders en spankettingen dekzeil stuwhout en stuwschuim zakken(opblaasbaar) Sjortouw band en kabels is eenvoudig aan te brengen als het knopen beheerst. Vaak is het vast binden niet zo n probleem. Het losmaken van lading is vaak moeilijke, zeker als allerlei krachten de knoop strakker hebben getrokken. Dit hulpmateriaal wordt vaak gebruikt als de verpakking van de goederen sterk genoeg zijn. Zeker touw kan insnijdingen veroorzaken, waardoor de inhoud van een verpakking kan beschadigen. Dit kan opgelost worden door gebruik te maken van beschermstukken of breder band. rongen Rongen zijn stalen buizen die de lading moeten steunen of tegenhouden. Ze worden van links naar rechts tussen de zijwanden achter de lading moeten steunen of tegenhouden. Ze worden van links naar rechts tussen de zijwanden achter de lading geplaatst in zogenaamde rongkokers. Ze kunnen WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 37
ook tussen het dak en de vloer van de laadruimte worden geklemd. Op deze manier kan de lading worden vastgezet. Rongen worden meestal gebruikt om de lading te beschermen tegen voor- of achterwaartse krachten. Er moet goed op gelet worden dat de rongen niet uit de rongkokers kunnen losschieten. Klampen en keggen zijn houten delen waarmee lading wordt vastgeslagen en geduwd. Je kunt een beetje verglijken met een steen voor een wiel van een auto die op een helling staat keggen Door de klamp of keg vast te duwen of slaan onder en tegen de lading kan deze niet verschuiven. Klampen en keggen kunnen alleen gebruikt worden bij lading die wel een stootje kan verdragen, zoals stalen vaten en drums, kisten en andere zware goederen. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 38
De functies van staaldraadkabels met kettingbinders is vergelijkbaar met deze van touw en band. Staalkabels worden gebruikt bij zware goederen waarbij het oppervlak bestand is tegen krachten en krassen, zoals materieel voor wegwerkzaamheden of een partij zware lange balken. Maar ook personenauto s worden vaak door middel van kettingen vastgezet, waarbij een haak aan die wielen wordt vastgezet. kettingen en kabels Het dekzeil is niet echt een hulpmiddel om lading vast te zetten. Een dekzeil wordt vaak gebruikt om lading te beschermen tegen weersinvloeden. In het geval van de stapeling van lichte gelijksoortige goederen kan het zeil enige steun geven. Stuwhout en stuwschuim zakken (opblaasbaar) is vergelijkbaar met klampen en keggen. Verschil is dat stuwhout en stuwzakken vaak tussen de lading wordt aangebracht om een ruimte te vullen. Een stuwzak is eigenlijk een soort luxe uitvoering van stuwhout. De losse hulpmiddelen moeten regelmatig gecontroleerd worden op scheuren en breuken. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 39
5.5 - Soorten lading Bij het beladen van een vrachtauto kunnen we te maken krijgen met verschillende soorten lading. Stukgoederen zoals: -volumineuze goederen -zware goederen -breekbare goederen -langwerpige goederen -bederfelijke goederen Maar ook stortgoederen of vloeistoffen. En uiteraard ook gemengde lading. Tijdens de belading moeten we rekening houden met de kenmerken van de lading Volumineuze goederen Volumineuze goederen zijn goederen die veel ruimte innemen maar relatief weinig massa hebben. Denk hierbij aan een lading met piepschuim isolatieplaten. Bij de belading van een vracht net volumineuze goederen kan het bijvoorbeeld zo zijn, dat er niets bovenop gezet kan worden, of dat de dozen maar tweehoog gestapeld mogen worden. Bederfelijke goederen Bederfelijke goederen zijn goederen die kunnen bederven deze goederen zijn dus maar beperkt houdbaar. Hoelang de goederen houdbaar zijn, is meestal aangegeven op de verpakking. Deze goederen worden vaak vervoerd in gekoelde toestand. Gebruik van een koelwagen is bij het vervoer bier noodzakelijk. Dit zijn vrachtauto s die speciaal zijn uitgerust met een WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 40
