Afdeling Verloskunde, locatie WKZ. Borstvoeding geven aan een meerling

Transcriptie

1 Afdeling Verloskunde, locatie WKZ Borstvoeding geven aan een meerling

2 1 Inleiding Voor u ligt de katern van de afdeling Verloskunde en Neonatologie van het UMC Utrecht. Dit katern geeft u informatie over de bijzonderheden bij het geven van borstvoeding aan een meerling. 1.1 Voor wie is dit katern bedoeld? De katern is bedoeld voor vrouwen die borstvoeding (gaan) geven en richt zich op de bijzonderheden bij het geven van borstvoeding aan een meerling. Het is met name bedoeld voor de baby s die op tijd geboren worden en gezond zijn. Algemene informatie over het geven van borstvoeding kunt u vinden in katern Informatie over het geven van borstvoeding. 1.2 Wat vindt u voor informatie in dit katern? Dit katern geeft informatie over de keus voor borstvoeding, als de baby s geboren zijn met praktische tips en als het anders gaat dan u had verwacht met verwijzing naar andere katernen van de afdeling Verloskunde en Neonatologie van het UMC Utrecht. 2 De keus voor borstvoeding 2.1 Inleiding Voor veel vrouwen is borstvoeding een natuurlijk en logisch vervolg op de zwangerschap en bevalling. Niet iedereen in uw omgeving is vertrouwd met het idee dat je een meerling borstvoeding kunt geven. Misschien twijfelt u daar zelf ook aan. Maar het kan! Veel vrouwen hebben met veel plezier meer dan één kind tegelijk gevoed.

3 2.2 Voordelen van borstvoeding De voordelen van borstvoeding (zie PID-katern: Informatie over het geven van borstvoeding) gelden ook bij het geven van borstvoeding aan een meerling. Eén van de voordelen voor moeder is het hormoon oxytocine dat vrijkomt als de baby drinkt, of als u kolft. Dit hormoon laat de baarmoeder goed samentrekken, waardoor er minder bloedverlies optreedt en er minder kans is op infecties van de baarmoeder. Bij een meerlingzwangerschap is de baarmoeder vaak meer dan gebruikelijk uitgerekt. Ook zit de placenta bij een meerlingzwangerschap vaak vast aan een groter deel van de baarmoederwand. De werking van oxytocine helpt de baarmoeder samentrekken, krimpen en verstevigen. Dit bevordert het herstel na de zwangerschap. 2.3 Voorbereiding tijdens de zwangerschap De beste voorbereiding op het geven van borstvoeding, aan één of meerdere kinderen, is te zorgen voor goede informatie. Belangrijk is bijvoorbeeld te weten hoe een baby op de juiste manier aan de borst ligt. De juiste manier van aanleggen zorgt ervoor dat baby s voldoende voeding binnenkrijgen en het kan pijnlijke tepels of borstontsteking voorkomen. Voeden op vraag helpt bij het opbouwen van een goede melkproductie. Veel moeders vinden het fijn om een informatiebijeenkomst te bezoeken. In de voorlichtingsbijeenkomst van het UMC Utrecht krijgt u algemene informatie over het geven van borstvoeding. Met specifieke vragen kunt u terecht bij een van de lactatiekundigen, te bereiken via de polikliniekverpleegkundige. De vrijwilligersorganisatie Vereniging Borstvoeding Natuurlijk en La Leche League verzorgen regelmatig bijeenkomsten speciaal gericht op moeders die een meerling aan de borst hebben. Kijk bij: Meer informatie over borstvoeding in deze katern

4 3 Als de baby s geboren zijn 3.1 Eén voor één voeden In het begin is het handiger uw baby s één voor één te voeden. Omdat ze vaak nog heel klein zijn, is het soms moeilijk de baby s wakker te houden. Het is eenvoudiger om een prettige houding te vinden en hun manier van drinken te leren kennen als je één baby aanlegt. Als u nog nooit zelf gevoed heeft moet ook u de vaardigheid nog leren. De eerste dagen zijn echte oefendagen. Houd er rekening mee dat het niet allemaal in één keer perfect gaat. Om het aanleggen goed te leren en aandacht voor één kindje te hebben is het systeem van BBBB (Beide Baby s Beide Borsten) handig: - Voeding 1: Baby A eerst links, dan rechts Baby B eerst rechts, dan links - Voeding 2: Baby A eerst rechts, dan links Baby B eerst links, dan rechts 3.2 Gelijktijdig voeden Als de baby s goed de borst kunnen pakken en de drinktechniek beheersen kan het handig zijn om twee baby s tegelijkertijd te voeden. Het voeden kost u dan minder tijd. Het kan echter zijn dat de baby s niet tegelijkertijd geïnteresseerd zijn in drinken. Sommige moeders geven zelf de voorkeur aan één voor één voeden. Een jonge baby is zich er niet van bewust dat aan de andere borst zijn of haar broertje of zusje ligt te drinken. U zult zelf moeten gaan experimenteren om een manier te vinden wat voor u en uw baby s het best werkt. Als u de baby s gelijktijdig wilt voeden is het handig om een voedingskussen te gebruiken. Leg uw baby s naast u neer en pak uw eerste kind

