Universitair Medisch Centrum Groningen. Jaarverslag

Universitair Medisch Centrum Groningen Jaarverslag 09

Universitair Medisch Centrum Groningen Jaarverslag 2009

Bouwen aan de toekomst van gezondheid Gezond en actief ouder worden In alle kernactiviteiten van het is gezond en actief ouder worden een belangrijk speerpunt. Regionaal participeert het in het Healthy Ageing Network Northern Netherlands (HANNN), het kennis- en ontwikkelingscluster op het gebied van gezond ouder worden. HANNN heeft als doel innovaties en fundamentele doorbraken te realiseren die de condities voor gezond ouder worden structureel verbeteren en langs die weg economische activiteiten in Noord-Nederland stimuleren. Het biedt voor losse initiatieven een overkoepelend perspectief, plaatst ze in een Noord-Nederlandse strategie en biedt een (inter)nationaal podium. In het ligt in alle kernactiviteiten de focus inhoudelijk op het centrale thema Gezond en actief ouder worden ofwel Healthy Ageing. 5 15 25 35 45 55 65 75 85 95

Healthy Ageing fungeert daarbij als paraplu waaronder de verschillende projecten plaatsvinden: Patiëntenzorg > Een centrum voor diagnostiek, behandeling en zorg gericht op ouderen met een complexe zorgvraag: het Centrum Ouderengeneeskunde (UCO). > Het voorbereiden van een partikelfaciliteit waarmee kanker doelgericht kan worden bestraald, zonder schade toe te brengen aan gezond weefsel. Onderzoek > Het werkt aan één van de grootste multidimensionale biobanken ter wereld met een uniek drie-generatie-onderzoeksontwerp met een looptijd van 30 jaar: LifeLines. > Het oprichten van een nieuw Europees topinstituut voor fundamenteel onderzoek naar de biologie van veroudering: European Research Institute on the Biology of Ageing (ERIBA). Onderwijs en opleidingen > Het verzorgen van een aanvullende opleiding voor artsen, verpleegkundigen HEALTHY AGEING / GEZOND EN ACTIEF OUDER WORDEN en paramedici op het gebied van ouderenzorg gericht op multidisciplinaire samenwerking in de keten. Gezond en actief ouder worden begint al voor de geboorte. Erfelijke factoren, levensstijl, voedingspatroon en omgevingsfactoren > Het inbouwen van Healthy Ageing in al het onderwijs en alle opleidingen beïnvloeden de ontwikkeling van gezondheid. die het verzorgt. Over de invloed van deze factoren en hoe ze zich tot elkaar verhouden, is nieuwe kennis nodig. Wij kiezen ervoor deze thematiek de > Het doorontwikkelen van het Wenckebach Skills Center. basis te laten zijn voor onze drie kerntaken: onderzoek, patiëntenzorg en onderwijs & opleidingen.

INHOUD Voorwoord Raad van Bestuur 6 Voorwoord Raad van Toezicht 9 1. UITGANGSPUNTEN VAN DE VERSLAGGEVING 10 2. PROFIEL VAN HET 11 2.1 Algemene identificatiegegevens 11 2.2 Structuur van het concern 11 2.3 Kerngegevens 13 2.3.1 Kernactiviteiten en nadere typering 13 2.3.2 Kerncijfers 16 2.4 Samenwerkingsrelaties 19 3. BESTUUR, TOEZICHT, BEDRIJFSVOERING EN MEDEZEGGENSCHAP 22 3.1 Normen voor goed bestuur 22 3.2 Raad van Bestuur 22 3.3 Raad van Toezicht 24 3.4 Bedrijfsvoering 27 3.5 Cliëntenraad 32 3.6 Medezeggenschap 33 5. FINANCIEEL JAARVERSLAG (VERKORTE JAARREKENING) 82 5.1 Vaststellen en goedkeuren van de jaarrekening 82 5.2 Verkorte jaarrekening 83 5.3 Personalia 83 5.3.1 Raad van Bestuur 83 5.3.2 Raad van Toezicht 86 5.4 Verkorte enkelvoudige jaarrekening 2009 88 5.5 Verkorte geconsolideerde jaarrekening 2009 98 BIJLAGES 100 Bijlage 1. Subsidies en Prijzen 100 Bijlage 2. in het nieuws 104 Bijlage 3. WBMV functies 108 Bijlage 4. Legitimering academische component 110 4. BELEID, INSPANNINGEN EN PRESTATIES 36 4.1 Meerjarenbeleid 36 4.2 Algemeen beleid 38 4.2.1 Patiëntenzorg 38 4.2.2 Innovatie en ontwikkeling 41 4.2.3 Onderwijs en opleidingen 46 4.2.4 Bouw & Infrastructuur 52 4.3 Algemeen kwaliteitsbeleid 53 4.4 Kwaliteitsbeleid ten aanzien van patiënten / cliënten 56 4.4.1 Kwaliteit van zorg 58 4.4.2 Klachten 61 4.4.3 Veiligheid 66 4.5 Kwaliteit ten aanzien van medewerkers 67 4.5.1. Personeelsbeleid 67 4.5.2 Kwaliteit van het werk 70 4.6 Samenleving 72 4.6.1 Taken in de regio 73 4.6.2 Milieu 76 4.6.3 Bereikbaarheid 78 4.6.4 Sponsoring 78 4.7 Financieel beleid 79