koelinstallatie. Bederfelijke goederen komen veel voor in levensmiddelindustrie, maar denk bijvoorbeeld ook aan bloemen. Denk tijdens het laatste van bederfelijke goederen goed aan de onderlinge invloed van goederen. Uien plaats je niet naast slagroomtaarten,en vis zet je niet naast vlees. Langwerpige goederen Deze goederen hebben een grote lengte. Denk bijvoorbeeld maar een aan stalen buizen (hierbij gaat het wel tot lengtes van 12 meter). Het probleem van langwerpige goederen is meestal de wijze van belading. Vaak is een kraan noodzakelijk. Ook de vrachtauto moet zijn aangepast voor het laden en lossen van lang materiaal. Vaak wordt het verkeer gewaarschuwd door middel van een rode vlag of een bord waarop de lengte van de vrachtauto staat vermeld. Breekbare goederen Tijdens het werken met breekbare colli moeten we extra voorzichtig zijn. Denk bijvoorbeeld aan het vervoer van ruiten of flessen. Vaak is transportmiddel of transporteenheid (kratten) speciaal aangepast voor het vervoer van dit soort goederen. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 41
Rollende/ rijdende goederen Kabeltrommeis,vaten, tanks en objecten die zijn voorzien van wielen moeten met klampen of keggen (stuwhout) worden vastgezet. Zware goederen Zware voorwerpen zetten we vast met kettingen of staaldraadkabels, die met kettingbinders of draadspanners worden gespannen. Reservoirs en tanks moeten met bouten aan het chassis worden gemonteerd en met stophout worden ondersteund en vastgesjord. Gevaarlijke stoffen Met name bij het laden en lossen van gevaarlijke stoffen moeten voorzichtig zijn. Als deze stoffen beschadigen en er bijvoorbeeld lekkage ontstaat kunnen de gevolgen voor ons zelf en de omgeving zee gevaarlijk zijn. Daarom moeten we met de volgende zaken rekening houden: 1. behandel de colli met gevaaretiketten zeer zorgvuldig en let hierbij op de handelingsetiketten. 2. zorg ervoor dat de lading niet kan schuiven. Laat geen vrije ruimte tussen de lading. Vul deze ruimte desnoods op met luchtkussens 3. scheid de gevaarlijke colli zoveel mogelijk van niet-gevaarlijke colli(met name levensmiddelen). Let erop dat verpakkingen die gevaarlijke stoffen hebben bevat gevaar op kunnen leveren zolang ze niet goed zijn gereinigd. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 42
Volume lading vaten Zware lading op een flatrack WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 43
5.6 - Samenvatting lading zekeren De lading goed stuwen en het op de juiste manier vastzetten is een essentieel onderdeel voor een goed en veilig transport. De praktijk laat ons zien dat het daar nogal eens aan schort. Vrijwel dagelijks zijn er berichten op de radio en in kranten over lange files of ongevallen die direct het gevolg zijn van afgevallen lading. Vaak gaat het om relatief kleine voorwerpen op de weg als een bezem, een schop, stophout, schrootafval of om een paar losse bieten, aardappelen, stro of een hoeveelheid zand. Vaak zaken die nonchalant op een vrachtauto of combinatie zijn vervoerd en er bij het rijden over een hobbel, tijdens een forse remming of bij het doorrijden van bochten vanaf gevallen zijn. De praktijk fouten De genoemde voorbeelden zijn slechts het topje van de ijsberg. Net zo gemakkelijk als dat een bezem of een schop achter de tank wordt geklemd, wordt ook met andere zware lading omgegaan. Zware papierrollen die los in een trailer staan, betonplaten die met slechts twee spanbanden gezekerd zijn of soms gewoon los op de laadvloer liggen of op elkaar gestapelde rioolpijpen tussen het voor- en achterschot die naar de zijkanten niet gezekerd zijn of beladen containers. Voorbeelden genoeg. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 44
