VERENIGING VAN DE STAD EN DE GEMEENTEN VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST AFDELING OCMW AFDELING OCMW JAARVERSLAG 2012 Aarlenstraat 53 bus 4 1040 BRUSSEL www.avcb-vsgb.be tel. 02 238 51 57 - fax 02 238 51 58
VERENIGING VAN DE STAD EN DE GEMEENTEN VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST AFDELING OCMW AFDELING OCMW JAARVERSLAG 2012
INLEIDING Het activiteitenverslag van de Afdeling OCMW biedt een overzicht van alle acties die het voorbije jaar ondernomen werden en bundelt informatie over alle belangrijke dossiers of projecten die de adviseurs en de secretaris van de Afdeling OCMW ter harte nemen. Sinds enkele jaren voelen we de impact van de sociaaleconomische crisis op het werk van het OCMW, want er komen steeds meer mensen aankloppen, zonder dat onze instellingen daarom beter gefinancierd worden. Het vooruitzicht van de zesde staatshervorming, met nieuwe overdracht van bevoegdheden, kan de OCMW's niet geruststellen: zij vrezen bepaalde middelen te verliezen, meer bepaald voor socio-professionele inschakeling, of hun budgetten te zien krimpen, waardoor sommige steunzoekers in de kou zullen blijven staan. 2012 was dus de concrete aankondiging van de zesde staatshervorming en tegelijk het begin van een nieuwe federale bestuursperiode na een lange periode van discussies, onzekerheid en een regering van lopende zaken, met de hoop dat er eindelijk beweging zou komen in bepaalde dossiers. Begin dit jaar zijn de Federaties opnieuw naar buiten gekomen om overleg te plegen met de bevoegde ministers, waaronder de staatssecretaris voor maatschappelijke integratie, om de aandacht vestigen op de moeilijkheden waarmee onze instellingen kampen. Samen met haar zusterfederaties uit de twee andere Gewesten blijft de Afdeling OCMW de aandacht van de beleidsvoerders vestigen op de uitdagingen van hun toekomstige beslissingen voor de OCMW's. 2012 was het jaar van de beproevingen van het contingent in de sociale economie voor de OCMW's, van bepaalde wetswijzigingen die de OCMW's in moeilijkheden brachten tegenover bepaalde doelgroepen (besnoeiingen in lokale opvanginitiatieven, degressieve werkloosheidsuitkeringen), de voortzetting van de hervorming van de medische bijstand - een belangrijke evolutie voor dit soort bijstand - met aanzienlijke impact op de OCMW's en de openbare ziekenhuizen of nog de poging om een Primaweb+ tot stand te brengen, sociale software voor de OCMW's over het hele land, op initiatief van de POD MI, maar uiteindelijk nog niet afgewerkt bij gebrek aan voldoende financiering. 2012 was ook een jaar van gemeenteraadsverkiezingen en de verkiezing van de OCMW-raadsleden, die in Brussel pas begin maart geïnstalleerd worden, een verschil tussen de Gewesten dat geen betekenis meer heeft en dat beter voor de verkiezingen van 2018 weggewerkt zou worden om de installatie van de OCMW-raden mogelijk te maken op 1 januari het jaar daarop. Naar aanleiding van de recentste verkiezingen werden veel vragen gesteld over de verkiezing van de raadsleden, waaruit wij concluderen dat het nuttig zou zijn toelichting te geven bij de procedures en de artikelen van de OCMW-wet. Dat is een nieuwe uitdaging voor onze Afdeling. 2012 was eveneens het jaar van het onderzoek-actie van de Afdeling OCMW in samenwerking met de universitaire faculteiten Saint-Louis, een grootschalig onderzoek, met de steun van het Verenigd College, waarbij de OCMW's samen werkten rond verschillende thema's en onze instellingen analyseerden. Op het ogenblik dat we dit schrijven, worden de conclusies van de studie geschreven: die worden op de Algemene Vergadering in het eerste trimester van 2013 voorgesteld. 2012 was tevens een jaar van stijgende lasten, moeilijk in cijfers uit te drukken, maar toch voelbaar voor de Brusselse OCMW's, die geen bijkomende financiële middelen noch extra personeel kregen. We zien een permanente verschuiving van lasten naar de lokale overheden, wat ons doet denken dat solidariteit, het bindmiddel tussen alle burgers op federaal vlak, afbrokkelt en enkel nog rust op de schouders van de burgers op gemeentelijk niveau. Onze federaties van OCMW's moeten blijven ijveren voor het behoud op federaal niveau van deze solidariteit en de sociale bescherming die daarmee samenhangt, zodat de OCMW's niet verplicht worden dat gebrek aan globaal sociaal beleid in te vullen. 2013 wordt een goed gevuld jaar voor de Afdeling OCMW. Zo zijn er reeds vormingen gepland voor de nieuwe OCMW-mandatarissen en zullen er memorandums opgesteld worden voor de verkiezingen van 2014, maar dat is een ander verhaal dat we in ons volgend activiteitenverslag kunnen vertellen. 3
De Afdeling OCMW is actief bezig met adviesverlening, informatie en ondersteuning voor de Brusselse OCMW's. We zorgen ervoor dat het werk van de OCMW's gezien wordt, wijzen op hun professionele aanpak en goede praktijkvoorbeelden, maar behartigen ook hun belangen. Dat vergt een grote inzet van het personeel van de afdeling. De adviseurs verschaffen informatie aan het Directiecomité zodat dit met kennis van zaken een standpunt kan innemen. Zij beantwoorden regelmatig vragen van de OCMW's in diverse dossiers en met betrekking tot de opdrachten van onze OCMW's. Zij coördineren verschillende commissies en werkgroepen binnen de Afdeling en organiseren infosessies of vormingen voor OCMW-personeel. Ik wil hier niet alleen het personeel van de Afdeling danken, maar ook de leden van het Directiecomité, die door hun inbreng tijdens de vergaderingen en hun medewerking aan bepaalde dossiers ook hun steentje bijdragen in de behartiging van de belangen van onze lokale instellingen. Michel Colson Voorzitter van de Afdeling OCMW December 2012 4