5 op en leg het aan de borst gesteund door het kussen. Pak nu uw andere kind en leg ook dit kind goed aan. Zorg dat u ontspannen zit. Er zijn meerdere houdingen die u kunt aannemen tijdens het voeden. Rugbyhouding Kruishouding Parallelhouding zittend en liggend De beste houding om twee kinderen tegelijk te voeden moet u zelf vinden door het uit te proberen. Gebruik kussens, een voetenbakje, verschillende stoelen, bank of bed. Welke houding u als moeder ook gebruikt, het is belangrijk ervoor te zorgen dat de baby het hoofd niet hoeft te draaien

6 om uit de borst te drinken. Billen, rug hoofd moeten in één lijn liggen. Zorg dat de mond van de baby iets lager dan de tepel ligt. Als de baby het hoofd moet draaien, zal het tijdens het drinken aan de tepel trekken. Hierdoor kunnen kloven en pijnlijke tepels ontstaan. 3.3 Afwisselen U kunt besluiten om de baby s zoveel mogelijk gelijktijdig aan te leggen of juist apart. In de praktijk zal het een mengeling zijn. Soms merk je dat de baby s een eigen voedingsritme ontwikkelen, waarbij de ene baby vaker aan de borst wil dan de andere. Vaak is het zo dat één borst per etmaal meer melk aanmaakt of dat de melk in de ene borst gemakkelijker toeschiet dan in de ander. Er zijn verschillende benaderingen om te besluiten welke baby aan welke borst ligt. U kunt per voeding van borst wisselen. Dit heeft het voordeel dat de tepels niet op dezelfde manier belast worden. De meeste baby s hebben namelijk een heel eigen manier van toehappen en drinken. Ook worden de borsten dan over een heel etmaal gezien, gelijkmatiger gestimuleerd. Sommige moeders bieden de meest volle borst aan, aan de baby die het eerst komt, andere moeders houden hetzelfde kindje de hele dag aan een borst en wisselen per dag van borst. Het wisselen van borst zorgt ervoor dat de baby in verschillende houdingen drinkt, wat goed is voor de ontwikkeling. 3.4 Drie- of nog meer kinderen Voor meer dan twee baby s is het nog steeds mogelijk (soms deels) zelf te voeden. In de folder van La Leche League Meerlingen staat hierover meer geschreven. Het belangrijkste bij het opstellen van voedingsschema s en systemen is steeds wat u als moeder en de baby s het prettigst vinden.

7 3.5 Een goede melkproductie Bij meer kinderen aan de borst geldt dat hoe vaker u voedt, hoe meer melk u heeft, net zo goed als bij één baby. De omstandigheden zijn er echter soms niet naar om de baby s snel na de geboorte aan te leggen en zo vaak en zoveel als ze willen, bijvoorbeeld bij opname van één of beide kinderen op de couveuseafdeling. Probeer ook in deze moeilijke situatie zoveel mogelijk de borsten te stimuleren. Kolven is dan noodzakelijk. Ook als één kindje wel kan drinken is kolven van de andere borst nodig. Als u kolft terwijl een kindje bij u drinkt, zal er gemakkelijk melk stromen; u hoeft dan geen aparte toeschietreflex op te wekken. Als beide kinderen te klein of te ziek zijn om bij u te blijven, moet de melkproductie volledig op gang gebracht en gehouden worden. Om voldoende melk te krijgen is het, in het geval van een meerling, nodig overdag iedere twee uur te kolven en liefst s nachts ook nog een keer. U kunt eventueel samen met de verpleegkundige of kraamverzorgende een kolfschema maken. Zie ook het katern over kolven. 3.6 Drukte Hoe u de baby s ook gaat voeden, u gaat een drukke tijd tegemoet. Een groot probleem voor een moeder is het krijgen van voldoende slaap en rust en het zorgen voor de rest van het gezin en het huishouden, zeker als u meer dan 1 baby hebt gekregen. Accepteren van aangeboden hulp kan op deze gebieden voor u als meerlingmoeder net het verschil uitmaken tussen het redden en opbranden. Hulp kan bijvoorbeeld bestaan uit een boodschap doen, eten koken of meenemen, de moeder iets te drinken brengen als ze zit te voeden, op de baby s en/of andere kinderen letten zodat moeder even kan slapen of een frisse neus kan halen, huishoudelijk klussen, de baby s verschonen of laten boeren. Het is verstandig het kraambezoek in de eerste weken na de kraamzorg te beperken. Stel prioriteiten.