Vaak gaat het net goed en blijft de lading tijdens de rit op zijn plaats. Op momenten dat de vrachtauto een scherpe bocht ingaat of plotseling moet remmen, is er geen houden aan en gaat slecht gezekerde lading schuiven. In het gunstigste geval beperkt de schade zich tot de lading, de vrachtauto en het wegmeubilair. In het ongunstigste geval zijn er in de vrachtauto en op de weg zwaar gewonden of doden te betreuren. Redenen voor niet goed zekeren De reden voor het niet goed zekeren van de lading zijn meestal hetzelfde: geen tijd, geen geld, gemakzucht en onwetendheid. Vooral over zware lading ontbreekt het nog al eens aan de nodige kennis. Veel chauffeurs denken nog steeds dat zware lading als gevolg van het eigen gewicht wel op zijn plaats blijft en dus niet aanvullend gezekerd hoeft te worden. Een hardnekkig misverstand, dat maar moeilijk uit de wereld is te krijgen. Zeker bij diegene die zich er op beroepen al sinds jaar en dag rond te rijden zonder dat er ooit iets gebeurd. Dat ze in feite al die jaren geluk hebben gehad kost veel overtuigingskracht. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 45
5.7 - Vragen 1. noem 3 voordelen van het gebruik van wissellaadbakken. 2. waaraan herken je een wissellaadbak? 3. waar komt de lucht vandaan van een luchtveringsysteem die gebruikt wordt om een laadbak af te zetten? 4. waaraan herkent men een afzetbak? 5. noem de afmeting van de europallet die wij in de loods gebruiken 6. welke 3 factoren bepalen de lading? 7. Wat is het voordeel van blokstapelen t.o.v verbandstapelen? 8. Wat is het nadeel van blokstapelen t.o.v verbandstapelen? WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 46
9. waarom moet de ruimte tussen de dozen in een stapeling opgevuld worden? 10. noem 3 redenen voor het gebruik van rolcontainers in vrachtauto s 11. waar worden afzetbakken bijna altijd voor gebruikt. 12. welke 4krachten kunnen tijdens het transport optreden 13. noem 5 aandachtspunten voor het beladen van een vrachtauto 14. Waar kun je een los vat of machine het beste laden? Hoe heet deze positie? WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 47
15. noem 3 vaste hulpmiddelen die de lading veiliger helpen stuwen 16. noem 6 losse hulpmiddelen die de lading veiliger helpen stuwen. 17. noem 5 verschillende soorten lading 18. waaraan is te zien dat er gevaarlijke stoffen bij de lading aanwezig zijn? 19. een vrachtauto rijdt eerst naar Rotterdam, daarna naar Amsterdam en dan naar Groningen. Voor welke plaats wordt er al eerste de goederen geladen in de vrachtauto? 20. Wat zijn de praktijkfouten van ongelukken met lading? 21. Wat zijn in de praktijk redenen om niet goed te zekeren? WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 48
H 6 Overslag in de Keten 1 Inleiding Goederen zullen nooit uit zichzelf verplaatsen. Daar is dus hulp bij nodig. Willen wij dus goederen van het ene vervoermiddel naar het andere brengen, dan moeten die goederen met hulp van buitenaf verplaatst worden. Dit noemen we overslag. In het navolgende gedeelte krijg je hier een uitgebreide uitleg over. 2 Doel van de les Na het bestuderen van deze les ben je bekend met het begrip overslag en kan je van de meest voorkomende goederen in de haven omschrijven hoe de overslag plaatsvindt. 3 Overslag Als we de transportketen bekijken, dan zien we dat overslag daar een belangrijke rol in spelt. Overslag is de schakel tussen diverse transportmiddelen, tussen diverse transportmodaliteiten en tussen transport en opslag. Een hoop begrippen die allemaal in het navolgende hoofdstuk uitgelegd gaan worden. Producent Overslag Vervoer Overslag Opslag Overslag Zeevervoer Gebruiker Overslag Vervoer Overslag Opslag Overslag WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 49
