Beleidsaanwijzing Militaire DMG/059 Bezoekadres: Binckhorstlaan 135 Postadres: MPC 58 L Postbus 20703 2500 ES Den Haag Nederland www.defensie.nl Steller: Beleidsmedewerker AGB Telefoon 070 3396527 MDTN *06-580-6527 reservisten kernbegrippen reservist, inzetbaarheid Samenvatting In deze aanwijzing is een overzicht gegeven van de rechten en verantwoordelijkheden van de reservist, de eenheidscommandant en verantwoordelijk militair arts met het oog op de militair geneeskundige zorgverlening. De aanwijzing gaat in op de verschillen in zorgverlening aan militairen (doorlopend in werkelijke dienst) en aan reservisten (militairen niet doorlopend in werkelijke dienst). Inwerkingtreding Deze beleidsaanwijzing is met onmiddellijke ingang van kracht.
Titel: reservisten Besluit De Directeur Militaire, Gelet op: artikel 3.1 van de SG-aanwijzing V/26 Grondslagen, hoofdlijnen en systeemeisen militaire gezondheidszorg MAW, AMAR, WIM kamerbrief reservistenzorg 31 200 X/30 674, nr. 117 (2 mei 2008) besprekingen SOD en werkgroep AP Overwegende dat: Het noodzakelijk is om de geneeskundige zorg aan reservisten vast te leggen waar deze verschilt met de zorg die geboden wordt aan militairen die doorlopend in werkelijke dienst zijn. Besluit: voorliggende aanwijzing ' reservisten' vast te stellen en van kracht te verklaren. dat DMG/ AGB verantwoordelijk is voor de actualiteit en de inhoud van deze aanwijzing. Den Haag, 15 september 2009 Directeur Militaire R. van der Meer Brigade-generaal-arts Pagina 2 van 12
Titel: reservisten Inhoud BEGRIPPEN EN DEFINITIES 4 1. INLEIDING 4 2. GEZONDHEIDSZORG RESERVISTEN 4 2.1 Geïntegreerde zorg 4 2.2 Rol reservist, VMA/geneeskundige dienst, eenheidscommandant 5 2.3 Inzetbaarheid, vaccinaties, dental fitness 5 2.4 Geneeskundige registratie en gegevensverwerking 6 2.5 Reservistenzorg en civiele zorg: samenwerking en afbakening 6 2.6 Ziekte, ziekmelding, dienstverbandaandoening 7 2.7 Geneeskundige zorg voor, tijdens en na uitzending 7 2.8 Samenvattend zijn er afspraken over de geneeskundige zorgverlening aan reservisten 10 3. EVALUATIE 11 4. GERELATEERDE BELEIDSAANWIJZINGEN 11 5. BRONNEN 12 Pagina 3 van 12
Titel: reservisten Begrippen en definities Reservist: is aangesteld als militair ambtenaar bij de krijgsmacht, om niet-doorlopend in werkelijke dienst te zijn. Reservist IWD: is reservist in werkelijke dienst (te bepalen door de commandant) RMT: reservist militaire taken RSD: reservist specifieke deskundigheid 1. Inleiding Er is rechtpositioneel slechts één categorie reservisten, maar er kan wel onderscheid gemaakt worden in de wijze van inzet en de actuele status van de reservist. De actief dienende reservist kent afwisseling in perioden van wel of niet in werkelijk dienst (IWD). Er zijn reservisten militaire taken (RMT) en reservisten specifieke deskundigheid (RSD). De reservist kan voor uitzending, nationale taken en back fill ingezet worden. Back fill is het inzetten van reservisten op posities van uitgezonden militairen. In totaal zijn er in 2009 voor reservisten 6000 arbeidsplaatsen. Deze aantallen worden jaarlijks bijgesteld. De reservist is aangesteld als militair ambtenaar bij de krijgsmacht, om niet doorlopend in werkelijke dienst te zijn. De aanstelling geschiedt op vrijwillige basis. De geneeskundige functie-eisen voor aanstelling zijn gelijk aan die van militairen die doorlopend in werkelijke dienst zijn. Reservisten hebben feitelijke werkzaamheden die beperkt kunnen blijven tot korte perioden (variërend van enkele dagen voor cursus tot enkele maanden bij uitzending). De reservist wordt aangesteld op basis van een aanstellingskeuring. Militairen IWD zonder inzetbaarheidsbeperkingen kunnen, direct na afloop van hun aanstelling als militair, aangesteld worden als reservist. Hiervoor is in plaats van de aanstellingskeuring voor reservisten een geldig inzetbaarheidsadvies van de VMA noodzakelijk. Dit wordt tijdig door de commandant aangevraagd. Aan reservisten die niet uitgezonden worden zoals de NATRES worden geen specifieke uitzendeisen gesteld. 2. reservisten 2.1 Geïntegreerde zorg Voor reservisten IWD geldt, dat de eerstelijns geneeskundige zorgverlening gelijk is aan die van reguliere beroepsmilitairen. Pagina 4 van 12
