patiënteninformatie kolven Moedermelk is de beste voeding voor uw kind. Soms is het echter niet mogelijk uw kind aan de borst te laten drinken. Kolven is dan een goed alternatief. In deze folder geven wij u informatie over het elektrisch kolven van moedermelk in het ziekenhuis en daarna. Redenen om te kolven Uw baby kan of mag niet direct aan de borst drinken. Uw baby is opgenomen op de afdeling Neonatologie of Kinderafdeling en mag of kan niet direct aan de borst drinken. U gebruikt (tijdelijk) medicijnen die schadelijk kunnen zijn voor uw baby. U heeft bezigheden buitenshuis en u kunt tussentijds uw baby niet voeden. U heeft een borstvoedingsprobleem en u moet tijdelijk kolven tot het probleem is opgelost. Kolfschema Om de melkproductie op gang te brengen begint u bij voorkeur binnen zes uur na de bevalling met kolven. In het begin komen er slechts enkele druppels (colostrum). Ondanks deze geringe hoeveelheid worden de melkklieren aangezet tot het produceren van meer voeding. Dit gebeurt onder invloed van hormonen. Om een goede melkproductie te verkrijgen en om deze in stand te houden, is het nodig overdag om de drie uur te kolven. Dat is net zo vaak als wanneer de baby aan de borst gevoed zou worden.
Probeer in ieder geval vijf keer per dag te kolven. In het ziekenhuis maakt u gebruik van een dubbel afkolfsysteem, waarmee u beide borsten tegelijkertijd kunt afkolven. Met dit systeem is 10 minuten kolven voldoende. Het kolven Verzamel het benodigde materiaal: kolfapparaat, kolfsetje en eventueel extra opvangflesjes. Zet iets te drinken klaar. Was en droog uw handen zorgvuldig. Sluit zonodig de bedgordijnen. Sluit het kolfapparaat aan op het elektra en zorg dat het apparaat op de juiste stand staat. Sluit het kolfsetje aan op het kolfapparaat. Zorg voor een comfortabele houding. Plaats het kolfstuk op uw borst. Zorg dat het kolfstuk zodanig is geplaatst dat uw tepel goed in het midden is gecentreerd en de moedermelk in het flesje kan lopen. Om de toeschietreflex te bevorderen is het goed naar een foto van uw baby te kijken, uw borsten te masseren of naar uw baby te kijken. Na het kolven Laat uw borsten na het kolven aan de lucht drogen. Voorzie het flesje van uw naam, datum en tijd. Indien uw baby een andere achternaam dan u heeft, vermeld deze dan ook! Stickers zijn verkrijgbaar bij de verpleegkundige. Maak het kolfsetje na ieder gebruik schoon met koud water en droog het goed af met een schone doek. Het slangetje waarmee u de kolfset aan het kolfapparaat koppelt, moet bij het apparaat bewaard blijven. Bewaren kolfset Bewaar het kolfsetje in uw nachtkastje. U kunt een kolfsetje maximaal 24 uur gebruiken. Daarna vraagt u aan de verpleegkundige die u verzorgt een nieuwe kolfset. Bewaren van de moedermelk Het is noodzakelijk dat u de afgekolfde moedermelk, als deze niet meteen wordt gedronken, zorgvuldig bewaart. Zie hiervoor het schema hieronder. Als uw baby nog niet zoveel kan of mag drinken, kolf dan tot een maximum van 550 tot 600 milliliter per dag. Verdeel dit over het aantal keren dat u kolft, minimaal vijf keer per dag. Ziekenhuis In het ziekenhuis kunt u de moedermelk op de kraamafdeling (in de koelkast) bewaren. Wanneer u uw baby gaat bezoeken op de afdeling Neonatologie of Kinderafdeling, kunt u deze moedermelk meenemen en aldaar afgeven. 2
