Hoeveel km² wind, zon, biomassa is er nodig om het Nederlandse energie verbruik (3200PJ) te verduurzamen? 6000km² ~ ~ 15%

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoeveel km² wind, zon, biomassa is er nodig om het Nederlandse energie verbruik (3200PJ) te verduurzamen? 6000km² ~ ~ 15%"

Transcriptie

1 Zon op Water Meervoudig ruimtegebruik door inpassing drijvende zonnepanelen in nat areaal Sunfloat Rik Jonker, coördinator zonneenergie bij het Programma Energie RWS, trekker expertgroep zon namens Unie van Waterschappen 23 November, 2016 Hoeveel km² wind, zon, biomassa is er nodig om het Nederlandse energie verbruik (3200PJ) te verduurzamen? wind Biomassa zon 34000km² ~ 80 % 4 molen per km² 3 MW windmolens 6000km² ~ ~ 15% panelen per km² 15% rendement 4000km² aan verhard oppervlakte, 750km² aan dak, 1200km² aan wegoppervlakte. 2 ~ 4,5 X totale landoppervlakte 1% rendement van fotosynthese proces Rendement verbranding in centrale 50% 23 November

2 Rijkwaterstaat en waterschappen hebben gezamenlijk grootste areaal in Nederland in Beheer, nl. wateroppervlaktes die geschikt zijn voor drijvende zonnepanelen 3 Buitenwater: km² Binnenwater: 7645 km² (18,41% van km²), (droge) landopp km²) 23 November, 2016 Energie Potentieel drijvende zonnepanelen (1) Aangenomen wordt dat er vanuit technisch, economisch, ecologisch en maatschappelijk oogpunt er maximaal 5% van het wateroppervlakte benut kan worden voor zonneenergie. Uitgaande van bedekkingsgraad zonneveld (50%) met huidig (2015) rendement zonnecel (15%). Uitgaande van bedekkingsgraad zonneveld (50%) met toekomstig (20??) rendement zonnecel (45%). Totale opp. 5% van opp. PJ/jaar/5% opp. (huidige efficiëntie). PJ/jaar/5% opp. (toekomst efficiëntie) Buitenwater (24% v. tot. gebruik) 2310 (72%) Binnenwater (3%) 309 (9%) Jaarlijks energieverbruik alle waterschappen (10PJ) en RWS (1,2PJ), totaal 4 verbruik Nederland (3200PJ) 23 November,

3 Wateren voor drijvende zonnepanelen Golfslagcategorie watertype Voorbeelden 1 Binnenwater Waterbassins, klein binnenwater 2 Binnenwater Slufter Maasvlakte, Tjeukemeer, Veluwe randmeren, zandwinputten, drinkwaterbassins 3 Binnenwater IJsselmeer, Markermeer, Zeeuwse Wateren, Waddenzee, Grote Rivieren 4 Buitenwater Zee Golfbelasting is grootste uitdaging! 5 November 23, 2016 Golfslagcategorie 1: Vijvers Op waterbergingsterreinen (nat + droog) Klaverbladen Brede poldersloten 6 circa 100 voormalige zandwinputten Op bassins van de 352 RWZI s in Nederland 11% van hectare bedrijventerrein is water ivm afwatering 23 November,

4 Golfslagcategorie: 2 Op functionele wateren 50 hectare 100 hectare 100 hectare 200 hectare 100 hectare 250 hectare 7 23 November, 2016 Golfslagcategorie : 3 Langs dammen & dijken en op meren 8 23 November2016 4

5 Golfslagcategorie : 4 (zee, buitenwater) 9 23 November, 2016 Voordelen Zon op water 1. Grotere schaalgrootte 2. Meeropbrengst ten gevolge van koeling, instraling en reflectie 3. Goedkopere grond, ook vanwege dubbelruimte gebruik 4. Lagere stakeholder kosten vanwege relatief minder maatschappelijke weerstand 5. In de aard flexibel, verplaatsbaar en tijdelijk 6. In combinatie met wind (relatief veel windmolens staan of komen in water) 10 November 23,

6 STERKTES Groot benutbaar areaal Schaalgrootte per project is groter dan op land Relatief goedkopere grond Minder weerstand vanuit samenleving ZWAKTES Nog relatief weinig ervaring met deze technologie Vertrouwen van investeerders nog laag Vergunbaarheid onduidelijk Nog onvoldoende onafhankelijke informatie beschikbaar m.b.t. opbrengsten KANSEN Kans voor Nederland en Nederlandse bedrijven om een belangrijke rol te spelen Kansen voor Nederlandse organisaties om hun duurzaamheidsdoelstellingen te verwezenlijken BEDREIGINGEN Onvoldoende acceptatie door de keten Onvoldoende vertrouwen in levensduur van systemen op water bij storm e.d. 11 November 23, 2016 Nationaal consortium op water Het Nationaal consortium Zon op Water bestaat nu uit 24 partijen:, Havenbedrijf Rotterdam, STOWA, Waternet, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Waterschap ZuiderZeeland, Waterschap Rivierenland, Wetterskip Fryslan, ECN/TNO(SEAC), Evides Waterbedrijf, PWN Waterleidingbedrijf NH, Waterbedrijf Groningen, Waterleidingmaatschappij Limburg, Provincie Noord Holland, Provincie Zuid Holland, Provincie Overijssel, Gemeente Rotterdam, Sunfloat, Sunprojects, Wattco, Texel4trading, en Eneco Gezamenlijke aanvraag bij RVO in regeling Hernieuwbare energie 2016 Beoogde start Project uitvoering start eind dit jaar 12 November 23,