Titel: reservisten 2.2 Rol reservist, VMA/geneeskundige dienst, eenheidscommandant De aangestelde reservist kan al dan niet in werkelijke dienst zijn. De commandant van de eenheid, waar de reservist deel van uitmaakt, is verantwoordelijk voor de status van de reservist, wel of niet in werkelijke dienst. De actuele status is zichtbaar in Peoplesoft en vervolgens ook in de geneeskundige registraties (GIDS en Exquise). Reservisten vallen onder de Zorgverzekeringswet. Reservisten, die in werkelijke dienst komen, vallen onder de militair geneeskundige zorg en krijgen zorg door of vanwege de militair geneeskundige dienst (MGD). Verwijzingen door de militair arts vinden plaats op basis van de verwijsregelgeving voor militairen. Bij reservisten kan de militair arts echter indien van toepassing of noodzakelijk ook rechtstreeks naar hulpverleners in de civiele zorg verwijzen. De militair arts houdt hierbij rekening met eventueel reeds lopende zorgverlening door civiele zorgverleners en gaat ook na of dat in het kader van continuïteit van zorg de beste oplossing biedt. 2.3 Inzetbaarheid, vaccinaties, dental fitness Door de VMA van de eenheid wordt, op basis van de Militaire ambtenarenwet, voorafgaand aan uitzending een inzetbaarheidadvies met betrekking tot de reservist aan de eenheidscommandant gegeven. De reservist is verplicht de militair arts te informeren over alle relevante geneeskundige informatie die een effect op de inzetbaarheid van de reservist kan hebben. De militair arts zorgt er voor laagdrempelig en toegankelijk te zijn voor alle militairen en dus ook voor de reservisten. Bij hernieuwde opkomst in werkelijke dienst kan op basis van eigen onderzoek en de gegevens in GIDS een inzetbaarheidsadvies gegeven worden. De reservist ontvangt het verplichte basispakket aan vaccinaties conform de regeling militairen (zie DMG aanwijzing HMA/035; vaccinatiebeleid voor militairen). Dental fitness. De reservist is in de periode niet in werkelijke dienst zelf verantwoordelijk voor de normale tandheelkundige controles, eventuele behandeling en het gesaneerd zijn door een civiele tandarts. De kosten hiervoor zijn voor rekening van betrokkene conform de bepalingen van diens reguliere zorgverzekering. Dental fitness kan alleen door de militaire tandarts vastgesteld worden. In alle gevallen zal dit voorafgaand aan een beoogde uitzending moeten plaatsvinden. Op basis van aanvullende vereisten ten behoeve van het bereiken van dental fitness kan behoefte gesteld worden door de militaire tandarts voor aanvullende tandheelkundige behandeling. Als de noodzaak tot aanvullende behandeling voortvloeit uit nalatigheid waar het reguliere tandheelkundige verzorging betreft dan zal de militaire tandarts terug verwijzen naar de civiele tandarts. Als aanvullende behandeling geïndiceerd is terwijl de militair zijn gebit steeds op correcte wijze heeft onderhouden en laten controleren of behandelen dan kan deze aanvullende behandeling door de militaire Pagina 5 van 12
