Onderwerp: Afkolven van moedermelk

Transcriptie

1 Onderwerp:

2 1

3 Vuistregel 5 van het WHO en Unicef: Aan vrouwen wordt uitgelegd hoe zij de melkproductie en stand kunnen houden, zelfs als de baby van de moeder gescheiden moet worden. Doel: Het op gang brengen en in stand houden van de moedermelkproductie met behulp van een kofapparaat, waardoor de baby zoveel mogelijk natuurlijke voeding krijgt. Redenen voor het afkolven van moedermelk zijn: Als de baby binnen 6 uur na de bevalling niet effectief aan de borst gedronken heeft; Scheiding van moeder en kind; De baby is niet in staat om voldoende aan de borst te drinken; Bij ernstige stuwing ter voorkoming van het beschadigen van de melkklier door melkophoping; Bij (ernstige) tepelkloven; Bij moeders die wegens eigen gezondheidstoestand niet in staat zijn hun baby te voeden; Tijdelijk medicijngebruik van de moeder die niet verenigbaar zijn met het geven van borstvoeding; De buitenshuis werkende moeder. Manieren om de melk af te kolven. Er zijn verschillende manieren om moedermelk af te kolven: met de hand of met behulp van een pomp. Er zijn diverse soorten kolven in de handel. Als u vaak moet kolven is een elektrische kolf de meest voor de hand liggende methode. Als u zo nu en dan eens afgekolfde melk voor een voeding nodig hebt, is een handkolf praktisch. Wanneer en hoe vaak moet er gekolfd worden? Als uw kindje op de kinderafdeling ligt, heeft u het best druk: én kolven, én naar de kinderafdeling, én eten, én bezoek enzovoorts. Toch, als het enigszins op te brengen is, raden wij u aan om minimaal 6 keer per dag te kolven (zie bij werkwijze). De borstvoeding is ongeveer 2 uur na het kolven of voeden weer voldoende aangemaakt. Wanneer de baby af en toe al aan de borst mag, is het beter om niet af te kolven tot 2 uur voordat u borstvoeding gaat geven. 2

4 Benodigheden Medela Elektrische (dubbele) kolf de Lactina Medela kolfset de Symphony Kolfset Steriele flesjes Sticker Pen Warme doek Katoenen luier Handdoek Twee schone borstkompressen Eventueel iets om goed aan de baby te kunnen denken, bijvoorbeeld een foto. Voorbereiding (dubbele kolfset) Creëer een rustige plek waar u niet gestoord wordt! Zorg voor de nodige privacy. Allereerst de handen wassen voor het kolven. Het is niet nodig om de borsten extra te wassen voor het afkolven. Eén keer per dag douchen is voldoende. Gebruik liever geen zeep of lotions, want op de tepelhof bevinden zich kliertjes, de kliertjes van Montgomery, die een vettige stof afscheiden. Deze hebben een antiseptische werking en houden de tepelhof soepel. Kolfapparaat gebruiksklaar maken; Zorgen voor een goede zithouding; Borsten ontbloten en een handdoek eronder leggen (ivm lekken); Borstschild over de tepel tegen de borst plaatsen, let u erop dat u de juiste maat borstschild heeft; Kolfapparaat aanzetten, altijd beginnen met minimum zuigkracht; Bij de volautomatische elektrische kolven die wij op afdeling hebben wordt het kolfritme automatisch geregeld. De zuigkracht kunt u zelf bepalen, op de zuiger zit een minimaal - maximaal streepje. Begin op minimaal en probeer dan voorzichtig naar maximaal te gaan. Kolven mag niet pijnlijk zijn. Wanneer het toch pijnlijk is, verbreek dan het vacuüm en begin opnieuw 3