Hoofdstuk I ORGANISATIE VAN DE AFDELING OCMW I. AANGESLOTEN OCMW's Op 1 december 2012 waren alle Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aangesloten bij de afdeling OCMW van de VSGB. Het totaal aan bijdragen bedraagt 173.992 euro. II. SAMENSTELLING VAN DE COMITÉS EN DE COMMISSIES A. Het Brussels Directiecomité Voorzitter: Dhr. Colson, Voorzitter van het OCMW van Watermaal-Bosvoorde. Leden: Dhr. Beozière, Voorzitter van het OCMW van Evere, Dhr. Brunelli, Voorzitter van het OCMW van Elsene, Dhr. Culot, Voorzitter van het OCMW van Sint-Agatha-Berchem (sinds juni 2010), Dhr. Decoster, Voorzitter van het OCMW van Sint-Lambrechts-Woluwe (sinds juni 2010), Mevr. Decoux, Voorzitter van het OCMW van Schaarbeek, Mevr. Delwit, Voorzitter van het OCMW van Ganshoren, Dhr. Elsier, Secretaris van het OCMW van Ukkel, Mevr. Elst, Secretaris van het OCMW van Brussel, Mevr. Genicot, Voorzitter van het OCMW van Koekelberg (sinds juni 2010), Dhr. Geysenbergh, Secretaris van het OCMW van Sint-Agatha-Berchem (sinds juni 2010), Dhr. Koeune, Ontvanger van het OCMW van Sint-Gillis, Dhr. Laurent, Raadslid bij het OCMW van Etterbeek, Mevr. Martens, Secretaris van het OCMW van Sint-Jans-Molenbeek, Dhr. Molenberg, Voorzitter van het OCMW van Oudergem (sinds juni 2010), Mevr. Mouzon, Voorzitter van het OCMW van Sint-Joost-ten-Node, Mevr. Quaresmini, Voorzitter van het OCMW van Jette, Dhr. Roberti, Voorzitter van het OCMW van Vorst, Dhr. Rucquoi, Secretaris van het OCMW van Elsene, Dhr. Spinette, Voorzitter van het OCMW van Sint-Gillis, Dhr. Wilmart, Voorzitter van het OCMW van Anderlecht, Dhr. Wilmotte, Secretaris van OCMW van Sint-Pieters-Woluwe. Vertegenwoordiger van de Vereniging van OCMW-secretarissen van het Brussels Gewest: Dhr. Geysenbergh, Secretaris van het OCMW van Sint-Agatha-Berchem. Vertegenwoordiger van de Vereniging van gemeente- en OCMW-ontvangers van het Brussels Gewest: Dhr. Koeune, Ontvanger van het OCMW van Sint-Gillis. 5
Vertegenwoordiger van de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Gewest (VSGB): Dhr. Thoulen, Directeur van de VSGB. Secretaris: Mevr. Dekoninck, Secretaris van de Afdeling OCMW. B. Bureau Voorzitter: Dhr. Colson, Voorzitter van het OCMW van Watermaal-Bosvoorde. Ondervoorzitters: Mevr. Decoux, Voorzitter van het OCMW van Schaarbeek, Dhr. Laurent, Raadslid bij het OCMW van Etterbeek, Mevr. Mouzon, Voorzitter van het OCMW van Sint-Joost-ten-Node. Secretaris: Mevr. Dekoninck, Secretaris van de Afdeling OCMW. C. Het federaal Comité van de OCMW s Leden: Dhr. M. Colson, Voorzitter van het OCMW van Watermaal-Bosvoorde en Voorzitter van de Afdeling OCMW van de VSGB, Mevr. D. Decoux, Voorzitter van het OCMW van Schaarbeek, Dhr. Ph. Defeyt, Voorzitter van het OCMW van Namen, Dhr. C. Emonts, Voorzitter van de Federatie van OCMW s van de UVCW en Voorzitter van het OCMW van Luik, Dhr. Th. Janssens, Voorzitter van de Afdeling OCMW s van de VVSG en Voorzitter van het OCMW van Dendermonde, E. Krings, Secretaris van het OCMW van Eupen, J. Lambrecht, Raadslid bij het OCMW van Aalter, J. Mortier, Voorzitter van het OCMW van Tielt, Mevr. Spinette, Voorzitter van het OCMW van Sint-Gillis, Mevr. Valgaerts, Voorzitter van het OCMW van Tessenderlo, Mevr. Van Der Elst, Voorzitter van het OCMW van Perwez, Dhr. Van Vaerenbergh, Voorzitter van het OCMW van Lennik. 6
Secretarissen: Mevr. Ch. Dekoninck, Secretaris van de Afdeling OCMW van de VSGB, Dhr. B. Antoine, Directeur-generaal van de Federatie van OCMW s van de UVCW, Dhr. P. Van Schuylenbergh, Directeur van de Afdeling OCMW s van de VVSG. D. De commissies 1. Derde Leeftijd Voorzitter: A. Elsier, Secretaris van het OCMW van Ukkel. Leden: Afdeling intra-muros Mevr. F. Caprasse, Secretaris van het OCMW van Houffalize, Mevr. M. Carels, Rusthuisdirecteur bij het OCMW van Sint-Pieters-Woluwe, Mevr. M.-C. Cuvelier, Rusthuisdirectrice bij het OCMW van Elsene, Mevr. M.-A. Delpature, Vertegenwoordiger bij de ADMR, Dhr. E. Destat, Secretaris van het OCMW van Waver, Mevr. M. Dupont, Secretaris van het OCMW van Doornik, Mevr. J. Giet, Rusthuisdirectrice bij het OCMW van Manage, Dhr. A. Henreaux, Rusthuisdirecteur bij het OCMW van Charleroi, Dhr. D. Hirsoux, Secretaris van het OCMW van Courcelles, Dhr. P. Hougardy, Rusthuisdirecteur bij het OCMW van Namen, Mevr. B. Kaminski, Rusthuisdirectrice bij het OCMW van Seraing, Mevr. S. Lakaille, Secretaris van het OCMW van Stavelot, Dhr. Th. Marsille, Directeur van ROB en RVT van het OCMW van Zinnik, Mevr. T. Martens, Secretaris van het OCMW van Sint-Jans-Molenbeek, Dhr. M. Moerman, Rusthuisdirecteur bij het OCMW van La Louvière, Dhr. P. Pardon, Secretaris van hetocmw van Watermaal-Bosvoorde, Dhr. E. Philippens, Rusthuisdirecteur bij het OCMW van Visé, Dhr. M. Quairiat, Directeur-generaal wnd. in het OCMW van Brussel, Mevr. P. Schuler, Coördinator rusthuizen bij het OCMW van Verviers, Dhr. J. Vanlathem, Rusthuisdirecteur bij het OCMW van Bergen, Dhr. E. Wanet, Rusthuisdirecteur bij het OCMW van Gembloux, (vacant), OCMW van Ganshoren. Afdeling extra-muros Dhr. Ph. Ballez, Dienst gezinshulp bij het OCMW van La Louvière, Mevr. Beriot, hoofd ACASA, OCMW van Bergen, Mevr. Ch. Cox, Verantwoordelijke van de dienst thuiszorg van het OCMW van Oupeye, Mevr. F. Franchini, Secretaris dd, OCMW van Silly, Mevr. M. Gailly, Inspectrice bij de Directie Derde Leeftijd bij het ministerie van het Waalse Gewest, 7
Dhr. J.-P. Genot, Secretaris van het OCMW van Fleurus, Mevr. L. Guilmet, hoofd van het departement levenskwaliteit bij OCMW Ottignies-Louvain-la-Neuve, Dhr. G. Lemaire, Burgemeester van Braine-le-Château, Mevr. S. Lodens, Sociaal assistente bij het OCMW van s Gravenbrakel, Mevr. B. Loneux, Hoofd van de dienst huishoudhulp bij het OCMW van Visé, Mevr. F. Simon, Hoofd van de dienst gezinshulp van het OCMW van Luik, Mevr. M-F Stalens, directrice van de diensten thuiszorg en verpleging, OCMW van Charleroi, Mevr. M. Tribolet, Hoofd van de dienst gezinshulp van het OCMW van Hotton, Mevr. M. Urbain, Sociaal assistente bij het OCMW van Zinnik. Secretaris: Dhr. Rombeaux, Adviseur bij de Afdeling OCMW. 2. SocioProfessionele Inschakeling (SPI) Leden: Mevr. Auquier, OCMW van Sint-Gillis, Mevr. Bogaert, OCMW van Ukkel, Mevr. Boucquey, OCMW van Sint-Pieters-Woluwe, M. Boulayoun, OCMW van Ganshoren, Mevr. Cambron, OCMW van Brussel, Dhr. De Cafmeyer, OCMW van Elsene, Dhr. Dumont, OCMW van Sint-Lambrechts-Woluwe, Mevr. Casillas, OCMW van Sint-Lambrechts-Woluwe, Mevr. Coquelet, OCMW van Sint-Agatha-Berchem, Mevr. Derrouaz, OCMW van Sint-Pieters-Woluwe, Mevr. Dethibault, OCMW van Etterbeek, Mevr. Dewaele, OCMW van Oudergem, Mevr. Dewulf, OCMW van Sint-Jans-Molenbeek, Dhr. D Hoore, OCMW van Brussel, Mevr. Distefano, OCMW van Anderlecht, Mevr. Garcia, OCMW van Sint-Gillis, Dhr. Gillet, OCMW van Oudergem, Mevr. Hulin, OCMW van Ganshoren, Dhr. Martens, OCMW van Vorst, Mevr. Meulders, OCMW van Brussel, Mevr. Minke, OCMW van Koekelberg, Dhr. Mintiens, OCMW van Jette, Dhr. Mortier, OCMW van Etterbeek, Mevr. Mortier, OCMW van Elsene, Mevr. Philippot, OCMW van Watermaal-Bosvoorde, Mevr. Safarian, OCMW van Anderlecht, Mevr. Salberter, OCMW van Sint-Agatha-Berchem, Mevr. Sanchez, OCMW van Evere, Mevr. Schartz, OCMW van Jette, Dhr. Sopi, OCMW van Vorst, Mevr. Van Reusel, OCMW van Schaarbeek, Mevr. Vandenbergh, OCMW van Sint-Joost-ten-Node, Mevr. Van Parijs, OCMW van Evere, Dhr. Vandersmissen, OCMW van Brussel. 8