HEALTHY AGEING GEZOND EN ACTIEF OUDER WORDEN Gezond en actief ouder worden begint al voor de geboorte. Erfelijke factoren, levensstijl, voedingspatroon en omgevingsfactoren beïnvloeden de ontwikkeling van gezondheid. Over de invloed van deze factoren en hoe ze zich tot elkaar verhouden, is nieuwe kennis nodig. Wij kiezen ervoor deze thematiek de basis te laten zijn voor onze drie kerntaken: patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs & opleidingen.

Voorwoord Raad van Bestuur Met veel genoegen bieden wij u het jaarverslag 2009 aan van het Universitair Medisch Centrum Groningen, het. Naast patiëntenzorg richt het zich op onderwijs en onderzoek (O&O) en opleiding. De activiteiten op het gebied van O&O en patiëntenzorg vinden veelal geïntegreerd plaats. Internationalisering, onderzoek naar veroudering en de ontwikkeling van biobanken zijn op dit terrein belangrijke ontwikkelingen waarin het pro-actief opereert. Voor onze primaire activiteiten patiëntenzorg, O&O en opleiding is als centraal thema gekozen voor Healthy Ageing (gezond en actief ouder worden). In het onderzoek naar gezond en actief ouder worden, wordt niet alleen uitgegaan van de vraag waarom mensen chronische ziekten krijgen, maar is in belangrijke mate aandacht voor het basale onderzoek naar de vraag waarom sommige mensen ook nog op oudere leeftijd gezond zijn, terwijl anderen al op jeugdige leeftijd met ziekte te maken krijgen. De hiermee opgedane kennis is erop gericht ziekten te voorkomen of het moment waarop de ziekte zich manifesteert, uit te stellen. De missie en visie van het wordt ondermeer vertaald in projecten als ERIBA (European Research Institute on the Biology of Ageing), LifeLines - een grootschalig cohortonderzoek onder de bevolking van Noord-Nederland -, ouderenzorg en onderzoek naar de haalbaarheid van partikeltherapie, als aanvulling op de conventionele bestralingstherapieën, in Groningen. Op al deze terreinen zijn in 2009 verdere stappen gezet. Bereikte resultaten Onze medewerkers werken dagelijks hard aan het verwezenlijken van onze ambities. In het voorliggende jaarverslag blikken wij terug op de wijze waarop wij deze ambities hebben vormgegeven en de behaalde resultaten. Op het gebied van onderzoek hebben we de opwaartse lijn betreffende de wetenschappelijke impact van onze publicaties en het wervend vermogen gecontinueerd. De keuze voor Healthy Ageing als overkoepelend thema, waaronder de uitbouw van het project LifeLines, leidt tot nieuwe onderzoeksprojecten en financieringsstromen. Voor LifeLines zijn in 2009 subsidies verworven voor het bouwen van een cryobank en het verder uitbouwen van het cohort in de periode tot en met 2015. De vooraanstaande positie van ons onderwijs is in 2009 behouden. Dit blijkt uit de titel beste geneeskundige opleiding volgens de Keuzegids Hoger Onderwijs. Ook zijn het afgelopen jaar in het onderwijs en in de opleidingen diverse initiatieven gestart, waaronder het organiseren van seminars, om de lijn van Healthy Ageing zichtbaar te maken in deze kerntaken. Op het gebied van patiëntenzorg blijft sprake van een groei in aantal patiënten en patiëntenzorgactiviteiten. Door gericht beleid is in 2009 daarbij een verkorting van de ligduur bereikt. Na uitgebreide discussie is het Medisch Beleidsplan tot stand gekomen. In 2009 kregen we daarnaast een vergunning voor congenitale hartafwijkingen. Bij de patiëntenzorg zijn patiëntveiligheid en -tevredenheid randvoorwaarden. Op basis van inspectiebezoeken, interne audits en klanttevredenheidsonderzoeken zijn op dit terrein in 2009 verdere verbeteringen ingezet. Tot slot is in 2009 een groei in opleidingsplaatsen gerealiseerd, zowel voor medisch 6 JAARVERSLAG 2008

