Bedrijfsvertrouwelijke passages zijn aangemerkt als: [vertrouwelijk] Koninklijke KPN N.V. De heer A.J. Scheepbouwer Postbus 30000 2500 GA 'S-GRAVENHAGE 2500GA30000 Contactpersoon Ons kenmerk Uw kenmerk Doorkiesnummer OPTA/EGM/2003/2023 2003u00210rvb 06 Datum Onderwerp Bijlage(n) 3 juli 2003 E03209064, tariefvoorstel Internet Belbericht Geachte heer Scheepbouwer, Op 2 juni 2003 heeft KPN Business Unit Vaste Telefonie (hierna: KPN) het college van de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (hierna: het college) goedkeuring gevraagd voor een tariefvoorstel (kenmerk 2003-U-00210-RvB) voor de nieuwe dienst Internet Belbericht (hierna: IBB). In deze brief is het besluit van het college hieromtrent opgenomen. Het college verzoekt u in het vervolg bij correspondentie aangaande dit tariefvoorstel, naast het briefkenmerk, eveneens het zaaknummer E03209064 te vermelden. 1. Voorafgaande feiten Aangezien het voorstel op een aantal punten onvoldoende duidelijkheid gaf over essentiële beoordelingsaspecten van de nieuwe dienst, heeft het college aan KPN op 11 juni 2003 nadere vragen over het voorstel gesteld (kenmerk OPTA/EGM/2003/202164). Op 24 juni 2003 heeft KPN gereageerd op de door het college gestelde vragen (03/036 pricing). Voorts heeft KPN op 16 juni 2003 aan medewerkers van de OPTA een mondelinge toelichting op het tariefvoorstel gegeven. 2. Beschrijving voorstel KPN Internet Belbericht zorgt ervoor dat eindgebruikers die internetten via een PSTN-aansluiting toch bereikbaar zijn tijdens hun internet sessies. De exploitatie van de dienst IBB ligt in handen van KPN BU VT Service Provider Messaging (hierna: KPN VT SPM). Deze partij is
door middel van interconnectie gekoppeld aan het netwerk van KPN. KPN koopt de IBBdienst in bij KPN VT SPM die deze dienst exploiteert als de dienst Telco PSTN Personal Assistant Services Terminating Access. KPN VT SPM brengt KPN een dusdanig terminating tarief in rekening dat het eindgebruikerstarief uitkomt op 6 eurocent per minuut 1 (inclusief BTW) plus een starttarief van 5,18 eurocent (inclusief BTW) per minuut. KPN geeft in haar voorstel een weergave van de betreffende business case. Hieruit blijkt dat KPN VT SPM de investeringen binnen [vertrouwelijk] terugverdient en uiteindelijk in [vertrouwelijk] een netto contante waarde realiseert van [vertrouwelijk] mln. 3. Beschrijving IBB-dienst De IBB-dienst zorgt ervoor dat eindgebruikers die internetten via een PSTN-aansluiting toch bereikbaar zijn tijdens hun internetsessies. Wanneer de eindgebruiker gebeld wordt tijdens een internetsessie krijgt hij hiertoe, via het internet, bericht van het IBB-platform op zijn scherm. De eindgebruiker krijgt hierbij de keuze voorgelegd het gesprek: door te laten verbinden naar zijn voicemail; via het internet aan te nemen middels Voice over IP, of; op te nemen door de internetverbinding te beëindigen. Een vierde mogelijkheid is dat de eindgebruiker geen keuze maakt. Het gesprek zal in dit geval door het IBB platform volgens de standaard afhandelingsprocedure worden afgehandeld. Deze standaard afhandelingsprocedure is in te stellen door de eindgebruiker. Wanneer sprake is van één van deze vier vormen van afhandeling is sprake van een geslaagd IBB en wordt het IBB door KPN bij de eindgebruiker in rekening gebracht 2. De eindgebruiker dient, na aanmelding bij KPN via www.kpn.com, de IBB-software te downloaden welke vervolgens automatisch wordt geïnstalleerd op de computer. De doorschakeling van binnenkomende gesprekken naar het IBB platform geschiedt door op de telefoonaansluiting via de standaardcode *67* (doorschakelen bij in gesprek) het 087- nummer van het platform van KPN VT SPM in te programmeren. Op het moment dat een eindgebruiker zijn internetverbinding opstart, ontvangt het IBBplatform via internet een melding dat de gebruiker online is. De IBB-software geeft hiertoe het IP-adres van de eindgebruiker af aan het IBB-platform. 4. Tariefstructuur 1 Deze minuutprijs is onafhankelijk van het tijdstip of de dag. 2 Indien de eindgebruiker niet online is, maar de telefoonlijn wel bezet is, wordt het bericht ook doorgeschakeld naar het IBB-platform, maar krijgt de beller vervolgens een ingesprektoon.
