Dit document maakt gebruik van bladwijzers Consultatiedocument Nieuwe Nederlandse Standaard 3001N voor directe opdrachten 21 juli 2016 Consultatieperiode loopt tot 27 september 2016 vóór 09.00 uur
Consultatiedocument Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Verschillen tussen de twee soorten opdrachten 3 2.1 Wel of geen verantwoording 3 2.2 Van toepassing zijnde criteria 3 2.3 Niet voldoen aan de criteria 3 2.4 Evalueerder 4 2.5 Rapportage 4 3 Nieuwe Standaard 4 4 Belangrijkste aanpassingen in nieuwe Standaard 3001N 4 5 Geen aanpassingen in Standaard 3000 5 6 Ingangsdatum 5 7 Consultatieproces 5 Standaard 3001N Algemeen 5 Standaard 3001N Specifiek 5 Standaard 3000 5 Reacties 6 Koninklijke NBA 2
1 Inleiding In januari 2016 is de herziene Standaard 3000 door de NBA gepubliceerd. De herziene Standaard 3000, is net als de IAASB standaard, is niet van toepassing voor opdrachten waar de accountant zonder dat het management een rapportage heeft opgesteld een assurance-opdracht uitvoert (directe opdrachten). Bij publicatie van Standaard 3000 is aangegeven dat in 2016 gezocht zou worden naar een oplossing voor directe opdrachten. Er bleek namelijk ook behoefte aan regelgeving of nadere toelichting op het gebied van directe opdrachten. De NBA heeft eerst de belangrijkste verschillen geïnventariseerd en is vervolgens nagegaan hoe hiermee het beste kan worden omgegaan. 2 Verschillen tussen de twee soorten opdrachten Naast directe opdrachten zijn er attest opdrachten. De belangrijkste verschillen tussen de twee soorten opdrachten zijn kort samengevat. 2.1 Wel of geen verantwoording Bij attest-opdrachten is veelal sprake van een opdracht waarbij het management van een organisatie een rapportage opstelt om zich te verantwoorden over het object waarbij de accountant zekerheid geeft. Bij een directe opdracht is sprake van een opdracht waar de accountant geen verantwoording van het management over het object van onderzoek heeft, maar zelf direct onderzoek doet. Een voorbeeld van een opdracht die veelal als attest-opdracht gezien wordt, is de controle van de jaarrekening (= verantwoording van het management, informatie over het object van onderzoek). De jaarrekening wordt opgesteld onder de verantwoordelijkheid van het management aan de hand van de geldende verslaggevingsregels (criteria). Het management kan zelf de jaarrekening opstellen, maar kan dit ook door iemand anders laten doen die de jaarrekening meet of evalueert (de evalueerder). Het management beweert dan dat de jaarrekening voldoet (dit kan ook impliciet zijn) aan de verslaggevingsregels (criteria). Een voorbeeld van een opdracht die als een directe opdracht kan worden gezien, is een opdracht gericht op het verkrijgen van zekerheid over de beheersing van operationele processen. Er is geen verantwoording van het management (geen informatie over het object van onderzoek). Het management doet geen uitspraak over de beheersing van de processen, maar vraagt de accountant om dit te doen. De accountant is dan de evalueerder. 2.2 Van toepassing zijnde criteria Bij attest-opdrachten is het een andere partij (het management of de evalueerder) dan de accountant die besluit over de van toepassing zijnde criteria bij het opstellen van de informatie over het onderzoeksobject. De accountant bepaalt alleen of de van toepassing zijnde criteria geschikt zijn in de omstandigheden van de opdracht. Bij directe opdrachten besluit de accountant normaal gesproken over de van toepassing zijnde criteria en zoekt overeenstemming met de verantwoordelijke partij dat de criteria geschikt zijn. 2.3 Niet voldoen aan de criteria Bij attest-opdrachten kan sprake zijn van een afwijking van materieel belang. Hierbij is sprake