specialisten alsook voor gespecialiseerde functies binnen de verpleegkundige en paramedische beroepsgroepen. Hierdoor leveren wij een belangrijke bijdrage aan het voorkomen van een tekort aan voldoende gekwalificeerd personeel in deze beroepen. Andere belangrijke resultaten in 2009 zijn de oprichting van het Verpleegkundig Expertisecentrum en de voorbereidingen om te komen tot een Adviesraad voor dit expertisecentrum, het opstellen van een Medisch Beleidsplan en de realisatie van diverse nieuwbouwprojecten. De behaalde resultaten blijken ook uit het feit dat het in 2009 weer veelvuldig in het nieuws was, zowel nationaal als internationaal. Zoals u gewend bent van ons zijn in dit jaarverslag enkele van deze nieuwsfeiten opgenomen. Deze nieuwsfeiten zijn een uiting van het feit dat in 2009 op onze kerntaken belangrijke resultaten zijn geboekt. Toekomst Healthy Ageing is het verbindende thema in onze activiteiten op het gebied van patiëntenzorg, onderzoek, onderwijs en opleidingen. De opwaartse lijn in onderzoeksprestaties afgelopen jaren willen wij continueren. Speerpunten hierbij zijn talentontwikkeling, LifeLines en ERIBA. Op het gebied van onderwijs willen we de komende jaren onze vooraanstaande positie behouden. De introductie van de Engelstalige bachelor in het afgelopen jaar en van selectie bij de instroom van studenten ondersteunen ons daarbij. Van ons mag daarnaast worden verwacht dat wij blijvend invulling geven aan patiëntveiligheid en -tevredenheid en onze prestaties op deze terreinen ook transparant maken voor onze belanghebbenden. Het Medisch Beleidsplein vormt daarbij het richtsnoer voor de keuzes die we maken in de groei van patiëntenzorgactiviteiten. Wij willen een vooraanstaand opleidingsinstituut blijven, zowel voor medisch specialisten als voor andere zorgopleidingen. Bij het opleiden van medisch specialisten is, naast de toekenning, de regiobehoefte de komende jaren een bepalende factor, maar ook de intrede van kwaliteitsindicatoren. Naast het opleiden van medisch specialisten zullen we in samenwerking met de regio blijven investeren in opleidingen in gespecialiseerde functies, zoals anesthesie-medewerkers en OK-assistenten. Op al onze kerntaken zullen we de samenwerking in de regio verder intensiveren. Daarnaast is de verdere internationalisering, vooral op het gebied van onderzoek een speerpunt. Onze ambities zullen we moeten realiseren in een omgeving waarin door de val van het kabinet sprake is van onzekerheid over de (toekomstige) financiering van de curatieve sector en het doorvoeren van marktwerking. Ook worden wij mede als gevolg van de economische en kredietcrisis geconfronteerd met landelijke bezuinigingen op de zorg. Dezelfde onzekerheid geldt ook voor de financiering van onderwijs en onderzoek. Bij verdere bezuinigingen ontkomen we er niet aan keuzes te maken welke activiteiten wel en welke niet worden gecontinueerd. Hierbij geldt de randvoorwaarde dat het zal staan voor de curatieve zorg die niet elders in de regio beschikbaar is in het kader van onze unieke brede (publieke) functie van topreferente zorg. 7

Kortom de realisatie van onze ambities zal plaatsvinden in een omgeving waarin sprake is van landelijke bezuinigingen, prestatiebekostiging en toenemende eisen van belanghebbenden. Met name in de zorg ontkomen we er door landelijke bezuinigingen niet aan dat personeelsreducerende maatregelen in 2010 nodig zijn. De uitdaging voor het is om de ambities waar te maken in deze veranderende omgeving. Onze prestaties in de afgelopen jaren geven echter voldoende vertrouwen dat we deze uitdaging aankunnen. Deze prestaties zijn gerealiseerd door de inzet en expertise van onze medewerkers die wij hiervoor zeer erkentelijk zijn. Wij verwachten dan ook in de komende jaren verder te kunnen bouwen aan de toekomst van de gezondheid. Bert Bruggeman, Voorzitter Raad van Bestuur 8