De tariefstructuur van het voorstel is gebaseerd op het terminating model. KPN wikkelt de IBB-dienst deels af via het openbare vaste telefoonnetwerk, deels via het netwerk van een andere aanbieder, in dit geval KPN VT SPM. Het IBB-platform van KPN VT SPM is aankiesbaar via het door OPTA toegekende telefoonnummer 0878-100100. Voor het deel van het verkeer dat vanaf het doorschakelpunt, via KPN s vaste telefoonnetwerk tot aan de uitkoppeling naar het IBB-platform wordt afgewikkeld, houdt KPN een retentie in 3. Het verschil tussen het eindgebruikerstarief en de retentie wordt uitgekeerd als afdracht aan KPN VT SPM. In haar voorstel geeft KPN aan dat iedere andere SPM een gelijksoortige IBB-dienst via het vaste net van KPN kan aanbieden. Dit kan enerzijds door middel van inkoop van een originating dienst KPN Telecom PSTN Personal Number Connect Service bij KPN Carrier Services. Via deze dienst worden gesprekken naar 087-nummers afgewikkeld. Anderzijds kunnen andere aanbieders gebruik maken van een terminating model waarbij KPN binnenkomende gesprekken via *67* bij in gesprek door schakelt naar een 087-nummer van een alternatieve aanbieder. KPN zal in dit geval de eindgebruikerstarieven, bestaande uit een retentie deel en een deel afdracht, voor de terminating tarieven, ter goedkeuring voorleggen aan het college. 5. Wettelijk kader Op grond van artikel 35, eerste lid, van het Besluit ONP huurlijnen en telefonie (hierna: BOHT) dienen de tarieven van de aanbieder met aanmerkelijke macht op de markt voor het gebruik van het vaste openbare telefoonnetwerk en van de vaste openbare telefoondienst te voldoen aan het vereiste van kostenoriëntatie. Voor het aanbieden van de dienst doorschakelen naar het IBB-platform maakt KPN, als aanbieder met aanmerkelijke marktmacht (hierna: AMM), deels gebruik van het vaste openbare telefoonnetwerk van KPN. Dit betekent dat de door KPN voorgestelde retentie voor het gebruik van het vaste openbare telefoonnetwerk dient te voldoen aan het vereiste van kostenoriëntatie. Daarnaast kijkt het college of het voorstel in lijn is met eerdere voorstellen voor retentietarieven voor vergelijkbare diensten. Het college zal hierop in zijn beoordeling ingaan. 6. Beoordeling college Het college heeft geconstateerd dat het doorschakelen van binnenkomende telefoongesprekken naar het IBB-platform gerealiseerd kan worden op basis van het terminating model én op basis van het originating model. In feite beoordeelt het college hier of KPN de correcte retentie hanteert voor het doorschakelen van een binnenkomend 3 Retentie vanaf doorschakelpunt bedraagt: starttik 0,0312, retentie gesprekstarief voor piek, dal en zazona is respectievelijk 0,0185, 0,0102 en 0,0066.
