Jaarverslag Examencommissie Cluster Techniek en Cluster ICT en Elektro 2012 Vastgesteld op 28 maart 2013
Inleiding Voor u ligt het jaarverslag 2012 van de examencommissie van de colleges voor Techniek en Design en Maintenance en Procestechniek, bestaande uit de clusters Techniek en ICT en Elektro. Bijzonderheden uit het verslagjaar van de examencommissie Op 1 januari 2012 is ROC Zeeland gefuseerd met ROC Westerschelde. Onder de naam Scalda wordt de lijn voortgezet om toegankelijk en veelzijdig onderwijs te bieden. Per 1 augustus 2012 is er door deze fusie een aantal zaken veranderd. Er is een nieuwe organisatiestructuur ontstaan en aan de clusters Techniek en ICT en Elektro zijn een aantal opleidingen toegevoegd. Hierdoor heeft de examencommissie er een aantal nieuwe opleidingen èn studenten bij gekregen. Aantal studenten per 01-01-2012 ROC Zeeland : 1789 (voltijd, deeltijd, examendeelnemer) Aantal studenten per 01-01-2012 ROC Westerschelde : 1058 (voltijd, deeltijd, examendeelnemer) Aantal studenten per 01-01-2013 Scalda : 2650 (voltijd, deeltijd, examendeelnemer) Daar waar we in het jaarverslag 2011 vermeldden dat de clusters Techniek en ICT en Elektro geen gebruik meer hebben gemaakt van de mogelijkheid nog in te schrijven op de eindtermgerichte opleidingen, heeft een aantal opleidingen van ROC Westerschelde dit nog wel gedaan. De aandacht voor de veranderingen die het beroepsgerichte examineren met zich meebrengt gaat onverminderd door. De opleidingen die gestart zijn per 1 augustus 2012 zijn allen gebaseerd op het kwalificatiedossier 2012. Tegelijkertijd met de fusie zijn we overgegaan op een nieuw studentenregistratie en informatiesysteem (EduArte). De gegevens uit de oude systemen noise van ROC Westerschelde en ROC Zeeland zijn samengevoegd in het nieuwe systeem EduArte. Een omvangrijke operatie waarbij met betrekking tot de studievoortgang en examinering alle opleidingen opnieuw ingericht en alle bestaande rapportages opnieuw gebouwd moeten worden. Belangrijkste activiteiten/aandachtsgebieden Ook dit jaar was er sprake van veranderingen met betrekking tot de regelgeving examinering Nederlands, rekenen, Engels en overige moderne vreemde talen. De wijze waarop de kwalificatieeisen zijn geformuleerd, de examinering plaats vindt en de slaag-/zakbeslissing kan voor elke opleiding en cohort verschillen. Het cohortenschema, waarin 13 verschillende situaties worden beschreven, is al meerdere keren aangepast! In het kader van de fusie is er dit jaar veel aandacht voor het harmoniseren van opleidingen. Daar waar een opleiding zowel bij ROC Westerschelde als bij ROC Zeeland werd gegeven is deze voor cohort 2012 geharmoniseerd (één Onderwijs- en Examenregeling). Voor de lopende (eerdere) cohorten is dit niet altijd mogelijk geweest, deze lopen nu nog naast elkaar. Een aantal opleidingen is in een afbouwende fase. Naast harmonisering van de opleidingen zijn ook de examenreglementen en handboeken examinering geharmoniseerd. Er is gestart met de pilots centrale examens Nederlands en rekenen op de examenlocatie in Middelburg. De eerste ervaringen zijn naar aller tevredenheid. Het nieuwe waarderingskader van de Inspectie (2012) vergt de nodige aandacht van de examencommissie. Scalda, colleges voor Techniek en Design en Maintenance en Procestechniek jaarverslag 2012 Bladzijde 2