Voorwoord Raad van Toezicht Op grond van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) is de Raad van Toezicht belast met het houden van een voortdurend toezicht op al wat het Universitair Medisch Centrum Groningen aangaat. Concrete wettelijke bevoegdheden bestaan uit het benoemen en ontslaan van de leden van de Raad van Bestuur, het goedkeuren danwel instemmen met het bestuursreglement, de begroting, de jaarrekening en het jaarverslag. De Raad van Toezicht neemt bij de uitoefening van zijn taken de Governancecode voor de UMC s in acht. Het jaarverslag en de jaarrekening over 2009 heeft de Raad van Toezicht in haar vergadering d.d. 27 mei 2010 goedgekeurd. In paragraaf 3.3 van dit jaarverslag wordt gerapporteerd over de samenstelling en de verrichte toezichthoudende activiteiten van de Raad van Toezicht. Naast de goedkeuring aan de in de WHW genoemde documenten heeft de Raad van Toezicht in 2009 ondermeer aandacht besteed aan risicomanagement, bezetting topkader, patiëntveiligheid, ontwikkeling van clinical governance en het Medisch Beleidsplan, ICT governance, governance structuur LifeLines en ontwikkelingen in het kader van Healthy Ageing. Per 1 februari 2010 is mevrouw De Boer teruggetreden uit de Raad van Toezicht in verband met het verstrijken van de maximale zittingstermijn. Wij zijn mevrouw De Boer zeer erkentelijk voor de wijze waarop zij de afgelopen jaren invulling heeft gegeven aan haar toezichthoudende rol, waarvan de laatste jaren als voorzitter van onze Raad. Teneinde te kunnen voorzien in de door het vertrek van mevrouw De Boer ontstane vacature is de Raad van Toezicht in de tweede helft van 2009 gestart met de werving van een nieuw lid en heeft eind 2009 een kandidaat voorgedragen bij de minister van OCW. Om te komen tot de profielschets voor de opvolger van mevrouw De Boer heeft de Raad van Toezicht de thans aanwezige kwaliteiten en deskundigheden in de Raad van Toezicht tegen het licht gehouden. Op grond daarvan is geconstateerd dat governancedeskundigheid ontbreekt in de Raad van Toezicht. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft mevrouw mr. Leonor Lindner per 1 april 2010 benoemd tot lid van de Raad van Toezicht van het. Zij heeft bijzondere expertise op het gebied van corporate governance. Ontwikkelingen in de samenleving, wet- en regelgeving en landelijke bezuinigingen stellen hoge eisen aan het. Binnen de ingezette koers van Healthy Ageing is het adequaat anticiperen op deze ontwikkelingen door het noodzakelijk. De Raad van Toezicht voelt zich daarbij nauw betrokken. De Raad van Toezicht is verheugd te constateren dat in een voortdurend wijzigende omgeving de ingezette koers op basis van het thema Healthy Ageing in 2009 verder is vormgegeven en verankerd binnen de organisatie. De Raad van Toezicht spreekt zijn waardering uit voor de goede wijze waarop medewerkers van het hieraan afgelopen jaar hebben bijgedragen, Hans Alders, Voorzitter Raad van Toezicht 9

1 Uitgangspunten van de verslaggeving Voor dit jaarverslag volgt het het stramien uit de Jaarverantwoording Zorginstellingen 2009, opgesteld door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het richt zich op een brede groep belanghebbenden en geïnteresseerden. Om deze redenen zijn de verschillende verantwoordingsaspecten van het in één verslag geïntegreerd. In het verslag besteden we ruime aandacht aan onze kerntaken: patiëntenzorg, onderzoek, onderwijs en opleiding. Bij het opstellen van dit verslag zijn de adviezen en uitkomsten van benchmarks van diverse interne en externe gremia, die wij mochten ontvangen naar aanleiding van ons jaarverslag over 2008, meegenomen. Ook dit jaar ontvangen wij graag uw aanbevelingen over dit jaarverslag. Deze kunt u richten aan, UMC-staf Communicatie, Postbus 30.001, 9700 RB te Groningen dan wel aan jaarverslag@umcg.nl. In dit verslag is een verkorte versie van de wettelijk verplichte jaarrekening opgenomen. De jaarrekening en het zogenaamde digitale maatschappelijke verslag (DigiMW) en de bijlagen zijn integraal gedeponeerd en opvraagbaar bij www.jaarverslagenzorg.nl. De IGZ (Inspectie voor de Gezondheidszorg) prestatie-indicatoren over 2009 zijn op 14 april 2010 bij www.ziekenhuizentransparant.nl en opgenomen op www.umcg.nl. De jaarrekening is conform wettelijke voorschriften gecontroleerd door de externe accountant. Voor de overige gegevens geldt geen wettelijke controleplicht. Deze gegevens zijn veelal wel intern onderdeel van de planning & control-cyclus, waarin diverse waarborgen op het gebied van administratieve organisatie en interne controle zijn opgenomen. In het deel Financieel jaarverslag wordt zowel verantwoording over het (de enkelvoudige jaarrekening) als ook over de gelieerde entiteiten (de geconsolideerde jaarrekening) afgelegd. Dit is in overeenstemming met de Regeling Jaarverslaglegging Zorginstellingen, waarin de plicht tot consolidatie van rechtspersonen, die tot een groep behoren, is vastgelegd. De overige verantwoordingsaspecten, waaronder de niet financiële outputparameters van de kerntaken richten zich alleen op het. Deze verantwoordingsaspecten zijn opgenomen in dit jaarverslag. 10