Titel: reservisten tandarts uitgevoerd worden. 2.4 Geneeskundige registratie en gegevensverwerking Medische gegevens met betrekking tot de reservist worden opgenomen in het Geneeskundig Informatiesysteem Defensie (GIDS) en het tandheelkundig systeem (Exquise). Hierin wordt alle relevante geneeskundige informatie over de zorg aan de reservist, welke door de militair geneeskundige dienst verleend is, geregistreerd. Gegevensoverdracht naar de civiele huisarts vindt met instemming van betrokkene standaard plaats na beëindiging van de aanstelling als reservist of tussentijds indien na een periode in werkelijke dienst informatieoverdracht naar de civiele huisarts aangewezen is. De eenheidscommandant vraagt vroegtijdig de verplichte uitkeuring aan en informeert de VMA over de beëindiging van de aanstelling. De reservist heeft zelf een haalplicht voor medische gegevens ten behoeve van tussentijdse overdracht van medische dossiergegevens aan bij voorbeeld de civiele huisarts. De reservist verzoekt hiervoor bij de militair arts om inzage en/of een kopie van de bedoelde medische gegevens. De bewaartermijn van medische gegevens in GIDS en Exquise is tot tachtig jaar na geboortedatum van betrokkene. Bij een aangetoond dienstverbandaandoening met financiële verplichtingen wordt de bewaartermijn tot 10 jaar na overlijden. De registratie van geneeskundige gegevens bij de civiele huisarts blijft ook na oproep in werkelijke dienst intact daar betrokkene bij beëindiging van in werkelijke dienst automatisch weer terugkeert naar de praktijk van de civiele huisarts. Bij gelijktijdige behandeling door civiele huisarts en door de militair arts vindt in alle gevallen intercollegiaal overleg plaats ter vermijding van onnodige geneeskundige risico s en ter afstemming van de feitelijke zorgverlening. Na ontslag als reservist worden alle medische gegevens door de verantwoordelijke arts overgedragen aan het Centraal Medisch Archief (IVENT/DCDI/SSA/CMA). Het CMA beheert deze geneeskundige gegevens. Informatieverzoeken over deze geneeskundige gegevens worden door betrokkene of met machtiging van betrokkene aan het CMA gezonden. 2.5 Reservistenzorg en civiele zorg: samenwerking en afbakening De geneeskundige zorg tijdens de periode IWD wordt door de militair arts uitgevoerd. Bij kortdurende oproepen (enkele dagen) in werkelijke dienst worden behandelingen welke zijn ingezet bij voorkeur door de civiele huisarts gecontinueerd. De civiele huisarts blijft dan verantwoordelijk voor deze behandelingen. Bij behandeling die tijdens IWD is gestart, wordt de nabehandeling na einde IWD geborgd. De reservist, die aangewezen is voor werkelijke dienst of uitzending en die verminderd inzetbaar is, meldt dit aan de eenheidscommandant en aan de VMA. Pagina 6 van 12
Titel: reservisten Alleen de VMA geeft inzetbaarheidadviezen aan de commandant van de reservist conform de regeling die ook geldt bij militairen. Hiervoor is de militair arts aanspreekbaar. Het vaststellen van een dienstverbandaandoening wordt conform de regelingen bij militairen niet uitgevoerd door de VMA of een andere militair arts van het MZT maar door de organisatie voor Bijzondere Medische Beoordelingen. Aan reservisten worden geen andere geneeskundige eisen gesteld als aan militairen. Wel kunnen aanvullend specifieke functie-eisen gesteld zijn waardoor geneeskundige voorwaarden van belang kunnen zijn. 2.6 Ziekte, ziekmelding, dienstverbandaandoening De reservist IWD meldt zich ziek bij de eenheidscommandant, met vermelding van de vermoedelijke periode dat hij niet inzetbaar zal zijn. Bij verzuim aansluitend aan uitzending wordt de militair arts vroegtijdig bij de begeleiding betrokken. Zolang de reservist IWD is zal de militair arts als adviseur betrokken zijn bij het poortwachtertraject. Na einde IWD zal dit traject civiel verlopen. De commandant bepaalt de periode IWD. Langdurig ziek vanwege defensie en/of dienstverbandaandoening. Na de termijn van IWD kan de militair nog ziek zijn. Dit kan een dienstverbandaandoening betreffen. Dit verband wordt na opdracht van de eenheidscommandant vastgesteld conform de regels die gelden voor militairen (onderzoek conform MAW art. 12h lid 4 onder a resp. b door CDC/BGGZ/BMB). De aanmelding bij BMB en het geven van de uitslag is conform die van beroepsmilitairen. De reservist hoeft voor dit onderzoek naar dienstverband niet IWD te blijven. 