Secretaris: Dhr. Jean-Luc Bienfet, Adviseur bij de Afdeling OCMW. 3. Commissie «juridische vragen» Leden: Mevr. Batardy, OCMW van Sint-Pieters-Woluwe, Mevr. Bernard, OCMW van Jette, Mevr. Bijsmans, OCMW van Ganshoren, Mevr. Boucquey, OCMW van Brussel, Dhr. Brutus, OCM van Sint-Pieters-Woluwe, Dhr. Corra, OCMW van Elsene, Mevr. Decerf, OCMW van Sint-Agatha-Berchem, Mevr. Devocht, OCMW van Sint-Joost-ten-Node, Mevr. Devos, OCMW van Etterbeek, Mevr. Dubois, OCMW van Oudergem, Dhr. Dumont, OCMW van Sint-Lambrechts-Woluwe, Dhr. Eynatten, OCMW van Jette, Mevr. Forget, OCMW van Schaarbeek, Mevr. Gilard, OCMW van Sint-Lambrechts-Woluwe, Mevr. Guegan, OCMW van Vorst, Mevr. Kasende Pemba, OCMW van Schaarbeek, Dhr. Lair, OCMW van Sint-Jans-Molenbeek, Dhr. Laurent, OCMW van Evere, Mevr. Marcotty, OCMW van Ukkel, Dhr. Martens, OCMW van Vorst, Mevr. Monjoie, OCMW van Watermaal-Bosvoorde, Mevr. Rizzo, OCMW van Sint-Joost-ten-Node, Dhr. Schurmans, OCMW van Sint-Gillis, Mevr. Serieys, OCMW van Ukkel, Mevr. Somoano Tarno, OCMW van Brussel, Mevr. Staquet, OCMW van Sint-Jans-Molenbeek, Mevr. Stevens, OCMW van Sint-Gillis, Dhr. Straatman, OCMW van Anderlecht, Mevr. Verbraeken, OCMW van Etterbeek. Secretaris: Mevr. Sterckx, Adviseur bij de Afdeling OCMW. 9
E. Werkgroepen 1. Hoofdverpleegkundigen Leden: De leden die de vergaderingen van deze werkgroep bijwonen, worden in functie van de agendapunten door hun diensthoofd aangeduid. Dhr. Cassimon, OCMW van Brussel, Mevr. Devroye, OCMW van Elsene, Mevr. Duquesne, OCMW van Doornik, Mevr. Goffin, OCMW van Gemboux, Mevr. Huchon, OCMW van Courcelles, Mevr. Jaumotte, OCMW van Gembloux, Dhr. Lombardi, OCMW van Vorst, Dhr. Locci, OCMW van Charleroi, Mevr. Magis, OCMW van Visé, Mevr. Nachtergaele, OCMW van La Louvière, Mevr. Pauwels, OCMW van Brussel, Mevr. Magis, OCMW van Visé, Mevr. Smette, OCMW van Doornik, Mevr. Stainier, OCMW van Visé M. Tiberghien Secretarissen: Dhr. J-M Rombeaux, Adviseur bij de Afdeling OCMW, Dhr. Moerman, deeltijds gedetacheerde, OCMW van La Louvière. 2. OCMW en SAJ (Service d Aide à la Jeunesse) Leden: J.-L. Daerden, OCMW van Ans, Mevr. Ch. Dekoninck, Secretaris van de Afdeling OCMW van de VSGB, Mevr. Elst, OCMW van Brussel, D. Hanquet, OCMW van Rixensart, Mevr. M. Ivanovic, OCMW van Wanze, M. Petit, OCMW van Brussel, D. Petitjean, OCMW van Bergen, J. Rucquoi, OCMW van Elsene, J. Spinette, OCMW van Sint-Gillis, Mevr. M.-Cl. Thomaes-Lodefier, Adviseur bij de Federatie van OCMW s van de UVCW, G. Van Ransbeek, OCMW van Brussel. 10
Strategische comité Brusselse vertegenwoordigers M. Petit, OCMW van Brussel, M. Roberti, OCMW van Vorst, Ch. Dekoninck, Afdeling OCMW van de VSGB 3. Werkgroep gezondheidszorg Leden: Eddy Schikorr, OCMW van Anderlecht, Vinciane Royen, OCMW van Oudergem, Désiré Uwihanganye, OCMW van Sint-Agatha-Berchem, Sophie Magnée, OCMW van Brussel, Michelle Bonneville, OCMW van Etterbeek, Natacha Devos, OCMW van Etterbeek, Ingrid Verhoeven, OCMW van Evere, Nicolas Dyonghe, OCMW van Evere, Aziz Sopi, OCMW van Vorst, Mevr. Ingrid Lapaige, OCMW van Ganshoren, Valérie Mellaerts, OCMW van Vorst, Irène Van Den Bosch, OCMA van Jette, Lutgart Van Herck, OCMW van Jette, Sonia Van Buggenhout, OCMW van Ukkel, Joëlle Attas, OCMW van Sint-Lambrechts-Woluwe, Maud Zamora, OCMW van Sint-Joost-ten-Node, Christian Rezsohazy, OCMW van Elsene, Martine Vranken, OCMW van Koekelberg, Pascal Debouvere, OCMW van Sint-Jans-Molenbeek, Nicolas Robin, OCMW van Sint-Gillis, Laurence Limbosch, OCMW van Sint-Joost-ten-Node, Geneviève Paquet, OCMW van Schaarbeek, Daniela Cimenti, OCMW van Ukkel, Pierre Pardon, OCMW van Watermaal-Bosvoorde, Christian Dumont, OCMW van Sint-Lambrechts-Woluwe, Nadine Pene, OCMW van Sint-Pieters-Woluwe. Secretaris: Dhr. Lejour, Adviseur bij de Afdeling OCMW. 4. Werkgroep «Aansluiting van de OCMW s op de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid» Dhr. A. Boucquey, OCMW van Sint-Pieters-Woluwe, Philippe Taffin, OCMW van Oudergem, Mevr. A. Colmant, OCMW van Watermaal-Bosvoorde, 11
Dhr. N. Decoster, OCMW van Sint-Gillis, Santo Carpino, OCMW van Brussel-stad, Dhr. N. Duchatel, OCMW van Sint-Jans-Molenbeek, Kone Koro, OCMW van Evere, Christiane Van Durme, OCMW van Ganshoren, Mevr. N. Devos, OCMW van Etterbeek, Dhr. O. Laurent, OCMW van Elsene, Mevr. C. Mairlot, OCMW van Koekelberg, Mevr. J. Molokompia, OCMW van Sint-Joost-ten-Node, Irène Van Den Bossche, OCMW van Jette, Nathalie Briand, OCMW van Sint-Jans-Molenbeek,, Dhr. O. Laurent, OCMW van Elsene, Maryse Caucheteux, OCMW van Ukkel, Dhr. M. Ben Kahla, OCMW van Vorst, Dhr. Th. Pascal, OCMW van Ganshoren, Mevr. Geneviève Paquet, OCMW van Schaarbeek, Christian Dumont, OCMW van Sint-Lambrechts-Woluwe, Dhr. D. Uwihanganye, OCMW van Sint-Agatha-Berchem Grégory Jacques, OCMW van Sint-Lambrechts-Woluwe. Secretaris: Dhr. Lejour, Adviseur bij de Afdeling OCMW. 5. Informatica-coördinatie Dhr. Dogot, OCMW van Brussel, Dhr. Béozière, OCMW van Evere, Dhr. Rozen, OCMW van Sint-Jans-Molenbeek, Mevr. Decoux, OCMW van Schaarbeek, Mevr. Paquet, OCMW van Schaarbeek, Dhr. Uwihanganye, OCMW van Sint-Agatha-Berchem. Secretaris: Dhr. Lejour, Adviseur bij de Afdeling OCMW. 6. Tewerkstellingsbegeleiding Mevr. Beckers, OCMW van Sint-Jans-Molenbeek Mevr. Benhammane, OCMW Etterbeek Mevr. Brabon, OCMW Ukkel Mevr. Coquelet, OCMW Sint-Agatha-Berchem Mevr. De Brabanter, OCMW Brussel M. De Cafmeyer, OCMW Elsene 12
Mevr. Dewerpe, OCMW Watermaal-Bosvoorde Mevr. El Bouchtili, OCMW Etterbeek M. Kayaerts, OCMW Ukkel Mevr. Kersten, OCMW Sint-Jans-Molenbeek Mevr. Kohn, OCMW Vorst Mevr. Kokten, OCMW Sint-Gillis Mevr. Laarissi, OCMW Brussel Mevr. Lanoy, OCMW Jette M. Libert, OCMW Sint-Jans-Molenbeek Mevr. Moreels, OCMW Sint-Lambrechts-Woluwe Mevr. Philippot, OCMW Watermaal-Bosvoorde Mevr. Quintens, OCMW Evere M. Vanlerberghe, OCMW Elsene Dhr. Van Pee, OCMW Sint-Agatha-Berchem Mevr. Verdonck, OCMW Vorst Secretaris Dhr. Jean-Luc Bienfet, Adviseur bij de Afdeling OCMW. 7. Validering van de competentie en socio-professionele balans (SPB) Dhr. Ates, OCMW Ukkel Mevr. Beff, OCMW Sint-Jans-Molenbeek Mevr. Caflers, OCMW Schaarbeek Mevr. Dufrane, OCMW Brussel Mevr. El Fadel, OCMW Ukkel Dhr. Jussy, OCMW Sint-Gillis Dhr. Kanyanzira, OCMW Brussel Dhr. Libert, Sint-Jans-Molenbeek Mevr. Moyersoen, OCMW Schaarbeek Dhr. Saels, OCMW Sint-Lambrechts-Woluwe Secretaris: Dhr. Jean-Luc Bienfet, Adviseur bij de Afdeling OCMW. 8. Sociale economie Dhr. Dorban, OCMW Brussel Mevr. Van Keymeulen, OCMW Brussel Dhr. Timmermans, OCMW Brussel Mevr. Dosogne, OCMW Brussel Dhr. Sopi, OCMW Vorst Dhr. Cafmeyer, OCMW Elsene Dhr. Libert, OCMW Sint-Jans-Molenbeek 13