8 Informeer bij uw verzekering over de mogelijkheid van verlengde kraamzorg na de bevalling. Is deze mogelijkheid er niet, informeer dan of er mensen in uw omgeving zijn die u kunnen helpen na de bevalling. Particuliere huishoudelijke hulp behoort ook tot de mogelijkheden. In sommige gevallen kan gezinshulp aangevraagd worden. Het kan voor u als aanstaande moeder een prettig idee zijn om dit al geregeld te hebben. 4 Als het anders gaat dan u verwacht had. 4.1 Nog niet aan de borst Als u zwanger bent van twee of meer kinderen betekent dit dat u gaat bevallen in het ziekenhuis. Er is meer kans op een keizersnee, een bevalling vóór de 40 weken en een opname op de couveuseafdeling (neonatologie). Dat houdt in dat de start van borstvoeding dan mogelijk anders is dan u verwacht had. Wanneer uw kinderen niet direct aan de borst kunnen, hebben zij vaak juíst de extra bescherming van moedermelk nodig. Kolven is dan de oplossing. De verpleegkundige of kraamverzorgende van het UMC Utrecht geeft u dan het materiaal en de informatie om te kolven. U kunt informatie over kolven ook vinden in: - katern Afkolven van moedermelk ; - de folders van de vrijwilligersorganisaties Vereniging Borstvoeding Natuurlijk Afkolven en moedermelk en La Leche League Afkolven en bewaren. U kunt informatie over borstvoeding geven aan een te vroeg geboren baby terugvinden in katern Borstvoeding geven aan een zieke of te vroeg geboren baby.

9 4.2 Kolven Er zijn veel verschillende kolven op de markt. Indien u nog geen kolf heeft is het niet noodzakelijk er op voorhand een aan te schaffen. Mocht u namelijk door omstandigheden voor langere tijd volledig moeten kolven dan heeft het huren van een volautomatische elektrische kolf de voorkeur. Adressen waar zo n kolf gehuurd kan worden kunt u via internet op de site of de verpleegkundige of kraamverzorgende van het UMC Utrecht krijgen. Meer informatie over borstvoeding Internet - Algemene informatie over borstvoeding, startpagina van Vereniging Borstvoeding Natuurlijk - La Leche League - Nederlandse Vereniging voor Lactatiekundigen - Stichting Zorg voor Borstvoeding - Borstvoedingsorganisaties Bij vragen over borstvoeding kunt u altijd terecht bij de vereniging Borstvoeding Natuurlijk en La Leche League. Beide verenigingen geven folders uit over verschillende onderwerpen en kunnen u informatieve boeken aanbevelen. Vereniging Borstvoeding Natuurlijk Postbus BC Wijk bij Duurstede Telefoonnummer

10 La Leche League Nederland Postbus AE Zierikzee Telefoonnummer of Nederlandse Vereniging van Lactatiekundigen Postbus BK Almere Telefoonnummer lactatie of Stichting Zorg voor Borstvoeding Boeken Borstvoeding geven, antwoord op veel vragen De Reede, ISBN: Handboek Borstvoeding La Leche League, ISBN: Overige boeken In de bibliotheken onder SISO-nummer

11 Bronvermelding - La Leche League Nederland. Een tweeling borstvoeding geven. Brochure nr Protocollen Handboek Borstvoeding, PNC, UMC Utrecht, Reede, de, A. begeleiding bij borstvoeding, gezamenlijke uitgave van stichting Zorg voor borstvoeding en Vereniging Borstvoeding Natuurlijk, Informatieprogramma voor zwangere vrouwen van de polikliniek Verloskunde PNC, UMC Utrecht. Tekeningen Reede, de, A. begeleiding bij borstvoeding, docentenhandleiding, gezamenlijke uitgave van stichting Zorg voor borstvoeding en Vereniging Borstvoeding Natuurlijk,

12 Divisie Vrouw & Baby Afdeling Verloskunde UMC Utrecht, Locatie WKZ, Lundlaan 6, Postbus 85090,3508 AB Utrecht Tel november 2007, DPGY