Afkolven van moedermelk. Hoe gaat u kolven Er zijn verschillende manieren voor het afkolven van

Transcriptie

1 Afkolven van moedermelk Afkolven van moedermelk Redenen om te kolven Uw baby is opgenomen op de afdeling neonatologie en kan of mag niet direct aan de borst drinken. Het lukt uw baby na 24 uur, nog niet aan de borst drinken. Het kolven is meestal tijdelijk tot het uw baby wel lukt aan de borst wil drinken. U heeft een ander borstvoedingsprobleem en u moet tijdelijk kolven tot het probleem is opgelost, bijvoorbeeld tepelkloven, ingetrokken tepels of stuwing. U gebruikt (tijdelijk) medicijnen die schadelijk kunnen zijn voor de baby. U gaat weer werken. Soorten Kolfapparaten Er zijn verschillende soorten kolfapparaten. Welke voor u geschikt is hangt af van uw persoonlijke omstandigheden en voorkeur. We kunnen de kolfapparaten in 3 soorten onderverdelen: Dubbele elektrische kolf Enkele elektrische kolf Handkolf Ze zijn er van verschillende merken en in allerlei prijsklassen. Hoe gaat u kolven Er zijn verschillende manieren voor het afkolven van moedermelk. De meeste vrouwen kolven hun moedermelk af met behulp van een kolfapparaat. Sommige vrouwen echter, vinden het makkelijk om met de hand te kolven. Ook als u met een kolfapparaat gaat kolven, is het handig om te leren hoe u met de hand kunt kolven. Verderop in de folder wordt dit uitgelegd. Aangeraden wordt om binnen 6 tot 12 uur na de bevalling te starten met kolven. Soorten Kolfapparaten Er zijn verschillende soorten kolfapparaten. Welke voor u geschikt is hangt af van uw persoonlijke omstandigheden en voorkeur. We kunnen de kolfapparaten in 3 soorten onderverdelen: Dubbele elektrische kolf Enkele elektrische kolf Handkolf Ze zijn er van verschillende merken en in allerlei prijsklassen. Huren of kopen De dubbele elektrische kolf die we in het ziekenhuis gebruiken kunt u huren bij onderstaande adressen. Deze is vooral handig als u moet kolven omdat uw kindje nog een tijd in het ziekenhuis moet blijven.het is de snelste, comfortabelste en meest effectieve manier van kolven. Soms is het voordeliger om een kolf te kopen, bv. als u deze langdurig wilt gaan gebruiken. Dit kan vaak ook een eenvoudiger kolf zijn.

2 Laat u voorlichten door de lactatiekundigen in het ziekenhuis en in de verschillende ( web) winkels. Een tweedehands kolf is ook een mogelijkheid mits de onderdelen die met de melk in aanraking komen goed gereinigd kunnen worden. Verzekering Sommige verzekeringen vergoeden de huurkosten van een kolf ( bij medische noodzaak) Informeer hiervoor bij uw eigen verzekering Benodigdheden voor elektrisch kolven - elektrisch kolfapparaat. - 2 steriele afkolfsetjes (iedere 24 uur krijgt u 2 nieuwe setjes) - een klein sloopje om de afkolfsetjes na ieder gebruik in te bewaren. - etiketten om de naam, datum en tijd van het kolven op te schrijven. - folder over kolven. Werkwijze elektrisch kolven a) Verzamel de benodigdheden. b) Steek de stekker van het kolfapparaat in het stopcontact. c) Was en droog uw handen. d) Sluit als u wilt de bedgordijnen voor uw privacy. e) Sluit de kolfsetjes aan op het kolfapparaat f) Zorg voor een comfortabele houding. g) Plaats de borstschilden op de borst, zorg ervoor dat de tepel in het midden is gecentreerd en de moedermelk in het flesje kan lopen. Als het borstschild te klein is voor uw tepels kunt u vragen om een grotere maat. h) Apparaat aanzetten, zie gebruiksaanwijzing kolfapparaat. i) In het begin niet langer dan 10 minuten. U kunt wel wat langer kolven als de voeding pas later, bijvoorbeeld pas na 6 tot 8 min. toeschiet of nog volop afloopt. j) Na het kolven een druppel voeding over de tepel wrijven en aan de lucht laten drogen. k) Het flesje met de afgekolfde voeding, voorzien van een etiket met naam, datum en tijd in de koelkast plaatsen. l) De borstschilden na ieder gebruik schoonmaken met lauw water, daarna met heet water naspoelen. Goed uitkloppen en met een papieren handdoekje afdrogen. Hierna bewaren in een kleine kussensloop. De toeschietreflex Bij het geven van borstvoeding speelt de toeschietreflex een grote rol. De toeschietreflex treedt op nadat de baby is aangelegd en zorgt ervoor dat de spiertjes in de melkkliertjes samentrekken en de melk gaat stromen. Het kan een tintelend of prikkend gevoel in de tepel geven. Zo kan de baby de moedermelk uit de borst halen. Het toeschieten van de melk, veroorzaakt door het hormoon oxytocine, kan een loom gevoel geven. Toeschietreflex opwekken bij kolven Als de baby aan de borst ligt gaat de melk meestal vanzelf stromen, maar als u gaat kolven zult u soms de toeschietreflex bewust op moeten wekken. Dit gaat gemakkelijker door ervoor te zorgen dat u comfortabel