7 Projectdoelstellingen (versterken kansen & wegnemen belemmeringen) De technologie doorontwikkelen voor toepassing op golfslagcategorie 2 wateren De gehele keten betrekken, inclusief investeerders De technologie bewezen en bankable maken Opbrengst-, kosten- en business modellen ontwikkelen De vergunbaarheid en vergunningsprocedure in kaart brengen November November

8 De systemen Sunfloat 15 November 23, 2016 Klimaattop 2016: niet alleen innoveren maar ook doen! Startschot voor realisatie ambitie om in GWp zon op water te hebben! 16 November 23,

9 17 November 30,

Frans van Herwijnen Coöperatie Lingewaard Energie

Frans van Herwijnen Coöperatie Lingewaard Energie Drijvend Zonnepark Lingewaard Frans van Herwijnen Coöperatie Lingewaard Energie 1 Zon-PV op daken > maaiveld > water Kosten Veiligheid Opbrengsten Vergunningen Dubbel ruimtegebruik Solar Tracking Voordelen

Nadere informatie

Samenwerkingsovereenkomst

Samenwerkingsovereenkomst Samenwerkingsovereenkomst Nationaal consortium Zon op Water (1) Rijkswaterstaat (2) Havenbedrijf Rotterdam (3) Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland, gevestigd te (1755 LE) Petten aan de Westerduinweg

Nadere informatie

Zon op Infra. Een overzicht van de mogelijkheden Hans de Neve Mattijs Erberveld. Partner in solar energy solutions

Zon op Infra. Een overzicht van de mogelijkheden Hans de Neve Mattijs Erberveld. Partner in solar energy solutions Zon op Infra Een overzicht van de mogelijkheden Hans de Neve Mattijs Erberveld Klimaatakkoord Reductie CO2 emissies met 49% tegen 2030 Elektriciteit sector: 21 GWp PV op land (75 Pjoule 20 TWh per jaar)

Nadere informatie

Voor energietuinen op het IJsselmeer

Voor energietuinen op het IJsselmeer Voor energietuinen op het IJsselmeer Grijp nu de kansen van drijvende zonnepanelen Matthijs Sienot (D66) Lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Energietuinen op het IJsselmeer De zon schijnt niet

Nadere informatie

De rol van drijvende zonneparken in de Nederlandse energietransitie Wiep Folkerts. 14 juni 2018 Wiep Folkerts

De rol van drijvende zonneparken in de Nederlandse energietransitie Wiep Folkerts. 14 juni 2018 Wiep Folkerts De rol van drijvende zonneparken in de Nederlandse energietransitie Wiep Folkerts Studie dec 2017 (RVO, TKI, SEAC) 2050 is het richtjaar voor de energietransitie (near zero carbon economy). PV kan dan

Nadere informatie

Presentatie Duurzame Energie. Podiumbijeenkomst 17 maart

Presentatie Duurzame Energie. Podiumbijeenkomst 17 maart Presentatie Duurzame Energie Podiumbijeenkomst 17 maart Energie-opgave 2 Kader: Mondiaal Lokaal Klimaatakkoord Parijs (2015) Ministerie EZ/ NL Energie Neutraal 2050 Provinciaal uitvoeringsprogramma (2016)

Nadere informatie

Houtige biomassaketen

Houtige biomassaketen Houtige biomassaketen 27 januari 2016, Gilze Rijen Schakelevent RVO: Is houtige biomassateelt voor kleinschalige warmte-opwekking interessant? Ton.van.Korven@zlto.nl Eigen duurzame energieketen Biomassaproductie/Biomassa

Nadere informatie

Bijeenkomst wind- en zonne-energie 3 november 2014

Bijeenkomst wind- en zonne-energie 3 november 2014 Bijeenkomst wind- en zonne-energie 3 november 2014 Op uitnodiging van de gemeente bezochten circa 40 bewoners de avond waar ze in gesprek gingen over duurzame energie. De bijeenkomst werd samen met de

Nadere informatie

Provincie Flevoland. Postbus AB Lelystad. Ons kenmerk : / 8301 Uw kenmerk : -

Provincie Flevoland. Postbus AB Lelystad. Ons kenmerk : / 8301 Uw kenmerk : - Provincie Flevoland Postbus 55 8200 AB Lelystad Ons kenmerk : 18.014 / 8301 Uw kenmerk : - Onderwerp Bijlage : Zienswijze ontwerp Structuurvisie Zon : Ruimtelijke kaart Lelystad, 30 mei 2018 Geachte mevrouw,

Nadere informatie

Deel 1 voor mensen die niet aanwezig waren op 14 mei

Deel 1 voor mensen die niet aanwezig waren op 14 mei route naar Deel 1 voor mensen die niet aanwezig waren op 14 mei Ambitie Oost Gelre energieneutraal in 2030 Nu ca 6%, straks 100% Vraag en doel Gemeenteraad: op korte termijn een grote stap in de energietransitie

Nadere informatie

Concept Ruimtelijk Perspectief Windenergie op Land

Concept Ruimtelijk Perspectief Windenergie op Land Concept Ruimtelijk Perspectief Windenergie op Land 3 februari 2010 Inhoudsopgave 1. Aanleiding, doel en aanpak 2. Waar wél; concentratiegebieden 3. Waar niét: vrijwaringsgebieden i 4. Overig Nederland

Nadere informatie

Het verzoek om bijzondere waarnemingen is verstuurd aan de waterschappen zoals weergegeven in tabel 1. Waterschap Reactie Waarnemingen

Het verzoek om bijzondere waarnemingen is verstuurd aan de waterschappen zoals weergegeven in tabel 1. Waterschap Reactie Waarnemingen agendapunt 6 ENW-T-11-13 Aan: ENW-Techniek Van: H. van Hemert - STOWA Betreft: Waarnemingen Hoogwater2011 Datum: 11 maart 2011 Projectnummer: 474.020 Kenmerk: 20110xxx Situatie Naar aanleiding van enkele