De examencommissie: Taken van de examencommissie De examencommissie is verantwoordelijk voor en bewaakt: het evalueren van het examenproces; het toezicht houden en evalueren van het functioneren van de vaststellingscommissie; het toezicht houden en evalueren van het functioneren van het examenbureau; het verlenen van vrijstelling op basis van richtlijnen bevoegd gezag, zoals vastgelegd in het OER; het oordelen over de geldigheid van overmacht situaties en zo nodig toekennen van extra examentijd; het nemen van maatregelen bij onregelmatigheden conform het examenreglement; het vaststellen van de cesuur; het vaststellen van de diploma s; het uitreiken van certificaten en diploma s; het uitvoeren van procedures van beroep en bezwaar; het bewaken van de realisatie van de examen-standaarden. De examencommissie wordt ondersteund door het examenbureau door middel van de secretaris, de vicesecretaris en de medewerker examenbureau. De vaststelling van examens is uitbesteed aan de vaststellingscommissie. De voorzitter van de vaststellingscommissie is ook lid van de examencommissie. Voor borging en uitvoering wordt de examencommissie ondersteund door de werkgroep examinering. Deze bestaat uit alle teamleiders, de secretaris van de examencommissie en de medewerker examenbureau. Om de regels rondom examinering op orde te houden, neemt de examencommissie deel in de ROC brede werkgroep Examinering. De secretaris, de vicesecretaris en de medewerker examenbureau hebben daar zitting in. De medewerker examenbureau neemt ook deel aan de landelijke werkgroep examinering. De examencommissie komt één maal per maand bij elkaar, gewoonlijk de laatste donderdag van de maand en indien nodig vaker. Er zijn 3 thema vergaderingen vastgelegd: thema controle examenproces en voorstel handboek wijzigingen thema evaluatie en verbeteracties en vaststellen handboek thema borging start examenproces Er zijn 15 bijeenkomsten geweest, waarvan 3 thema vergaderingen: 26-01-2012, 08-02-2012, 16-02-2012 thema controle examenproces en voorstel handboek wijzigingen en jaarverslag examinering, 29-03-2012, 26-04-2012, 31-05-2011 thema evaluatie en verbeteracties en vaststellen handboek, 21-06-2012, 25-06-2012, 26-06-2012, 27-06-2012, 27-09- 2012, 28-09-2012, 25-10-2012 thema borging start examenproces, 29-11-2012, 20-12-2012. Van al deze vergaderingen is verslag gedaan. Scalda, colleges voor Techniek en Design en Maintenance en Procestechniek jaarverslag 2012 Bladzijde 3
De examencommissie werkt voor de volgende afdelingen: Cluster ICT en Elektro: afdeling Elektrotechniek afdeling ICT-academie afdeling Installatietechniek afdeling Schilderen Cluster Techniek: afdeling Bouwkunde afdeling Energietechniek afdeling Infratechniek afdeling Laboratoriumtechniek afdeling Metaal/Werktuigbouwkunde afdeling Motorvoertuigentechniek afdeling Procestechniek Het functioneren van de vaststellingscommissie Per 1 augustus 2012 is de vaststellingscommissie uitgebreid. De nieuwe leden hebben de training Toetsbeoordelaar/Vaststeller van het Cinop gevolgd. Twee al langer zittende leden zijn aangewezen om de nieuwe leden ondersteuning te geven. Door de fusie is er een aantal nieuwe opleidingen bijgekomen, waarbij weer een aantal eindtermgerichte. Het uitzoeken van welke examens worden afgenomen en of deze zijn vastgesteld kost erg veel tijd. Ook het vaststellen van de Proeven van Bekwaamheid kost veel tijd. Het functioneren van het examenbureau Het examenbureau is verantwoordelijk voor de ondersteunende en administratieve werkzaamheden bij de examens. Het examenbureau doet wat het moet doen, maar heeft door het vertrek van het hoofd examenbureau, 3 nieuwe medewerkers en de extra werkzaamheden ontstaan door de fusie soms meer tijd nodig voor het adequaat uitvoeren van de werkzaamheden dan voorheen. Samenstelling examencommissie Intern J.F.M. Bruurs (secretaris) C.J. van der Lijcke (vicesecretaris) J.J.G. van den Oord P.J. Lubbers A.J. Voogdt C.H.J.M.P. Tendijck R.H. Kotzebue E.S. Verbaas C. Nieuwenhuyzen A.P. Wisse S.C. Kerkhove (adviseur) Extern A. de Gelder (voorzitter) J. Katsman (externe deskundige bedrijfsleven) H. Franse (externe deskundige bedrijfsleven) C. Rijsdijk (externe deskundige vervolgonderwijs) Scalda, colleges voor Techniek en Design en Maintenance en Procestechniek jaarverslag 2012 Bladzijde 4