van een afwijking indien de verantwoording over het onderzoeksobject niet in overeenstemming met de criteria is. Afwijkingen kunnen al dan niet opzettelijk zijn, kwalitatief of kwantitatief zijn en omvatten weglatingen. Omdat bij directe opdrachten geen sprake is van een verantwoording (informatie over het onderzoeksobject), is er dus ook geen afwijking van materieel belang zijn. De definitie van afwijking van materieel belang kan ook niet zomaar worden aangepast. Er kunnen echter wel verschillen zijn tussen het onderzoeksobject ten opzichte van de criteria. Om het onderscheid tot uitdrukking te Koninklijke NBA 3
brengen heeft de NBA voor verschillende begrippen gekozen. In de standaard is gekozen voor het begrip verschil. 2.4 Evalueerder Bij attest-opdrachten is er meestal een partij die het onderzoeksobject meet of evalueert ten opzichte van de criteria ten behoeve van het management en op grond hiervan de verantwoording opstelt. Dit is niet de accountant, Deze evalueerder beschikt over deskundigheid betreffende het onderzoeksobject. Bij een directe opdracht voert de accountant de evaluatie aan de hand van de criteria zelf uit. 2.5 Rapportage Bij attest-opdrachten geeft de accountant in het assurance-rapport in een conclusie weer of de informatie over het onderzoeksobject, in alle van materieel belang zijnde opzichten, naar behoren is opgesteld, gebaseerd op de van toepassing zijnde criteria. Bij directe opdrachten bevat het assurance-rapport een conclusie of het onderliggende onderzoeksobject, in alle van materieel belang zijnde opzichten, voldoet aan de van toepassing zijnde criteria. 3 Nieuwe Standaard De herziene Standaard 3000 biedt geen oplossing voor deze verschillen tussen attest-opdrachten en directe opdrachten en is in de huidige vorm alleen geschikt voor toepassing van attest-opdrachten. Dit is ook een bewuste keuze geweest van de IAASB omdat het niet eenvoudig mogelijk bleek om beide opdrachten in één standaard te behandelen. De aard en de omvang van bovengenoemde verschillen waren voor de NBA voldoende aanleiding om een nieuwe standaard uit te werken. De mogelijkheid om een handreiking op te stellen werd omdat een handreiking geen nieuwe regelgeving mag bevatten niet wenselijk geacht. In een handreiking had alleen toelichting gegeven kunnen worden over de manier waarop Standaard 3000 toegepast kon worden bij directe opdrachten en welke zaken dan niet van toepassing waren. De nieuwe standaard is ontleend aan de herziene Standaard 3000 en bij het aanpassen van de standaard voor directe opdrachten is gebruik gemaakt van de CSAE 3001 Direct Engagements van de Canadian Standards on Assurance Engagements (CSAE) van de Canadese beroepsorganisatie. 4 Belangrijkste aanpassingen in nieuwe Standaard 3001N Uitgangspunt bij de nieuwe Standaard 3001N is dat de tekst van Standaard 3000 en Standaard 3001N zo veel mogelijk hetzelfde blijft en dat alleen die teksten in de nieuwe standaard 3001N aangepast zullen worden voor zover er sprake is van een verschil. De belangrijkste aanpassingen zijn: Titel. De titel van de nieuwe standaard wordt: Standaard 3001N Assurance-opdrachten anders dan opdrachten tot controle of beoordeling van historische financiële informatie (Directe opdrachten). Tegelijkertijd zal de titel van de huidige (Herziene) Standaard 3000 aangepast worden door in de bestaande titel (Attest-opdrachten) toe te voegen. Hiermee is de relatie met Standaard 3000 gelegd en is verwijzing in het assurance-rapport herkenbaar. De definitie afwijking van materieel belang kan zoals hiervoor is aangegeven niet gebruikt worden voor directe opdrachten. Besloten is om in de nieuwe standaard het begrip afwijking van materieel belang aan te passen in het begrip verschil van materieel belang. Daarnaast is in de standaard het begrip afwijking vervangen door het begrip verschil. De omschrijving de informatie over (het onderzoeksobject) is in nieuwe standaard meestal vervallen. Incidenteel kan het blijven staan als er wel informatie beschikbaar is. Het begrip evalueerder is vervallen omdat in de nieuwe standaard de accountant deze rol vervult. Koninklijke NBA 4