gesprek naar een 087-nummer, in onderhavig voorstel naar KPN VT SPM. Het IBB-platform is op basis van standaard interconnectie aan het vaste net van KPN is gekoppeld. Andere Service Providers kunnen op dezelfde wijze via de standaard doorschakeldienst *67* gesprekken naar hun SPM-platform laten doorschakelen 4. Gelet op de in het voorstel genoemde afdracht aan KPN VT SPM, is het in beginsel mogelijk voor andere aanbieders een eigen IBB-dienst op te zetten. Dit toont KPN VT SPM ook aan in haar business case. Het college heeft de terminating afdracht aan KPN VT SPM marginaal getoetst. Hierbij is vastgesteld dat het tarief niet te laag is, op basis van de door KPN gepresenteerde businesscase. Het college heeft verder, voor zover hij dat kan nagaan, geen wholesale belemmeringen geconstateerd. In de navolgende paragrafen wordt hierop nader ingegaan. Het college is van oordeel dat de constructie zoals beschreven in het voorstel tegemoet komt aan de aard van de dienstverlening. Daarnaast laat deze benadering ruimte voor KPN om nieuwe diensten te introduceren. Een andere benadering, waarbij het platform van KPN VT SPM een onderdeel vormt van het vaste net van KPN, zou het nemen van ondernemersrisico enkel tot KPN beperken. Het college sluit echter niet uit dat, indien zou blijken dat andere Service Providers zijn aangewezen op het IBB-platform van KPN VT SPM, de huidige constructie heroverwogen wordt. Op grond van artikel 35 van het BOHT dient het college het door KPN voorgestelde eindgebruikerstarief in het terminating model op kostenoriëntatie te beoordelen. Indien op een markt sprake is van effectieve concurrentie(mogelijkheden) kan een stringente beoordeling van de bovengrens achterwege blijven; concurrentie op de retailmarkt zal immers voor voldoende prijsdruk zorgen. Indien geen sprake is van effectieve concurrentie(mogelijkheden) dient de nadruk bij het reguleren van de markt te liggen op het wegnemen van wholesale belemmeringen. Als deze belemmeringen zijn weggenomen, hoeft er geen reden meer te zijn om eindgebruikerstarieven op stringente wijze te reguleren. Immers, de gedachtegang is dat indien toegang verzekerd is, concurrentie op retailmarkten in beginsel ook mogelijk is en dat die voor voldoende prijsdruk zal zorgen. Het college heeft het onderhavige voorstel langs deze lijn beoordeeld. Gegeven het alternatief dat KPN voor het doorschakelen naar een 087-nummer via zijn vaste net aanbiedt, acht het college de beoordeling van de ondergrens van de door KPN gehanteerde retentie op kostenoriëntatie noodzakelijk zodat concurrentie mogelijk is. Bij de doorschakeling van een binnenkomend gesprek naar een 087-nummer via het vaste netwerk van KPN is immers sprake van een aanbieder met AMM. Indien de door KPN gehanteerde retentie in het terminating model kenmerken van prijssqueeze vertoont, kunnen andere netwerkaanbieders, die op basis van de originating dienst verkeer ten behoeve een 087-nummer willen afwikkelen, niet concurreren met deze retentie. De 4 Overigens wenst het college op te merken dat het ook mogelijk is om via *67* een gesprek door te schakelen naar andere nummers dan 087 en 084, bijvoorbeeld ook naar een mobiel telefoonnummer.