Samenstelling examenbureau S.C. Kerkhove: medewerker examenbureau (hoofd) J.F.M. Bruurs: medewerker examenbureau (secretaris examencommissie) C.J. van der Lijcke: onderwijskundig medewerker G. de Lange-Smid: administratief medewerkster E. de Vries: administratief medewerkster Samenstelling Vaststellingscommissie P.J. Lubbers (voorzitter) C.J. van der Lijcke (adviseur) B.L.C. Maas (adviseur) S.C. Kerkhove (secretariaat) J.F.M. Bruurs W.A. Platteeuw S. van der Vaart B.L.C. Maas E.S. Verbaas J.J. Wisse M.B. Rijk W.H. van Dorp M. Heeren Samenstelling werkgroep examinering A.P. Wisse (voorzitter) R.H. Kotzebue A.J. Voogdt R. Mondriaan J. van Breda A. Nagtegaal P.J. Lubbers J.F.M. Bruurs (examenbureau) S.C. Kerkhove (examenbureau) Vrijstellingen Vrijstellingen voor beroepsgerichte opleidingen worden in principe niet gegeven. Deelnemers van 23 jaar en ouder (bij de start van de opleiding) kunnen lesvrijstellingen krijgen voor Burgerschap als ze middels een portfolio kunnen aantonen dat ze de kerntaken onderhouden. Hetzelfde geldt in bijzondere gevallen voor de talen. Men kan lesvrijstelling krijgen maar moet wel examen doen. Dus geen vrijstelling meer in de zin van examinering. Deelnemers zonder een ervaringscertificaat maar die wel over een groot aantal vakbekwaamheden beschikken, kunnen lesvrijstelling krijgen en daardoor versneld aan hun examinering beginnen. Er is één vrijstelling Engels gegeven. Dit betrof een overschrijving naar een nieuwe cohort. De opleiding Technicus middenkader WEI werd Middenkader Engineering. Deze opleidingen zijn bijna identiek maar in het oude cohort was Engels nog geen verplicht examenvak maar werd binnen de beroepstaken geëxamineerd. Scalda, colleges voor Techniek en Design en Maintenance en Procestechniek jaarverslag 2012 Bladzijde 5
Eén student heeft examenvrijstelling gekregen voor drie van de vijf vaardigheden Nederlands. De resultaten die hij bij een andere MBO-instelling had behaald zijn overgenomen. Er is nog één vrijstellingsaanvraag Nederlands binnen gekomen maar deze is niet gehonoreerd wegens het ontbreken van voldoende en betrouwbaar bewijsmateriaal. Fraude Er is één melding van fraude gedaan welke door de examencommissie niet gegrond is verklaard. De betreffende student heeft het voordeel van de twijfel gekregen doordat ook de afdeling een fout had gemaakt. Klachten Er zijn dit jaar 3 klachten binnen gekomen. Eén klacht ging over geluidsoverlast bij een examen. Deze klacht is gegrond verklaard en er zijn afspraken gemaakt door de teamleider met betreffende studenten. De 2 andere klachten gingen over een onjuiste beoordeling van een examenonderdeel. De betreffende studenten vroegen om een herbeoordeling en hebben deze (alsmede 3 andere studenten die eenzelfde examen hadden gedaan) gekregen. Diplomering Periode 1 januari 2012-31 december 2012 Aantal diploma s: 577, waarvan 569 bekostigd (1 vervangend exemplaar, 3 deelnemers met 2 diploma s, 1 afstromer zonder bekostiging en 3 EVC diploma s). Aantal certificaten: 4 Aantal EVC diploma s: 3 (elektrotechniek) De resultaten van examentoetsing worden voor alle opleidingen vastgelegd in het studentenregistratie en informatiesysteem EduArte. De summatieve structuren zijn