Mevr. Dewulf, OCMW Sint-Jans-Molenbeek Mevr. Mouzon, OCMW Sint-Joost-ten-Node Mevr. Bogaert, OCMW Ukkel Dhr. Colson, OCMW Watermaal-Bosvoorde. 9. Follow-up van de rechtspraak omtrent de verzadiging van het opvangnetwerk Mevr. Somoano, OCMW van Brussel Dhr. Corra, OCMW van Elsene Mevr. Kasenda Pemba, OCMW van Schaarbeek Mevr. Stevens, OCMW van Sint-Gillis Dhr. Lair, OCMW van Sint-Jans-Molenbeek Secretaris: Mevr. Nathalie Sterckx, Adviseur bij de Afdeling OCMW 10. Groep référentiel étudiant Dhr Casillas, OCMW Sint-Lambrechts-Woluwe Dhr Mortier, OCMW Etterbeek Dhr Allard, OCMW Sint-Pieters-Woluwe Mevr. Ozdemir, OCMW Schaarbeek Mevr. Verlaine, OCMW van Sint-Lambrechts-Woluwe Mevr. Bayot, OCMW van Sint-Lambrechts-Woluwe Dhr Nimbeshaha, OCMW Jette Mevr. Ngalula, OCMW Jette Mevr. Toni, OCMW Anderlecht Dhr Mologoha, OCMW Anderlecht Dhr Ayaya Baya, OCMW Ukkel Mevr. Verheyden, OCMW Elsene Dhr Sels, OCMW Oudergem Dhr Boucquey, OCMW Sint-Pieters-Woluwe Mevr. De HOnghere, OCMW Koekelberg Mevr. Paquet, OCMW Schaarbeek 14
III. HET DIRECTIECOMITÉ EN DE STUDIEDIENST De Afdeling OCMW in het algemeen De representativiteit van de Afdeling OCMW en de samenstelling van het Brussels Directiecomité en het Federaal Comité maken het mogelijk de belangen van alle OCMW's aan bod te laten komen. Daarbij gaat de nodige aandacht uit naar de nuanceringen en gevoelige punten naar gelang van de grootte of de activiteiten. Telkens de openbare centra voor maatschappelijk welzijn en hun actiemiddelen in het gedrang komen, treedt het bevoegde Comité op als spreekbuis voor de OCMW's en verdedigt het hun standpunt. Het zet zich in opdat er geen nieuwe lasten aan de OCMW's zouden worden opgelegd zonder dat ook de nodige middelen ter beschikking worden gesteld en opdat de beslissingen die op alle niveaus worden getroffen de bestaansonzekerheid van de minstbedeelden niet zouden verhogen. Het Comité maakt een kritische analyse van wetsontwerpen en -voorstellen, decreten of ordonnanties die betrekking hebben op de werking en het actieterrein van de OCMW's. Zo nodig stelt het amendementen voor waardoor deze teksten in gunstiger zin worden aangepast voor de OCMW's of de hulpvragers. Maar de Directiecomités beperken zich niet tot het reageren op ontwerpen en voorstellen. Regelmatig nemen ze zelf initiatieven en lokken ze gesprekken uit met de bevoegde ministers teneinde de plaatselijke besturen de middelen te waarborgen voor een dynamisch en preventief sociaal beleid. Het Federaal Comité van de OCMW's is het overlegorgaan waar de aangesloten Vlaamse, Waalse en Brusselse OCMW's via hun vertegenwoordigers overleg plegen rond andere dan gemeenschaps- of gewestmateries. Het Brussels Directiecomité heeft de ruimste bevoegdheden wat het bestuur van de Brusselse Afdeling OCMW betreft. Het Brussels Directiecomité Het Brussels Directiecomité heeft een drieledige taak: de OCMW's vertegenwoordigen bij de overheidsinstanties, de ervaringen van Brusselse OCMW s bundelen en uitwisselen, en ondersteuning verlenen bij hun activiteiten. Sinds 1 januari 1994 is het Brussels Directiecomité bevoegd om advies te geven met betrekking tot alle materies. Voor de federale materies plegen de drie regionale Directiecomités evenwel overleg om tot een gezamenlijk standpunt te komen vooraleer daarmee naar buiten te komen. 15
Een overzicht van de voornaamste punten die in het Brussels Directiecomité besproken werden: Impact van de staatshervorming op het beleid van maatschappelijke activering Overheveling van de opvangstructuren voor bejaarden naar de gemeenschappen Het federaal sociaal akkoord Elektronische medische kaart (ecarmed) Aanvullende verzekering Technische groep voor de follow-up van de rechtspraak ivm de verzadiging van het opvangnetwerk Samenwerking tussen de POD MI en de overheidsdiensten voor tewerkstelling Werkgroep SAJ/OCMW Vraag van het kabinet van Staatssecretaris voor Huisvesting Doulkeridis ivm de uitbreiding van de gewestelijke huurtoelage tot de door het OCMW verhuurde woningen Sociale maribel Elektronisch sociaal verslag Contingent art. 60 sociale economie Strijd tegen sociale fraude EU-burgers en hun familieleden: wijziging van de organieke wet Actieplan - nationale strategie voor de integratie van Rom Besparing op geneesmiddelen in rusthuizen - maatregel gepland op 1 juli 2012 Primaweb+ POD MI analyse SWOT Lokale opvanginitiatieven LOI Sociaal akkoord 2011 - minimum effectief per dienst Project rond samenwerking tussen GSOB en Afdeling OCMW Ontmoeting met een delegatie van het nationaal programma voor bijstand voor sociale bescherming Evaluatieverslag van de winterperiode Terbeschikkingstelling van werknemers art. 60 7 bij Actiris Evaluatie van het referentieadres Samenwerkingsprotocol tussen arbeidsrechtbanken, balie en OCMW s Week van de Lokale Democratie Interkabinettenoverleg voor het Brussels verslag van de armoedebestrijding - actieplan Blokkering van bankverrichtingen voor betaling van fiscale en sociale schulden Voorschotten op onderhoudsgeld - wetsvoorstel tot wijziging van de wet tot oprichting van DAVO Validering van competentie Sociale economie Ontwerp van KB tot wijziging van het KB van 22 mei 2003 betr. de procedure ivm de behandeling van dossiers rond uitkeringen voor gehandicapten Seminarie 10 jaar recht op maatschappelijke integratie Federaal plan voor de armoedebestrijding Tewerkstellingsmaatregelen - degressieve werkloosheidsuitkeringen Programmatie ESF 2014-2020 Maatregel 500 euro BTW - organisatie van een forum voor gemeenten en OCMW s 16