Als we op zoek gaan naar een juiste omschrijving van het woord overslag dan kom je op het volgende: Onder overslag verstaan we : het overbrengen van goederen van het ene vervoermiddel of opslagruimte naar het andere vervoermiddel of opslagruimte. vraag - 1 - Geef een korte uitleg van de volgende begrippen: 1. Goederen 2. Vervoermiddel 3. Opslagruimte Aan de hand van een aantal voorbeelden gaan we overslag verduidelijken. We gebruiken hiervoor bovenstaande transportketen. Producent Vervoer Indien een producent van computers wil exporteren, dan moeten zijn computers eerst klaargemaakt worden voor transport. De computers gaan in dozen alwaar zij goed beschermd zijn tegen invloeden van buitenaf. Daarna worden de dozen op pallets gezet. Om deze pallets naar WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 50
de haven te vervoeren, komt er een vrachtwagen. Welnu, het overbrengen van de pallets uit de fabriek naar de vrachtwagen met behulp van een heftruck, noemen we overslag. Vervoer Opslag Zodra de computers met de vrachtwagen in de haven zijn gekomen, worden ze gelost uit de vrachtwagen. Omdat het schip er nog niet is, worden de computers tijdelijk opgeslagen in een loods bij de stuwadoor. Het lossen uit de vrachtwagen en het daarna opslaan in de loods noemen we wederom overslag. Opslag Zeevervoer Indien het schip in de haven is gearriveerd, moeten de computers in het schip worden geladen. Ook dit noemen we weer overslag. Let op: Tegenwoordig worden pallets met computers natuurlijk niet zo meer in het ruim van een schip gezet. Natuurlijk worden die per container vervoerd. Ook nu noemen we het laden van de pallets in de container overslag. Ze worden namelijk vanuit opslag in het vervoermiddel, te weten de container, gezet. vraag - 2 - Waarom staat het woord vervoermiddel hierboven tussen aanhalingstekens? Overslag kan plaatsvinden op diverse manieren. Hieronder vind je de meest voorkomende manieren van overslag, inclusief voorbeelden. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 51
4 Overslagmogelijkheden Hand Veel specerijen, zoals peper en nootmuskaat, worden in zakken vanuit het Verre Oosten naar Europa getransporteerd. Die zakken zijn los gestuwd in containers. Deze zakken worden met de hand gelost en hierna op pallets gestapeld. Dit is dus overslag die plaatsvindt met de hand. Heftruck Goederen die op pallets geladen zijn, worden per heftruck overgeslagen. Het is zelfs mogelijk dat een heftruck een container inrijdt om zo ook de laatste pallets te lossen. De heftruck kan met zijn lepels zo een pallet optillen en verplaatsen. Verder is hij heel wendbaar en kan hij dus een pallet daar neerzetten waar hij wil. Straddle-carrier Een straddle-carrier is een hele grote, rijdende kraan die containers op de terminal kan vervoeren. De bestuurder zit helemaal bovenin en kijkt dus van bovenaf op de containers neer. Zo kan hij ze precies oppikken en weer neerzetten daar waar ze moeten staan. vraag - 3 - Vraag: Teken hieronder hoe jij denkt dat een straddle-carrier eruit ziet. Kranen WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 52
Indien goederen uiteindelijk klaar zijn om in het schip geladen te worden, dan komt de kraan eraan te pas. Het spreekt voor zich dat er diverse kranen zijn voor de diverse goederen. Zo kan een kraan die geschikt is voor het laden en lossen van containers niet gebruikt worden voor het laden en lossen van pallets. Eigenlijk kunnen we dus een tweedeling maken in de typee kranen: 1. Kranen geschikt voor het laden en lossen van containers; 2. Kranen geschikt voor het laden en lossen van stukgoed. Ad.1 : Ad.2 : We kennen ze allemaal wel, die grote kranen bij de ECT die ervoor zorgen dat de containers snel geladen en gelost worden. Deze kranen zijn alleen maar geschikt voor containers, je kunt er niets anders mee