Haalbaarheidsonderzoek SAMENVATTING RAPPORTAGE
Haalbaarheidsonderzoek Samenvatting rapportage Bureau Verten Onderzoek uw partner in onderzoek www.vertenonderzoek.nl e-mail: verten.onderzoek@inter.nl.net postadres: Zijlsingel 80a, 2315 KH Leiden, tel. 071 5221168 K.v.K. 17074935 BTWnr. 800 759 199 B01 De afbeelding op de voorzijde is van Marc de Bruyn, kunstenaar werkzaam bij het atelier voor Outsider Art Kunst & Vliegwerk. Het betreft een grensverleggend atelier van kunstenaars met een verstandelijke beperking. Voor meer informatie over het atelier, zie www.kunstvliegwerk.nl.
Inhoudsopgave 1. INLEIDING 1 1.1 Aanleiding haalbaarheidsonderzoek cultuurreizen 1 1.2 Doel- en vraagstellingen van het onderzoek 1 2. Mehtode van ondezoek 2 3. Samenvatting rapport 3
1. Inleiding Een van de opleidingen aangeboden door de Hogeschool Holland te Diemen - nu Hogeschool INHolland - is geschiedenis. De opleiding geschiedenis bood, in de tijd van dit onderzoek, de mogelijkheid om na de propedeuse het samengestelde programma Cultuurreizen te volgen. Bureau Verten heeft een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd ten aanzien van de nieuw gestarte opleiding Cultuurreizen. De differentiatie Cultuurreizen, met een totale studieduur van 4 jaar, leidt studenten op tot organisator en begeleider van cultuurhistorische reizen naar het buitenland, met nadruk op landen en steden in Europa en het gebied rond de Middellandse Zee. Het ontbreken van inzicht in de aansluiting van de studie Cultuurreizen op de arbeidsmarkt vormde de aanleiding tot het laten uitvoeren van dit markthaalbaarheidsonderzoek. Daarnaast had de Hogeschool de wens de studie Cultuurreizen meer bekendheid op de arbeidsmarkt te geven. 1.1 Aanleiding haalbaarheidsonderzoek Cultuurreizen De studie Cultuurreizen was opgezet vanuit een aanbodsbenadering. De studie werd door de Hogeschool omschreven als 'een verruiming van de mogelijkheden voor studenten op een baan buiten het onderwijs' en 'een mogelijkheid voor die studenten die geen leraar willen worden.' Bij het starten van de opleiding was nog weinig inzicht in de markt c.q. kennis van de arbeidsmarkt aanwezig. 1.2. Doel- en vraagstellingen van het onderzoek Doelstelling Het benaderen van de arbeidsmarkt voor toekomstig afgestudeerden van de studie Cultuurreizen teneinde vast te stellen of de studie Cultuurreizen aansluit bij de eisen van de arbeidsmarkt. Bureau Verten Onderzoek 1
Vraagstellingen 1. Marktafbakening en Vraaganalyse: Welke organisaties vormen de arbeidsmarkt voor afgestudeerden van de studie Cultuurreizen? 2. Aanbodanalyse: Welke aan Cultuurreizen verwante opleidingen bestaan er in Nederland? 3. Unique Selling Points: Wat zijn de sterke en zwakke punten van de studie Cultuurreizen, bijvoorbeeld met betrekking tot vaardigheden en kennis van afgestudeerden? 4. Produkt-marktcombinatie: wat zijn de eisen van de arbeidsmarkt, en sluit de studie Cultuurreizen aan bij de eisen van de arbeidsmarkt? 2. Methode van onderzoek Het onderzoek heeft plaatsgevonden in een aantal fasen waarin achtereenvolgens de vraagstellingen beantwoord zijn. Fase 1 Marktafbakening en Vraaganalyse Marktafbakening heeft plaats gevonden door de criteria te bepalen voor de arbeidsmarkt, en daarmee de 'bandbreedte' waarbinnen organisaties vallen die deel uit kunnen maken van de arbeidsmarkt voor afgestudeerden van de studie Cultuurreizen. Nu kon worden bepaald 'Wie de afnemers van het aangeboden produkt zijn'. In overleg met de opdrachtgever is overgegaan tot een selectie van organisaties die deel uit maken van de arbeidsmarkt voor afgestudeerden van de studie Cultuurreizen. Er is geselecteerd op een aantal aspecten. Besloten is om alleen reisorganisaties te onderzoeken die culturele reizen aanbieden; dat wil zeggen geen culturele instellingen of andersoortige organisaties die gebruik maken van culturele reisleiders. Er is besloten te selecteren op grootte van de