De studiedienst De Studiedienst van de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verleent bijzonder nuttige diensten aan de OCMW's. De dienst zorgt op een dynamische en efficiënte wijze voor de noodzakelijke ondersteuning van de OCMW's bij het uitvoeren van hun opdracht. De Studiedienst beantwoordt namelijk telefonisch of schriftelijk de vragen die de OCMW's stellen i.v.m. juridische, administratieve en financiële kwesties of met betrekking tot het beheer van het OCMW. De Studiedienst bezorgt de OCMW's diverse documenten, modelbeslissingen of -reglementen. Door middel van omzendbrieven wordt de aandacht van de OCMW's gevestigd op belangrijke wijzigingen van wetgeving of reglementen die op stapel staan of op de toepassing van nieuwe bepalingen. Voorts voert de Studiedienst het secretariaat van het Directiecomité en van het federaal Overlegcomité. Tevens stelt de dienst werkdocumenten en eindverslagen voor commissies op. Daarnaast organiseert de Afdeling de jaarlijkse Algemene Vergadering waar steeds een actueel thema aan bod komt, toegespitst op het werkterrein van de OCMW's en de impact op het vlak van hun sociaal beleid. De Afdeling OCMW onderhoudt contact met de OCMW's en organiseert daartoe ondermeer ontmoetings-, studie- en vormingsdagen voor mandatarissen, leidinggevend personeel en maatschappelijk werkers. De "ontmoetingsdagen voor OCMW's" vormen voor mandatarissen, verantwoordelijken van administratieve diensten en maatschappelijk werkers een ideale gelegenheid om zich te informeren, bij te scholen en ervaringen uit te wisselen met andere OCMW's. Via al die activiteiten tracht de Afdeling permanent voeling te houden met de plaatselijke behoeften en de werkzaamheden van de OCMW's. Daartoe doet de Afdeling regelmatig enquêtes bij de OCMW's, zamelt ze de jaarverslagen in en de documenten over hun verwezenlijkingen. De Afdeling houdt studies bij die door openbare of private instellingen worden ondernomen en de centra voor maatschappelijk welzijn kunnen aanbelangen. De Studiedienst neemt actief deel aan talrijke studiedagen of colloquia die door ministeries, universiteiten of sociale instellingen worden ingericht. De boeken en publicaties die de Afdeling OCMW publiceert, worden zowel door de mandatarissen als door het OCMW-personeel bijzonder gewaardeerd. De Afdeling werkt ook mee aan het zeer gegeerde "OCMW Focus" en CPAS+, bestemd voor alle mandatarissen en personeelsleden van het OCMW. Via die tijdschriften wordt snel nuttige informatie doorgegeven, zoals samenvattingen en commentaar bij wetgeving en rechtspraak, informatie over vernieuwende en originele OCMW-initiatieven, resultaten van wetenschappelijk onderzoek in het domein van het welzijnswerk, zonder daarbij de uitdiepende artikelen te vergeten. De Afdeling OCMW levert ook heel wat informatie over de acties en activiteiten die ze onderneemt en stelt referentiedocumenten ter beschikking via de website van de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Gewest (www.vsgb.be). 17
Hoofdstuk II DE ACTIVITEITEN VAN DE AFDELING IN 2012 I. ALGEMENE VERGADERING Op 1 maart 2012 vond in Brussel de Algemene Vergadering van de Afdeling OCMW plaats, rond het thema de overheveling van de diensten voor de opvang van bejaarden naar de gemeenschappen. Meer dan 65 personen namen eraan deel. Het akkoord voor de zesde staatshervorming stelt dat de volledige bevoegdheid inzake rusthuizen, rusten verzorgingstehuizen, dagverzorgingscentra, centra voor kort verblijf, diensten G alleenstaanden en diensten Sp alleenstaanden integraal naar de gemeenschappen verschoven zal worden. De heer Michel Colson, Voorzitter van de Afdeling OCMW, leidde er de werkzaamheden in met het activiteitenverslag 2011 van de Afdeling. Drie sprekers namen er het woord: Jean Hemesse, secretaris-generaal van de Christelijke Mutualiteiten vertegenwoordigers van het kabinet Grouwels en het kabinet Huytebroeck Dominique Blondeel, nationaal secretaris van Espace Seniors II. STUDIEDAGEN EN VORMINGEN Op 27 juli 2012 organiseerde de Afdeling OCMW een infosessies over de financiering van het Riziv. Op 20 september 2012 organiseerden we een colloquium over het onderzoek research-actie. Op 13 november 2012 zette de Afdeling OCMW samen met de VSGB de Week van de Lokale Democratie op het getouw. Op 29 november 2012 wijdde de Afdeling haar herfstontmoeting aan het sociaal onderzoek. Er kwamen een zestigtal geïnteresseerden uit de 19 Brusselse OCMW s naartoe. Het sociaal onderzoek is essentieel in de behandeling van de maatschappelijke bijstand door het OCMW. Het principe is vastgelegd in de organieke OCMW-wet van 8 juli 1976. Op de herfstontmoeting namen 3 personen het woord tijdens de plenaire zitting: Philippe Harmegnies, assistent aan het sociaal departement in de hogeschool van Namen Michèle Brouet, hoofd van de dienst inspectie van de POD Maatschappelijke Integratie Christine Dekoninck, Secretaris van de Afdeling OCMW In de namiddag werden de deelnemers in 3 werkgroepen verdeeld. De ontmoeting werd afgesloten met een verslag van de werkgroepen en een debat met het publiek. 18
IIBIS. SEMINARIE VAN DE FEDERATIES VAN OCMW S VAN 13 DECEMBER 2012 Seminarie van de Federaties van OCMW's Op 13 december 2012 organiseerden de Afdeling OCMW, de VVSG en de UVCW hun jaarlijkse seminarie, dat een ontmoetingsdag is voor het OCMW-personeel van het hele land, in samenwerking met de POD MI: het werd een studiedag rond het tienjarig bestaan van het recht op maatschappelijke integratie. Onder het thema "beter samenleven: 10 jaar recht op maatschappelijke integratie 10 jaar POD MI" vergaderden maatschappelijk werkers van de OCMW's uit de drie Gewesten, rond een uitstekende uiteenzetting van Guy Standing, hoogleraar economie aan de universiteit van Bath (Verenigd Koninkrijk) en enkele andere sprekers. Vervolgens werd er in werkgroepen gepraat over 8 thema's die de Federaties en de POD MI geselecteerd hadden op basis van goede praktijkvoorbeelden van OCMW's, waaronder Brusselse, rond sociaal onderzoek, jongeren en vreemdelingen. De goede praktijkvoorbeelden werden rond de volgende thema's: "Van 'mister-cash' tot sociale activering en socio-culturele en sportieve integratie" "Sociaal onderzoek" "Participatie van cliënten" "Onvoldoende bescherming en proactieve bijstand" "Versterkte diversiteit in het profiel van de gebruikers: de jongeren" "Versterkte diversiteit in het profiel van de gebruikers: de vreemdelingen (Afdeling OCMW gaf de inleiding) "Recht op werk" "Het bedrag van het leefloon: de categorieën" We mochten er zelfs zijne Majesteit Koning Albert begroeten. Dit vormde het begin van een jaar gewijd aan de evolutie van het recht op maatschappelijke integratie. III. FEDERALE MATERIES 1. ELEKTRONISCH SOCIAAL VERSLAG Elektronisch sociaal verslag De Afdeling OCMW nam begin 2011 deel aan een werkgroep in de POD Maatschappelijke