Nadere informatie

Waterschappen en Energieakkoord

Waterschappen en Energieakkoord Waterschappen en Energieakkoord Energiekansen in het Waterbeheer Hennie Roorda/Rafaël Lazaroms Unie van Waterschappen mei 5, 2014 1 Waar staan de waterschappen voor? Waterveiligheid (veilig wonen en werken

Nadere informatie

Ons kenmerk 1220039-005-VEB-0007. Aantal pagina's 5

Ons kenmerk 1220039-005-VEB-0007. Aantal pagina's 5 Verslag Datum verslag Project 1220039-005 Opgemaakt door Eric Huijskes Datum bespreking 16 juni 2015 Aantal pagina's 5 Vergadering Bijeenkomst "Noodmaatregelen bij hoogwater" - 16 juni 2015 Aanwezig Zie

Nadere informatie

KLIMAAT, ENERGIE EN GRONDSTOFFEN

KLIMAAT, ENERGIE EN GRONDSTOFFEN KLIMAAT, ENERGIE EN GRONDSTOFFEN AKKOORDEN EN GREEN DEALS Rafaël Lazaroms Coördinator Energie en duurzaamheid Unie van Waterschappen 1. Duurzaamheid en taken waterschappen 2. Duurzame ambities in akkoorden

Nadere informatie

STRUCTUURVISIE ZON Beleidskader ten behoeve van het opwekken van grondgebonden zonne-energie in het landelijk gebied

STRUCTUURVISIE ZON Beleidskader ten behoeve van het opwekken van grondgebonden zonne-energie in het landelijk gebied STRUCTUURVISIE ZON Beleidskader ten behoeve van het opwekken van grondgebonden zonne-energie in het landelijk gebied Status: Ontwerp Versie: vastgesteld Provinciale Staten 18 april 2018 1 1 Aanleiding

Nadere informatie

Potentie van zon-op-water in Nederland

Potentie van zon-op-water in Nederland December 18 Potentie van zon-op-water in Nederland Deze white paper is gebaseerd op het rapport The potential of floating solar, geschreven door Daan van der Werf in opdracht van ingenieursbureau Encon.

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer MJA-Sectorrapport 2015 Afvalwaterzuiveringsbeheer Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2015 Sector: Afvalwaterzuiveringsbeheer Datum: 161017 Status: Kenmerk: Locatie: Contactpersoon: Definitief HVDK/156024

Nadere informatie

Zonne-energie ontwikkelingen in Nederland

Zonne-energie ontwikkelingen in Nederland Zonne-energie ontwikkelingen in Nederland Wijnand van Hooff Programmadirecteur zonne-energie TKI Urban Energy TKI Urban Energy, onderdeel van de Topsector Energie Topsector Energie is één van de negen

Nadere informatie

Werkatelier duurzame energieopwekking

Werkatelier duurzame energieopwekking Werkatelier duurzame energieopwekking Plaats Bodegraven Datum 12 maart 2018 Presentator Jody de Graaf Duurzame energie 12 maart 2018 Pagina 1 Welkom Wethouder Kees Oskam Duurzame energie 12 maart 2018

Nadere informatie

Zon-op-Water bij PWN. Praktijkconferentie zonne-energie Noord-Holland 5 oktober 2017 De Lichtfabriek Haarlem Erik Oudenampsen en Donald Mollee

Zon-op-Water bij PWN. Praktijkconferentie zonne-energie Noord-Holland 5 oktober 2017 De Lichtfabriek Haarlem Erik Oudenampsen en Donald Mollee Zon-op-Water bij PWN Praktijkconferentie zonne-energie Noord-Holland 5 oktober 2017 De Lichtfabriek Haarlem Erik Oudenampsen en Donald Mollee PWN water & natuur PWN is het drinkwaterbedrijf en de beheerder

Nadere informatie

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel Energie in de provincie Utrecht Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel Doel van Onderzoek Dit onderzoek dient om: 1. Een nieuw overzicht samen te stellen van het energiegebruik

Nadere informatie

Sunshine on Track: Sunshine on Track is de trein op zonne-energie!!!

Sunshine on Track: Sunshine on Track is de trein op zonne-energie!!! : is de trein op zonne-energie!!! De treinen in Nederland verbruiken stroom. veel stroom. Tegelijkertijd neemt het spoor veel ruimte in beslag. Ons idee is deze drie samen te voegen en de ruimte op en

Nadere informatie

Zonnevelden: hoe zorg je voor een goede ruimtelijke inpassing. Rik Olde Loohuis (Rom3D) Tim de Weerd (Provincie Overijssel)

Zonnevelden: hoe zorg je voor een goede ruimtelijke inpassing. Rik Olde Loohuis (Rom3D) Tim de Weerd (Provincie Overijssel) Zonnevelden: hoe zorg je voor een goede ruimtelijke inpassing Rik Olde Loohuis (Rom3D) Tim de Weerd (Provincie Overijssel) 1 kort voorstelrondje en wat hoop je hier op te halen? ambities en getallen inpassen

Nadere informatie

Masterclass IV. Energie op bedrijventerreinen

Masterclass IV. Energie op bedrijventerreinen Masterclass IV Energie op bedrijventerreinen Programma Tijd Onderwerp Wie 16.00 Welkom Aleida van den Akker / Margreet Verwaal (Provincie Zuid-Holland) 16.05 Context en urgentie Wiebe Brandsma (Provincie

Nadere informatie

Fotoverslag Gesprek 1 Stadsgesprek Duurzame energie Rijnenburg

Fotoverslag Gesprek 1 Stadsgesprek Duurzame energie Rijnenburg Fotoverslag Gesprek 1 Stadsgesprek Duurzame energie Rijnenburg In dit document geven we de foto s weer van gesprek 1, in de volgorde zoals die zijn opgehangen. De tekst die er bij staat is een weergave