laden en lossen. Uiteraard zijn ze wel geschikt voor zowel 20 als 40 containers. Kranen voor stukgoed zijn er in alle soorten en maten. Kranen die geschikt zijn voor pallets, voor gebundelde zakken en voor grote kisten. Het onderscheid in deze kranen is gelegen in het gewicht dat zo n kraan maximaal mag tillen. Dat moet altijd op de kraan vermeld staan. zodat de kraandrijver weet wat hij wel of niet mag tillen. Het behoeft geen uitleg wat er gebeurt als een kraan meer gaat tillen dan hij eigenlijk mag tillen. vraag - 4 - Noem 5 soorten goederen en beschrijf bij elke soort met wat voor kraan zij in het schip geladen worden. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 53
5 Conclusie Overslag is heel belangrijk in de haven, en dus ook de diverse hulpmiddelen voor overslag. Tevens zijn er weer veel mensen nodig die deze kranen en heftrucks besturen, dus dat betekent weer extra werkgelegenheid. Bij overslagbedrijven is het altijd een drukt van belang, waar je vele soorten goederen tegen zult komen. Transportketen Overslag van goederen vindt vele malen plaats in de zogenaamde transportketen tussen producent en consument en speelt daarin een cruciale rol voor wat betreft de techniek van de behandeling van de goederen als de bijdrage aan de uiteindelijke kostprijs van het getransporteerde product. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 54
Een ander voorbeeld: fototoestellen in de Japanse fabriek: 1. De fototoestellen worden verzameld in dozen 2. de dozen worden gestapeld op pallets 3. meerdere pallets worden geplaatst in een container 4. de container wordt overgezet op een vrachtauto en gebracht naar de zeehaven 5. gevolgd door transport over de oceanen, lossen van het schip in Rotterdam 6. overslag van de container naar een binnenschip 7. binnenlands transport naar een groot distributie magazijn 8. legen van de container met behulp van vorkheftrucks en plaatsen van de pallets in het magazijn 9. van daaruit de distributie van de pallets en dozen in bestelauto's naar de winkels 10. uitpakken van de dozen en uitstallen van de fototoestellen 11. verkoop aan een consument die tenslotte het toestel in zijn fietstas meeneemt naar huis. Een dergelijke logistieke keten van transport, overslag en tussentijdse opslag van goederen vertegenwoordigt een complex van activiteiten die in tijd en plaats precies op elkaar moeten zijn afgestemd, wat tegenwoordig alleen nog maar goed lukt met behulp van computers. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 55
pallet Opdracht: 1. Verzamel per onderstaand onderdeel 2 plaatjes. Deze plaatjes kan je vinden op internet of in vakbladen. 2. Print en knip de plaatjes uit. 3. Plak de plaatjes netjes in je lesbrief en vertel erbij wat er te zien valt. (opschrijven dus ) heftruck WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 56
straddlecarrier containerkraan stukgoedkraan WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 57
container Opslagruimte Zeeschip WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 58
H 7 Praktijk & eindtermen Onderstaande eindtermen kunnen geheel of gedeeltelijk worden behandeld in de praktijklessen in het Logistiek Centrum (WH) en/of op het buitenterrein bij WH18. Voor meer informatie over de inhoud en over de wijze van aanbieden van de stof kunt u het best contact opnemen met de betreffende docent. Er zijn wellicht onderdelen, die u in uw theoretische lessen Transportkunde (ook) kunt behandelen. Eindterm 11: Schade aan lading herkennen. Eindterm 12: Verschillende methoden van stuwage uitvoeren. Eindterm 13: De juiste handgereedschappen en hulpmaterialen bij de overslag hanteren. Onderstaande eindtermen kunnen geheel of gedeeltelijk worden behandeld in de praktijklessen in het Logistiek Centrum (WH) en/of op het buitenterrein bij WH18. Voor meer