Integratie die werkte rond een project betreffende het elektronisch sociaal verslag, en volgt dit dossier sindsdien op de voet. Ter herinnering, dit project is een initiatief van de POD MI en volgt de administratieve vereenvoudiging van het proces van het samenbrengen van gegevens in het kader van het sociaal onderzoek en het delen ervan onder OCMW's. Het doel is om (sommige) gegevens uit het onderzoek te bundelen en de OCMW's de mogelijkheid te bieden ze via elektronische weg door te sturen en/of te raadplegen. Als een steunzoeker van OCMW verandert, kan het nieuwe OCMW bepaalde gegevens betreffende die persoon vinden via dit elektronisch sociaal verslag. Dit project zou zowel voor het OCMW als voor de steunaanvrager voordelen bieden. Voor het OCMW: sneller beschikken over alle gegevens betreffende de situatie van de betrokkene, waardoor meer tijd vrijkomt voor de effectieve bijstand een duidelijk overzicht van alle stappen die andere OCMW's reeds gezet hebben betreffende de betrokkene 19
Voor de steunaanvrager: niet meer stelselmatig dezelfde informatie en documenten moeten overmaken de steun zal beter aangepast zijn aan de effectieve situatie waarin hij zich bevindt Het elektronisch sociaal verslag maakt deel uit van het project Crystal, dat opgenomen is in het derde beheersplan van de POD MI. In de eerste voorbereidende nota (februari 2011) kwamen verschillende punten aan bod: het wettelijk kader van het sociaal onderzoek en verslag een overzicht van de gegevens waarover het OCMW elektronisch beschikt in het kader van het sociaal onderzoek het voorstel betreffende de inhoud van het elektronisch sociaal verslag de juridische link met de wetgeving inzake de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Uit een eerste bespreking van deze nota kwamen de volgende elementen en vragen naar voren: het elektronisch sociaal verslag wil het sociaal verslag normaliseren en als dat eventueel de interne controle kan vergemakkelijken en het werk van de maatschappelijk werker kan verbeteren, moet er ook een zekere manoeuvreerruimte gelaten worden de voorbereidende nota van de POD MI verwees naar de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, maar niet naar het beroepsgeheim. Toch is het belangrijk te bepalen welke gegevens overgemaakt moeten worden en welk gebruik het federaal niveau van de gegevens zal maken. De Afdeling OCMW vindt dat de gegevensoverdracht enkel objectieve gegevens mag betreffen. In de huidige stand van het project lijkt het essentieel de maatschappelijk werkers te raadplegen. Dit project heeft een impact op sociale software en wat is de link met Primaweb+? Het Directiecomité had ingestemd met de deelname van de Afdeling aan de werkgroep en de analyse van het project. De enige vergaderingen van de werkgroep vonden plaats in de POD MI in juli en september 2011. Daarna zijn er geen vergaderingen meer geweest en werd het project enkel besproken tijdens het overleg tussen de POD MI en de Federaties. In februari schreef de POD MI een tweede nota over het project. Het doel was immers geëvolueerd, rekening houdend met de nood aan de bestrijding van de sociale fraude. Volgens de POD MI werd het project prioritair, omdat het elektronisch sociaal verslag een nuttig instrument kon worden in de strijd tegen de sociale fraude. De gegevens die overgemaakt worden: praktische gegevens: dossiernummer, naam en tel. van de dossierbeheerder in het eerste OCMW sociale activering: type GPMI, vrijwillige prestaties of niet, pre-traject, activeringsmaatregelen gegevens betreffende vorming en integratieparcours beslissingen van de OCMW's, met inbegrip van de motivering van de beslissingen (toekenning, weigering, stopzetting) alsook de sancties (de POD MI preciseert dat de RMI-wet voorziet dat de uitvoering van de sancties voortgezet wordt door het centrum dat later bevoegd wordt, en dit voor de toepassingsduur van de sanctie (art. 30 3). De POD MI beschouwt dat de voor overdracht voorgestelde gegevens "objectieve" gegevens zijn en dus zijn de beschikkingen betreffende het beroepsgeheim niet van toepassing, wat de Afdeling OCMW hevig betwist heeft tijdens het overleg. De nota's van de POD MI werden zowel voorgelegd aan het Directiecomité als aan de maatschappelijk werkers die de Afdeling OCMW samenbracht, hun adviezen werden gebundeld en verschillende vaststellingen gedaan: 20
Voor wat de gecommuniceerde gegevens betreft: Op basis van art. 30 3 stelt de POD MI dat de uitvoering van de sancties voortgezet wordt door het centrum dat later bevoegd wordt. Maar dat is niet helemaal correct. Artikel 30 3 preciseert namelijk dat de administratieve sancties uitgesproken worden door het bevoegde centrum en de uitvoering ervan voortgezet kan worden door het centrum dat later bevoegd wordt, voor de toepassingsduur van de sanctie. Zo zou een OCMW kunnen beslissen een sanctie niet verder uit te voeren, om diverse redenen. De vraag is of de POD MI van plan is het OCMW die beoordelingsbevoegdheid te ontnemen. En als het OCMW beslist de sanctie niet uit te voeren, hoe staat het dan met de terugbetaling? De overdracht van bepaalde gegevens roept echt vragen op. Dat is het geval van de beslissingen en de sancties waarvoor de meerwaarde niet hoog is. Naast de problematiek van het beroepsgeheim wordt ervan uitgegaan dan een situatie geanalyseerd wordt op het moment van de steunaanvraag en dat de elementen uit het verleden geen obstakel of element van weigering mogen zijn. Bovendien is het elektronisch sociaal verslag een decodage op een gegeven moment en kan het vastliggen terwijl de situatie van de betrokkenen evolueert. De voordelen voor de gebruiker worden niet beschouwd als "in hun belang". Sociale fraude kan bestreden worden door het correct gebruik van de KSZ en de stromen: ze moeten dus verbeterd of gecreëerd worden en er moeten mutaties voorzien worden. Het personeel in de OCMW's moet ook versterkt worden om de controle te waarborgen, via tussenkomst in de personeelskosten. Informatie betreffende gezondheid of medische behandeling, gerechtelijk verleden, inkomsten, huisvesting, bankrekening mag in geen geval doorgegeven worden. Informatie betreffende aanvullende sociale bijstand mag niet doorgegeven worden, want die bijstand valt onder de actie gevoerd door het OCMW die verschillend kan zijn van het ene OCMW tot het andere. OCMW's mogen niet in concurrentie met elkaar komen. Elementen betreffende de