5 Geen aanpassingen in Standaard 3000 Er hebben geen aanpassingen plaatsgevonden in Standaard 3000. Alleen in Standaard 3001N is assurance-opdracht in directe opdracht gewijzigd waar dit noodzakelijk was voor het juiste begrip. In Standaard 3000 wordt nog steeds gesproken over assurance-opdracht en soms over attest-opdracht. Alleen de titel van Standaard 3000 zal worden aangepast zoals hierboven aangegeven. 6 Ingangsdatum Het voorstel is om de Standaard van toepassing te laten zijn op directe opdrachten die aanvangen op of na 15 december 2016. Deze datum sluit aan bij de ingangsdatum voor de herziene Standaard 3000 voor attest-opdrachten. De NBA denkt dat een korte implementatieperiode haalbaar omdat het voornamelijk een technische uitwerking betreft. 7 Consultatieproces De NBA heeft de herziene Standaard 3000 inmiddels definitief vastgesteld. De consultatie richt zich dus met name op de aanpassingen die gemaakt zijn in Standaard 3001N om Standaard 3000 geschikt te maken voor directe opdrachten. Om u te helpen, hebben wij de originele tekst van Standaard 3000 en de aangepaste tekst van Standaard 3001N naast elkaar gezet. Tevens zijn de wijzigingen in Standaard 3001N via onderstreepte of doorgestreepte tekst weergegeven. In het bijzonder vragen wij u te reageren op onderstaande consultatievragen en uw antwoorden zoveel mogelijk toe te lichten: Standaard 3001N Algemeen 1 Is de nieuwe Standaard 3001N toepasbaar voor directe opdrachten in uw omgeving? Zo niet, dan graag motiveren. 2 Kunt u zich vinden in de voorgestelde ingangsdatum? Standaard 3001N Specifiek 3 Kunt u zich vinden in de titel? 4 Zijn de belangrijkste verschillen tussen attest-opdrachten en directe opdrachten duidelijk uitgewerkt: a wel of geen verantwoording (informatie over het object van onderzoek): b wel of niet beslissen over de van toepassing zijnde criteria; c wel of geen sprake van een evalueerder; d verschillende rapportages. 5 Kunt u zich vinden in het begrip verschil van materieel belang bij directe opdrachten als vervanging voor het begrip afwijking van materieel belang? Heeft u suggesties voor een ander term-begrip? 6 Zijn er nog andere aanpassingen nodig voor directe opdrachten in Standaard 3001N? Zo ja, kunt u concreet aangeven welke aanpassingen nodig zijn? 7 Heeft u nog andere specifieke opmerkingen bij Standaard 3001N? Standaard 3000 8 Zijn er naar uw mening nog aanpassingen nodig in Standaard 3000 wanneer er ook een aparte Standaard 3001N beschikbaar is? Zo ja, welke? Koninklijke NBA 5
Reacties Uw reactie op de nieuwe Standaard 3001N kunt u inzenden tot 27 september 2016 vóór 09.00 uur tegemoet. Dit kan zowel in algemene zin als door antwoord te geven op de specifieke consultatievragen. Mail uw reactie naar consultatie-wet-en-regelgeving@nba.nl. Voor de verwerking willen wij u vragen een kopie van de reactie in Word mee te zenden. Alle reacties zijn openbaar tenzij u bij de indiening expliciet aangeeft dat u hier geen prijs op stelt. Op basis van de reacties stelt de NBA een definitieve Standaard 3001N op. Deze zal worden vastgesteld door het NBA-bestuur en vervolgens voorgelegd aan de Minister van Financiën ter goedkeuring. Zodra dit proces is afgerond, wordt de nieuwe standaard gepubliceerd en opgenomen in de nieuwe versie van de NV COS. Koninklijke NBA 6