informatie over de inhoud en over de wijze van aanbieden van de stof kunt u het best contact opnemen met de betreffende docent. Er zijn wellicht onderdelen, die u in uw theoretische lessen Transportkunde (ook) kunt behandelen. Eindterm 7: Eindterm 9: Schade aan lading herkennen. De juiste handgereedschappen en hulpmaterialen bij de opslag hanteren. Eindterm 11: Veel voorkomende handgedreven laad- en losmiddelen bedienen. Eindterm 12: Eenvoudige transporteenheden samenstellen. Eindterm 13: Elementaire horizontale verplaatsingstechnieken toepassen. Eindterm 10: De stappen voor het verzendklaar maken van goederen noemen: Wordt behandeld bij K6.10 en bij K7.4/13/14. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 59
VMBO Haven en vervoer Eindtermen 9 Opslag van goederen in de haven De kandidaat kan 1 de begrippen opslag en overslag omschrijven van de meest voorkomende goederen in de haven omschrijven hoe de opslag 2 plaatsvindt 3 methoden van stuwen noemen en herkennen - blokstuwage - in verband stuwen aan de hand van behandelings- en gevarenaanduiding de wijze waarop goederen 4 opgeslagen moeten worden omschrijven en toepassen - behandelingsetiketten - gevaaretiketten 5 de functie van interne transportmiddelen en opslagwerktuigen noemen en herkennen: - vorkheftruck - reachtruck - hoogbouwtruck 6 maatregelen om schade aan lading te voorkomen noemen 7 schade aan lading herkennen 8 gereedschappen voor het meten,wegen en tellen van goederen noemen en herkennen 9 de juiste handgereedschappen en hulpmaterialen bij de opslag hanteren - koevoet - tang - schaar - handgedreven transportmiddelen 10 de stappen voor het verzendklaar maken van goederen noemen - orderverzamelen - sorteren - etiketteren - verpakken - registreren 11 veel voorkomende handgedreven laad- en losmiddelen bedienen - steekwagen - pompwagen 12 eenvoudige transporteenheden samenstellen - vaten - big bags - pallets 13 elementaire horizontale verplaatsingstechnieken toepassen - steekwagen - pompwagen - rollenbaan - dragen Toelichting De kandidaat kan de handelingen, zoals omschreven in de eindtermen 4, 11, 12 en 13 onder begeleiding en 9 zelfstandig uitvoeren. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 60
10 Overslag van goederen in de haven De kandidaat kan 1 de verschillende vervoertechnieken noemen 2 de verschillende overslagbedrijven in de haven noemen de vestigingsplaats van de belangrijkste overslagbedrijven in de Nederlandse 3 havens noemen van de meest voorkomende goederen in de haven omschrijven hoe de overslag 4 plaatsvindt 5 methoden voor aanslaan van lasten noemen en herkennen de functie van werktuigen, handgereedschapppen en hulpmaterialen die bij het 6 laden en lossen worden gebruikt noemen en herkennen aan de hand van behandelings- en gevarenaanduiding de wijze waarop goederen 7 geladen en gelost moeten worden omschrijven en toepassen - lezen en interpreteren van behandlingsvoorschriften en -etiketten - lezen en interpreteren van gevaarsaanduidingen en -etiketten 8 de procedure van het laden en lossen van goederen omschrijven en toepassen - beladingsmogelijkheden van eenvoudige vrachten bepalen - eenvoudige samenladingseenheden samenstellen - eenvoudige aangedreven laad- enlosmiddelen bedienen de functie van interne transportmiddelen en overslagwerktuigen noemen en 9 herkennen - portaalkranen - brugkranen - mobiele kranen - drijvende kranen 10 maatregelen om schade aan lading te voorkomen noemen 11 schade aan lading herkennen 12 verschillende methoden van stuwage uitvoeren - algemene stuwageregels - beladen vrachtauto - beladen container - beladen pallet 13 de juiste handgereedschappen en hulpmaterialen bij de overslag hanteren - palletstangen - tweesprongen - viersprongen - stroppen en hijsbanden De kandidaat kan m.b.t. de vervoermodaliteiten: 14 kenmerken en soorten goederenvervoer beschrijven - onderdelen van goederenstroom in bedrijfskolommen noemen - soorten goederen onderscheiden - soorten vervoer, vervoerders beschrijven 15 kenmerken van vervoermodaliteiten beschrijven en uitleggen - documentengebruik - aansprakelijkheidsprocedures - vrachtbriefbehandelingsprocedures - geldverkeer Toelichting De kandidaat kan de handelingen, zoals omschreven in de eindtermen 8 en 12 onder begeleiding en 13 zelfstandig uitvoeren. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 61