familiale, sociale, financiële situatie worden slechts doorgegeven op voorwaarde dat dit in het belang van de gebruiker is en hij ermee akkoord gaat. Is het relevant gegevens door te geven die niet meer actueel zijn in geval van verhuis? Al deze vaststellingen en opmerkingen werden aan de POD MI overgemaakt. Uiteraard verwijst het elektronisch sociaal verslag ook naar de kwestie van het beroepsgeheim, waarvan de POD MI een specifieke interpretatie heeft: zij zijn van mening dat het elektronisch sociaal verslag objectieve gegevens bevat, die stricto sensu niet onder het beroepsgeheim vallen. We onderstrepen dat het doorgeven van informatie of gegevens enkel in het belang van de gebruiker en met zijn instemming mag gebeuren. Sommige OCMW's vinden dat de inhoud van het elektronisch sociaal verslag echt beperkt moet worden tot objectieve gegevens met betrekking tot de aanvrager, met inbegrip van zijn SPI of sociaal parcours, maar niets van wat meegedeeld wordt, mag hem schade toebrengen of stigmatiseren. Het beroepsgeheim speelt in dat geval echt een rol, zelfs tussen OCMW's. In de loop van het jaar 2012 heeft de POD MI het project van het elektronisch sociaal verslag doen evolueren door voor te stellen het via de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid te laten gaan. Het sectorieel comité voor de federale overheid heeft in oktober 2012 een positief advies gegeven. Op het ogenblik dat wij dit schrijven, blijven er nog vragen: Wat is de meerwaarde voor de OCMW's, terwijl de KSZ-stromen ontwikkelen en gebruikt worden, overwegende dat het nieuwe OCMW toch een nieuw sociaal onderzoek uitvoert? Wat is de meerwaarde voor de gebruiker? worden gegevens overgemaakt in zijn belang? Wat is de financiële impact voor de OCMW's, met name in het kader van de ontwikkeling van sociale software (en om te voorkomen dat gegevens meer dan eens ingevoerd moeten worden)? Wat is de bijkomende werklast voor de maatschappelijk werkers? Is het echt een geschikt instrument in de strijd tegen de sociale fraude? De Afdeling OCMW wees erop dat het elektronisch sociaal verslag van een tool ten dienste van de OCMW's evolueert naar een instrument in de strijd tegen de sociale fraude. En hoe staat het met het beroepsgeheim? 21
De Afdeling OCMW volgt dit dossier op voet, dat wellicht in 2013 nog vaak ter tafel zal komen. 2. STRIJD TEGEN SOCIALE FRAUDE In het voorjaar 2012 keurde de federale regering een plan goed voor de bestrijding van de sociale en fiscale fraude, op voorstel van staatssecretaris Crombez. In dat plan zijn een reeks maatregelen opgenomen die de OCMW's aanbelangen. Die worden immers geconfronteerd met misbruik van sociale uitkeringen en vinden dat er procedures uitgewerkt moeten worden om misbruik op te sporen, maar het actieplan gaat verder dan dat en moet de OCMW's aanzetten om niet alleen fraude op te sporen met alle mogelijke middelen, maar ook het onterecht ontvangen geld terug te vorderen. De Federaties van OCMW's hebben gewezen op het specifieke karakter van sociale bijstand, die in tegenstelling tot andere sociale uitkeringen, berust het op een sociaal onderzoek dat een bijzondere vertrouwensrelatie met de aanvrager creëert. Wij vinden dat het gebruik van de Kruispuntbank en de verbetering of de ontwikkeling van nieuwe stromen elementen zijn die het sociaal onderzoek mogelijk maken en dus ook de preventie van sociale fraude. Het hele jaar lang hebben de Federaties zich gekant tegen andere maatregelen, waarvan de efficiëntie niet aangetoond is en waarbij de ingezette middelen niet in verhouding staan tot het probleem. Zoals wij reeds aanstipten voor het elektronisch sociaal verslag, raken de in het kader van de strijd tegen de sociale fraude voorgestelde maatregelen de grenzen van het beroepsgeheim conform de beschikkingen van artikel 457 van het Strafwetboek en artikel 36 en 50 van de organieke OCMW-wet, wat ze onaanvaardbaar maakt, omdat dit de OCMW's en de maatschappelijk werkers in moeilijkheden brengt ten opzichte van het publiek dat hen raadpleegt. 3. FEDERAAL PLAN VOOR ARMOEDEBESTRIJDING In het verlengde van het plan voor de bestrijding van de armoede, dat in 2008 opgezet werd, heeft de federale regering, op aansturen van staatssecretaris Maggie De Block, een nieuw federaal plan voor de strijd tegen de armoede goedgekeurd in september 2012. Dat plan berust op 6 strategische doelstellingen en 118 acties, waarvan de meeste in de actieradius van de OCMW's liggen. De strategische doelstellingen zijn: waarborg van de sociale bescherming van de bevolking beperking van armoede bij kinderen versterking van de toegang tot de arbeidsmarkt door sociale en professionele activering versterking van de strijd tegen dakloosheid en slechte huisvesting waarborg van het recht op gezondheid openbare diensten voor iedereen Samen met haar zusterfederaties wees de Afdeling OCMW erop dat de OCMW's meer dan eens aangehaald worden als operatoren, maar dat er geen adequate financiering voor de acties voorzien wordt. Sommigen blijven erop hameren dat de OCMW's de hoeksteen zijn van de armoedebestrijding, maar dat hun taken in dat kader niet voldoende gefinancierd worden. Dit plan is de herhaling van de vorige plannen, met dezelfde focus op bepaalde doelgroepen, opgebouwd rond enkele vaststellingen, maar het biedt geen grondige analyse van de oorzaken van armoede, wat nochtans interessant zou kunnen zijn om de acties beter te kunnen richten. De combinatie van maatregelen om de arme te responsabiliseren voert ons terug naar de tijd waarin de armoede beschouwd werd als "eigen schuld". Volgens ons is het niet op die manier dat de samenleving de armoede zal kunnen indijken. Zich beperken tot een coördinatie 22