organisaties en op het prijsniveau van het aangeboden produkt. Bovendien zijn zowel organisaties geselecteerd die culturele reizen als hoofdprodukt voeren, als organisaties waarvoor de culturele reis een deelprodukt vormt. Uiteindelijk zijn 12 organisaties geselecteerd. Er zijn interviews gehouden met degenen binnen het bedrijf die verantwoordelijk waren voor de selectie en het functioneren van de reisleiding. Dit betrof meestal de productmanager of de directeur van de organisatie. Hierbij is gebruik gemaakt van een gestandariseerde vragenlijst met zowel open als gesloten vragen. Ieder interview duurde ongeveer een uur. Variabelen die aan bod kwamen zijn: - Werving en selectie van de reisleider - Dienstverband van de reisleider - Profiel en taakgebied van de reisleider - Mening naamsbekendheid van de studie Cultuurreizen - Mening programmering studie Cultuurreizen - Arbeidsmarkt afgestudeerden in de vorm van stages en functies - Ontwikkelingen binnen sector culturele groepsreisen Bureau Verten Onderzoek 2
Fase 2 Aanbodsanalyse Vervolgens is bepaald welke andere aanbieders zich op de markt bevinden. Uitgangspunt hierbij was de in de tijd van het onderzoek gehanteerde indeling van HBO opleidingen. De HBO Raad in Den Haag had de diverse HBO opleidingen ingedeeld in 7 categorieën, waarvan er hier 3 van toepassing zijn. Te weten Hoger Economisch Onderwijs, Hoger Pedagogisch Onderwijs en Hoger Sociaal Agogisch Onderwijs. Binnen deze opleidingen zijn studies geselecteerd op de trefwoorden Cultuur, Geschiedenis en Toerisme. Opleidingen die binnen deze selectie vallen leiden studenten op die zouden kunnen solliciteren op dezelfde banen als afgestudeerden van Cultuurreizen. Hiervoor is verkennend onderzoek uitgevoerd, door het verrichten van uitgebreid desk-research en het voeren van een aantal gesprekken. Fase 3 Beschrijven Unique Selling Points Na het uitvoeren van de vraag- en de aanbodsanalyse was het mogelijk de sterke en zwakke punten van de studie Cultuurreizen in kaart te brengen en daarmee de USP's (Unique Selling Points). Ofwel naar welke elementen van het produkt (afgestudeerden van de studie Cultuurreizen) bestaat vraag de zogenaamde Unique Selling Points?. Fase 4 Beschrijven produkt-marktcombinaties Tijdens de laatste fase van het onderzoek is het produkt vergeleken met de wensen van de vraagzijde, voor zover deze tijdens dit onderzoek in kaart zijn gebracht. Hierbij is gebruik gemaakt van informatie verkregen in de eerdere drie fasen. Komt het aanbod, namelijk de studie Cultuurreizen, overeen met de wensen van de vraagzijde? En zo nee, welke elementen zou het produkt moeten bevatten wil het wèl voldoen aan deze wensen? Dit heeft geleid tot het beschrijven van produkt-marktcombinaties. Ofwel welke elementen moet het product bevatten om aan de vraag van de markt tegemoet te komen?'. 3. Samenvatting rapport In de rapportage worden de vraagstellingen van het onderzoek beantwoord. Hiermee wordt aan de doelstelling van het onderzoek voldaan. Hoofdstuk 1 van de rapportage beschijft de Aanleiding, Doelstelling en Vraagstellingen van het onderzoek en de Onderzoeksopzet. Hoofdstuk 2 brengt de aanbodszijde in kaart. Middels een aanbodsanalyse worden de geselecteerde aanbieders beschreven. Hoofdstuk 3 gaat in op de vraaganalyse. De geselecteerde reisorganisaties worden beschreven. En de studie Cultuurreizen en de markt voor afgestudeerden van deze opleiding worden geanalyseerd. Hiermee komen de Unique Selling Points aan bod. Hoofdstuk 4 tenslotte gaat in op de produkt-marktcombinaties. Het geheel wordt afgesloten met een concluderend en samenvattend overzicht en met enkele bijlagen. De onderzoeksresultaten van het markthaalbaarheidsonderzoek voor de opleiding Cultuurreizen van de Hogeschool Holland zijn gepresenteerd in een overzichtelijke rapportage waarbij leesbaarheid en toepasbaarheid centraal staan. Bureau Verten Onderzoek 3
Bureau Verten Onderzoek 4