aantekeningen WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 62
OPDRACHTEN WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 63
Opdracht 08.01 - Videoclip Leerdoel : Nodig : Werkboek en videoclip Klassikaal of via Teletop/intranet Opdracht: Bekijk de film en beantwoord de vragen De film op- en overslag in de haven heeft betrekking op de verplaatsing van goederen in de Rotterdamse haven. We bedoelen hiermee dat b.v. goederen van een schip uitgeladen worden naar de vaste wal, dit noemen we opslag. Een tweede voorbeeld zou zijn een container van een zeeschip direct verplaatsen naar een feeder of binnenvaartschip, dit noemen we overslag. 1.Er werden kisten sinasappels gelost is dit? Stukgoed of massagoed. 2. Steenkool is dat? Bulkgoed of stukgoed. 3. Omschrijf in je eigen woorden wat we bedoelen met overslaan van een zeeschip met steenkool naar een binnenvaartschip. 4. Geef een voorbeeld van opslag en omschrijf dit in je eigen woorden. Het opslaan van goederen kost veel geld b.v. 100 euro per dag per 20 foot container. 5. Waarom slaan we de goederen dan toch op? WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 64
6. hoeveel kost het dan om een 40ft container voor 5 dagen bij de ECT op te slaan? 7. Welke voorbeelden hebben we in de film gehoord en gezien over stukgoed? Noem er2. 8. Kunnen we natte bulk lossen bij de ECT? Zo ja waarom dan? Zo nee, waarom niet en waar wel dan? In de film zagen we verschillende manieren van transport. Dit noemen we modaliteiten. 9. Welke modaliteiten zagen we in de film? Noem er 3. Vraag 10 volgende pagina WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 65
10. Noem bij elke modaliteit van vraag 9 een plus en minpunt. B.v. veel, file en snel. WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 66
Opdracht 08.02 - plaatjes zoeken Leerdoel : Nodig : Opdracht: 1. Lees en maak de vragen van H&V k 9 eindterm 2. dat is lesbrief - 45 2. Vindt via internet van elke vraag afbeeldingen die je in een document met de antwoorden verwerkt 5 soorten bulkgoederen Opslagtank Silo 10 verpakte goederen Open en dichte loods 3 goederen in zakken Car-carrier Ferry WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 67
Opdracht 08.03 - Stuwen van lading Leerdoel : Nodig : Opdracht: De opdracht : Stuwen van lading Blokstapelen/ verbandstapelen Oefening hoeveel dozen kunnen op een pallet Vastzetten en sjorren Zwaarte punt Docent - aantal pallets uitleggen A : Beladen pallet aantal lege dozen ( a4 doosjes ) 1. Ze moeten eerst een blokstapeling maken 2. dan een verbandstapeling 3. dan maximaal aantal dozen op de eerste rij B : beladen container- 2 drums oppakken met vatenwagen, laden in container C : oefening etiketten - 1 minuut bekijken, dan maken in Wintoets Via 08.03 - wintoets D: WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 68
Handeling en gebruikers etiketten deze zijde boven breekbaar droog houden weghouden van warmtebron Het behandelingsetiket moet op twee tegenover elkaar liggende zijden van de verpakking worden aangebracht, het gevaarsetiket maar op een zijde. zwaartepunt gebruik geen gebruik geen gebruik geen vorktruck steekwagen haken hier aanslaan maximaal gewicht maximaal aantal stapelen stapelen WB 8 Opslag & Overslag STC - R.S van Rijn Pagina 69