2.7 Geneeskundige zorg voor, tijdens en na uitzending Voor uitzending De commandant is ervoor verantwoordelijk dat de militair gescreend wordt voorafgaande aan een oefening/uitzending. De geneeskundige screening is, conform die van militairen inclusief verplichte vaccinaties, dental fitness, specifieke gezondheidsrisico s in het oefen- of uitzendgebied en specifieke beschermingsmaatregelen. De screening is beschreven in DMG aanwijzing 043. Screening kan ook plaatsvinden indien de reservist (nog) niet opgeroepen is in werkelijke dienst; zo nodig wordt de reservist speciaal voor dit doel opgeroepen. De screeningsonderzoeken en de uitslag ervan worden in het GIDS (medisch dossier) gedocumenteerd. De reservist wordt door de commandant aangemeld voor een geneeskundige screening. De VMA geeft op basis van screening een Pagina 7 van 12
Titel: reservisten inzetbaarheidadvies aan de commandant. Dit inzetbaarheidadvies voldoet aan dezelfde zorgvuldigheidseisen als die van militairen die doorlopend in werkelijke dienst verblijven. Voor de geneeskundige behandeling wendt de reservist IWD zich tot de militair arts van het voor hem aangewezen medisch zorgteam dan wel de tandarts van de militair geneeskundige dienst. Dit informatieproces wordt vanuit de gezondheidscentra van de OPCO s zo goed mogelijk gefaciliteerd. Het gezondheidscentrum biedt hiervoor ook voor reservisten goede telefonische bereikbaarheid van de VMA en op verzoek afspraken op het spreekuur. Zo nodig vraagt de militair (tand-)arts, met schriftelijke toestemming van de reservist, aanvullende geneeskundige informatie op uit de civiele gezondheidszorg (huisarts, tandarts of specialist). De verkregen medische gegevens worden in het medisch dossier (GIDS) en voor tandheelkundige zorg (Exquise) van betrokkene opgenomen. Bij overplaatsing van de reservist naar de uit te zenden eenheid volgt het elektronisch medisch dossier in GIDS de reservist. Deze eenheid heeft een eigen VMA. Het papieren medisch dossier blijft evenwel bij de eenheid van de reservist waar deze na de uitzending weer naar terugkeert. Relevante samenvattingen uit het papieren dossier zijn in GIDS opgenomen. Hierdoor kunnen zowel de VMA van de eenheid als de militair arts in het uitzendgebied, naast de bevindingen door eigen onderzoek, m.b.v. GIDS een adequaat oordeel over de inzetbaarheid geven. Vooral beperkingen worden naast de verleende zorg volledig gedocumenteerd in GIDS en indien nodig nadrukkelijk overgedragen. De militair arts of verpleegkundige vermeldt de toegediende vaccinaties in GIDS en in het internationaal bewijs van inenting of profylaxe ( gele boekje ). De militair arts heeft hierdoor een overzicht van de geldige status van inentingen en informeert de reservist hierover. De militair tandarts bepaalt de status van dental fitness van de reservist. Reservisten zijn ook in de periode waarin zij niet in werkelijke dienst zijn verantwoordelijk voor een goed onderhouden en gesaneerd gebit. Alleen bij voorbereiding op en tijdens daadwerkelijke uitzending levert de militair tandarts de tandheelkundige zorg. Alleen de VMA van de eenheid geeft een inzetbaarheidadvies aan de commandant. Dental fitness en de vaccinatiestatus worden geautomatiseerd aan de commandant gemeld middels Peopleosoft. De commandant krijgt desgevraagd een aanvullend advies van het SMT. Dit advies kan de geneeskundige beoordeling niet wijzigen. De civiele huisarts geeft geen inzetbaarheidadviezen aan de commandant en mag dit ook niet conform de KNMG gedragsregels voor artsen. Indien nodig kan een second opinion over de inzetbaarheid door de reservist gevraagd worden conform de gangbare regels voor beroepsmilitairen. De commandant coördineert de screening. De commandant binnen het coördinerend OPCO is verantwoordelijk voor het daadwerkelijk uitzenden. De militair arts van de nieuwe eenheid is verantwoordelijk voor de concrete zorgverlening tijdens uitzending. Pagina 8 van 12