tot cohort 2012 allemaal ingericht. Formatieve toetsing is bij de meeste opleidingen in handen van de afdeling zelf, er is door een aantal afdelingen een start gemaakt met het vastleggen van de formatieve toetsstructuren in het nieuwe registratiesysteem. Borging kwaliteit examinering Borging Door de drukte die is ontstaan door de fusie, de gewijzigde samenstelling van de examencommissie en het examenbureau zijn er door de examencommissieleden minder bezoeken afgelegd dan voorgaande jaren. Dit is duidelijk een verbeterpunt voor het volgende jaar. Er zijn dit jaar weinig specifieke enquêtes m.b.t. examinering naar de studenten uitgezet. Door externe examinering en soms lange examens (Proeves van enkele weken tot maanden) worden de enquêtes ook maar mondjesmaat teruggestuurd. We zullen hier beter op moeten gaan monitoren. Daarnaast zullen we bekijken of het huidige formulier nog wel bruikbaar is of dat er een nieuw formulier ontwikkeld moet worden. In maart 2012 is onder de studenten de JOB enquête afgenomen. Hierin wordt de tevredenheid van onze studenten gemeten. Het onderdeel toetsing is voor de beide clusters over de gehele linie als voldoende beoordeeld. Hieronder volgen de vragen en de scores (schaal 1 5) van de clusters ICT en Elektro en Techniek van voormalig ROC Zeeland en van de afdeling Techniek van voormalig ROC Westerschelde. Scalda, colleges voor Techniek en Design en Maintenance en Procestechniek jaarverslag 2012 Bladzijde 6
Weet je op tijd wanneer er een toets is? ICT en Elektro: 3,9 (311 respondenten), Techniek ROCZ: 4,3 (571 respondenten), Techniek ROCW: 4,3 (241 respondenten). Weet je op tijd waar de toets over gaat? ICT en Elektro: 3,8 (312 respondenten), Techniek ROCZ: 4,1 (572 respondenten), Techniek ROCW: 4,0 (241 respondenten). Krijg je de uitslag van een toets op tijd te horen? ICT en Elektro: 3,6 (312 respondenten), Techniek ROCZ: 4,0 (570 respondenten), Techniek ROCW: 3,4 (241 respondenten). Sluiten de toetsen aan op wat je geleerd hebt? ICT en Elektro: 3,9 (313 respondenten), Techniek ROCZ: 3,9 (570 respondenten), Techniek ROCW: 3,5 (241 respondenten). Vind je dat alle je mede-studenten op dezelfde manier beoordeeld worden? ICT en Elektro: 4,2 (314 respondenten), Techniek ROCZ: 4,1 (567 respondenten), Techniek ROCW: 3,8 (240 respondenten). Standaard 1: Exameninstrumentarium sluit aan op uitstroomeisen en voldoet aan de toetstechnische eisen Indicator 1.1 Onderscheid tussen ontwikkelgerichte toetsen en examinering De ontwikkelgerichte toetsing en de examinering zijn in aparte tabellen in de OER opgenomen. Het programma van examinering is in de OER opgenomen. Hierin staat ook vermeld wanneer het diploma is behaald. De OER wordt tijdens de introductie met de student besproken en digitaal in de elektronische leeromgeving beschikbaar gesteld. Indicator 1.2 Dekking van het kwalificatiedossier Alle examens (zowel intern ontwikkeld als ingekocht) worden vastgesteld door de vaststellingscommissie. De vaststellingscommissie bekijkt o.a. of het examen voldoet aan alle werkprocessen en prestatie indicatoren zoals dat aangegeven is in de examenprogrammering. Alle werkprocessen moeten worden geëxamineerd. Indien niet alle werkprocessen geëxamineerd kunnen worden moet dit middels een duidelijke motivatie aangegeven worden. Bij de opleidingen motorvoertuigentechniek was een probleem dat niet alle prestatie indicatoren werden afgetoetst maar dat is in het begin van het jaar rechtgezet. De leden van de vaststellingscommissie hebben dit jaar de training Toetsbeoordelaar/vaststeller gevolgd. Indicator 1.3 Cesuur De cesuur moet zijn beschreven in