2 Profiel van het 2.1 Algemene identificatiegegevens Het Universitair Medisch Centrum Groningen, het, is gevestigd op Hanzeplein 1 in Groningen. Verdere gegevens zijn te vinden op onze website www.umcg.nl. 2.2 Structuur van het concern Juridische structuur De publiekrechtelijke rechtspersoon Academisch Ziekenhuis Groningen (AZG) handelt sinds 2005 onder de naam. Het is een samenwerkingsverband tussen het AZG en de Faculteit Medische Wetenschappen (FMW), onderdeel van de Rijksuniversiteit Groningen. Naast het wordt de -groep gevormd door een aantal aan het verbonden groepsmaatschappijen, waarin een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend, te weten: Hanze Stichting Stichting Academische Huisartsenpraktijk Stichting Thomassen à Thuessink Stichting BEA (Bewegen en Ademhalen) Stichting Duizendpoot Stichting voor Erfelijkheidsvoorlichting Stichting Pathologisch Laboratorium Assen/Emmen Stichting Prenatale Screening Noord-Oost Nederland Stichting RAV/AZG Stichting Triade Stichting Zorgaanbod Hanzekliniek GIL Bravo 96 B.V. GIL Bravo 99 B.V. GIL Bravo 01 B.V. GIL Bravo 02 B.V. RAV/AZG B.V. Verloskundige Stadspraktijk B.V. Services B.V. Organisatorische structuur/bestuursmodel Het is een lijnorganisatie met decentraal integraal management, dat handelt binnen de door de Raad van Bestuur afgegeven kaders. Het organogram van het is in figuur 1 weergegeven. Er zijn zes sectoren: Langdurige zorg en vaten, Kortdurende zorg en buik, Kinderen, voortplanting, revalidatie, psychiatrie, Oncologie, Ondersteunende specialismen en Ontwikkeling en overdracht. Elke sector heeft een directie en eigen ondersteuning in de vorm van een bedrijfsbureau. De overige ondersteuning vindt plaats door de UMC-staf, Bouw & Infrastructuur en Ondersteunende Diensten. 11

Ondernemingsraad O & O-raad Raad van Toezicht Stafconvent Raad van Bestuur CRAZ Ondersteunende Diensten UMC-staf Bouw & Infrastructuur Sector A Sector B Sector C Sector D Sector E Sector F Langdurige zorg, Vaten Kortdurende zorg, Buik Kinderen, Voortplanting, Revalidatie, Psychiatrie Oncologie Ondersteunende Specialismen Ontwikkeling en Overdracht FIGUUR 1 ORGANOGRAM 2009 Medezeggenschapsstructuur De medezeggenschap van medewerkers vindt plaats via de Ondernemingsraad (OR) van het, die op grond van de Wet op de Ondernemingsraden is ingesteld. De sectoren hebben hun eigen medezeggenschapsorgaan Onderdeelcommissies (OC) met een zelfstandig advies- en instemmingsrecht. Studenten hebben een stem via de O&O-raad (Onderzoek- en Onderwijsraad). De O&O-raad bestaat uit veertien leden. Hiervan zijn zeven student, de andere zeven leden zijn personeelsleden waarvan vier gekozen leden uit de OR, en drie leden uit de OC s. Patiënten oefenen medezeggenschap uit via de Cliëntenraad Academische Ziekenhuizen, de CRAZ (zie ook paragraaf 3.5 Cliëntenraad). Medisch specialisten oefenen hun invloed uit via het Stafconvent. Toelatingen Zorginstellingen die zorg willen aanbieden die op grond van de Zorgverzekeringswet of AWBZ voor vergoeding in aanmerking komt, hebben een toelating in het kader van de Wet toelating zorginstellingen (WTZi) nodig. Daarmee kan worden nagegaan of de instelling aan bepaalde eisen voldoet. Het is een toegelaten instelling met instellingsnummer 1435. 12