gewenste ontwikkeling van innovatieve diensten via 087-nummers op basis van originating access kan hierdoor naar het oordeel van het college worden belemmerd. In haar voorstel hanteert KPN een prijssqueezetoets om aan te tonen dat er een positief verschil bestaat tussen inkomsten en (inkoop)kosten. Hiervoor zet KPN het voorgestelde eindgebruikerstarief af tegen alle (inkoop)kosten. Bij de beoordeling van de ondergrens van KPN s tarieven dient naar het oordeel van het college uitgegaan te worden van de kosten die KPN zelf zou moeten maken als zij tegen dezelfde voorwaarden en tarieven als andere aanbieders bij zichzelf zou moeten inkopen voor het gebruik van het net. Het college vergelijkt hiervoor de door KPN voorgestelde retentie bij IBB met de kosten die KPN zou maken als zij het relevante netwerkbeslag tegen wholesale tarieven bij zichzelf zou moeten inkopen, vermeerderd met een opslag voor retailspecifieke kosten. In feite komt dit neer op een vergelijking tussen de retentie van KPN en de originating dienst KPN Telecom PSTN Personal Number Connect Service. Bij de genoemde vergelijking is het college voor de wholesale tarieven uitgegaan van de huidige interconnectietarieven 5, gebaseerd op een gesprek van 2,2 minuten, voor een nationale originating poort, een nationale call set up en een national conveyance en een opslag van 23 procent ter dekking van retail specifieke kosten zoals overhead, marketing en billing. Op grond van het voorgaande blijkt dat de retentie in het onderhavige voorstel van KPN boven het niveau van de wholesale inkoopkosten voor het gebruik van het net, vermeerderd met een redelijke opslag (thans 23%) ter dekking van retail specifieke kosten, ligt. Op grond van deze vergelijking constateert het college dat KPN voldoende marge (ROS) behaalt. Het college concludeert dat de voorgestelde retentie van KPN in het IBB-voorstel derhalve niet leidt tot prijssqueeze en daarmee kostengeoriënteerd is. Terzijde merkt het college op dat KPN voor de onderbouwing van de ondergrens een aantal aannames heeft gedaan. KPN is uitgegaan van gesprekken van 2,2 minuten. Verder is KPN voor de berekening van het national conveyance tarief uitgegaan van de verkeersverdeling voor biba internet verkeer (piek, dal en weekend). Hoewel het college er, gelet op de marge van KPN op de retentie, van uitgaat dat er geen prijssqueeze zal optreden, merkt hij op dat de aannames kunnen afwijken van daadwerkelijk gerealiseerde kosten en derhalve gevolgen kunnen hebben voor de berekening van de ondergrens. Als op enig moment blijkt dat de aannames niet overeenstemmen met de daadwerkelijk gerealiseerde kosten, dan zal het college de berekening van de ondergrens opnieuw beoordelen. Hiertoe dient KPN per 1 augustus 2004 een rapportage met betrekking tot de IBB dienst aan het college te overleggen. Aan de hand van deze rapportage zal moeten blijken of de aannames welke gemaakt zijn ten aanzien van KPN BU VT en KPN VT SPM, in dit tariefsvoorstel juist waren. In de rapportage dient KPN de gerealiseerde inkomsten, kosten en resultaten met betrekking tot de dienst IBB cijfermatig te onderbouwen en toe te lichten. Daarnaast dient 5 Dit zijn de tarieven welke geldig waren voor 1 juli 2003.
KPN in deze rapportage de verwachtingen tot en met het jaar 2006 weer te geven en cijfermatig te onderbouwen. Tenslotte dient KPN voorafgaand aan de introductie van de dienst IBB, het college schriftelijk van de introductiedatum op de hoogte te brengen. 7. Besluit Gegeven het feit dat het retentiedeel van de voorgestelde tarieven van de dienst Internet Belbericht in overeenstemming is met de eis van kostenoriëntatie, zoals vermeld in artikel 35, eerste lid, BOHT, besluit het college op grond van artikel 36, zesde lid, j artikel 35, eerste lid, BOHT het eindgebruikerstarief van KPN goed te keuren.
8. Publicatie Het college zal, twee weken na verzending, dit besluit bekendmaken in de Staatscourant en op de website van de OPTA. Hoogachtend, HET COLLEGE VAN DE ONAFHANKELIJKE POST EN TELECOMMUNICATIE AUTORITEIT, namens het college, hoofd van de afdeling Eindgebruikersmarkt drs. K. Noorlag Rechtsmiddel Belanghebbenden, die zich met dit besluit niet kunnen verenigen, kunnen binnen zes weken, aanvangende met ingang van de dag na die waarop dit besluit is bekend gemaakt, daartegen een bezwaarschrift indienen bij de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit. Het bezwaarschrift moet worden gericht aan: OPTA Postbus 90420 2509 LK DEN HAAG onder vermelding van Bezwaarschrift. Het bezwaarschrift dient te zijn ondertekend en dient in ieder geval de naam en het adres van de indiener, de dagtekening, een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaar is gericht, alsmede de grond van het bezwaar te bevatten. Zo mogelijk dient een afschrift van het besluit en de overige op het bezwaar betrekking hebbende stukken te worden meegezonden.