de examens. De vaststellingscommissie stelt de examens vast aan de hand van het vaststellingsprotocol. Alle werkprocessen moeten worden geëxamineerd. Minimaal 75% van de werkprocessen moet zijn behaald om een kerntaak met een voldoende af te sluiten. Dit betekent dat bij kerntaken met minder dan 4 werkprocessen altijd alle werkprocessen (dus 100%) voldoende moeten zijn. Essentiele werkprocessen moeten altijd met een voldoende worden beoordeeld. Deze cesuur wordt bij nieuw aan te bieden examens als voldoende beoordeeld. Voor de deelnemer moet helder zijn wanneer hij een examen heeft behaald en wanneer hij recht heeft op het diploma. Indicator 1.4 Beoordelingswijze Scalda, colleges voor Techniek en Design en Maintenance en Procestechniek jaarverslag 2012 Bladzijde 7
De examens zijn voorzien van een instructie hoe beoordeeld moet worden, echter niet op detail niveau. Omdat dat niet past met het flexibel gebruik van de examens en geen recht doet aan competentie gericht beoordelen. De vaststellingscommissie beoordeeld het beoordelingsvoorschrift. De meeste examens worden met Voldoende/Onvoldoende beoordeeld, met ingang van cohort 2012 moet dit met Goed/Voldoende/Onvoldoende of met een geheel cijfer. Indicator 1.5 Transparantie Het programma van examinering is in de OER opgenomen. Hierin staat ook vermeld wanneer het diploma is behaald. De OER wordt tijdens de introductie met de student besproken en digitaal in de elektronische leeromgeving beschikbaar gesteld. Door gewijzigde kwalificatiedossiers is bij een aantal opleidingen de examentoetsing nog in een ontwikkelfase. En de vele veranderingen met betrekking tot de regelgeving examinering Nederlands, rekenen, Engels en overige moderne vreemde talen kunnen gedurende de looptijd van de OER aanpassingen vergen. De instructie voor de kandidaat, beoordelaar en examinator is toegevoegd aan de summatieve toetsing (PvB, Examenproject etc). Dit wordt door de vaststeller gecontroleerd. Standaard 2: Examenprocessen van afname en beoordeling zijn deugdelijk Indicator 2.1 Authentieke afname Examinering vindt plaats in de beroepspraktijk of in een gesimuleerde omgeving. Meestal een combinatie van beiden. Slecht bij 1 opleiding (Elektrotechniek niveau 4) vindt de examinering volledig op school plaats. Zie bijlage I voor een overzicht per afdeling. Er vindt periodiek overleg met bedrijven plaats waar examinering aan bod komt. Indicator 2.2 Betrouwbaarheid Wordt beoordeeld door de vaststellingscommissie, de examencommissie bezoekt enkele afnamen die op school worden afgenomen. In de BPV is het moeilijk en kost erg veel tijd om die te bezoeken. De school moet aantonen dat het oordeel van de beoordelaar van het bedrijf deskundig en betrouwbaar is. De beoordelaar van het bedrijf is in eerste instantie een aspirant beoordelaar. Hij wordt op zijn beoordelen beoordeeld door de beoordelaar/praktijkbegeleider van de school. Als hij dit goed doet, krijgt hij de status goedgekeurde beoordelaar. Assessoren worden periodiek geschoold/getraind en bijgehouden op de assssorenlijst. Assessoren die langer dan 3 jaar geen Proeve van bekwaamheid hebben afgenomen worden van de lijst gehaald. Standaard 3: De diplomering is deugdelijk Indicator 3.1 Besluitvorming diplomering De resultaten worden door de resultaatverantwoordelijke van de opleiding middels een diplomaaanvraag overhandigd aan het examenbureau. Deze verwerkt de resultaten in het deelnemers volgsysteem en controleert of aan alle eisen voor diplomering is voldaan. Daarna worden de resultaten voorgelegd aan de examencommissie. De eisen voor diplomering staan in de OER. Daarnaast wordt