2.3 Kerngegevens 2.3.1 Kernactiviteiten en nadere typering Het heeft vooral een taak en positie als kennisorganisatie die een geïntegreerd beleid voert inzake de drie kernactiviteiten: patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs en opleiding. Voor de typering en kerncijfers van onderzoek verwijzen we naar paragraaf 4.2.2. Een toelichting op onderwijs en opleiding is opgenomen in paragraaf 4.2.3. De wisselwerking tussen deze activiteiten maakt het mogelijk dat er topreferente zorg geboden kan worden waarbij het gehele noordoosten van Nederland ons werkgebied vormt. Door ons totaalpakket van zorg en intensieve kennisinfrastructuur bieden we als eindpunt van verwijzing relatief veel complexe diagnostiek en veel complexe behandelingen aan patiënten. De patiënten van het met veel voorkomende medische klachten komen vooral uit de provincie Groningen. Voor bijzondere functies komen patiënten uit de rest van Nederland. Het heeft alle poortspecialismen in huis met uitzondering van Klinische Geriatrie, is voor patiëntenzorg ook een algemeen ziekenhuis en heeft een Traumacentrum en een Revalidatiecentrum. Bijzonder is dat het alle orgaantransplantaties bij volwassenen en kinderen uitvoert. Ook worden gecombineerde transplantaties uitgevoerd. 2009 2008 Aantal erkende bedden (inclusief wiegen) 1.339 1.339 Bedbezetting op basis van erkende bedden 74% 75% Eerste polikliniekbezoeken 138.171 133.843 Eerste administratieve consulten 180.957 175.289 Totaal consulten 509.867 494.233. waarvan centrale spoedopvang 41.644 40.824 Dagbehandelingen 25.010 22.638. waarvan gewoon 22.444 19.997. waarvan zwaar 2.566 2.635 Klinische opnames 35.412 34.411 Verpleegdagen 324.954 329.751 Gemiddelde verpleegduur (inclusief Revalidatie en Psychiatrie) 9,2 9,6 TABEL 1 KERNCIJFERS PATIËNTENZORG 13

CATEGORIE VERGUNNING JA/NEE Transplantaties Niertransplantatie Ja Harttransplantatie Ja Longtransplantatie Ja Levertransplantatie Ja Pancreastransplantatie Ja Transplantatie van de dunne darm Ja Haematopoëtische stamceltransplantaties Ja Transplantatie van de eilandjes van Langerhans Ja Radiotherapie Ja Bijzondere Neurochirurgie Ja Hartchirurgie Openhartoperatie (OHO) Ja Automatic implantable cardiovector defibrillator (AICD) Ja Ritmechirurgie Ja Percutane transluminale coronaire angioplastiek (PTCA) Ja Klinisch genetisch onderzoek en erfelijkheidsadvisering Ja In vitro fertilisatie (IVF) Ja Neonatale intensive care unit (NICU) Ja Congenitale hartafwijkingen Ja TABEL 2 VERGUNNINGEN OP GROND VAN ARTIKEL 2 WET OP BIJZONDERE MEDISCHE VERRICHTINGEN PER EINDE VERSLAGJAAR AANWIJZING Pediatrische intensive care unit (PICU) Hemofiliebehandeling Traumazorg Pijnrevalidatie en revalidatietechnologie HIV-behandelcentra (Humaan immunodeficiëntie virus) Cochleaire implantaties Uitnameteams orgaandonatie Epilepsiechirurgie Pijnkenniscentrum Brandwondencentrum JA/NEE Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Nee TABEL 3 AANWIJZINGEN OP GROND VAN ARTIKEL 8 WET OP BIJZONDERE MEDISCHE VERRICHTINGEN PER EINDE VERSLAGJAAR 14

HEALTHY AGEING GEZOND EN ACTIEF OUDER WORDEN Gezond en actief ouder worden begint al voor de geboorte. Erfelijke factoren, levensstijl, voedingspatroon en omgevingsfactoren beïnvloeden de ontwikkeling van gezondheid. Over de invloed van deze factoren en hoe ze zich tot elkaar verhouden, is nieuwe kennis nodig. Wij kiezen ervoor deze thematiek de basis te laten zijn voor onze drie kerntaken: patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs & opleidingen.

