E CULTUUR E COMMERCIE E RECREATIE E ENERGIE E TUINEN WATER VERBINDEN WONEN GROEN GOEDKOPE GRONDEN BEHOUD AREAAL SOCIALE VERRIJKING OPBRENGST GROND BOTTOM UP INITIATIEF KWALITEITS IMPULS RUIMTE CLAIMEN GEBIED OP DE KAART IMPULS VOOR ONZEKERE TOEKOMST STRATEGISCH BEZIT DUBBEL BESTEMMEN AFWACHTING ONTWIKKELING PLANOLOGISCH SLOT LEEGSTAND? 28 mei ANDERS ANDERS BESTEMMEN BESTEMMEN Flexibel bestemmen en tijdelijk gebruik: Tapijnkazerne, Maastricht 12 juni 2013
Introductie TAB: Initiatiefteam Rijkswaterstaat: Ireen Röling Nadinja Hettinga InnovatieNetwerk: Nico Beun Deltares: Rosalie Franssen
Waarom Tijdelijk Anders Bestemmen? Inspelen op onzekerheden Activeren van braakliggend terrein Ruimte voor flexibiliteit en ondernemerschap Nieuwe verdienmogelijkheden
Dromen zijn geen bedrog... gerealiseerd met inspireren, uitdagen en doen! 2009 Onze droom was dat TAB op de lange termijn behoort tot een erkend instrument in de ruimtelijke ordening in Nederland 2013 Beleid in Deltaprogramma Beleid in Structuurvisies van Provincies (Gelderland, Z-Holland) Beleid in vele gemeenten in NL Zelfs toepassing in buurlanden.
wat te d oen me t b r a a k liggende grond? Rijksgronden Tijdelijk en Anders benutten Tijdelijk duurzame energie Braakliggende grond betekent vaak veel kosten, aan beheer en onderhoud, maar nauwelijks baten. Met tijdelijk duurzame energie is de grond slim te exploiteren. En dat levert veel meer op dan alleen kostenbesparing. Wind-energie, zonne-energie en biomassa zorgen voor maatschappelijk rendement, groene energie, financiële winst, en terrein dat er netjes en verzorgd bij ligt. Windmolens Voordelen en nadelen Windenergie levert het meest op. Voor de plaatsing van een molen gelden veel regels. Er is voldoende grond nodig per molen. Een windmolen is rendabel na 12 jaar, afhankelijk van de lokatie. Randvoorwaarden Wind-energie Meest rendabel Veel randvoorwaarden Voldoende wind 30 m. 60 m. 160 m. Zwaar transport mogelijk Zonne-energie 160 meter Op veel plekken mogelijk Nog nauwelijks rendabel Nieuwe vormen van benutten Financieel én maatschappelijk rendement diameter 15 30 60 90 160 m2 grond 75 150 300 450 800 per molen baten: 40.7 miljoen baten: 2.4 miljoen Berekening over 15 jaar; per hectare; inclusief SDE, financieringskosten en besparing op beheer en onderhoud. Zonnepanelen Zonne-energie is pas na 15 jaar rendabel. Vrijwel elk terrein is geschikt voor zonnepanelen als er maar open ruimte naar de lucht is. Mobiele zonnepanelen kunnen deze energievorm aantrekkelijk maken. Randvoorwaarden Wat zegt het bestemmingsplan? Duurzame energiewinning past op windmolens na vaak binnen het bestaande bestemmingsplan van grond die tijdelijk beschikbaar is. In uitzonderlijke gevallen is een wijziging van het bestemmingsplan nodig. Voldoende zonlicht Transport mogelijk Dichtbij electriciteitsnet Kosten & baten Zijn de randvoorwaarden haalbaar? Zwaar transport en landbouwvoertuigen veroorzaken mogelijk overlast voor de omgeving. Controleer of alles binnen de norm valt. Welke bepalingen gelden voor windmolens? Bestemmingsplan Natuurbeschermingswet 