Nadere informatie

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Doelstelling thema bijeenkomst: Inzicht in ontwikkelingen bij overheid, industrie en agrarische sector Inzicht in kansen voor synergie

Nadere informatie

DRIJVEND ZONNEPARK HASKERVEEN

DRIJVEND ZONNEPARK HASKERVEEN DRIJVEND ZONNEPARK HASKERVEEN Ten noordwesten van Heerenveen ligt zandwinplas Haskerveen. De plas is 8 hectare groot waarvan 10 hectare in eigendom is van het zandwinbedrijf Solid en 28 hectare van de

Nadere informatie

Verkenning wind- en zonne-energie Expertgroep Wind&Zon - Unie van Waterschappen

Verkenning wind- en zonne-energie Expertgroep Wind&Zon - Unie van Waterschappen Verkenning wind- en zonne-energie Expertgroep Wind&Zon - Unie van Waterschappen datum 26 oktober 2012 ons kenmerk auteur versie 121024ehrelo01 Elwin Ter Horst 3.0 (final) 1 Aanleiding 3 2 Wind op RWZI's

Nadere informatie

Slibdroging in kassen met laagwaardige warmte

Slibdroging in kassen met laagwaardige warmte Slibdroging in kassen met laagwaardige warmte Kansen en aandachtspunten voor toepassing in Nederland Joost van den Bulk, 14 September 2017 Inhoud Waar gaat de presentatie over? - Slibmarkt (Onzeker? Toekomst

Nadere informatie

Thijs van Oirschot. John van de Ven 22 januari 2019

Thijs van Oirschot. John van de Ven 22 januari 2019 Thijs van Oirschot John van de Ven 22 januari 2019 Wat en waarom? Doelstellingen en beleid Wie ben ik? Organisatie Zonneweide Haghorst Landschappelijke inpassing Flora Fauna Technische uitvoering Lokale

Nadere informatie

AMBITIEDOCUMENT ZONNE-ENERGIE UITWERKING OMGEVINGSVISIE - GEMEENTE OPSTERLAND

AMBITIEDOCUMENT ZONNE-ENERGIE UITWERKING OMGEVINGSVISIE - GEMEENTE OPSTERLAND GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Opsterland. Nr. 25469 16 februari 2017 AMBITIEDOCUMENT ZONNE-ENERGIE UITWERKING OMGEVINGSVISIE - GEMEENTE OPSTERLAND 1.INLEIDING ZONNE-ENERGIE IN OPKOMST Het

Nadere informatie

Hoofddoelen VVE-010:

Hoofddoelen VVE-010: WAT DOET VVE-010? VVE-010 is hét Rotterdamse loket voor appartementseigenaren. Onafhankelijke organisatie, opgericht door gemeente Rotterdam en enkele woningcorporaties. Hoofddoelen VVE-010: 1. Activeren

Nadere informatie

Rapportage. PR onderzoek - Press Affairs meewind.nl. Amsterdam, Standaard rapportage. Gesloten vragen

Rapportage. PR onderzoek - Press Affairs meewind.nl. Amsterdam, Standaard rapportage. Gesloten vragen DirectResearch Herengracht 454 1017 CA Amsterdam 020 770 75 79 info@directresearch.nl www.directresearch.nl Rapportage Amsterdam, 07-04-2016 PR onderzoek - Press Affairs meewind.nl Standaard rapportage

Nadere informatie

Rijksbrede Initiatieven Duurzame Energie & Energiebesparing

Rijksbrede Initiatieven Duurzame Energie & Energiebesparing Rijksbrede Initiatieven Duurzame Energie & Energiebesparing Schakeldag 2015 25 juni 2015 Anita Baas, Michiel Bakker, Nelson Verheul Irma Thijssen Inhoud Rijksbrede aanpak & ambitie Rijksbrede programma

Nadere informatie

Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving

Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving 6 december 2016 Hoofdpunten (Inter)nationale context van de ambitie van Flevoland De energietransitie

Nadere informatie

Energie uit Water. - Hype of Kans - Marcel Bruggers Deltares 29 april 2010

Energie uit Water. - Hype of Kans - Marcel Bruggers Deltares 29 april 2010 Energie uit Water - Hype of Kans - Marcel Bruggers Deltares 29 april 2010 Duurzame Energie uit Water Laagverval waterkracht Aquatische biomassa Golfenergie Thermische energie uit de zee Getij-energie bassin/

Nadere informatie

Openbaar eindrapport Zogrunn Project nummer TEZG114004

Openbaar eindrapport Zogrunn Project nummer TEZG114004 Openbaar eindrapport Zogrunn Project nummer TEZG114004 T.Jongsma, S.J.Eggink Penvoerder: Sunfloat Medeaanvragers: EnableMi en EnTranCe SF MK1 November 2016 Verantwoording Het project is uitgevoerd met

Nadere informatie

Technische onderbouwing themapagina s GasTerra Jaarverslag 2012. Gas. Gas. Volume (mrd. m 3 ) 83. Calorische waarde (Hi) (MJ/m 3 ) 31,65

Technische onderbouwing themapagina s GasTerra Jaarverslag 2012. Gas. Gas. Volume (mrd. m 3 ) 83. Calorische waarde (Hi) (MJ/m 3 ) 31,65 Technische onderbouwing themapagina s GasTerra Jaarverslag 2012 Gas Gas Volume (mrd. m 3 ) 83 Calorische waarde (Hi) (MJ/m 3 ) 31,65 Calorische waarde (Hs) (MJ/m 3 ) 35,17 Energie-inhoud op onderwaarde

Nadere informatie

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 Inleiding Wat doet het Havenbedrijf Rotterdam? Hoe bouwen wij aan een duurzame haven? Wat doen wij aan waterstof? 2 Wat doet het

Nadere informatie

Nije enerzjy foar Fryslân. september 2013

Nije enerzjy foar Fryslân. september 2013 Nije enerzjy foar Fryslân september 2013 Inleiding Nije enerzjy foar Fryslân - 1 Nije enerzjy foar Fryslân Nije enerzjy foar Fryslân geeft een beeld van feiten en cijfers op het gebied van duurzame energie.