van het beleid tussen de verschillende ministers lijkt ons weinig ambitieus. Het lijkt ons coherenter om de armoedebestrijding transversaal in het geheel van het beleid te plaatsen: tewerkstelling, huisvesting, vorming, economie, justitie. Het plan is eerder curatief dan preventief. Het biedt geen enkele visie op lange termijn. De tekst toont geen echte wil om de armoede uit te roeien, maar om de armoede minder zichtbaar te maken en misschien iets minder intens. De Afdeling OCMW zal de staatssecretaris en de regering blijven interpelleren over de toekomstige plannen. 4. UITKERING VOOR GEHANDICAPTEN De Afdeling OCMW kreeg de kans om een advies te geven over een ontwerp van KB tot wijziging van de behandeling van de dossiers betreffende uitkeringen aan gehandicapten. Dit ontwerp van KB wil de administratieve bevoegdheid van de indiening van uitkeringen voor gehandicapten uitbreiden tot de OCMW's. Het besluit werd voorgelegd aan het Directiecomité, dat het initiatief interessant vind omdat het gehandicapten meer mogelijkheden biedt om hun recht op sociale uitkeringen te doen gelden, in het bijzonder voor mensen die afhangen van het OCMW, maar de Federaties van OCMW's schreven in hun gezamenlijk advies dat er geen nieuwe taken toevertrouwd mogen worden aan het OCMW zonder bijkomende middelen, want als de OCMW's de last moeten opnemen, die gewoonlijk tot de bevoegdheid van de gemeenten behoort, brengt dat logistieke en personeelskosten met zich mee. Aangezien de taak ook bij de gemeenten ligt, moet er samen gewerkt worden om de bevolking beter te dienen. Op het ogenblik dat we dit schrijven, is het besluit nog niet genomen. 5. VRAAG OM ADVIES IN HET KADER VAN DE HERVORMING VAN DE INKOMENSGARANTIE VOOR OUDEREN (IGO) Op basis van een verzoek om advies van 29 mei 2012 van Yvan Mayeur, voorzitter van de commissie sociale zaken van de Kamer, hebben de drie federaties een standpunt ingenomen betreffende de hervorming van de inkomensgarantie voor ouderen. Dit ontwerp van hervorming sluit een brede categorie van vreemdelingen uit van het gewaarborgd inkomen voor bejaarden, behalve bij een minimum loopbaan van minstens 312 dagen. De Federaties onderstreepten het volgende: De inkomensgarantie voor ouderen is een residuele financiële bijstand voor 65-plussers met een te laag inkomen om in hun levensonderhoud te voorzien en dus is het een mechanisme om te strijden tegen armoede bij ouderen. Het doel van dit mechanisme en de bepalingen van de wet van 22 maart 2001 is juist te voorkomen dat 65- plussers naar het OCMW moeten stappen bij gebrek aan voldoende inkomsten terwijl ze aan de wettelijke voorwaarden beantwoorden. De drie Federaties hebben onderstreept dat een dergelijke hervorming geen rekening houdt met de impact die deze uitsluiting zou kunnen hebben op het vlak van de overdracht van lasten naar het OCMW. De OCMW's zouden die mensen dan moeten ten laste nemen, wat grote financiële gevolgen zou hebben voor de lokale besturen (kosten voor sociale bijstand waarvan een percentage niet terugvorderbaar is bij de federale overheid, personeelskosten, administratiekosten). Het zou gaan om een nieuwe overdracht van lasten van de federale overheid naar de gemeenten, wat niet aanvaardbaar is in het kader van een federaal programma voor armoedebestrijding bij senioren. 6. GEDETINEERDEN Eind maart 2012 werden we benaderd door de commissie sociale zaken, om een advies te geven bij een aantal wetsvoorstellen (Doc 53 1678/001, 1910 Doc 53/001; Doc 53 1911/001) die allemaal in de richting gaan van de schorsing van bepaalde rechten inzake sociale zekerheid (arbeidsongeval, ziekte, arbeidsongeschiktheid,...) die 23
vandaag de dag erkend zijn voor personen wier vrijheid is ontnomen. In overleg onze Vlaamse en Waalse collega's hebben wij onze opmerkingen en bekommernissen bekendgemaakt, in het bijzonder in verband met de overdracht van de mogelijke kosten als de verschillende sociale uitkeringen daadwerkelijk geschorst worden voor deze doelgroepen. 7. ENERGIE Doorgaans behandeld de Afdeling OCMW geen energievraagstukken en laat ze deze materie over aan de werkgroep Energie van de conferentie, maar toch blijven we aandacht besteden aan het sociaal verwarmingsfonds, dat nog steeds een federale materie is. Sociaal verwarmingsfonds vzw Ter herinnering: sinds 2007 weigeren de drie Federaties van het land om te zetelen in de raad van bestuur van het sociaal verwarmingsfonds, omdat de vertegenwoordigers van hulpbehoevende klanten een minderheid vormen in een Raad van Bestuur die voornamelijk bestaat uit vertegenwoordigers van de aardoliesector. Zo kunnen de OCMW's op geen enkele manier hun stem laten horen, terwijl in de praktijk de uitvoering van het sociaal fonds afhangt van hun werk. Naast deze functionele overwegingen komen de drie Federaties van OCMW's regelmatig bijeen om dit standpunt te herzien en in 2012 beslisten ze de betrokken ministers te vragen naar de verbetering van het fonds en de werking van de vzw. Energiefonds (wet van 4 september 2002) en Sociaal verwarmingsfonds: wanneer komt de fusie? Al in 2008 hadden de Federaties van OCMW's een brief gestuurd naar de toenmalige minister Paul Magnette, om de fusie te vragen van de "energie-fondsen", met het oog op een beter beheer van het geheel en de eerlijke behandeling van energiearmoede, ongeacht het type verwarming en publiek. Er werd niet ingegaan op die vraag. In 2012 stelden de Federaties van OCMW's dat ondanks de regionale verschillen en het risico dat deze materies op een dag geregionaliseerd worden, er een nieuw initiatief moest genomen worden ten aanzien van de regering, om het pad naar de fusie van deze fondsen te effenen. Daartoe zou de POD MI niet alleen de gunningscriteria voor de fondsen kunnen evalueren (zoals aangegeven door Maggie De Block in haar plan voor armoedebestrijding: acties 30 en 33) om ze aan te passen aan de realiteit, maar ook een rol van "notaris" spelen door de opbrengsten van de verschillende fondsen in te schrijven en het resterende saldo aan de leveranciers aan te bieden om de bijdragen in evenwicht te brengen. De fusie van de fondsen zou ook administratieve vereenvoudiging kunnen bevorderen, gezien de standaardisering van de procedures, de toegangscriteria, de bewijsstukken en de toegekende bedragen. Begin 2013 zou er een brief geschreven. We volgen dit dossier dus nauwgezet. 8. REFERENTIEADRES In 2012 waren de Federaties van OCMW's begaan met het "referentie-adres", waarvoor er enkele praktische problemen zijn. Als de persoon ingeschreven is op een referentieadres bij het OCMW, maar er zijn post niet komt ophalen, hoopt die stapel zich op zonder dat het OCMW die kan openen, terwijl aan de envelop vaak te zien is dat de brief belangrijk is. Vaak zelfs na het verwijderen van het referentieadres is er nog post in het OCMW. Een ander probleem is het referentieadres bij een particulier. De algemene richtlijnen met betrekking tot het bijhouden van de bevolkingsregisters zijn gewijzigd. Er wordt in gepreciseerd dat het OCMW een sociaal onderzoek moet uitvoeren en dat dezelfde voorwaarden moeten worden toegepast als voor het referentieadres bij het OCMW. 24