1998 Flora en Faunawet Rijksstructuurvisie Wind op Land Rijkswaterstaat: beleidsregels windturbines Waterwet (als het gaat om de plaatsing van molens op waterstaatswerken) 15 meter kosten 1.2 miljoen Regelgeving Doel: Kosten & baten kosten 20.7 miljoen Biomassa Weinig regelreving, korte looptijd Nog in experimenteel stadium. Opbrengst varieert per oogst. Dichtbij electriciteitsnet Zonder SDE is zonne-energie nog nauwelijks rendabel te maken. kosten 2.2 miljoen baten: 2.4 miljoen Berekening over 15 jaar; per hectare; inclusief SDE, financieringskosten en besparing op beheer en onderhoud. Industriële hennep Canabis is een bron van vezels, hout en zaden die na bewerking industrieel toegepast kunnen worden. De soort die met dit doel verbouwd wordt bevat geen psycho-actieve stoffen. Randvoorwaarden SDE De Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE) is een Europese subsidieregeling. Het stimuleert de productie van duurzame energie. Zonder SDE is het moeilijk een businesscase te maken voor zonnepanelen of windmolens. De SDE wordt aangevraagd via het Agenschap NL van het Ministerie van Economische Zaken. Let op: de subsidiepot is beperkt en wordt structureel overvraagd. Toegankelijk voor landbouwmaterieel Kosten en baten Zeer veelzijdig toepasbaar, onder andere voor verf, olie, biomassa, meubels en textiel. kosten 14.000 Beschikbaarheid grond Korter dan 1 jaar Niet rendabel baten: 116.000 Berekening over 15 jaar; per hectare; inclusief financieringskosten en besparing op beheer en onderhoud. Koolzaad Koolzaad groeit het best op kleigrond. De koolzaden worden vermalen tot olie en bijvoorbeeld gebruikt als biobrandstof. De felgele velden trekken s zomers bovendien dagjesmensen. Randvoorwaarden 1-5 jaar Toegankelijk voor landbouwmaterieel 5-15 jaar Kosten en baten Koolzaadvelden trekken fietsers en wandelaars naar het gebied. Langer dan 15 jaar kosten 13.000 baten: 113.000 Berekening over 15 jaar; per hectare; inclusief financieringskosten en besparing op beheer en onderhoud. Colofon Tijdelijk Duurzame Energie is een product van Rijkswaterstaat en Deltares binnen het Corporate Innovatie Programma van Rijkswaterstaat. Meer informatie: Miscanthus Miscanthus (olifantgras) groeit razendsnel. In het voorjaar wordt olifantgras geoogst, dan is het verhout en geschikt voor biomassa. Het gewas is meerjarig, minimaal twee jaar verbouwen. Randvoorwaarden www.tijdelijkandersbestemmen.nl Infographic: meneer de journalist Toegankelijk voor landbouwmaterieel Kosten en baten Het hoge gras biedt beschutting voor dieren. kosten 6000 baten: 126.000 Berekening over 15 jaar; per hectare; inclusief financieringskosten
Prorail: tijdelijke parkeerplaatsen in Nijkerk
Rijkswaterstaat: windmolens A27 Almere 20MW -15.000 huishoudens Nu agrarische bestemming, na 2020 stedelijke ontwikkeling Almere Kreekraksluizen
RVOB: transformatie voormalig vliegveld Valkenburg
Rijkswaterstaat: de berm benutten