Overzicht bewaartermijnen moedermelk temperatuur Verse afgekolfde melk kamertemperatuur 6-8 uur bij kamertemperatuur tot 25ºC koelkast 3-5 dagen bij 4ºC vriesvak in koelkast vriezer met eigen deur diepvriezer In de koelkast ontdooide moedermelk 2 weken bij -15ºC tijd 3-6 maanden bij -18ºC 6-12 maanden bij -20ºC Kamertemperatuur 4 uur tot 25ºC Koelkast 24 uur bij 4ºC Buiten de koelkast ontdooide moedermelk Kamertemperatuur Koelkast 4 uur bij 4ºC Meteen voor voeding gebruiken, niet bewaren In ons ziekenhuis wordt uw moedermelk niet langer dan 48 uur bewaard. Wanneer uw baby minder mag drinken dan u kolft, adviseren wij u de afgekolfde melk thuis te laten invriezen. Invriezen van moedermelk Moedermelk vriest u bij voorkeur in plastic, u kunt hiervoor bijvoorbeeld ijsblokzakjes nemen. U drukt de moedermelk dan per blokje uit en hoeft niet de hele zak te ontdooien. U kunt de melk ook in een plastic flesje invriezen. Vul het zakje of flesje niet helemaal. Net als andere vloeistoffen zet moedermelk uit als het bevriest. Noteer altijd de datum op het zakje of flesje. De houdbaarheid is sterk afhankelijk van uw vriezer. Zie hiervoor bovenstaand schema. Ontdooien van moedermelk Leg de nacht voor het gebruik de moedermelk vanuit de diepvriezer in de koelkast. Het ontdooien in de koelkast duurt ongeveer 12 uur. Gebruik geen kokend water of een magnetron om te ontdooien, dit kan de samenstelling van de moedermelk aantasten. Ontdooide moedermelk is nog 9 uur houdbaar in de koelkast. 3
Belangrijk: Ingevroren moedermelk mag u na ontdooien nooit opnieuw invriezen! Verwarmen van moedermelk Houd de moedermelk onder de kraan. Draai stromend koud water langzaam naar warm of leg het plastic zakje met moedermelk in een kom met warm water. Vet van de moedermelk dat naar boven is gekomen kunt u, door zachtjes schudden, weer vermengen. Kolven in de thuissituatie Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u informatie van de verpleegkundige over waar u een dubbele kolfmachine kunt huren of kopen. Opmerkingen of klachten Wij doen er alles aan uw bezoek aan ons ziekenhuis zo goed mogelijk te laten verlopen. Het kan echter voorkomen dat u niet tevreden bent. Wij raden u aan uw opmerkingen of klachten direct te bespreken met de betrokkene(n) of de leidinggevende van onze afdeling. Andere mogelijkheden vindt u in de folder Klachtenopvang en -behandeling. Deze folder is verkrijgbaar op de afdeling, bij het Voorlichtingscentrum of via www.olvg.nl. Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, aarzel dan niet en stel ze gerust aan de verpleegkundige of lactatiekundige. De lactatiekundige is aanwezig van woensdag tot en met zaterdag via telefoonnummer (020) 599 22 04, e-mail: lactatiekundige@olvg.nl. Meer informatie Vereniging Borstvoeding Natuurlijk Postbus 119 3960 BC Wijk bij Duurstede telefoonnummer (0343) 57 66 26 e-mail vbn@borstvoeding.nl Borstvoedingorganisatie LLL (La Leche League) Postbus 212 4300 AE Zierikzee telefoonnummer (0111) 41 31 89 Nederlandse Vereniging van Lactatiekundigen Postbus 1444 1300 BK Almere telefoonnummer (0900) 522 82 84 e-mail info@nvl.borstvoeding.nl Deze borstvoedingsorganisaties hebben een gezamenlijke website: www.borstvoeding.nl. 4
Ruimte voor aantekeningen 5
6
7
onze lieve vrouwe gasthuis amsterdam locatie oosterpark oosterpark 9 locatie prinsengracht prinsengracht 769 postadres postbus 95500 1090 hm amsterdam telefoonnummer (020) 599 91 11 website www.olvg.nl Redactie en uitgave Communicatie en Patiëntenvoorlichting maart 2008/verloskunde/301-166 algemene voorwaarden op behandelingen in het olvg zijn de algemene voorwaarden van het olvg van toepassing zie www.olvg.nl