2.3.2 Kerncijfers GEMIDDELDE VERSCHIL OPNAMES VERPLEEGDUUR T.O.V. 2009 2008 2009 2008 2008 Interne Geneeskunde 2.074 2.140 10,3 10,9-0,6 Longziekten 1.662 1.577 9,6 9,4 0,2 Reumatologie & Klinische Immunologie 179 190 12,0 11,3 0,6 Maag-Darm-Lever ziekten 901 791 10,1 10,9-0,9 Kindergeneeskunde 3.598 3.594 8,4 8,7-0,3 Heelkunde 5.288 5.069 8,4 8,9-0,5 Plastische Chirurgie 661 715 4,9 4,7 0,2 Urologie 1.314 1.279 4,8 5,1-0,3 Obstetrie en Gynaecologie 3.249 3.042 5,2 5,4-0,1 Cardiologie 4.816 4.944 4,8 4,3 0,5 Cardiothoracale Chirurgie 1.212 976 16,4 16,1 0,3 Dermatologie 198 175 14,5 17,1-2,6 Keel- Neus- en Oorheelkunde 1.758 1.706 4,9 5,0-0,1 Mondheelkunde 666 630 4,2 3,9 0,3 Neurochirurgie 1.606 1.544 7,2 7,9-0,7 Neurologie 1.728 1.522 8,9 9,1-0,1 Oogheelkunde 475 376 2,4 2,5-0,1 Radiotherapie 196 159 1,9 2,5-0,6 Orthopedie 1.201 1.224 8,8 8,7 0,1 Anesthesiologie 30 33 17,0 24,3-7,2 Hematologie 618 685 16,4 16,1 0,4 Medische Oncologie 1.103 1.119 5,4 5,5-0,1 SUB TOTAAL 34.533 33.490 7,5 7,7-0,3 Revalidatie 531 497 83,9 94,2-10,3 Psychiatrie 348 424 66,2 57,3 9,0 TOTAAL 35.412 34.411 9,2 9,6-0,4 TABEL 4 OPNAMES EN VERPLEEGDUUR PER SPECIALISME IN 2008 EN 2009 16

EERSTE DAGBEHANDELING POLIBEZOEK 2009 2008 2009 2008 Interne Geneeskunde 1.743 1.851 10.489 9.547 Longziekten 577 454 4.018 3.902 Reumatologie & Klinische Immunologie 896 963 1.547 1.305 Maag-Darm-Lever ziekten 2.748 1.802 1.345 1.228 Klinische Geriatrie / Ouderengeneeskunde 175 186 434 435 Kindergeneeskunde 2.061 2.195 8.236 8.479 Heelkunde 1.514 1.409 18.872 17.996 Plastische Chirurgie 469 519 2.872 2.818 Urologie 263 268 3.664 3.581 Obstetrie en Gynaecologie 1.701 1.550 10.291 10.069 Cardiologie 1.287 1.263 9.097 9.100 Cardiothoracale Chirurgie 7 4 933 1.017 Dermatologie 680 896 5.749 6.171 Keel- Neus- en Oorheelkunde 806 759 7.675 7.162 Mondheelkunde 458 512 9.933 10.005 Neurochirurgie 408 399 2.491 2.451 Neurologie 961 795 8.716 8.314 Oogheelkunde 5.180 4.117 9.459 9.164 Psychiatrie 58 50 2.545 2.633 Radiotherapie 29 21 3.764 3.538 Orthopedie 639 510 6.443 6.242 Anesthesiologie 2 6 1.777 1.824 Revalidatie 30 48 3.465 3.075 Sportgeneeskunde 66 157 2.553 2.114 Hematologie 1.480 1.439 1.152 1.089 Medische Oncologie 772 459 651 584 TOTAAL 25.010 22.632 138.171 133.843 TABEL 5 DAGBEHANDELING EN EERSTE POLIKLINIEKBEZOEK PER SPECIALISME 17