Nadere informatie

Kan Heiloo op de zon en de wind draaien?

Kan Heiloo op de zon en de wind draaien? Kan Heiloo op de zon en de wind draaien? - 26 Januari 2017 Wilma Eerenstein en Peter Leenders 1 Hoe zit het nu in Nederland? 2 Energiegebruik in Nederland Totaal: 3000 PJ = 833 333 333 333 333 kwh Per

Nadere informatie

Groen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?

Groen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op? Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Groen gas Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 100 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 3 PJ. Extra inspanning 200 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 6 PJ.

Nadere informatie

ILT-rapportages zorgplicht primaire waterkeringen Eerste landelijke indrukken. November 2018

ILT-rapportages zorgplicht primaire waterkeringen Eerste landelijke indrukken. November 2018 ILT-rapportages zorgplicht primaire waterkeringen Eerste landelijke indrukken November 2018 Introductie > Sinds 2015 trekken waterschappen met elkaar op om te kijken hoe we samen de zorgplicht kunnen verbeteren

Nadere informatie

Welkom! Gespreksavond: duurzame energie in het landschap

Welkom! Gespreksavond: duurzame energie in het landschap Welkom! Gespreksavond: duurzame energie in het landschap Programma 20.00u welkom door wethouder Wil Kosterman 20.05u toelichting gespreksavond en programma door Martine van der Woude 20.10u presentatie

Nadere informatie

Samen geven we richting aan de koers van de NKC

Samen geven we richting aan de koers van de NKC Samen geven we richting aan de koers van de NKC ₀ ₀ ₀ In de aanloop naar de klimaattop in Parijs is eind 2014 de Nederlandse Klimaatcoalitie van start gegaan om CO2 reductie bij bedrijven en andere organisaties

Nadere informatie

Helmonds Energieconvenant

Helmonds Energieconvenant Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende

Nadere informatie

Themacafé Energietransitie 22 februari 2016

Themacafé Energietransitie 22 februari 2016 Themacafé Energietransitie 22 februari 2016 19.15 ontvangst 19.30 opening en korte presentatie door Tseard Hoekstra over de Regionale Energietransitie 19.45 Mogelijkheden voor warmte uit oppervlaktewater

Nadere informatie

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath Openbaar Eindrapport Projectnummer: Projecttitel: DEI1400022 Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath 1 SAMENVATTING Dit project is een demonstratie van energiewinning uit hernieuwbare

Nadere informatie

Erläuterung Maßnahmen pro Teilgebiet

Erläuterung Maßnahmen pro Teilgebiet Anlage P Erläuterung Maßnahmen pro Teilgebiet Rijn-Noord Tijdvak 2010-2015 Art. 11-3g aanpakken riooloverstorten m3 30 30 verminderen belasting RWZI stuks 6 6 afkoppelen verhard oppervlak ha 61 28 89 saneren

Nadere informatie

RAADSINFORMATIEBRIEF met beantwoording artikel 42 vragen 19R.00447

RAADSINFORMATIEBRIEF met beantwoording artikel 42 vragen 19R.00447 RAADSINFORMATIEBRIEF met beantwoording artikel 42 vragen 19R.00447 Van: : college van burgemeester en wethouders Datum : 11 juni 2019 Portefeuillehouder(s) : Wethouder De Weger Portefeuille(s) : Energietransitie

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst landelijk gebied, 23 januari 2018 Middelburg. Toelichting procedure Cilly Jansen, Architectuur Lokaal 9 september 2017

Informatiebijeenkomst landelijk gebied, 23 januari 2018 Middelburg. Toelichting procedure Cilly Jansen, Architectuur Lokaal 9 september 2017 Informatiebijeenkomst landelijk gebied, 23 januari 2018 Middelburg Toelichting procedure Cilly Jansen, Architectuur Lokaal 9 september 2017 Programma informatiebijeenkomst waterlijk gebied 15.45 Peter

Nadere informatie

Vergaderstuk Algemeen bestuur

Vergaderstuk Algemeen bestuur Opsteller Sanne Hooijer Aantal pagina s 7 Behandelend gremium Algemeen Bestuur Agendapunt, Onderwerp, Begroting 2019 Datum voorgelegd 19 april 2018 Agendering Ter besluitvorming Kopie aan 19-2-2013 Intern

Nadere informatie

Cruquius Manifest. Strategische discussie over toekomstig waterbeheer in Nederland. Museumgemaal Cruquius, Dinsdag 28 Januari 2014

Cruquius Manifest. Strategische discussie over toekomstig waterbeheer in Nederland. Museumgemaal Cruquius, Dinsdag 28 Januari 2014 Cruquius Manifest Strategische discussie over toekomstig waterbeheer in Nederland Museumgemaal Cruquius, Dinsdag 28 Januari 2014 Waterbeheer in Nederland staat voor een groot uitdaging: Waterbeheerders

Nadere informatie

Programma Duurzaamheid

Programma Duurzaamheid Programma Duurzaamheid Duurzaamheid is een doel voor ons allemaal. In onze rol als werkgever, werknemer, burger, sporter, (groot)ouder kunnen we mee doen. De gemeente focust zich op drie aandachtsgebieden:

