20 Beeldend - tekst brigit kooijman en brecht van der meulen fotografie robin de puy Waar kankerpatiënten zijn, zijn mantelzorgers. Gezinsleden, familie, vrienden, buren, kennissen, collega s. Jong en oud. In heel Nederland zorgen naasten voor hun zieke dierbaren. Hun steun is van enorme waarde. Baroche en Betty Baroche (72) uit Amsterdam en Betty (67) uit Deventer Soms moet ze een paar dagen naar het ziekenhuis. Dan komt haar zus Betty om voor de poes te zorgen. Dat soort dingen. Maar al heeft ze minder energie dan voor ze kanker aan haar stembanden kreeg, over het algemeen redt Baroche zich nog helemaal zelfstandig. Toch heeft ze haar familie haar zus en haar kinderen hard nodig. Baroche hield van praten, zingen, lachen, ze had een stem als een klok, maar sinds ze haar stembanden kwijt is en een keelstoma heeft, praat ze moeilijk. Vroeger was ze een reiziger, ze kwam overal, maar die nare hoestbuien houden haar nu tegen. Betty is een van de mensen die haar meeneemt, naar het Stedelijk Museum of het Rijks, naar een restaurant, kortom: de deur uit! Binnenkort komt Betty weer een paar dagen logeren, en dan gaan ze samen met de trein ergens naar toe, om Baroche ook over die drempel te krijgen.
21 Baroche (links) en Betty (rechts) kracht 27
22 Beeldend Delphine en Elles Delphine (41) en Elles (47) uit Nijmegen Ze zijn in de eerste plaats vriendinnen en bijna buurvrouwen. Delphine waakt ervoor dat Elles een mantel-iemand wordt, al zou die eigenlijk veel méér willen helpen. Afgelopen mei bleek Delphine borstkanker te hebben en raakte ze haar linkerborst kwijt. Maar ze wil geen patiënt zijn, ze voelt zich ook niet ziek, alleen na de chemo heeft ze steevast een paar slechte dagen. Elles weet precies welke dagen dat zijn. Dan sms t ze s ochtends: Hoe heb je geslapen? En ze past als het nodig is op de jongens, of ze kookt. Ze is er gewoon. Bijvoorbeeld toen er een pruik uitgezocht moest worden, nadat Delphines dikke, grijsblonde haar in grote plukken uitviel. Elles, met haar oog voor mode en stijl, wist precies wat stond en wat niet. Van haar kookkunsten is ze minder overtuigd; voor een van oorsprong Frans gezin koken vond ze in het begin best eng. Zouden ze haar eten wel lusten? Nou en of! Vooral haar zelfgemaakte satésaus was een grote verrassing. Elles (links) en Delphine (rechts)
23 Dennis en Bernadet Bernadet en Dennis Bernadet (39) en Dennis (40) uit Zwolle Ze zijn al sinds hun 17e samen, dus ze kennen elkaar door en door. Na het slecht-nieuwsgesprek in het ziekenhuis afgelopen april was Bernadet flabbergasted en in tranen, ze had steeds gedacht dat er niets aan de hand was. Nu bleek ze toch borstkanker te hebben. Ze wilde naar huis en wel onmiddellijk, maar Dennis trok haar mee een hoek in en kalmeerde haar. Een zware operatie en een paar heftige chemo s later kunnen Bernadet en Dennis rekenen op de steun van een netwerk van vrienden en familie. Toch neemt Dennis vooral tijdens de chemoweken heel wat gezinstaken over van Bernadet. Hij kookt, brengt de kinderen naar bed. Of hij gaat bijvoorbeeld met ze naar de opticien. Dat gebeurt vanzelf, zoals ooit Bernadet die dingen als vanzelf is gaan doen. Ze houden elkaar goed in de gaten. Soms stuurt Bernadet Dennis weg, zodat hij even bij kan komen. Ga maar even naar je broer, zegt ze dan. En hij fluit haar terug als ze zich te druk maakt: En nu even rustig op de bank, jij. kracht 27
24 Beeldend Gerrit en Albert Gerrit (67) en Albert (59) uit Assen Gerrit is een man van weinig woorden. Als collega s maakten Albert en hij met hun ploeg 1400 maaltijden per dag in een grote GGZ-instelling. Albert was eerste kok en teamleider, en moest weleens weg voor overleg. Aan een opgestoken vinger had Gerrit genoeg om te weten wat hem te doen stond in de keuken. Toen Albert vier jaar geleden de ziekte van Kahler kreeg, een vorm van beenmergkanker, zei Gerrit eerst heel lang niks, en daarna alleen: Klote. En hij kwam in actie: hij ging in de tuin werken bij Albert. Die zat namelijk maar thuis en keek tegen die tuin aan, die langzaam verwilderde. Daar werd hij ook niet blij van. Koken deed Gerrit ook, voor Albert en zijn vrouw. En hij reed hem keer op keer naar het ziekenhuis in Groningen, vanuit hun woonplaats Assen. Nu heeft Gerrit de ziekte van Parkinson, dus in de tuin werken doet hij niet meer. Maar hij wipt elke week nog wel een paar keer binnen en dan drinken ze koffie, of een biertje. Gerrit (links) en Albert (rechts)
25 Gülay en Berfin Gülay (44) en Berfin (23) uit Amsterdam Toen Gülay vijf jaar geleden de diagnose melanoom kreeg, een agressieve vorm van huidkanker, praatte ze daar niet over met haar dochter Berfin. Ze wilde sterk zijn om Berfin haar onbezorgde studentenleven niet te hoeven afnemen. Je emoties verbergen hoorde daarbij, vond ze. Zo werd de ziekte van Gülay een taboe in huis. De kanker verdween, maar kwam weer terug, en Berfin wist van niets. Totdat ze nieuwe littekens ontdekte op haar moeders arm. Berfin, die in Engeland woonde en net een prachtbaan in Amerika aangeboden had gekregen, nam een kloek besluit. Ze sloeg de baan af en ging bij haar moeder in Amsterdam wonen, gewoon om bij haar in de buurt te zijn. Als twee vriendinnen lachen en roddelen ze heel wat af. Ze gaan samen uit. En Berfin heeft Gülay aan haar verstand gebracht dat ze niet altijd sterk hoeft te zijn. Eindelijk práát Gülay over die kanker. Berfin gaat nu ook mee naar controles, al zou Gülay haar eigenlijk nog steeds het liefst beschermen tegen slecht nieuws.1 i Bij inloophuizen kunnen kankerpatiënten en naasten elkaar ontmoeten. Kijk op ipso.nl voor een inloophuis in uw buurt. Of discussieer mee op kanker.nl/ discussiegroepen/54-naasten. Berfin (links) en Gülay (rechts) kracht 27