Titel: reservisten Tijdens uitzending Tijdens uitzending wordt geneeskundige zorg verleend door eigen militair geneeskundige eenheden van de uitgezonden eenheid of andere geneeskundige eenheden conform het operatiebevel. Geneeskundige verslaglegging door de hulpverlener vindt altijd plaats in het medisch dossier (GIDS) of in Exquise. Indien de zorg elders wordt verkregen zal de verslaglegging van de zorgverlening onder verantwoordelijkheid van de VMA van de eenheid in het uitzendgebied of zo spoedig mogelijk na de zorgverlening toegevoegd worden aan het GIDS. De zorgcoördinatie tijdens uitzending ligt bij het coördinerend OPCO. Na uitzending Bij daadwerkelijke zorgverlening aan de reservist worden de resultaten van de zorgverlening middels GIDS overgedragen aan de militair arts van de eenheid waartoe de reservist behoort. Indien nodig zal de zorgoverdracht nadrukkelijk tussen de verantwoordelijke artsen worden gecommuniceerd. De commandant is verantwoordelijk voor de borging van de adaptatieperiode en het terugkeergesprek met de reservist. Bij individueel uitgezonden reservisten wordt door de commandant nadrukkelijk een start van concrete nazorg geborgd. De commandant van de eenheid van de reservist gaat actief na of ten aanzien van de reservist de nodige nazorg geboden is, waaronder het terugkeergesprek binnen 12 weken naar terugkomst. Voorts dient hij bij de reservist na te gaan of de geboden nazorg adequaat en passend is. Na 6 maanden worden nazorgvragenlijsten voor de militair en diens thuisfront (zie DMG aanwijzing 018) via DC Gedragswetenschappen (DC GW) aan de reservist en het thuisfront verzonden. De antwoorden op deze vragenlijsten worden verwerkt door DC GW en kunnen aanleiding geven tot belindicaties voor de militair arts of het bedrijfsmaatschappelijk werk. De militair arts borgt het vervolg conform de DMG aanwijzing 018. Het DCHR heeft een vast aanspreekpunt voor reservisten. Bij beëindiging van een periode IWD zal in geval van een lopende behandeling door de militair arts deze behandeling op verzoek en in overleg met de reservist overgedragen worden aan de civiele huisarts. De MGGZ kan ook in perioden waarin de reservist niet IWD is zorg verlenen aan de reservist; met name als een relatie tussen psychische klachten en inzet of uitzending denkbaar is. Indien ongeschiktheid door een dienstverbandaandoening ontstaat dan zal voor de reservist na vaststelling van het dienstverband ontslag op medische gronden volgen. Pagina 9 van 12
Titel: reservisten Vanaf dat moment zal alle geneeskundige zorg civiel moeten worden betrokken. Eventuele arbeidsongeschiktheid, aanspraken m.b.t. WIA en pensioenaanspraken wordt met een gecombineerde beoordeling bij ABP vastgesteld. 