3 zit of ligt, te zorgen dat u het niet koud heeft en door te ontspannen. Een paar keer diep in- en uitademen helpt vaak goed. Als de toeschietreflex niet optreedt, kunt u beter stoppen met kolven en het later nog eens proberen. Als u moeite heeft met het opwekken van de toeschietreflex, dan kun u de volgende trucs toepassen: De borsten met warme handen masseren voordat u gaat kolven. Kijken naar een foto van uw baby of bij uw baby kolven, als het mogelijk is tijdens kangoeroeën. Een bandje afdraaien met daarop geluidjes van uw baby. Iets (warms) drinken. Afkolven met een dubbele kolf. Sommige vrouwen vinden dat dit de toeschietreflex bevordert. Bovendien gaat hierdoor het kolven sneller. Uw melk afkolven terwijl uw baby aan de andere borst drinkt. Dan is uw melk vaak al toegeschoten en stroomt het makkelijk uit de borst. Dit vereist wel wat handigheid. Een positieve instelling ten opzichte van het afkolven is belangrijk. Negatieve gevoelens kunnen de toeschietreflex tegenwerken. Steun uit uw omgeving is belangrijk. Lees wat over afkolven, zoek steun bij vrienden en familie of neem contact op met een borstvoedingsvereniging. De eerste keer dat u kolft zal er misschien nog niet veel melk komen. Dat is normaal. De melk moet op gang komen en kolven voelt anders dan een baby aan de borst. Het is beter om niet te veel tijd tussen twee kolfsessies in te laten. Het leegkolven van de borst bevordert de aanmaak van melk. Als u ondanks alle bovenstaande tips problemen hebt met de toeschietreflex, kunt u aan de gynaecoloog of huisarts om Syntocinon neusspray vragen. Deze neusspray bevat oxytocine, het hormoon dat de toeschietreflex opwekt. De meeste vrouwen die dit gebruiken hoeven het maar een paar keer te gebruiken, daarna heeft het lichaam aangeleerd om zelf de toeschietreflex op te wekken tijdens het kolven. Hoe lang kolven? U gaat door met kolven zolang het goed voelt en zolang de melk blijft stromen. Als u merkt dat er weinig of geen melk meer komt, stopt u. Op dat moment past u de tips weer toe om de melk te laten toeschieten, bij het afkolven is het belangrijk dat u, net als wanneer uw kind aan de borst ligt, meerdere keren een toeschietreflex krijgt. Kolven zonder toeschietreflex heeft geen zin, dat veroorzaakt dan alleen maar dat de tepel geïrriteerd of zelfs beschadigd raakt. U kunt dan beter stoppen met kolven en het korte tijd later nog een keer proberen. Kolven mag geen pijn doen. Vraag bij pijn advies aan de verpleegkundige of lactatiekundige. Hoe vaak kolven? Het is goed om af te kolven op die momenten dat u normaal de borst zou geven. Maar uiteraard kunt u daar flexibel mee omgaan. Als u bijvoorbeeld op uw werk zit zal niet ieder moment geschikt zijn om te kolven. Over het algemeen zult u per dag meer melk afkolven als u