Nadere informatie

Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017

Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017 Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017 Martine Uyterlinde, Ruud van den Brink, ECN Sven Stremke, WUR Martine Uyterlinde/ECN Sven Stremke/WUR John van Roosmalen/ECN Wim Sinke/ECN Adri

Nadere informatie

DUURZAME ENERGIETRANSITIE WATERSCHAPPEN

DUURZAME ENERGIETRANSITIE WATERSCHAPPEN DUURZAME ENERGIETRANSITIE WATERSCHAPPEN Energie afspraken, laatste ontwikkelingen, kansen en uitdagingen Rafaël Lazaroms Coördinator Team Energie Unie van Waterschappen KLIMAATTOP PARIJS 2015 MONDIAAL

Nadere informatie

thuis in energie presentatie Duurzaam4Life tbv VCEN

thuis in energie presentatie Duurzaam4Life tbv VCEN 7-7-2017 thuis in energie presentatie Duurzaam4Life tbv VCEN 1 7-7-2017 thuis in energie presentatie Duurzaam4Life tbv VCEN 2 7-7-2017 thuis in energie presentatie Duurzaam4Life tbv VCEN 3 In de media:

Nadere informatie

Energielandschappen Soest

Energielandschappen Soest Energielandschappen Soest Meedenkbijeenkomst 6 maart 2017 LET OP: Presentatie zonder plaatjes!!! Aanleiding Duurzaamheidsplan 2016-2020 Ambitie 2030: klimaat neutrale gemeente > duurzame energie voor (ten

Nadere informatie

GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE

GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE In kort bestek Rafael Lazaroms INHOUDSOPGAVE 1. Wat houdt het in? 2. Motieven, doelstellingen en ambities 3. Organisatiestructuur GELOOFWAARDIGE BOODSCHAP Waterschappen hebben

Nadere informatie

Inventarisatie verkiezingen tot 1 januari Herindelingsverkiezingen

Inventarisatie verkiezingen tot 1 januari Herindelingsverkiezingen Inventarisatie verkiezingen tot 1 januari 2008 leden van het Europees Parlement 10 juni 2004 leden van de gemeenteraden maart 2006 leden van de provinciale staten maart 2007 leden van de Tweede Kamer der

Nadere informatie

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE WATER- SCHAPPEN & ENERGIE Resultaten Klimaatmonitor Waterschappen 2014 Waterschappen willen een bijdrage leveren aan een duurzame economie en samenleving. Hiervoor hebben zij zichzelf hoge ambities gesteld

Nadere informatie

ONDERWERP: Afweging locaties zonnevelden, eerste tranche

ONDERWERP: Afweging locaties zonnevelden, eerste tranche Aan de gemeenteraad Documentnummer 2016.0.053.583 Zaaknummer 2016-09-01084 ONDERWERP: Afweging locaties zonnevelden, eerste tranche Voorstel 1. Kennis te nemen van de rapportage Locaties zonnevelden, eerste

Nadere informatie

Kaart bodemgebruik van Nederland, 2010

Kaart bodemgebruik van Nederland, 2010 Indicator 17 december 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Nederland is een groen land;

Nadere informatie

Transitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie. Regio West Friesland

Transitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie. Regio West Friesland Transitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie Regio West Friesland 7-2-2019 Voor wie? Regio, gemeenten, woningbouwcorporaties in Noord-Holland Voor wat? Aardgasvrij, en energiebesparing

Nadere informatie

Nummer 2013009302. Kansen voor zonneparken. Programmanummer 11. Voorstel aan de gemeenteraad:

Nummer 2013009302. Kansen voor zonneparken. Programmanummer 11. Voorstel aan de gemeenteraad: Nummer 2013009302 Onderwerp: Kansen voor zonneparken Programmanummer 11 Portefeuillehouder Behandeling in de raadscommissie: Voorstel aan de gemeenteraad: Wethouder H.J. Morssink Ja, ter kennisname aanbieden

Nadere informatie

Business case voor grootschalig grondgebonden project: Grote Zonneparken in Nederland

Business case voor grootschalig grondgebonden project: Grote Zonneparken in Nederland Business case voor grootschalig grondgebonden project: Grote Zonneparken in Nederland Cecil Penso Marc van Velzen Focus & Visie SolarEnergyWorks ontwikkelt grote grondgebonden Solarparken in Nederland

Nadere informatie

Utrecht. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.

Utrecht. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens. CDA 2040: 100% Ja. Het CDA wil windmolens bij voorkeur plaatsen op en bij grote industrieterreinen. Ook ondersteunen wij van harte (agrarische) initiatieven voor kleine windmolens met draagvlak in de omgeving.

Nadere informatie

Welkom. Informatiebijeenkomst Energielandschap Wells Meer. Door de gemeenschap, voor de gemeenschap

Welkom. Informatiebijeenkomst Energielandschap Wells Meer. Door de gemeenschap, voor de gemeenschap Welkom Informatiebijeenkomst Energielandschap Wells Meer Door de gemeenschap, voor de gemeenschap Programma 19.50 uur Energievisie & ambitie - Antoon Splinter 20.10 uur Toelichting haalbaarheidsverkenning

Nadere informatie

Hydraulische randvoorwaarden categorie c-keringen Achtergrondrapport Wieringermeerdijk (dijkring 13)

Hydraulische randvoorwaarden categorie c-keringen Achtergrondrapport Wieringermeerdijk (dijkring 13) Opdrachtgever: Ministerie van Verkeer en Waterstaat Hydraulische randvoorwaarden categorie c-keringen Achtergrondrapport Wieringermeerdijk (dijkring 13) Auteur: Nadine Slootjes PR1322 november 2008 november

Nadere informatie

WDO. Bestuurlijke overeenkomst Westelijke Dordtse Oever. Rijk, Provincie Zuid-Holland, Havenbedrijf Rotterdam en gemeente Dordrecht 20 april 2009