er door het examenbureau gekeken of de student aan zijn wettelijke vereisten voldoet. De procedure hiervoor is dit jaar aangescherpt. Bij de documentcontrole wordt gekeken of de onderwijsovereenkomst is ondertekend en of de student in kwalitatief (heeft de student zijn bpv gevolgd bij een erkend leerbedrijf?) en kwantitatief opzicht voldoende bpv-heeft gehad voor diplomering. Met name het laatste punt is niet altijd makkelijk te beoordelen, omdat het voor het examenbureau helder moet zijn welk onderdeel van de bpv kwalificerend is. Indicator 3.2 Verantwoordelijkheid examencommissie De examencommissie controleert het examenproces ondersteund door het examenbureau. Scalda, colleges voor Techniek en Design en Maintenance en Procestechniek jaarverslag 2012 Bladzijde 8
Het proces van examinering Wat betreft het proces van examinering werkten we volgens de richtlijnen zoals beschreven in het handboek Examinering 2011-2012 versie 4 Techniek en Design College Zeeland en voor de eindtermgerichte opleidingen van voormalig ROC Westerschelde volgens het handboek examinering ROC Westerschelde. Audits en onderwijsinspectie Er is dit jaar geen inspectieonderzoek geweest met betrekking tot examineren. Rendement Door de wijzigingen in de organisatiestructuur per 01-08-2012 en de ingebruikname van het nieuwe studentenregistratie en informatiesysteem is het op dit moment nog niet mogelijk rendementgegevens over kalenderjaar 2012 te rapporteren. Scalda, colleges voor Techniek en Design en Maintenance en Procestechniek jaarverslag 2012 Bladzijde 9
Bijlage I Betrokkenheid beroepenveld bij examinering Bouwkunde BBL Bouwkunde BOL Elektro BBL2 en 3 Elektro BOL, BBL4 ICT BOL Infratechniek BBL Infratechniek BOL Installatietechniek BBL Laboratoriumtechniek BOL Energietechniek BOL Metaal BBL Werktuigbouwkunde BOL Motorvoertuigen BBL Motorvoertuigen BOL Procestechniek BBL Examinering binnen de beroepspraktijk op de werkplek en theorietoetsing binnen school. Examinering 3 kerntaken in gesimuleerde omgeving, 1 kerntaak binnen de beroepspraktijk op de werkplek. Examinering binnen de beroepspraktijk op de werkplek. Examinering binnen school. Examens worden grotendeels in een gesimuleerde omgeving afgenomen (examenprojecten). Steeds vaker worden er echter Proeven van bekwaamheid in de beroepspraktijk afgenomen (m.n. studenten die tussentijds kunnen diplomeren). Examinering binnen de beroepspraktijk op de werkplek en theorietoetsing binnen school. Examinering in een gesimuleerde omgeving, waarbij het beroepenveld sterk betrokken is bij invulling de opdracht en de beoordeling. Eén onderdeel van de Proeve wordt binnen de beroepspraktijk uitgevoerd. De overige onderdelen vinden plaats in een gesimuleerde beroepspraktijksituatie op school. Examinering binnen de beroepspraktijk op de werkplek. Examinering binnen de beroepspraktijk op de werkplek. Examen binnen de beroepspraktijk op de werkplek Eén onderdeel van de Proeve wordt binnen de beroepspraktijk uitgevoerd. De overige onderdelen vinden plaats in een gesimuleerde beroepspraktijksituatie op school Examinering uitbesteed aan het IBKI, in een gesimuleerde omgeving. Een aantal werkprocessen worden in de beroepspraktijk op de werkplek geëxamineerd. Examinering uitbesteed aan het IBKI, in een gesimuleerde omgeving. Een combinatie van examinering binnen de beroepspraktijk op de werkplek en examinering in een gesimuleerde omgeving op school. Schilderen BBL Examen wordt afgenomen in een gesimuleerde omgeving (speciaal ingerichte examenlocatie). Scalda, colleges voor Techniek en Design en Maintenance en Procestechniek jaarverslag 2012 Bladzijde 10