4 het kort en vaak doet, dan wanneer u er enkele keren per dag langere tijd mee bezig bent. Het is goed om ook s nachts een keer te kolven. Het hormoon dat de borstvoeding bevordert (prolactine) is s nachts extra aanwezig. U hoeft hiervoor geen wekker te zetten, maar u kolft bijvoorbeeld als u een keer wakker wordt. Kolven met de hand: Sommige vrouwen vinden het makkelijker om met de hand te kolven. U hebt geen apparaat nodig en kunt het overal doen. Het enige wat u nodig hebt is een schoon kommetje. Zorg dat uw handen warm zijn, maar wel droog. Leg uw pink, ring en middelvinger onder uw borst, ondersteun de borst daarmee. Uw wijsvinger legt u vlak onder de tepelhof, uw duim er vlak boven. Duw de borst richting de borstkas met uw hand. Met de duim en wijsvinger maakt u een samenknijpende beweging naar de tepels toe. Zorg dat de vingers niet over de huid glijden. Tijdens het kolven verplaatst u uw vingers rondom de tepels, zodat u de hele borst behandelt. Preemie pluskaart Als uw kindje te vroeg geboren is kan het op gang komen van de borstvoeding soms wat moeilijker gaan. Daarom gebruiken we de eerste dagen een kaart in de kolf met een programma speciaal voor moeders van prematuren. Met dit programma wordt de toeschietreflex meeder keren opgewekt. Als u per keer 20 ml of meer kolft kunt u de gewone kaart gebruiken Hygiëne Tijdens het kolven moet u hygiënisch te werk gaan. U wilt uw melk immers bewaren om het aan uw kindje te geven! Zorg voor schone handen, een goed schoongemaakte kolf en een schone omgeving. Na het kolven maakt u meteen de kolf schoon. Alle onderdelen die met de melk in aanraking komen moeten schoongemaakt worden. Afdrogen doet u met een stuk keukenpapier. Als u uw melk afkolft voor een couveusebaby, dan dient u uw kolfmateriaal één keer per dag uit te koken. In andere gevallen kan het worden gereinigd in de vaatwasser. Een gehuurde of geleende kolf kookt u altijd uit voordat u hem gaat gebruiken. Het glazen of kunststof materiaal dient vijf minuten uitgekookt te worden, rubberen onderdelen één minuut. In het ziekenhuis geld de regel dat de moedermelk 48 mag worden bewaard. Steriele flesjes en etiketten krijgt u van de afdeling. Invriezen en ontdooien van de moedermelk Invriezen van moedermelk Wanneer u baby minder drinkt dan u kolft, adviseren wij u de moedermelk thuis in te vriezen. De capaciteit van de vriezer moet hiervoor tenminste 3 sterren zijn. U kunt de moedermelk dan maximaal 3 maanden bewaren. Mocht er sprake van zijn spruw kunt uw de moedermelk wel gebruiken, maar niet invriezen. 1. Voor het invriezen moet u de melk in de koelkast ongeveer een half uur laten afkoelen.

5 2. Moedermelk vriest u bij voorkeur in plastic in, bijvoorbeeld in plastic flesjes of ijsblokzakjes. U kunt de moedermelk dan per blokje uitdrukken zodat u niet teveel hoeft te ontdooien. 3. Vul een flesje of zakje niet helemaal, net als andere vloeistoffen zet moedermelk uit als het bevriest. 4. Noteer altijd de naam en datum op het flesje of zakje. Tenslotte Het afkolven van moedermelk is een hele taak! In het begin zal het wennen zijn en zal het extra inspanning vragen. Na verloop van tijd zult u er vertrouwd mee raken. Maar, het is een dankbare taak. U geeft uw baby het beste wat er is! Ontdooien van moedermelk Haal de moedermelk uit de vriezer, noteer de datum en tijd, het is nu nog 24 uur houdbaar. Ontdooi de moedermelk in de koelkast, nooit op kamertemperatuur.van 100 ml melk duurt dit 10 uur Gebruik geen magnetron of kokend water om te ontdooien, dit kan de samenstelling van de moedermelk aantasten. Belangrijk: ontdooide moedermelk mag u na het ontdooien nooit opnieuw invriezen! Thuiszorgwinkel Hoorn Nieuwe Steen 36 Verwarmen van moedermelk Op de kraamafdeling wordt de moedermelk verwarmd in een flessenwarmer die werkt op basis van hete lucht. Op de couveuseafdeling wordt de moedermelk in de magnetron op een laag vermogen opgewarmd, aanbevolen 360 watt. Bij hogere temperaturen kunnen er antistoffen verloren gaan. Thuis kan de moedermelk opgewarmd worden in een flessenwarmer of au bain marie. Vet van de moedermelk dat naar boven is gekomen kunt u, door zachtjes schudden weer vermengen. Restjes moedermelk moet worden weggegooid Adressen voor kolfverhuur: Verloskunde\14\december 2011