Pilots in 5 gemeenten in regio Groningen- Assen Gemeente Amsterdam: Amsterdamse haven Tijdelijke natuur Meppel Den Haag Rijkswaterstaat Dienst Zuid-Holland Benutten strategische gronden Den Bosch Zwolle Provincie Gelderland + gemeenten: tijdelijke ruimte voor duurzame energie Dordrecht Oud Krispijn Zuid Sloop flats Heerlen: Krimp
Utrecht
Den Haag
www.tijdelijkandersbestemmen.nl
Tijdelijke programmeringsmogelijkheden GOEDKOPE BEHOUD SOCIALE OPBRENGST BOTTOM UP GRONDEN AREAAL VERRIJKING GROND INITIATIEF Gebieden en Motieven KWALITEITS IMPULS RUIMTE CLAIMEN GEBIED OP DE KAART IMPULS VOOR E ONZEKERE CULTUUR TOEKOMST E STRATEGISCH COMMERCIE BEZIT E RECREATIE DUBBEL BESTEMMEN E AFWACHTING ENERGIE ONTWIKKELING E PLANOLOGISCH TUINEN SLOT LEEGSTAND WATER VERBINDEN WONEN GROEN? 28 mei ANDERS BESTEMMEN GOEDKOPE GRONDEN BEHOUD AREAAL SOCIALE VERRIJKING OPBRENGST GROND BOTTOM UP INITIATIEF KWALITEITS IMPULS RUIMTE CLAIMEN GEBIED OP DE KAART IMPULS VOOR ONZEKERE TOEKOMST STRATEGISCH BEZIT DUBBEL BESTEMMEN AFWACHTING ONTWIKKELING PLANOLOGISCH SLOT LEEGSTAND
Tapijnkazerne Maastricht
Tapijnkazerne Maastricht GOEDKOPE GRONDEN BEHOUD AREAAL SOCIALE VERRIJKING OPBRENGST GROND BOTTOM UP INITIATIEF KWALITEITS IMPULS RUIMTE CLAIMEN GEBIED OP DE KAART IMPULS VOOR E ONZEKERE CULTUUR TOEKOMST E STRATEGISCH COMMERCIE BEZIT E RECREATIE DUBBEL BESTEMMEN E AFWACHTING ENERGIE ONTWIKKELING E PLANOLOGISCH TUINEN SLOT LEEGSTAND WATER VERBINDEN WONEN GROEN? 28 mei ANDERS BESTEMMEN GOEDKOPE GRONDEN BEHOUD AREAAL SOCIALE VERRIJKING OPBRENGST GROND BOTTOM UP INITIATIEF KWALITEITS IMPULS RUIMTE CLAIMEN GEBIED OP DE KAART IMPULS VOOR ONZEKERE TOEKOMST STRATEGISCH BEZIT DUBBEL BESTEMMEN AFWACHTING ONTWIKKELING PLANOLOGISCH SLOT LEEGSTAND
Kunstroute, Hamburg Hafencity N WONEN GROEN GEBIED OP DE KAART IMPULS VOOR
K EN N Tentstation, Berlijn WONEN GEBIED OP DE KAART GROEN IMPULS VOOR
K P T Havnegade, Kopenhagen GROEN IMPULS VOOR DELIJK
K P T Wijn of Water, Rotterdam GROEN IMPULS VOOR DELIJK
K JKE RCIE P UD T AL Tijdelijke studentenhuisvesting, Amsterdam E RECREATIE GROEN E ENERGIE E TUINEN WATER SOCIALE IMPULS VOOR VERRIJKING OPBRENGST GROND BOTTOM UP INITIATIEF KWALITEITS IMPULS AFWACHTING ONTWIKKELING PLANOLOGISCH SLOT LEEGSTAND DELIJK ISCH DUBBEL BESTEMMEN VERBINDEN RUIMTE CLAIMEN WONEN GEBIED OP DE KAART GROEN IMPULS VOOR
Uit je eigen stad, Rotterdam E IE E ENERGIE E TUINEN WATER VERBINDEN WONEN GROEN G OPBRENGST GROND BOTTOM UP INITIATIEF KWALITEITS IMPULS RUIMTE CLAIMEN GEBIED OP DE KAART IMPULS VOOR EN AFWACHTING ONTWIKKELING PLANOLOGISCH SLOT LEEGSTAND
City Volley, Berlijn E WATER VERBINDEN WONEN GROEN P KWALITEITS IMPULS RUIMTE CLAIMEN GEBIED OP DE KAART IMPULS VOOR CH LEEGSTAND
Tijdelijke Natuur, uitkijkpost Toscane E WATER VERBINDEN WONEN GROEN P KWALITEITS IMPULS RUIMTE CLAIMEN GEBIED OP DE KAART IMPULS VOOR CH LEEGSTAND
Tijdelijke inrichting E WATER VERBINDEN WONEN GROEN P KWALITEITS IMPULS RUIMTE CLAIMEN GEBIED OP DE KAART IMPULS VOOR CH LEEGSTAND
Tijdelijke bar, tentoonstellingsruimte E WATER VERBINDEN WONEN GROEN P KWALITEITS IMPULS RUIMTE CLAIMEN GEBIED OP DE KAART IMPULS VOOR CH LEEGSTAND
Tijdelijkheid als onderdeel van ontwikkelingsstrategie Open Lab Ebbinge, Ciboga Groningen Havenkwartier Deventer
ANDERS BESTEMMEN