2.8 Samenvattend zijn er afspraken over de geneeskundige zorgverlening aan reservisten De commandant is verantwoordelijk voor: i) Het bepalen van de actuele status van de reservist: wel of niet in werkelijke dienst. ii) Het overzicht van alle reservisten binnen de eenheid. iii) Het tijdig aanvragen van de geneeskundige screening. iv) Het inlichten van de reservist over oefeningen en uitzendingen en de verplichte beschermingsmaatregelen en vaccinaties. v) De commandant van het coördinerend OPCO is verantwoordelijk voor heldere aanwijzingen bij (individuele) uitzending en borgt het terugkeergesprek (binnen 12 weken na terugkeer) met de reservist evenals de terugkoppeling naar de commandant van de eenheid van de reservist. vi) Het nadrukkelijk borgen van nazorg in de gehele keten van nazorg. Dit is ook gericht op civiele integratie (zowel sociale omgeving als civiel werk). vii) Bij ziekteverzuim aansluitend aan uitzending wordt vroegtijdig de militair arts ingeschakeld. viii) Bij blijvende beperkingen van de inzetbaarheid van de reservist draagt de commandant de reservist voor een nader onderzoek voor bij BMB ten einde de dienstgeschiktheid vast te stellen. De reservist hoeft hiervoor niet IWD te zijn. ix) Het tijdig aanvragen van de verplichte uitkeuring van de reservist bij diensteinde (einde aanstelling als reservist). De reservist is zelf verantwoordelijk voor: x) Het in stand houden van een goede gezondheidstoestand en een onderhouden gebit. xi) Het geven van relevante gegevens over beschikbaarheid en inzetbaarheid richting commandant en militair arts. xii) Informeert de militair arts over eigen geneeskundige klachten, behandelingen en mogelijke beperkingen (met name na aanwijzing voor uitzending bij de geneeskundige screening). xiii) Een geldige vaccinatiestatus conform het verplichte basispakket en kan hiervoor terecht bij het medisch zorgteam van de eenheid. xiv) Een geldige dental fitness. xv) Betrekt buiten perioden van daadwerkelijke inzet tijdens IWD, op basis van Pagina 10 van 12
Titel: reservisten Zorgverzekeringswet, de geneeskundige zorg van civiele zorgverleners. xvi) De haalplicht voor het verkrijgen van geneeskundige gegevens. 3. Evaluatie Militair arts is verantwoordelijk voor: xvii) Geneeskundige zorg, conform het model voor militairen, voor de reservist in actieve dienst en behorend bij de eenheid. xviii) Onderhouden van het medisch dossier (in GIDS) en tandheelkundig (in Exquise). xix) Tijdige revaccinatie bij het gezondheidscentrum van de eenheid nadat de militair gevolg heeft gegeven aan de oproep. xx) Alleen op aanvraag van de commandant uitvoeren van screening en het bepalen van de actuele inzetbaarheid als voorbereiding op oefening en actuele uitzending. xxi) Het op verzoek nader informeren van de civiele huisarts over verleende zorg aan de reservist tijdens uitzending. xxii) Het documenteren van geneeskundige gegevens in het medisch dossier, die betrekking kunnen hebben op de inzetbaarheid. xxiii) Het met instemming van de reservist leveren van geneeskundige informatie ten behoeve van het vaststellen van dienstverbandaandoeningen. xxiv) Het uitvoeren van de uitkeuring. xxv) Het met instemming van de reservist informeren van de civiele huisarts na dienstverlating. xxvi) Het overdragen van het medisch dossier na ontslag als reservist aan het CMA. De beleidsaanwijzing wordt na één jaar geëvalueerd en vervolgens iedere drie jaar. Tussentijdse aanpassingen zijn mogelijk. 4. Gerelateerde beleidsaanwijzingen De gerelateerde aanwijzingen zijn; 1. DMG/030 Geïntegreerde zorg 2. DMG/018 Vragenlijst nazorg militair en vragenlijst nazorg thuisfront 3. DMG/043 geneeskundige voorbereiding op verblijf in operatie - of buitenlands oefengebieden 4. DMG/035 vaccinatiebeleid voor militairen Pagina 11 van 12
Titel: reservisten 5. Bronnen Militaire ambtenarenwet, Zorgverzekeringswet, Wet immunisatie militairen (WIM) en Regeling immunisatie militairen (RIM), Algemeen militair ambtenarenreglement hoofdstuk 9 (aanspraken en verplichtingen i.v.m. de gezondheidszorg en inzetbaarheid van de militair), Kamerbrief 29 800 X, nr. 82 (20 april 2005) Kamerbrief 31 200 X/30 674, nr. 117 (2 mei 2008) Kamerbrief 31 700 X, nr. 79 (20 januari 2009) Professionele code GMG/001 Wegwijzer sociale zekerheid MP 32 800. Pagina 12 van 12