WDO. Bestuurlijke overeenkomst Westelijke Dordtse Oever. Rijk, Provincie Zuid-Holland, Havenbedrijf Rotterdam en gemeente Dordrecht 20 april 2009 WDO Bestuurlijke overeenkomst Westelijke Dordtse Oever Rijk, Provincie Zuid-Holland, Havenbedrijf Rotterdam en gemeente Dordrecht 20 april 2009 Opvang Bovenregionale vraag HW: Ridderster Westelijke Dordtse

Nadere informatie

Project Afsluitdijk. Joost van de Beek Projectmanager

Project Afsluitdijk. Joost van de Beek Projectmanager Project Afsluitdijk Joost van de Beek Projectmanager Aandacht voor Afsluitdijk in watermusea Baggermuseum Sliedrecht Zuiderzeemuseum Enkhuizen Woudagemaal Lemmer 2 RWS INFORMATIE - 3 RWS INFORMATIE - 4

Nadere informatie

Raadsinformatieavond invulling sociale randvoorwaarden windenergie Zonzeel Welkom

Raadsinformatieavond invulling sociale randvoorwaarden windenergie Zonzeel Welkom Raadsinformatieavond invulling sociale randvoorwaarden windenergie Zonzeel Welkom 19 november 2015 1 Opzet presentatie 1. Inleiding 2. Terugblik/voorgeschiedenis 3. Gemeentelijke ambitie vertaald naar

Nadere informatie

DRIJVEND ZONNEPARK KRÚSBEKKEN

DRIJVEND ZONNEPARK KRÚSBEKKEN DRIJVEND ZONNEPARK KRÚSBEKKEN Ten zuidoosten van Poppenwier en ten noordwesten van Akkrum ligt in de gemeenten Súdwest-Fryslân en Leeuwarden het langgerekte meertje Krúsbekken. Het meertje is ongeveer

Nadere informatie

Beleidskader windenergie

Beleidskader windenergie Bijlage 1 Beleidskader windenergie Europese richtlijn 2009/28/EG De Europese richtlijn 2009/28/EG verplicht Nederland om in 2020 14 procent van het totale bruto-eindverbruik aan energie afkomstig te laten

Nadere informatie

Distributie. Centrale. Laag

Distributie. Centrale. Laag Distributie Centrale Laag Wat levert de CDL: Geografische data van het watersysteem, waterkeringen, kabels/leidingen en administratieve grenzen Eén landsdekkend beeld van alle waterschappen gezamenlijk

Nadere informatie

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug

Nadere informatie

Vergaderstuk Algemeen bestuur

Vergaderstuk Algemeen bestuur Opsteller Sanne Hooijer Aantal pagina s 7 Behandelend gremium Algemeen Bestuur Agendapunt, Onderwerp, Begroting 2019 Datum voorgelegd 19 april 2018 Agendering Ter besluitvorming Kopie aan 19-2-2013 Intern

Nadere informatie

Zelfstandige energieexploitatie

Zelfstandige energieexploitatie Zelfstandige energieexploitatie biedt nieuwe kansen. Studiedag. 13 september 2007 13 september 2007 U.C.I. 1 Inhoud. Wie zijn wij. Energiesector is in beweging. Duurzaam ondernemen wordt speerpunt. In

Nadere informatie

Ontwerp Gezonde Systemen

Ontwerp Gezonde Systemen Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden

Nadere informatie

Inplanting van windmolens Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning vzw

Inplanting van windmolens Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning vzw Inplanting van windmolens Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning vzw Energie in België EHA! 8 mei 2008 Nieuwerkerken 25 oktober 2007 Dirk Knapen Projectmedewerker energie en klimaat Inplanting van

Nadere informatie

Zacht drinkwater: Minder hard, meer profijt

Zacht drinkwater: Minder hard, meer profijt Zacht drinkwater: Minder hard, meer profijt 26 mei 2015 Arjen Grent PWN HHNK Samenwerking Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en PWN werken samen alsof ze één bedrijf zijn Calamiteitenuitrusting

Nadere informatie

ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant?

ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant? ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant? In opdracht van de provincies Friesland, Drenthe, Groningen en Overijssel, de waterschappen Hunze en Aa s, Drents Overijsselse Delta, Vechtstromen,

Nadere informatie

Quickscan Kansen zonne-energie projecten

Quickscan Kansen zonne-energie projecten CONCEPT Quickscan Kansen zonne-energie projecten Datum : 20 januari 2017 Versie : 1.3 Auteur : Marc van der Pluym Renewable Energy Factory B.V. Anton van Duinkerkenlaan 58 3454 LR De Meern Nederland T:

Nadere informatie

Energievisie Borne 22 september 2011. Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC. www.twence.nl

Energievisie Borne 22 september 2011. Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC. www.twence.nl Energievisie Borne 22 september 2011 Michel Leermakers Linda Rutgers Twence Co Kuip HVC Inhoud van vanochtend Gemeente Borne Visie Twence Werkwijze Energievisie Resultaten Huidige energieconsumptie Bronpotentieel

Nadere informatie

Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat.

Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat. Informatie avond: Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat. Door: Buurteam Bunders-West Programma Opening Wat is onze opgave bij aardgasloos wonen? De toepassing en werking van de technische

Nadere informatie

9-2-2016. Informatiebijeenkomst, 9 februari 2016. Even voorstellen 2. Tim van Twuijver Adviseur duurzame energie Grontmij (Part of SWECO)

9-2-2016. Informatiebijeenkomst, 9 februari 2016. Even voorstellen 2. Tim van Twuijver Adviseur duurzame energie Grontmij (Part of SWECO) Informatiebijeenkomst, 9 februari 2016 Even voorstellen 2 Tim van Twuijver Adviseur duurzame energie Grontmij (Part of SWECO) Inhoud 3 Waarom zonne-energie? Waarom is zonne-energie interessant van u? Hoe

Nadere informatie

E N E R G I E L I N I E CASUS FORT PANNERDEN D U U R Z A M E F O R T E N A C A D E M I E 0 5 S E P T E M B E R

E N E R G I E L I N I E CASUS FORT PANNERDEN D U U R Z A M E F O R T E N A C A D E M I E 0 5 S E P T E M B E R E N E R G I E L I N I E CASUS FORT PANNERDEN D U U R Z A M E F O R T E N A C A D E M I E 0 5 S E P T E M B E R 2 0 1 8 H + N + S R O & A D R E : L O C A L E N E R G I E L I N I E 5 S E P T E M B E R 2

Nadere informatie

Bodemgebruik in Nederland,

Bodemgebruik in Nederland, Indicator 1 oktober 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken Sinds 1979 zijn de oppervlakten

Nadere informatie

Energietransitie Glastuinbouw en warmte

Energietransitie Glastuinbouw en warmte Energietransitie Glastuinbouw en warmte Inhoud 1. Inleiding 2. Energietransitie glastuinbouw 3. Warmteclusters 1. Doel 2. Aanpak en gebieden 4. Vragen/ discussie Nationale en internationale doelen ambitie

Nadere informatie

Windmolens aan de kust

Windmolens aan de kust Windmolens aan de kust Landelijke Kustdagen 2013 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Ministerie van Economische Zaken Rijkswaterstaat Lisette Groot Kormelink Projectleider Haalbaarheidsstudie Windenergie

Nadere informatie

De zon schijnt ook in Duurzaam Ommerkanaal

De zon schijnt ook in Duurzaam Ommerkanaal Progamma - Uitleg Tender regeling Provincie Overijssel - Zon energie Hoe en wat? - pauze - Terugverdientijd/investering - Wijze van aanpak gezamenlijk aanvraag - Vragen? - Meenemen en/of Invullen intentieverklaring

Nadere informatie

STRUCTUURVISIE ZON Beleidskader ten behoeve van het opwekken van grondgebonden zonne-energie in het landelijk gebied

STRUCTUURVISIE ZON Beleidskader ten behoeve van het opwekken van grondgebonden zonne-energie in het landelijk gebied STRUCTUURVISIE ZON Beleidskader ten behoeve van het opwekken van grondgebonden zonne-energie in het landelijk gebied Status: definitief Versie: ter besluitvorming Gedeputeerde Staten 19 juni 2018 1 1 Aanleiding

Nadere informatie

TE KOOP. Circa 4,4 hectare grasland Schagerweg ong. Schagerbrug

TE KOOP. Circa 4,4 hectare grasland Schagerweg ong. Schagerbrug TE KOOP Circa 4,4 hectare grasland Schagerweg ong. Schagerbrug ALGEMEEN Klaver Makelaardij biedt circa 4,4 hectare grasland aan te Schagerbrug. GRASLAND Oppervlakte Grondsoort Kwaliteit Ontsluiting Drainage

Nadere informatie

ONTVANGEN 14 MEI 2014 GRIFFIE ROTIERDAM

ONTVANGEN 14 MEI 2014 GRIFFIE ROTIERDAM ONTVANGEN Rotterdam, 13 mei 2014 14 MEI 2014 Onderwerp: GRIFFIE ROTIERDAM Beantwoording van de schriftelijke vragen van het raadslid A. Bonte (Groenlinks) over windenergie in de haven. Aan de Gemeenteraad.

Nadere informatie

Bijlage 1 Route energieneutraal Denkrichting energieneutraal in Uitgangspunten energieneutraal in 2025

Bijlage 1 Route energieneutraal Denkrichting energieneutraal in Uitgangspunten energieneutraal in 2025 Bijlage 1 bij agendapunt 3D: Uitvoeringsstrategie duurzaamdoen Algemeen bestuursvergadering Waterschap Drents Overijsselse Delta d.d. 31 oktober 2017 Bijlage 1 Route energieneutraal 2025 Denkrichting energieneutraal

Nadere informatie

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien?

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien? De Kromme Rijnstreek Off Grid in 00. Hoe kan dat eruit zien? De gemeenten Houten, Wijk bij Duurstede en Bunnik op weg naar energieneutraal in 00 Exact bepalen hoe het energiesysteem van de toekomst er uit

Nadere informatie

Overijssel maakt werk van nieuwe energie!

Overijssel maakt werk van nieuwe energie! Overijssel maakt werk van nieuwe energie! U wilt met uw onderneming of woningcorporatie werk maken van nieuwe energie of energiebesparing. Maar u krijgt de financiering niet (volledig) rond via een bancaire

Nadere informatie

Monitoringsrapportage HHNK Ben Eenkhoorn IB, Cluster Onderzoek

Monitoringsrapportage HHNK Ben Eenkhoorn IB, Cluster Onderzoek Monitoringsrapportage HHNK 2018 Ben Eenkhoorn IB, Cluster Onderzoek Aanleiding rapportage Beleidsrapportage: alleen realisatie maatregelen Geen doel op zichzelf Thermometerfunctie Indicatoren voor alle

Nadere informatie

Energielandgoed Wells Meer. Geeft Bergen energie! Stadswerk 10 april

Energielandgoed Wells Meer. Geeft Bergen energie! Stadswerk 10 april Energielandgoed Wells Meer Geeft Bergen energie! Stadswerk 10 april Inhoud VerduurSAMEN2030 Energielandgoed Organisatie / participatie Procedure Leerpunten Ellen Arts Bestuurlijk projectleider Gemeente

Nadere informatie