AANTAL DBC S INTER- REGULIERE COLLEGIAAL ZORG CONSULT VERVOLG TOTAAL SPECIALISME Oogheelkunde 10.945 113 8.080 19.138 KNO heelkunde 7.418 393 3.981 11.792 Heelkunde 20.883 173 3.091 24.147 Plastische Chirurgie 3.919 32 238 4.189 Orthopedie 7.143 83 1.831 9.057 Urologie 3.662 115 2.665 6.442 Gynaecologie 13.637 0 1.533 15.170 Neurochirurgie 3.141 47 875 4.063 Dermatologie 6.506 341 2.698 9.545 Interne Geneeskunde 10.519 862 9.901 21.282 Kindergeneeskunde 7.758 603 5.288 13.649 Maag-Darm-Lever ziekten 2.569 42 1.694 4.305 Cardiologie 11.960 1.062 3.581 16.603 Longgeneeskunde 3.540 320 2.884 6.744 Reumatologie 1.498 84 2.993 4.575 Allergologie 870 5 295 1.170 Revalidatie 4.160 658 1.644 6.462 Cardiothoracale Chirurgie 3.512 0 13 3.525 Psychiatrie 65 19 0 84 Neurologie 9.057 490 3.345 12.892 Klinische Geriatrie / Ouderengeneeskunde 446 296 84 826 Audiologie 3.736 1.176 4.912 Radiotherapie 4.224 0 3.954 8.178 Radiologie 686 0 30 716 Anesthesiologie 1.770 225 75 2.070 Klinische Genetica 4.183 90 3 4.276 TOTAAL 147.807 6.053 61.952 215.812 TABEL 6 DBC S IN 2009 MEDEWERKERS IN FTE IN AANTALLEN 8.220 10.823 TABEL 7 PERSONEELSBEZETTING 2009 (ABSOLUTE STAND PER 31-12-2009) 18

2.4 Samenwerkingsrelaties Het maakt, samen met de andere UMC s, deel uit van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU). De NFU heeft als algemene doelstelling het behartigen van de gezamenlijke belangen van de UMC s. Daartoe worden gemeenschappelijke beleidsvisies en standpunten ontwikkeld op alle terreinen die de acht UMC s aangaan. Uit wettelijk oogpunt onderhoudt het contacten met verschillende ministeries (Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen; Volksgezondheid, Welzijn en Sport; Economische Zaken). Ook de contacten met de toezichthouders: Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) kennen een wettelijke basis. Met de zorgverzekeraars wordt overleg gevoerd over de omvang van verrichtingen van het (A segment) en de prijzen voor de B-DBC s. Ook worden met zorgverzekeraars afspraken gemaakt over zorgvernieuwingsprojecten en projecten op het gebied van patiëntenparticipatie. Voor het verwerven en verantwoorden van verkregen onderzoekssubsidies vindt frequent overleg plaats met collectebusfondsen, industrie, ZonMW en het Samenwerkingsverband Noord Nederland (SNN). In paragraaf 3.4 Bedrijfsvoering, worden bij Treasury contacten met kapitaalverschaffers behandeld. De gemeente Groningen is een belangrijke gesprekspartner voor het. In het verleden is afgesproken dat het zich zou blijven vestigen in de binnenstad van Groningen. Dit schept verplichtingen over en weer. De bereikbaarheid, maar ook de uitbreiding van het en daarmee het bestemmingsplan van de buurt zijn terugkerende onderwerpen in het overleg. De duurzame relatie tussen het en de Stad blijkt ook uit het Akkoord van Groningen. Dit is een samenwerkingsverband van de Rijksuniversiteit Groningen, de Hanzehogeschool, het en de gemeente Groningen. Door samen op te trekken vanuit een eenduidige visie en een gemeenschappelijke agenda willen de organisaties de positie van Groningen als dé kennis- en innovatiestad van Noord-Nederland verder ontwikkelen. In Akkoord 2.0 zijn twee speerpunten benoemd: Energie en Healthy Ageing. Healthy Ageing (zie ook paragraaf 4.1) is het onderwerp waar het, de Rijksuniversiteit Groningen, de Hanzehogeschool Groningen, de gemeente Groningen en de provincie Groningen gezamenlijk op focussen. Alle betrokken organisaties en bedrijven nemen deel aan het Healthy Ageing Network Northern Netherlands (HANNN). Voor diverse projecten op het gebied van Healthy Ageing zijn in het verslagjaar EU- en FES-subsidies verworven. In het kader van het stimuleren van innovaties wordt ondermeer samengewerkt met de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij en de Stichting Business Generator. In de patiëntenzorg wordt steeds vaker gezocht naar samenwerking. Deze samenwerking is veelal in regionaal verband met andere ziekenhuizen of met individuele instellingen georganiseerd. Voorbeelden hiervan zijn: LabNoord: De eerder uitgesproken intentie van de afdeling Laboratoriumgeneeskunde () en LabNoord om samen te werken, is in 2009 verder uitgewerkt. Het onderzoeken van de samenwerkingsmogelijkheden met de Ommelander Ziekenhuis Groep. 19