5 Wij gebruiken dubbele afkolfsets. Met zo n set kan gelijktijdig aan beide borsten gekolfd worden. Dit bespaart tijd en energie en in de praktijk is gebleken dat ook de melkproductie hierdoor verhoogd wordt. In het begin lijkt het wat onhandig, maar al doende leert men. Kolfschema minimaal 6 x daags: 1. begin met kolven aan beide borsten 7 minuten; 2. 1 minuut rust, borsten masseren; 3. opnieuw 5 minuten kolven; 4. 1 minuut rust, borsten masseren; 5. alsnog 3 minuten kolven. Kolfapparaat uitschakelen, dan pas het borstschild van de borst halen; Handdoek weghalen; De tepels aan de lucht laten drogen, de melk niet afvegen; Schone borstkompressen aanbrengen en de borsten bedekken; Flesje afsluiten en voorzien van sticker met naam van de baby, datum en tijd van afkolven in de koelkast zetten of meenemen naar de kinderafdeling. Het op gang brengen en in stand van de melkproductie met de Symphony borstkolf van Medela Zet de kolf aan in fase 1 (dit is de stimulatiefase). Laat de moeder de Maximaal Comfortabele Stand zoeken. Laat fase 1 geheel aflopen (2 minuten). Als de kolf overgaat op de afkolffase (fase2) en er zijn nog maar een paar druppels melk gekomen dan opnieuw fase 1 doorlopen. Door de druppeltoets in te drukken begint de kolf opnieuw in fase 1. Herhaal dit 3-4 keer, iedere 2 uur. Dit alles tot er duidelijk melk komt na fase 1 of eerder. Daarna steeds kolven tot er niets meer komt, de kolf gaat vanzelf over naar fase 2. In het begin is dat slechts enkele minuten. Leeg is leeg. Zodra de melkproductie toeneemt, het kolfbeleid versoepelen naar om de 3 uur kolven en minimaal 6x per dag. 4

6 Let op: Tot maximaal 2 uur voor de voeding waarbij de baby aangelegd wordt niet kolven! Maximaal Comfortabele Stand = de zuigkracht opdraaien tot de moeder het niet meer prettig vindt, dan de knop eventueel twee klikjes terugdraaien. Nazorg Na het kolven de kolfset uit elkaar halen en die onderdelen schoon maken die met melk in aanraking geweest zijn onder de stromende warme kraan. Daarna goed drogen met een schone, droge doek. Bewaren van moedermelk Als u in het ziekenhuis kolft, krijgt u steriele flesjes om de moedermelk in op te vangen. Flesje in de koelkast (laten) plaatsen in een daarvoor bestemde moedermelkdoos. Als u naar uw baby gaat, neemt u de afgekolfde melk mee. Deze melk mag men niet langer dan 48 uur in de koelkast bewaren. Indien de melk langer dan 48 uur bewaard moet worden liefst binnen 24 uur invriezen. Laat voor het invriezen de melk in de koelkast afkoelen. Het is dan aan te bevelen om de melk in kleine porties in te vriezen (bijv. 50 cc.),of zoveel als uw kindje nodig heeft. Het zou jammer zijn als u de melk moet weggooien. Eventueel kan de melk worden ingevroren in een afgedekt, goed te reinigen ijsklontjesbakje van kunststof. Let erop dat de ijsklontjes klein genoeg zijn zodat ze door de flessenhals passen. De bevroren klontjes moedermelk kunnen in een schone diepvrieszak bewaard worden. Plak wel een etiketje met de datum en de hoeveelheid op het zakje. Er zijn ook speciale moedermelkbewaarzakjes te koop. Bewaartijden Vriesvak in de koelkast (twee **): twee weken. Diepvriezer 18 graden (drie***): drie maanden. Ingevroren en ontdooide moedermelk mag niet weer opnieuw worden ingevroren en is 24 uur in de koelkast houdbaar. 5

7 Vervoeren van melk Afgekolfde melk die in de koelkast staat moet vanuit de koelkast zó vervoerd worden dat de melk niet meer warm wordt. Deze melk kunt u het beste vervoeren in een koeltas- of box met koelelementen. Ontdooien en opwarmen van moedermelk Bij het invriezen van moedermelk gaan levende cellen en bepaalde immuunstoffen gedeeltelijk verloren, maar de meeste antistoffen en andere beschermende bestanddelen blijven behouden. De voordelen van moedermelk, ook als deze bevroren is geweest, overtreffen nog steeds die van kunstvoeding. 1) Ontdooien in de koelkast geniet de voorkeur. 2) Moedermelk kan ook opgewarmd worden onder de warme kraan of in een kommetje warm water. 3) Nóóit opwarmen in de magnetron of onder de hete kraan, hierdoor gaan antistoffen verloren én de kans bestaat dat de melk gaat schiften. 4) Ontdooide melk nóóit opnieuw invriezen, kan wel 24 uur in de koelkast bewaard worden. Het geven van afgekolfde melk. Als de baby nog niet sterk of groot genoeg is om de melk uit de borst te drinken dan krijgt hij/zij zijn of haar voeding via een neussonde. Daarnaast kan hij als het mag op verschillende manieren (bij) gevoed worden, namelijk: met een cupje of lepeltje door middel van vingervoeden met een flesje. Als de baby nog erg klein is, kan het bijvoeden met een fles soms problemen geven met borstvoeding. Dat komt omdat de baby anders zuigt aan een speen dan aan de borst. Men noemt dit tepel-speenverwarring. Om bij een te vroeg geboren baby de kans op zuigverwarring te beperken, kan hij/zij de afgekolfde melk met een voedingsspuitje, cupje of lepeltje krijgen, mits op de juiste wijze gegeven. 6

8 Als u voor deze methode kiest vraag dan aan de verpleegkundige op de afdeling of zij u deze techniek wil aanleren. Is de baby ouder dan vier weken dan kunt u zonder bezwaar borstvoeding geven en daarnaast bijvoorbeeld, mocht het eens nodig zijn gekolfde voeding per fles. Bij gebruik thuis: voor het eerste gebruik en vervolgens éénmaal per dag de onderdelen die in kontact komen met moedermelk afspoelen en in een pan doen. Vul de pan met koud water tot alle onderdelen goed ondergedompeld zijn. Verwarm het water en laat het drie minuten koken. Na het afgieten van het water, de hete onderdelen op een schone doek leggen om te laten afkoelen en drogen. In plaats van uitkoken kunt u de onderdelen ook in een afwasmachine zetten en een volledig standaard programma draaien. Voor iedereen geldt dat het belangrijk is om veel te drinken, tenminste 2 tot 3 liter per dag. Als uw baby goed heeft gedronken aan de borst is het niet nodig om na te kolven. Misschien is het handig voor u om een richtlijn te hebben voor een dagindeling, deze kunt u altijd aanpassen aan uw eigen situatie. Een dagindeling kan er bijvoorbeeld als volgt uitzien: uur kolven en douchen uur ontbijten uur op de kinderafdeling uw baby aanleggen, daarna eventueel nog kolven uur kolven, daarna eten en drinken en rusten uur op de kinderafdeling uw baby aanleggen, daarna eventueel nog kolven kolven, eten en drinken uur op de kinderafdeling uw baby aanleggen, daarna eventueel nog kolven uur kolven, nog wat drinken en dan naar bed - Bij stuwing 's nachts nog een keer kolven. 7

9 Een andere dagindeling zou kunnen zijn: uur kolven en douchen uur ontbijten uur kolven en weer wat drinken uur op de kinderafdeling uw baby aanleggen en eventueel nog kolven uur eten en drinken, hierna een poosje rusten uur kolven en weer wat drinken uur op de kinderafdeling uw baby aanleggen, daarna eventueel nog kolven uur op de kinderafdeling uw baby aanleggen, daarna eventueel nog kolven uur kolven, nog wat drinken en naar bed - Bij stuwing 's nachts nog een keer kolven. Een dagindeling, voor als u weer thuis bent en uw baby nog op de kinderafdeling is, zou kunnen zijn: uur kolven en ontbijten met een extra kopje thee uur aanwezig in het ziekenhuis eventueel met bezoek uur proberen uw baby aan te leggen en daarna eventueel nog kolven op de kinderafdeling - tussen uur en uur (ma-vrij) kunt u tegen betaling een maaltijd gebruiken in het restaurant uur proberen uw baby aan te leggen, eventueel nog kolven en daarna naar huis om te rusten thuis kolven, eten en drinken uur bent u weer in het ziekenhuis om uw baby weer proberen aan te leggen uur voor het naar bed gaan nogmaals kolven - Bij stuwing 's nachts nog een keer kolven. Als uw partner bij het voeden aanwezig is, zou deze indien gewenst, nog bijvoeding kunnen geven, terwijl u kunt kolven. Er is één kolfapparaat aanwezig op de kinderafdeling. Kolven bij uw baby in de buurt van uw baby geeft vaak een hogere melkproductie! 8

10 Heeft u vragen, dan kunt u altijd contact opnemen met een van onderstaande adressen. Lactatiekundige Ikazia Ziekenhuis (kinder- en kraamafdeling) Vereniging Borstvoeding Natuurlijk Postbus BC Wijk bij Duurstede Informatietelefoon: La Leche League Nederland Postbus AE Zierikzee Telefoon: WHO/Unicef Baby Friendly Hospital Initiative Stichting Zorg voor Borstvoeding Postbus AA Krimpen aan de Lek Telefoon: of Stichting Zorg voor Borstvoeding is telefonisch bereikbaar op werkdagen van uur. Website : Nederlandse Vereniging van Lactatiekundige Postbus GE Zoetermeer Telefoon: of Website: 9